De exemptione regularium conservanda & confirmanda commentarius Victoris De Buck presbyteri societatis Jesu

131쪽

Salmeron, qui concilio Tridentino maxima cum laudo intersuit ); necnon laudatissimus concilii Tridentini historicus Pallavici nus 2J, aliique non pauci. Statuunt hi scilicet maxime enitere

Romani pontificis in universam ecclesiam auctoritatem, quum in qualibet dioecesi aut provincia aliquos habet, quorum ipse unus ordinarius et immediatus pastor est; deinde compertum esse, omne generale regimen, quo se illaesum tueatur, opus habere in

singulis provinciis aliquo praevalido praesidio ejusmodi subdito rum, qui principi per se ac perpetuo illic dominanti nequaquam

subjiciantur: tertio ad tuendam sanctam sedem adactos esSe Ordines exemptos, quum eorum exemptio a potestate et arbitrio

pontificis pendeat; quarto, non alio pacto Minorum et Praedica torum ordines sustentandae Lateranensi basilicae collabenti, hoc est ecclesiae catholicae, opportunos suisse laturos : vaticinium profecto, quod re comprobatum est, vel ipso Nicolao Machi avello latente : nec alio pacto Clunia censes tanto praesidio suturos fuisses pontificibus inter media schismata uJ, adeoque quid regulares, nisi exempti suissent, egissent in Belgio, quum duo praesul ita adhaererent Iansenti placitis, ut tandem post exhaustam pontificis patientiam excommunicandi fuerint, cpium universitas Lo-vaniensis, totius Belgii seminarium, magnam sane partem eadem scabie insecta esset, et quum uterque dicti praesules adeo

cathedralium roconsontes, non verentur haec scribora : ε Et quidem Saravia f5ὶ, inquiunt, assororo non dubitavit, numquam tantam vim habitura sui sis duo illa capitula, Bellovaconso in Gallia et Colonionas in Germania, ut asso valido viriliterque opponarent praesulibus auis, tune quum ambo, sicuti legimus in historiis, a fido catholica dosocerunt, nisi fuissent a jurisdictions suorum episcoporum im

9, num. 2, tom. XII Opp. pag. I 07, adit. Bassan. 4) Ds oxemptione personarum non rogularium ab auctoritato episeopali, pag. 1l. 5) Tractat. de adjunct. quaest. I,

132쪽

terendos in Belgium induxerint ope Sansigi ranni et Iangenii patres Oratorii Gallicani 8 Verum quum per eorum exemptionem minus timendae eis essent haereticorum irae, libere pergere potuere in excolendo agro dominico et servando populo a contagione. Similiter dubium nullum est quin maxime factum sit per regulares exemptos, ut tota sere missio Batavica a Iansentanis unguibus erepta suerit. Oppressione scilicet et divexatione eo res deducta suerat . administratore Codde archiepiscopo Sebasteno, ut trecenti sacerdotes, laudantes doctrinam viri aperte haeretici, ipsi met indirecte haeresim professi suissent; ut palam e pulpito annuntiaretur haeresis: exercitia pietatis christianae, a sancta sede probata, publice ludibrio haberentur; sed, dum pauciorese etero saeculari resistero auderent torrenti, sortiter pro Dei caUS3 Stabant regulares, eorumque vexillo ita adhaerebat populus, ut non semel propulerit et ignominiose decerit presbyteros, qui gratiam physico victricem divenderent, rosaria et Scapularia impeterent, consessionis sacramentalis sigillum violari posse, dum id majus bonum exigeret, praedicarent et alia adhiberent adminicula ad sacramentorum usum tollendum. Porro si Cod- deus, Heussenius aliique haereseos antesignani et missionis praesecti eamdem in regulares nacti suissent auctoritatem quam in clerum Saecularem, quis obsistendi fuisset modus, quae eonSer- Vandae religionis via 8 Re quidem vera caro id tandum constitit

