장음표시 사용
191쪽
quere, & eari expulsioni parare, tunc aquam imminuimus, ac syrupi quantitatem augemus. . Exhibeantur autem strupi hi, quousque bilis ad exp ulsi nem parata videatur; quod cognoscetur ex Hypostasi laudabi li, nec non ex symptomatum mitigatione s praeparata itaque
f.. Cassiae recent. extrach. Vnc.,
Dyacatolici, iij. Rheubam.opt.puluer. 2. iiij. - eum saccaro q. s. f. boli. Medicamenta particularia sunt Dyuretica, sudorifica, v an his et Epycrasim subducentia. Vomitoria sunt; Vtcemian. Aquae tepidae lib., aceti parum. m. Vel lacoaceti addatur sinaceios. sinapi ad unc. j. Sudorosica sunt intus; Vt Dcco t.milli j. lib. s. II l
'Extrinsecus vero in regione Thoracis inungantur oleum ca memς linum, Anetinum, amigdal.dulcium. Diuis ko is Diuretica multiplici sunt, quorum alia leuiora, alia veli
192쪽
Feniculi. Et asparagi. an. f. ij. Bull. in s. quant. iustuli non saliti, & saeta colatura, de ea λ&cap. cuin saccaro opt.ad moderatam quantitatem. R. Sympi de cicorea nicol. unc. ij. Aquae capit. vener. unc. iij.
Quae per epycrasim euacuant multa similiter reperiuntur, diapoliminum Rheubarbarum ad 3ij. exhibitum cum vino arOmatico.Galenus laudat vinum,in quo absynthium maceratum uerit ; nam ut ipsemet docet, optimum est ab*nihium ad bile/ubducendam, & eamdem sentetiam sequitur Mesues. Contra quos Alexander Trallianus validissima ratione probat, nequaquam esse exhibendum abfynthium in tertiana exquisita: sediolum ubi humori bilioso admixtus fuerit pituitosus,& ventriculu. langore prematur j Vt ergo huius facti veritas clucescat, ne quese legere pigeat, us demente horum Auctorum in me-citum afferre intenditivis. Galenus lib. au.curat. ad glaucon. de tertiana cxquisita Io- quem contestata profert. yrina ve opotionibus, in quibu Uium,aut Anetum maduerunt prouocanda, cst stibi coctiori
Hya me antur iam cum fiducia aliquida nihν potes ex ιibere,quodalioquin summum est stomachi remedium,ubi bilis ins Pauerit,spraesertim ex ipsius coma quantumsessicia accipient secrato intinxeris. bius Galeni verbis fauent ea,qus Oribasius scripta reliquit, in quo de ijs, quae urinam cient agit. &ita habent. Alonihium per lotiam expurgat se maxime id, q od in venis biliosum s ; Adde his, ut enim scamonium media camentum apprimὸ calidam bilem purgando per II pocratem Ορου refrigerat s ita absinthium per lotium bilem quoqVe v G corpus refrigerat, ct per consequens, ut scamonium c . qus - sest.
Sentelia G. leniden sim thio exhibendo in tertimna exquisita. Lib. 4s orn
193쪽
quisita in tertiana concessituri ita se abWinthium concedi
ri.ς--di Contra Alexander Trallianus Galenum ita sugillat, in
Nos verbbreuiter, exquisitis tertianis afflictis cis Tralliano libere pronunciamus,ab synthii dilutum,aut iniustum, aut ex eo syriapum, etiam apparente concoctione, nullatenus esse dandum; &vt de ab synthio, ita etiam de Aneto, aut similibus chlidis intelligi volumus; cum holum vice cicorea', cndi via , c cerb itae, melonis, cucuibitae,acetolae, nenii faris, aut similium Iotium prouocantium stillativum securius,& rcetius conces re possumus, aut mesius ut Avicenna docet) seminum frigidorum cremorem . succumve hordei aut Apij unius, vel ait rius radiculae decoctu, aut ijs, & s minibus praedictis adi et is acidis prunis,& radice nimineae, aut eius fioribus, vel retia quis cordialibus dictis decoctulum paratum,& immixtum sy- rupis restigcrandi vim haberitibus,quibus&otium,& sudores
Si vero cxquisita non adeo tertiana febris fuerit, & aegrosi vcntriculus imbecillis, ct frigidus; ut diximus Caleni dogmavcritat in cotinet i quod Avicenna ut solet enarrat: Nam hoc in casu& Apij radicem,& piper hordei aquae immiscere iubet, ut proprio capite de cxquisitae tertianae curatione apud eum , qui haec legerit, inuenia . hi lis su ut indicationes causa qua sublata ,si intemperies, vel ratione fibris, vel pharmacorum derelicta fuerit.corrigenda crit frigidis,& humidis internis, & cxternis, te quibus sis cialiter capite de Causione. 4nterim non possum me contin
