De exemptione regularium conservanda & confirmanda commentarius Victoris De Buck presbyteri societatis Jesu

111쪽

- 106 in theologia professorum circa bullam a mndicantibus eaetortam a summo pontinos Aleaeandro V, datam anno 1409, Iv M. Octobris. Ex Sermone delibabo tantum sequentia : Si dicat aliquis, inquit Gersonius si), Papam eos mittere; VIDENDUM EST AN SIT

NECESSITAs : NON ENIM DANDUS EST CURATOR AUT COADIII E PRAELATO AUT ALTERI, IPSO 1NUITO, SINE DEFLUTU EIUS AUT IMPOTENTIA ; ALIO INGRAVATUR : OD NON VULT AUT VELLE NON DEBET FACERE PAPA FRATRI4

Bus suis. Haec ille, qui ibidem docebat 2ὶ quod ad unisinsitat Parisiensem, fiam restis spectat Secundum doctrinam de sanctae ecclesiae judicare gubemamine. 8 In concilio Constantiensi sic dein disserit Thomassinus s3 , revocata sunt aut irruata privilestia omnia quae concessa fuissent a tempore obitus Gregorii XI, hoc est ab initio schismatis; indiscriminatim obducta sunt omnia, sive a veris, sive a veros Semotantibus ponti'ribus indulta forent. Eaecipiebantur tamen, 1' quae in ipsa fundationis fuissent concessa...; 20 quae data fuissent assensu eorum, quorum intererat. Praeter morem nullas malevolas animadversiones hic subjicit Thomassinus : et quidem quid subdidisset ' Nam vere in hoc concilio comprobata suere vetera privilegia. sed illa sublata, quae pontifices necessitate tantum temporum adacti censebantur concessisse, ut nempe quisque partes seu obedientiam suam adaugeret: ne enim in pejus res christiana rueret, per schisma eis nou licebat postulata etiam minus aequa repellerct. Quocirca regulares non minusquam saeculares Opportunissimum habent Constanti ense decretum.

9 Transit illine Thomassinus ιὶ ad novas Parisienses controversias, quas verbo tantum tetigerat Raynaldus 5ὶ, et quidem non satis recte, ut ex continuatore 6ὶ Fleurisii, eas multo susius explicante, liquet. En hujus rei summa. Concesserat Nicolaus V Mendicantibus facultatem excipiendi consessiones tempore paschali. Rescivit id Parisiensis universitas, et continuo coram se citavit regulares, eis jubens ut durarent Nicolai V

112쪽

Restitere Mendicantes, periuri declarati suere et ex universitate ejecti. Bo ad Callistum ill delata, confirmavit pontifex praed cessoris bullam et Parisiensium acta irritavit. Ast hi magis magisque commoti obedire detrectarunt. Hinc compulsi fuero Mendicantes viam mediam inquirere : archiepiscopus nempe Remensis, Parisiensis episcopus et partamentum regium intercessere et proposuere ut declararent Mendicantes se per hanc bullam nullum ins novum adipisci: sed id rejectum est ab universitate. Proposuere dein ut Mendicantes ad proximum concilium reserrent hujus bullas examen, et interea decreto Lateranensi et Gallicanorum sententiae adhaererent. Ast illud his non placuit. Hinc Callistus papa, ut pacem reduceret, redegit omnia privilegia adsensum Clementinae Dudum. Parisiis paruere huic praecepto regulares. Ast Romae non item sentiebant plures ordinum generales praepositi: quo reserenda videntur quae tradit Raynaldus de formula provocationis ad concilium, condita ab ordinum magistris: at ousmodi factione, inquit ηὶ, anciscus Roverius, MinOrum minister generalis, dein Sixtus papa IV, sese non implicuit, atque apud Paulum est professus, se ab eo faeinore abstinuisSs.10 Omnium terribilissimae machinae, quae umquam adVersus Mendicantium privilegia mota fuit, meminit dein Thomassianus 2ὶ. Ast AEgidius Viterbiensis, generalis praepositus Eremitarum S. Augustini et S. R. E. cardinalis optime nos docebit quid in Lateranensi concilio acciderit, quum ipse cum generali Praedicatorum magistro omne sere hujus negotii pondus sustinuerit. Hactenus, inquit in literis ad universum suum ordinem 3ὶ, quadriennio Io animus. Eaestincto emim Buis IImnlinos marimo, ac creato Leone X, omnium mortalium mitissimo, clementissimo, humanissimo, reverendissimo, re verendos dominos praelatos spes incessit invadendarum re-ἰistionum et abrostandorum privileolorum i quod diu toti animis emptaverunt, et ad id, a quo Julii duritias absterruit, Leonis tum mansuetudo, tum Antias invitavit. Data ab