Societati Iesu; adeoque anno 1 08, dum in missione IIollandica

centum circiter e provincia Belgica patres sacrum ministerium eXercerent, decretum tulerunt, promoventibus IanseniSiis, si a-tus Hollandiae : Mooe ereant Iesultae, sin minus tamquam perturbatores tranquillitatis publicae puniantur. Et, ut addit Ba-chusius sin, ipso aliquando haereticae lactioni addictus, omnes

boni nominis, probatae virtutis, apostolici operis viri, non dests-neres Successores eorum, qui ab anno 1592 in haec tempora peranssuatias haeresum et pericula missioni Batavi e tam egregiam navarunt operam, ut ubertate evangelicae messis, flare populi, nitore templorum, aediumque elegantia omnes operariOS ante-

133쪽

cellerent; haec tamen commoda, hos splendores ea animi mayn tudine reliquerunt, ut neque in Eollandiae proceres querimonia, nec in rebellem clerum maledicentia, neque vel unico libelli acrioris apice iniuriam vindicaverint. Haec Bachiasius. Quis vero dubitet quin haec constantia in propugnanda fidei veritate, inservando erga Sanctam sedem fideli obsequio, in dimittendis potius omnibus quam aures vicariis suspensis aut intrusis praeberent, magnam partem debita sit exemptioni a vicariorum p testate 3 in Galliis quoque si imperterriti steterunt societatis Iesu

patres adversus haeresis Iansentanae fautores, nonne aucta eorum

confidentia. quod ab episcoporum jurisdictione era ut liberi y Roquidem vera cardinalis de Noaliis, archiepiscopus Parisiensis,

eos omnes saeramenti paenitentiae administratione et praedicatione divini verbi annos plures interdixit, eosdemque ad viginti novem annos eadem poena mulctavit Daniel de Caylus, episcopus Antisi odorensis. Iniquissima utique haec erant facinora et manifestissima privilegiorum ap0stolicorum violatio ; verum quot alii, nisi eos cohibuisset tanti sceleris invidia idem patrassent Quanta contra facilitate Scipio Riccius, episcopus Pistoriensis, presbyteros non exemptos ad subscribendum schismaticae et haereticae suae synodo induxit Τ Utile itaque est ut in singulis dioecesibus aliquot sint viri, quos non nisi aegerrime terrere pOS- sint et a sanctae sedis reverentia dimovere episcopi praevaricatores. Quod et ex historia coloniensi liquet : quum enim duo archiepiscopi ad Lutheranorum castra transierunt. suissetne et capitulo cathedrali et carthusianis tanta resistendi audacia, si ab eorum imperio non fuissent securi 3 Similia habet de Carthusianis Anglis aliisque Fellerus ). Manifesta itaque est sanctae sedis utilitas. 5 Neque minor est utilitas episcoporum, debito modo intellincta. Sane S. Bonaventura ita de ea disserit: Si autem movet eos,

inquit loquens de episcopis 2ὶ, quod sumus Gempti a jurisdictione ipsorum quoad nos ipsos; tunc e converSO conSolentur, quod uteriores sunt, quod pro nobis non tenentur reddere rationem; vide nostra gubernations carent honore, ita sunt tiberi a sollicitu

134쪽

- 129 - dine et labore, eaecepta provideretia pietatis et inter nos in suae pacis unitate servanda. Similiter cardinalis Palavicinus: Quapropter emistimo, ait, nec 'ὶ si ponti 'in quidem episcopis offerret ultro suffecturum se ipsorum iurisdictioni coetus omnes ab illa immunes, episcopos, qui religionis studio ac prudentia praecellerent, ob publicam privatamque quietem ne id fieret precibus intercessu ros. Neque aliter archiepiscopus Strigoniensis, primas Hungariae et S. B. E. cardinalis, Bathianus in epistola ad Iosephum II loquitur, quum, allegans rationes ob quas regularium gubernium sibi vindicare nolit, inter alia rogat imperatorem ni suum agendi modum adscribat modestiae, quae non plus praesumit, quam audeat 2ὶ seu praestare valeat. 6. De utilitate autem, 'regularibus ex exemptione Oritur, integer liber facile conscribi posset. Imprimis haec non tantum utilis sed vere necessaria censetur iis ordinibus aut congregationibus, quarum Omnia membra uno supremo capiti subsunt. Id adstruunt non tantum quatuor praelaudati scriptores, Iacobus