194쪽
re quin potum aquae frigidae more Neapolitanorum cum L
stano praetercstera ad hunc usum conserentem non prediceim: A et de phlebotomiam semper, ncc non medicamentum purgans 'quandoque non damnem. Lusitanus ad rem nostram seque
tia proscrt. Ioannes Thomasus mercator Venetur, cu ex Antuerpia conam venisset exitineris longitudine, se laboribus conIractus, fractus es confectus in terιιanam incidit,ad quem cum intraret meae cus quidam,or ιlli minorans medicamentum propinaret,se
sanguinem per venae sectionem extraheretis rupes illi concederet, grauissime haberet elapsis quatuorparaxi is, ad eu fumvocatus die paroxi i,quem magna,s ingent ebre a ictum, ac validissimasti cruciatum comperio ,in qua accustione assestem res illi aquam abnegant: Ego vero hominem sic eo tempore vex rum,o valdesiticulosum videns, linguam admodum quos aridam habentem, in cuius urina nesto quid sublimamenti conficiebatur, aquam ad satietatem bibere concedo,quam ilis auidissime unico hasu a tim ebibit, a cuius potu vehementer semdauit, O ita bene habuis, visequentis roriseni die immunis euaserit.
De quartana exquisita. FEbris haec iure dicitur quartana .eo quod periodos h
bet de quarto in quartum . unus Plinius inter LatinOS Ub.7.erissia vocat hanc febrem quadrimam. quam praesertim Lucillus, &Plautus appellar it querqueram, ab illo scilicet tremore,&fiu quartanad gore, quod vehementissimum substinent quartanari, Dicitur tandem febris melancholica, nigra febris,quoniam originem p re tur,qta
ducit ex melancholia humore nigro . q*era,me
Definiri potest quod sit calor accensus in corde ,&diffusus p. 'I' '
Per Universum corpus a melancholia putrescenteextra vasa de s quarto in quartum intermittenter. In hac definitione pra rer alia continetur materia, & est melancholia. Secundo mo- nis particula du ,& est putrefactio. Tertio locus, & est extra vasa. Vltimo inuasionis modus,&est intermittenter. Circa quaeli deporiodis,nec de inuasione,non de humoris condition ac de loco
195쪽
co disserendum est: cum haec omnia ex dictis satis pateant: sed tantum de materia , quam melancholiam esse docet Galenus
3. Sed aduertatur,quia medici plerumque abutuntur his v cibus , melancholia scilicet, & atrabile; cum interdum mesai choliam naturalem bilem atram appellent, & contra. Vt veram tamen naturam huius febris,&compertam habeatis,nour Pusunt m se oportet quot sint genera melancholia , & ex quibus fiat
est HI unaqueques pecies quartanae
qua. Avicennas,& Galenus docuerunt, duo esse melancholiae ι.-. I summa genera. Alia est melancholia naturalis, hoc est, quae .i secundum naturae cursum in omni homine generatur: Alia v Die 2 γήr m cst prstcr naturalis,quς generatur in corporibus nostris p - tei naturae intentionem. Melancholia naturalis cst,quae gen Σοba nata- ratur in hepate, & tamquam sex ericitur in ipsius sanguine. νol id c t r Pia ternaturalis vero in clancholia communiter a scriptotibusti, naιον dis atra bilis nominatur diximus communiter ob rationem supra assignatam. Scribit Galenus, hunc humorem proprie appelatia f. d. lari solere succum melancholicum. Ego autem inucnio Hypo- morbis circa cratem vocasse illum aquam,ubi ait sicuti cor est receptaculum p p sanguinis, sic lienesse receptaculum aquae. Cur autem Hy-Vnde est qr pocrates sic appella uelit inclancholiam naturalem nihil certi b a con pzrio, nisi dicere velimus. huic humori commixtam est GHouia aqua. magnam copiam humoris crudi, scri seu aquae; Quod cum in- , s. p. f. hisbi. relle issct AlistotcleS dicere solebat,corum,qui laborant liene probi.1. cicatrices nigras csse, quoniam sanguis illorum aquosus est. Bii atra ex Haec Bilis atra, seu melancholia non naturalis efficitur,tum iis, ' ex bile naua combusta; tum ex sanguine detisto; tum etiam ex pituita assata;& praeter has species melancholiae est quaedam alia spccies quae vocatur a medicis sanguis melancholicus. Dsse etia in Sed P rcunctabitur aliquis vestrum, quae sit differentia in. τ' seram diei sanguinem melancholicum,&melancholiam. Cui obtem-τ Hii id petantes dicimus, quod sanguis mclaus holicus statim,ace uta iam . ni es Di I coagulatur, inclancholia vero ubi est extra venas