113쪽

- 108 Ordinibus est provincia reverendissimo domino generati Praedicatorum, viro sinstularis et eruditionis et auctoritatis, et secum mihi; qui hoc quadriennio cum protectorious, gumcardinalibus, cum episcopis, cum oratoribus restum et principum, cum ipso denique pontifice, ae in primis cum tribus sedis apostesicae commissariis die noctuque institimus, defendimus rem nostram, et quantum fleri licuit, tutati sumus. Volebat concilium delere omnia, quae nos a pontocibus, circumventis dola, fraude, importunitate, vi eatorsisse jactabant. Episcopa Iem dignitatem non laesam modo, verum etiam inhonestatam, asylictam et prope eversam esse dicebant. Itaque, ut in capitulo Ariminensi ostendimus, ne omnia persequerentur lut dictitabant , octuastinta articulos formaverunt, quos de nostris privilegiis abradi contendebant: ut de quarta rerum omnium Sol. venda, de consenionibus, de sepulturis, de praedicatione, de justitia administranda r ut, nisi per mensem faceremus, in jus

episcoporum transiremus, atque alia eius generis. Scripsimus hoc discrimen ad universum ordinem, ut in omnium pericula omnium sustrassio atque orationibus juvaremur. Petebant illi haec octuaginta capita : Omnes nos, sibi consulentes, relinquebant. Pontifem nos in aliquibus cedere imperabat; concilio claudendo non assensuros referens, nisi aliqua quae vellent de nostris privilegiis serogarent. Nos, ubi omnia servari posse non datum si, ea servare annisi sumuS, quae tamquam praecipua et ordinis essentialia esse videbantur. Multum generalis Praedicatorum reverendissimus profuit, multa doctissime, copiosissima, constantissime adduinit. Esto religionem obsessae civitati comparavi, cui duo essent minime necessaria. intus annona ad victum, foris murorum propu acuta ad tutelam : utrumque civitati neces sarium, alterum ut a fams, alterum ut ab hostibus tueatur, utroque vim tuto assi: unum Si desit, esse intereundum. . . intus eleemosynas nos alere; toris nos juriSdictione defendi εἰ periturum alterium, si quarta soliveretur; atterum caaurum, si praelatorum iudicio nostra cognoscerentur. Proinde nos omne tormenti

genus subiιuros potius, quam in his duobuta laedi sateremur. Monet dein pientissimus et doctissimus vir fratres suos haec et plura alia intacta relicta suisse; commendat eis quam maxime religiosam disciplinam; aitque : Numc astite oratias Deo serva'

114쪽

- 109 tori; et orate pro sanctissimo domino nostro, qui nihil nostra causa non fecit; et reverendos praelatos Summa reverentia Wω sequamini.

Et quidem recto de Leone X dixit: Nihil nostra causa non fecit. Etenim ut leo pugnavit pro religiosis : schismaticas sere

Vias, quas tentarunt nonnulli episcopi, summa prudentia occlusit; et ita rem finiendam curavit ut praecipua privilegia, regularibus vere utilia, integra permanerent et denuo confirmarentur

ab ipso concilio ).