Abbas Cisterciensis 3ὶ, auctor Memorialis pro Mendicantibus li), Salmeron so), Palla vicinus 6ὶ, verum etiam primi Abbates Clu

niacensis Congregationis, e quibus sex inter coelites relati sunt, SS. Franciscus Assisias et Dominicus, S. Franciscus de Paula, S. ignatius de Lorola, S. Teresia et plures alii sancti ordinum aut congregationum religiosarum conditores aut reformatores ;qui omnes necessarium duxerunt religiosos Suos exemptos esse ab episcoporum iurisdictione : quin etiam ipse Febronius in sua Betractatione id professus est his verbis Tὶ: emptio restularium, quorum magna in ecclesia utilitas, eorumdemque immediata subiectio ad sedem apostolicam, Iestitimis eae causis, IN

135쪽

Epα Iae, videlicet AD FAcILIOREM EORUMDEM SUB GNO GPREMO CAPITE GUBERNATIONEM, INTRODUOTA, ET AB OMNIBUS ECCLESIIS AGNITA, nedum arae lari potestate, sed nec ab una particidari synodo abrogari va. lat. Abusibus eae hac me tione enasci valentibus per concilium Tridentinum occursum et pra isum est. Ad quam consessionem

ei extorquendam multum sane valuerat nitida hujus rei expositio Zaccariae, qui urgens contra ipsum Febronium modum adhibitum a sanctis Bernone, Odone M olo, Odilone, Hugone et Petro Venerabili, Cluniacensibus Abbatibus, in constituenda congregatione Cluniacensi et in reformandis per eam monasteriis, sic concludit ὶ :Frustra haec omnia fuissent, nisi monasteria Cluniacensi abbati subjecta ab episcoporum jurisdictione Romani pontine

vindicassent: tot enim fuissent moderatores quot monasteria, neque summa abbatis generalis praefectura quidquam ad disci. plinam seu instaurandam seu conservandam contulisset, ubi haec episcoporum arbitrio relinqueretur. Id eroo primum sanctissimis Iuniacensibus abbatibus cordi fuit ut quae suo essent monasterio subjecta coenobia, ea sub una essent Romani pontinois potestate. Sic nempe disciplinast aequabilitas a capite in caetera membra dimanare, Servarique certo poterat. Quod si praeclarissimi illi monasticae vitae instauratores, quum unus fere Benedictinorum monachorum ordo floreret, ne turbarentur omnia, necessarium duorunt, quid eos in tanta religioso rum Ordinum, qui postea inducti sunt, diversitate facturos fuisse putabimus ' Quotusquisque enim est qui non intelligat, pauci simos tot inter episcopos eaestare, qui tot sanctorum institutorum vim, ossicia, discrimina animo complectantur, suamque ita in omnia curam intendere accommodent δ Nihil tale a Romanis poni cibus metuendum. Praesto illis plurimi sunt eae omni coetu consiliarii quos audiant, praesto a butores plurimi quorum opera in abditioribus cujuscumgus ordinis regulis ser. scrutandis utantur. Atque hac factum de causa quod omnium, quos post duodecimum Saeculum introductos Scimus, repularium ordinum institutores suos Romanae sedi alumnos devoverint, ab episcoporum iurisdictione subductos. Et sano quid

l) Antilabronius vindie. disseri. I 0, sus theolog. complet, tom. 27, col. eap. 4, num. 8 et seq. Ap. Migne, Cur- IlIs et seq.