in inime concrescit, sed diffluit,& potius ut ita dicam aque, scit.' Ad haec melancholia naturalis si spargatur supra terram
196쪽
sermentat ipsam, rdet,ut acetum,& splend entem habet co lorem . His siestantibus videnduin est,equ onam generesiae una quaeque quartana . Galenus postquamdeterminauerit, duo essequartanarum tiae H Ita summa genera; legitimam scilicet,& spuriamιct ex inclancho ii' - 'lia praeter naturali fieri quartanam spuriam probat, exqui Ti . tam quartanam fieri ex melancholia naturali. Ephsi .a3. Et primo quia corripit homines,quibus vel rone teperam ii, vel victus antradit melancholia multiplicata luerit: Secun 'o letado quia quartana frequentissima est tempore autunnali, quo inelacholia naturalisti undare Tertio quia symptomata, quae I afferetur, mel ncholiae propria sunt. Et quoniam melancholia 2 'duplex est ut diximus natu ratis videlicet,que seculcntior pars . sanguinis est: & non naturalis, quae assationcm aliorum humo- exqualget rum consequitur ; Dubio vertitur,ex quanam molancholia eL 'ficiatur quartana,&quae dubitani faciunt duo sunt. Primo di- visio einctum est, Periodos consequi determinatos humores ab occulta ἀπ- proprietate. Videndum ergo est, quomodo quartana non so- ώzzi flum humorem melancholicum, sed etiam atrambilein cons quatur. Secundd dubium facit documentum Galeni asserentis,nullum vidisse ex atrabile morbum,qui ad perniciem termi- I: r, tanatus non suetit: Et tamen luce clarius est, quartanam exqui- εω ew sitam inter morbos omnium saluberrimam es e. Ad primum dicendum est breuiter, quod Periodus licti c&sequatur proprietatem occultam alicuius humoris, potest i mcn consequi plures humores,qtiando humores illi proportio- b nalem naturam adepti fuerint, ratione cuius similem quoque Proprietatem habuerint,quo pacto contingit in atrabile,& humore melancholico, cum uterque terrestiem naturam habeat, acuterque frigidus,& siccus sit,quod etiam obseruatur clare ini medicamentis,quae plures humores ab occulta proprietate trahunt, & in eodem humore, qui a plurimis medicamentis trahi
Ad secundum res; ndetur, Atrambilem perniciosam esse, dummodo non obstet aliquod impcdimentum; cbstat autem -:nemιν in quartana intelinittenti primo ipsa intermissio, quae omnem
197쪽
n orbum securum reddit. Secundo hu ris resolutio; nam . antequam cor quod est vitae fons inuatar,rcsoluitur per inscii sibilem halitum
Et illa breuiter notandum quod qu rti a est duplex: In ci--οῖ I'ςi- pii:ns,&consequens ad alios morbos . Incipiens fit a tr. z Ω- icholia naturali: consequens alios morti a Mid ex alia bila pa ω mosios. assationem. Et nota etiam, quod 0Whncholia raro, φή si difficulter putrescit propter innatam ii igiditatem, S siccitatu puri e G ita etiam raro quaitana incipiensobin uatur, subsequens ycro is ep ssime. . . .. . ti
raia , Notandum prs terea est, quod qu'ssanae legitime ut cX Ga- ,
obsera tur . leno.& AueZoar coeliguur rarissimc fiuia i quoniam x ta inu corporibus nostris unquam pura m cl*nchraliδ natui lis: sic etiam quartanae continuae rarissime obteruantur. Mnesi t- Et huius talitatis duplex est ratio. Una quia humor me'aΠ-cholicus cum sit terreus, frigidus,& siccus semper incon paratione aliorum paucissimus est in corporibus nostris, ad D ut vix unquam sufficere possit ad faciendam continuam, & long Im putredinem . Alia ratio huius rariratis est quonia in hie humor maxime infestus est. Ob sui prauitate, omnibL. Sia,cbii 'propter quod natura nunquam patitur eum copiose cui nutari in ipsis venis . vi suificere possit ad faciundam continuanti c.