41 Ex hac historica narratione praecipuarum controversiarum de privilegiis, quas post conditos ordines Mendicantium agitatae fuerunt, judicet lector, an acerbas et multae querelae, ut aliqui tradunt, exoriae suerint praesertim adversus illa privilegia, quibus lacultas dabatur regularibus excipiendi consessiones Saecularium injussu Episcoporum set parochorum; an contra quod tota massa laneralium non deserretur ad parochos ; quod episcopis non daretur quarta pars eleemosynarum, quas acciperent Mendicantes ; quod tempore paschali liceret apud regulares confiteri; quod theologiam reliquasque disciplinas Mendicantes traderent; Videatur dein quam justae, quam aequae forent hae querelae in quibus nulla ratio habebatur decretorum summorum Pontificum; perspiciatur etiam quam recte dicatur universum hoc de privilegiis negotium ante concilium Tridentinum componi et absolvi non potuisse; quasi, quum Roma reScripta Venissent, quum ipsa concilia generalia tulissent decreta, causa non finita dicenda so-ret. Si objiciatur etiam post has constitutiones ortas fuisse adversum privilegia regularium querelas; eaedem ortae sunt post concilium Tridentinum. Neque spes regularibus est ullum umquam lare tempus, quamdiu exsistent, quin jam hic jam illic adversus eos querelae oriturae sint. Demus eos privari omnibus privilegiis, interdici sacro ministerio, subjici episcoporum iurisdictioni hosque praelatos illorum regulares fieri : vix dubitamus, quin laturum sit ut tunc etiam exoriantur querelae, quoniam, ut cum S.

115쪽

- 110 Augustino i in loquamur, in caelis lantum ubi nulla est invidentia, concors est dimerentia.

116쪽

CAPUT DECIMUM TERTIUM.

De Osrelis advorsas regularium privilegia in eoncilio Tridentino.

I. Aliqui tradiderant in conellio Tridentino agitatam fuisse rovocationem omnium privilegiorum regularium. 2. Adstruitur id Tridonti non fuisse cogitatum. 3. consulatur primum argumantum Esponit at Febronii. 4. consulatur aseundum argumentum Espenii et Febronii. 5. Confutatur tortium argumonium Espanii et Febronii. 6. Confutatur quartum argumonium Febronii I. confutatur ultimum argumentum Espenii, si inponitur historia turbarum, quas in concilio Tridontino suscitavit Braceius Maristius. 8. Aggreditur Marullus missionem pontificiam regularium ἰ rssallitur a cas lio; castigatur a concilii prassido. s. Itorum turbat concilium ot placido redarguitur a cardinali Polo : accusatura legatis apud summum pontificem; increpatur a concilii praesido ἔ apluribus patribus objurgatus, solvitur in lacrymas; lavant patres Paro chis si regularibus.

rum potestatam; Paeheoua et maxime Seripandus tomperatissimum sor-monam hosnt; licst Paulus III patribus facissat potestatem maximam, hi tamen serunt decretum regularibus favens.

Veniendum jam ad eam quorumdam persuasionem in synodo Tridentina cogitatum suisse de revocandis omnibus regularium privilegiis; sed propter labores, quos regulares in ecclesia impendissent, patres noluisse gratias et privilegia prorsus omnia revocare. Quid ad haec regeremus 3 Haec absque ullo dubio perhiberi quin concilii Τridentini historiographos quis consuluerit et concilium Lateranense cum concilio Tridentino confundi. Sane eo usque non processit Febronius, Myrtophylanus

117쪽

episcopus, qui scripsit tantum in eae actis et Historia concilii,

id est ex Petro Suaviol, constare Pisos eae patribus institisse, M authoritate concilii haec privilestia omnimode revocarentur, regularibus au prinia am suam institutionem reductis; vi cujus