136쪽

fieret de religione, ut animadvertit auctor Memorialis pro Mendicantibus l, quae, dum debet uniformiter vivere, subjiceretur multis et diversis voluntatibus, quaeque proin continuo obnoxia fieret diversis consuetudinibus diversisque modis agendi 8 Addo essentiam multorum ordinum immutatum iri. Etenim S. Ignatius do Lοyola multum secum deliberavit an speciali voto sanctae sedi devinciendi forent Societatis professi, et utrum praestaret eos voto adstringi summo pontifici an episcopis; decrevitque tandem eos permittendos papae, nequaquam episcopis; neque id statuit sine gravissimis causis, quas apud Barioli videre est 2ὶ: adeoque haec res ad ipsam Societatis essentiam pertinere declaratum est

in Congregatione generali V 3). Atque idem dixerim de aliis sere

ordinibus . in omnibus enim certa est hierarchia, quae, ni su deque omnia vertere Velis, mutari nequit: verbi gratia. Franciscanus parere debet suo guardiano; deinde custodi; tertio ministro provinciali: quarto commigsario generali; quinto ministro generali; sexto protectori ordinis, qui solet esse aliquis ex numero cardinalium : postremo summo pontifici. Iam supponamus episcopum intervenire huic Ordini hierarchico : sane superior erit ministro provinciali; unde hic in gubernanda sua provincia tot habebit superiores, quot sunt dioeceses in quibus sua provincia domos numerat: si episcopum superiorem faciamus e0mmissario generali aut ministro generali, de cardinali protectore submittendo episcopis quaestio esse non potest res adhuc prior evadit. Et quidem, in universum loquendo, quis non videt totum ordinem disturbari Τ Νam, quum omnis imperii ratio ita sit comparanda, ut quo altius ascendas, Eo minor sit superiorum numerus, donec tandem ad unum caput devenias ; hic contra haberes prius plures Superiores, dein pauciores, postmodum unum et demum iterum bene multos. qui omnia serme pro arbitrio regerent. Sed haec de ordinibus et congregationibus sub uno capite militantibus. Generatim vero exemptionem utilissimam esse regularibus,

bene institutis, ex multiplici capito liquet. Nam, ut loquitur

137쪽

Salmeron ὶ, cui reliqui saepius citati consentiunt, quum ad

bene gubernandum opus sit pastorem diuisenter agnoscere via tum pecoris sui, et uis dilectionis assectu oves prosequatur; ceris massis agnoscere poterit Oves, qui eamdem vitam est professus, quam episcopus, qui eiuSdem professionis monasticae ut pluriamum esse non solet. Quae omnino conformia sunt iis, quae in

diplomate Corbdensi inserenda curavit pontifex Nicolaus, anno 863, inquiens 2ὶ : Nec bene disponet aliquando juscumque militiae vitam, cuius non fuerit ipse qui disponit aemulator. Et similia docet Salmeron 3 , quin etiam addit bonos et doctos episcopos, et qui olim fuerunt religiosi, a gubernio regularium

arcendos, quia ordinarent sum dioecesis religiosos ad bonum ipsius, et non ad bonum corporis totius religionis; unde cito νε- tigio periret, sicut corpus in frusta concisum, partibus inter se

divisis. Particulatim vero explicat auctor Memorialis pro Mendicantibus hujus ruinae periculum ; sed brevitatis causa exhibebo tantum quae disserit de obedientia : Potest argia ad propositum, inquit 4 , primo eoe obedientia, quia illud quoa vel impedit vel