cariorum,ne quid huic tractationi dcesse videatur,reuocare in memoriam iuuat,quς paulo ante determ natiis rus de in 7. apborti . te Galani; exputrefacticiae scilicet, pituitam in bilcm d scire- 7 rare, nedum in melancholiam. cui propria natura s: mitioi cit ;Quando ex recentioribus aliqui probabilitet con cludantistullam esse maiorem assatione ea, qua pituita migrat in gypicam, quae nihilominus non est melancholia. Quo viactur nulla assa-..tione,nulloque calore in atram bilem posse mutari pituitam. Ad quam dissicultatem respondemus, hanc esse disici ci iam inter calorem, seu causam,ques cilicii gypseam pii uitam.& ea, quae ipsam mutat in imelanch illam; quod illa lante agri , i diuturno tempore,&st id est calor mitis, risi plui .initima γ l turali recedena: At in ea ex qua fit melan holia in or x lentior
198쪽
cilius agit, & positivam inducit siccitatem, citra resolu- ti eiu omnis humiditatis, vi fit in gypsea; sed adeo ag t, donec siccitas quςdam introducatur,quae finitima sit siccitati me
lancholiae, citra id, quod vel ex toto conterat hunii ditatem, nec fiuiditatem adimat, nec colore omnino mutet, quod opus
noncst: siquidem ratio melancholiae potius in frigido,&sicco quam in calore sita est . praeter quam quini cum hiaec sit praeter
naturalis melancholia, non tenetur sortiri omnes inclancholiar naturalis conditiones.
CAusa' sunt in triplici disseret uia. externae,ut aer ex sui na- TY q, bis
tui a frigidas,&secus,vel inaequalis, aut ratione anni t polis, aut ratione ieiublicosae habitationis. Potus sunt, vivi n.i uigi a , 5 antiqua, ves quae ex sui natiua ad hunc humorem procreandum apta censentur. Cibi praescribuntur a Galeno, DPιlec. Q. Vt inter carnes bubulae, camelinor, vulpina &eiusmodi. Inter pisces des fini carnes, & gcnus Dinne coaccorum. Intc roica a Drc omnia, reo seta Iactuca, tu . in latcnus asserit esse Opti- tibrari iis
ini sit i ; excluduntur etiam lestumina sere omnia, tamquam lipe sitia. Intonam causam diximus isse utramque bilem, ut legenti Galenum,& Auiemam manifestum apparctat. Galcrius namque, generatur quartana ait ex humore alimbilia putrefactor . ι. putriarii lucrdum ob crassitiem, aut multitudinem, aut tenacitatem mulcetiar inutilis, aut aliquam meatuum obstruetioncm. Et Avicennas,eius causae sunt, quae generant melancholiam, postea putrefaciunt eam; & paulo infra eucnit ut plurim tim ex successione aegritudinum febrium diuelsarum; ex quorum putrefaetione, cum adduntur, & non evacuantur, multiplicatur mesancholia, quae multiplicatur similiter ex alijs rebus non naturalibus, quales sunt temperamentum frigidum,& siccum natura, vel aliquo vitio intriauctum. Etas senilis, habitus macilentus, hyriutus, de niger, sexus masculeus, anni tempus au- 'runnale,&aer habitationem faciens, qu item descripsinus.