ordinariorum in hierarchicis functionibua, aitque ab horum beneplacito depemdentes considerandi veniunt; ast restiterunt, pergit, non solum illorum ordinum oenerales eorumque patroni, sed vel maxime curiales Romani. Non itaque secundum Febronium id costitarunt generales ordinum praepositi; non id cogitarunt eorum patroni, maximo numero praesentes: non id demum costitarunt curiales Romani, id est praesules ex animo Petri cathedras adhaerentes : plures tantum id costitarunt secundum Febronium. Sed quae sit rei Veritas jam dispiciamus. 2. Imprimis nuspiam invenimus neque apud PallaVicinum, neque apud Baynaldum, neque apud Natalem Alexandrum, neque apud Psalmaeum, ullum omnino in universo concilio Τridentino fuisse patrem, qui egerit aut vel minime verbum secerit de revocandis omnibus regularium privilegiis. Sed in coetu generali, die 23 novembris anni 4 563 habito, ut tradunt Acta arcis AElitae, a Pallavicino 3ὶ citata, de regularibus illustre praeconium habuit scardinalis Carolusin Lotharinous, testatus tria regula

rium millia in Gallia pauworum mensium spatio crudele martyrium passos fuisse, quod obedientiam Romano pontifici debitam abjurare noluissent. Quapropter uti celerorum clericorum immunitatem ab episcopis plurimum improbatas, ita eamdem in regula bus admodum a se eomproΦari: et patres cohortabatur ut illarum privilegia illaesa praestarent. Neque haec ille dixit, quod de resecandis regularium privilegiis ageretur a patribus, sed occasione decretorum de reformatione regularium :solitus nempe pro auctoritate, quam in concilio habebat, nonnumquam cardinalibus legatis praecurrere et in antecessum suam de rebus non tractatis aut numquam tractandis sententiam

118쪽

dicere. Utut id est, nemo omnino ei contradixisso legitur in praesenti de privilegiis quaestione. Bis accedit penes legatos omnino fuisse eosque pro viribus hanc sibi integram vindicasse potestatem, ut ipsi soli argumenta discutienda proponerent ). Porro nuspiam legitur quidpiam hujuscemodi a concilii praesidibus suisse propositum, vel ullum episcopum eos privatim adiisse ut licebati, eosque adhortatum suisse ad abolitionem privilegiorum concilio proponendam; quo casu praesulum voluntati satisfactum iri saepius protestati sunt 2ὶ . Praeterea suere in concilio nonnulli episcopi, qui se his la-gibus non obstrictos crederent, et jam hase jam illa opportune

importune proponendo interturbarent discussionem decretorum de quibus solis eis agendum fuisset. Verumtamen nulla reperitur mentio alicujus e concilio patris qui omnia re Larium privilestia revocanda dixerit.

Demum in Collectione actorum et decretorum sacri secumenici concita Tridentini in duas partes divisa, quarum prima continet Λ Α-canones ab anno Ib5l ad 155 2, secunda medullam votorum et sententiarum patrum concilii super praecipuis materiis propositis in congregationibuta ab adventu eminentissimi cardi.

natis Lotharinoici cum episcopis Gallis, ab anno Ib62 ad finemo citii, auctore Nicolas Psalmaeo canonico Praemonstratensi, obate S. Pauli et Virdunensi episcopo, BIUSDEMQUE CONCILII fBCRETARIO ET CANONUM REDAmonR, reperitur integrum caput dem -ptione et correctione canonica 3ὶ. Ast nullum hic omnino occurrit verbum de tollenda exemptione seu privilegiis restularium, Verum de abolenda exemptione canonicorum saecularium qu circa proponuntur prius argumenta, quae hanc abolitionem suadeant : dein tamen concludit Psalmaeus : An vero sic e edura his temporibus eae abrupto et absolute eas tollere, adhue Sumano S, quum sciam multa capitula Mempta omni virtutum ruce clarescere. Nihil hic de regularibus.