minuit religiosorum obedientiam ad patrem monasterii est nocivum voto obedientiae ab eis facto ; ... sed iurisdictio episcopalis nata est impedire talem obedientiam, quia jurisdictiones contendentes in eamdem personam natae sunt impedire, etiamri respiciant diversos casus; quia, quantumcumque caSuS Sint diverat, in una persona non possunt simul eraequi stures; nam einsequendo unam impeditur ab eoesecutione alterius, etc , una impedit aliam, etc. Si concurreret iurisdictio episcopalis cum jurisdictione abbatis super monachos, impediret iurisdictionem abbatis et diminueret, quia qui subditur dum Θus, nullius obedimntiae ad plenum subjicitur. Secundo argu tur m eodem sic : quia illud, quod dat occasionem subditis

religiosis minus pro te obediendi patri monasterii, est nocivum bono obedientiae debitas illi patri. Sed jurisdictio episcopalis i hujusmodi quia spes propinqui defensoris redderet relimosos subditos minus promptos obedire patri monasterii, quis

138쪽

- 133 passim per appetistiones qualescumque possent evadere manus

ejus. Sed hoc est reddere resistiosos M obedientiam eis debitam minus promptos. Hactenus anonymus ille. Quibus addimus cum Salmerone exemptionis abolitionem lare scaturiginem litium innumsrarum inter monachos et episcopos seu clericos: quas siquis cupiat, e castris Christi Domini expellendum esse monetarchiepiscopus Mechliniensis Humbertus a Praecipiano 2). Tolle regularium exemptionem : quid deinde' obtinebit jus commune 3J, quo jubetur hoc tantum sibi in monasterio vindicent sacerdotes quod praecipiunt canones, id est monachos ad conversationem sanctam premoners, abbates aliaque os in instituere, atque mira restulam facta corrio re. Quod si aliquid in monachos canonibus interdictum praesumpserint, aut usurpare quidpiam de monasterii rebus tentaverint, non deerit ab illis sententia emcommunicationis. Atqui nihil nunc obstat quin episcopi regulares exemptos ad conversationem sanctam praemoneant et adhortentur. Abbatum autem aliorumque ossicialium institutio tanti non est, quum de jure communi libera abbatum Seu Superiorum electio penes monachos et ossicialium designatio penes abbates aut superiores sit. Correctio autem peccatorum,

quam visitandi ius, supplendi negligentiam praelatorum et admittendi appellationes consequitur, in singularibus monasteriis disciplinae conservandae inservire potest ; sed hoc idem emolumentum in ordinibus seu congregationibus religiosis multo facialius certiusque a superioribus majoribus procurabitur. Clunia- censes utique, quibus tot monasteria ab ipsis abbatibus, episcopis et Romanis pontificibus concredita. suerunt resormanda, mulis melius hoc ossicio functi sunt quam illi umquam episcopi. Neque minus recto idem factum in tot aliis monasteriis monachorum et maxime canonicorum regularium, quibus placuit in congregationes coire.

I Quum itaque a communi gubernio congregati Ouumque iustitutione tanta bona prosecta sint et tot locis disciplina re-

139쪽

gularis restituta, nil mirum si concilio Tridentino, quod in reformandis monasteriis tam felicem operam posuit, visum sit nihil opportunius a se fieri posse quam monasteria ad congrega tionum formam adigere. Quapropter sessione XXIV, capite VIII, de regularibus et monialibus, hoc decretum edidit: Monasteria