Sed dubitari potest, si habitus durus, hispidus, & niger est D/s T a inter
199쪽
inter has causas; qui fieri possit,ut interdum videantur corpora sanguinea, bene colorata, Pueri, Virgines maxime quartanis . tentari Θ Ratio euentus est loquens de bene coloratis corporibus Mercatus ait quia cu puleriores partes,& temperatiorcs plures sint in huiusmodi corporibus,& hae similibus debeantali, fit facile, ut superabundet succus melanchclicus, quo pa
cilliinae partes egent ; & ob id eo sic redividante, quantumuis . lcinpcrata,&pulcra sit scemina, neccssum est in quartanam se-brem incidcre. Sed hac responsio non tollit difficultatem, quando quidem corpora bene constituta,minime succos prauos in ea copia producunt, ut possint sufficere huius febris generationi. c. ν miti, Praetcrea dicit Hypocrates, in initio lib.de humoribus,coloes rescuta rem cutis demonstrare dominium humorum i unde si color in ρ'f' cute floridus est, vidctur neccsse opimios succos in venis enci debere ; quamobrem multo satius ost dicere, ubi talia corpotali i isti tentantur quartanis febribus,sieri illud propter malam vauci 1ib H rili, itionem 3 quam dicebat Galenus etiam optimas naturales boni σαωli constitutiones destruere. De pueris, quos ait Aristoteles quartanae esse obnoxios, 19. quod cyore naturali: plurimum polleant,dicitur, aetatem pudiritiae minime ratione aetatis hac febre merceri: sed potius ob sanguinis yliiii , quo nutritus cst puer in utero; Vel fieri qua Tu νi mora. tanamica pueris piopter insignem ingluuiem illius aetatis; qum με taxo niam pueri,cum voraces sint,multos crudos humorcs gignunt quibus multa sex remanet in generatione sanguinis ac pro--ἔ- pterea non paruus generatur humor melancholicus. 3. Dena ina item Vt notat Galenus quartana geneiatur potissimu post M πψη-s 3. trigesimum annum, & maxime in aetate coli sistentiae quicquid p gnou, 3--&-i. ad glauconem 6. ubi tribuisse P tius hoc videtur aetati senili ; quae quidem diuersias concili γλυI-oῆ3. xur ab AEtio,quando docet,omncs aetates huic fibri esse olin Omn istisse, Itias; n quidem,quod tot statum diuersitatcs uni morborum a Ani gelieri conueniant ; sed quod in omnibus melancholicos su M ibis Sy cos,ob alias causas redundare necessum st;sicen m,qLaecula cli
stigidiorent, & crassiorem sanguinem gignete nata sunt, aῖς'
200쪽
Temoxes ri Febribus . I rriam huic febri praestare possunt , ut si cui vis temperamento,
aut naturae accedata ror, sollicitudo,cura,vigilia .amolitristi. tia, maxime si praxesierint frigidi,&sicciorcs cibi, & immodi- cub aceti usus ; quo quidem frequentius utuntur Virgines scidomnes qua potissimum ratione in melancholiam, & in qua tanam dilabuntur. Pori δ Acetum melancholico humori gignendo apti istinum esse, eius qualitates, & viros euidentissime docent, &nos infra demonstrabimus cum Galeno praesertim q. sinapi cap. ia. Est etiam praeter dictas alia uberioi is humoris melancholici cau- sa incnstruae purgationis cohibitio quandoquidem naen stiuus ille singuis etiam in Virgilie secundiim naturam se habet ite, ubi intra statutum tempus limnoretur, si Galeno credimus, ni-gitorcsse solet, sic enim fit, ut foemina quae boni est habitus, siue adquis pulcra,& iuuencula non raro in febrem quartanam incidat.
Diximus pr. eterea anni tempus aut unnale fcracillimum est hi f.
se melancholiae, & consequenter habilissi inuin ad quartanas vς procreandas: sed rationi consonum videtur, exquisitam quar-ianam plerumque vere accidcre: nam cum ex naturali melan- procreantur.
Golia prodeat,& haec sit sanguinis sex, eo tempore, eam abundare credendum est, quo & sanguis: Sed is abundat tempore Veris,ut omnium Auctorum est vulgatissima sententia; ergo& m melancholia: Cum hoc tamen ratione,&experimento constet, non ita cile; nam sanguinis ubertas, quae eo tempore viget potentior est ad frςnandam melancholiam, quam sit ad moibos eo tempore essiciendos, saltem febriles,donec aduenientes state sanguis conteratur,&in melancholicos affectus degeneret. lib. s. c. s;
Sed hic iure dubitati poterit de mente AEtis, qui hoc peculiare habere febrem quartanam testatur, ut quicuinque ab ea semel liberati sunt,numquam amplius tententur ι quod si veruest, salsum videtur id, quod docet Avicennas, inter alia signacile consuetudinem patiendi. Duplex .uar Ad dissicultatem respondetur,duplicem esse quartanam,i gitimam scilicet, &illegitima. legitima, ut audistis est illa,quae Vis sit ab initio,&quae fit ab humore melancholico naturali: spu
ria autem, & illegitima est , quae sequitur aliar stares, & quae