119쪽

3 Van Espen tamen et Febronius quintuplici argumento contendunt reipsa ab aliquot patribus serio actum suisse de revocatione omnium privilegiorum seu exemptionis regularium. Quam in rem profert primo loco Espentus 4) verba nonnulla quorumdam praelatorum, qui circa annum 453 , jubente Paulo III Consilium de emendandis abusibus conscripserunt. Verum in his

non agitur de exemptione regularium, sed de saecularium c ricorum Memptione, ut ex contextu satis liquet 2J.

reformatione nomine episcoporum et principum Germaniae concilio Tridentino exhibitos, quorum quartus erat : Revocandas omnes Gemptiones contra jura communia paSSim concessas, monasteriaque omnia sub episcopi potestate constituenda sub jus sunt dioecesi. Re quidem vera reperitur iste articulus inter eos qui eae paris MAIESTATIS ab ejus oratoribus praesentati sunt LEGATIs concilii Tridentini bὶ, sed en paucis horum articulorum historiam : die septima Iunii anni 1562 Caesarini, ita et uiti detulerunt ad praesides volumen quoα-dam a Ferdinando ad se missum, ut Synodo traderent... Liber illa complectebatur magna eae parte sensus injectos in perto religionis siti io quorumdam proborum AB EORUM ARTE, QUI OM

NEM IMPENDEBANT OPERAM AD ELEVANDAM SYNODI AC PRAESIDUM DIGNI

TATEM, SPLENDOREMQUE PONTIFICATUA MINUENDUM. Legati vehementereo sunt commoti; quumque M Italo archiepiscopo Pragensi Ostendissent, quanta tum concilii tum Caesaris indionitate volumen illis conventui traderetur, eos cohortati sunt, ut tantisper suspenderent, dum ipsi per ossicia nuntii Ferdinandum ab eo consilio dimoverent. Quin praeterea moliatus ea opportunitate, qua brevi per dispositos equos iturus erat ad suam Prassensem ecclesiam, ut restem Bohemiae coronaret, suscepit in se munus id Caesari suadendi. Porro aequi bonique accepit Caesar, ut habet

Barnaidus sit, libelli sui articulos non fuisSs propositos, quon

17ὶ Annal. ecclesiast, ad annum I563,num. 42, tom. 34, pag. 366.

120쪽

- 115 NON IPSE EOS TENERET, sed a populis sibi subjectis fuerant expetiti. Obtrusi hi scilicet suerant imperatori a quibusdam pessimis Germaniae praelatis, ut liquet ex responso quod ad eos dedit Pius IV, quum eos accepisset: Utinam, inquit inter alia si), per Germaniam ecclesiae principes, Mos FAcILE sua Sanctitas) INTELLIGIT HUIUS ESSE AUTHORES TRAGOEDIAE, sua vita plusquam saeculari non

magis scandalizarent Christi ecclesiams Neque umquam dein in concilio propositi fuero malevoli isti articuli. Praeterea paucis annis ante in Caroli V Formula reformationis ecclesiasticae, statibus imperii in comitiis Augustensibus proposita et probata, integrae Servantur regularium immunitates 2ὶ.5 Εspentus 3ὶ et Febronius ij tradunt ex Petro Suavio caput v sessionis XIV, de conservatorum jurisdictione certis finibus concludenda, patribus multum di Splicuisse propter clausulam quae in hac parte integram Servabat exemptionem uniVersitatum, locorum regularium et hoSpitalium: rem nuntiatam.perlegatum pontifici, sed reponsum eSSO : Re non ita pridem, Paulo III Pontime, determinata, nimirum esse necessarium ad tuendam auctoritatem apostolicam, ut Fratrum conventus et academiae omnino a pontisice pendeant, nihil opus erat deliberatione. Ast praeler id maledicentissimi Suavit assertum, quod, totum eo vergit ut persuadeatur liberum non fuisse concilium, sed decreta Romae non Τridenti fuisse condita, nullum omnino superest de hac re testimonium. Pallavicinus 5ὶ id, quantum honoris pontificum interest, consulat; Raynaldus 6ὶ et Natalis Alexander 7ὶ, do hoc decreto agentes, nihil de patrum displicentia habent; inter Monumenta de concilio Tridentino, quae collegerunt Puteani 8ὶ Labbeus 9J et Le Plat 30ὶ, nullum inveni quod de eadem mentionem faciat; continuator Fleurisii 4 ὶ citat