Omnia, quae generalibus capitulis aut episcopis non subsunt. nec suos habent ordinarios regii res visitatores, sed sub immediata sedis apostolicae protectione ac directione resti consueverun/, teneantur, infra annum a memesentis concilii, et deinde quGlibes triennio sese in congregationes redigere, juata formam conat tutionis dinocentii III in concilio oenerali, quae incipit: in Eur- auras; ibique certas restulares personas deputare; quae de modo et ordine, de pridictis congrestationibus eristendis, ac statutis in eis eae quendis deliberent et statuant. Quod si in his neglistentes 'Erint, liceas metropolitano, in cuius provincia praedicta monasteria sunt, tanquam sedis apostolicae delegato, eos pro praedictis causis convocare. Quod si insta limites unius provinciae non sit sussciens talium monaateriorum numemus ad eristemdam congressationem, se sint duarum, vel trium provinciarum monasteria unam merem conserestationem. Ipsis autem constrem tionibus constitutis, tuarum steneralia caputida, et ab idis electi praesides vel visitatores eamdem habeant auctoritatem in suas conorestationis monaSteria ac resulares in eis commorantes. quam alii praesides ac visitatores in ceteris habent ordini arteneanturque sum constrestatismis monasteria frequenter viri. tare, et illarum reformationi incumbere, et ea observare quae in sacris canonibus, et in hoc Sacro concilio sunt decresa. Quod rietiam, metropolitano inStanis, praedicta emsequi non curam rint : episcopis, in quorum dioecesibus loca praedicta sita sunt. tanquam sedis apostolicae detestatis, subdantur.

Statuere poterat concilium exempta monasteria visitatum iri ab episcopis tamquam sedis apostolicae delegatis, non exempta ab episcopis ordinaria auctoritate ; sed . ut ex decreti forma manifestissimum est, longe majorem spem in visitatione praesidum congregationum reponebat, et propterea eas institui volebat, nec ad episcopos recurrebat, nisi congregationes et visitationes omitterentur.

Iam si a superioribus proximis aut visitatoribus ad episc

140쪽

pos appellare possint regulares dyseoli, quantas perturbationes, quantum Obedientiae detrimentum, quanta superioribus injecta larmidol Νρ in appellationum ambages deveniant, satius soris ducent superiores quorumdam delicta non punire, aut ingrata eis non imperare quam auctoritatem suam tanto dispendi exsereret Non enim liproica constantia ab omnibus exspectanda est. Ut que in religiosis ordinibus omnibus utiquando superiores iniqui sunt. aliquando negligentiores, imbecillitate tamen saepius humana quam pravitate voluntatis. Sed quae in his terris societas ab abusibus vacua est Quis numquam errat aut peccat superior 3 Lege libros S. Bernardi de Consideratione aut de inlcio episcopi: non modo episcoporum palatia, sed ipsam curiam Romanam vitiis suis non carere cernes. Sed quoniam decipiuntur errantque aliquando episcopi atque ipsi Romani pontifices, esino admirationi locus' estne cohibenda eorum auctoritas et remittendum aliquid do obedientia eis debita' Profecto, non; sed toleranda necessaria haec mala christiana patientia. Similiter religiosi si justas habent conquerendi de superioribus suis causas, eadem illa virtute se arment oportet. Quum enim obedientiam prosessi sunt, satis noverunt sibi reliquum vitae tempus non obediendum re angelis sanctisve in gratia divina confirmatis, sed hominibus quos necesse est quotidie sacrificia pro peccatis suis offerre: hanc nempe obedientiae suae lare laudem, quod a multis molestiis immunis non sit. Quapropter Voluerunt omnes religi Sorum ordinum landatores ut novitiis quemadmodum loquitur

S. Benedictus) praedicentur dura. Absit ut justitiam a monasteriis exsulare posse aut debere dicam l Sed justitia ordinis sui contenti sint religiosi. Errat utique haec aliquando; sed non ideo supprimenda est, quoniam in his terris iustitia nulla ab omni errore secura est. Quid nonne fallentur facilius episcopi, religiosos quotidiano usu non cognoscentes aut nullam vitae religiosas experientiam habentes, quam superiores regulares sed ex his sequetur ne ad Romanas quidem congregationes et tribunalia viam aperiendam esse regularibus. Quid ergo Τ utique haec ut claudatur prorsus non suadeo. Sed ipsa sancta sedes, uti et omnia gubernia civilia, numquam voluit appellationes esse faciles, et temeras semper repressit; et imprimis regularium ap-