장음표시 사용
221쪽
Quoad pharmacum, quoniam cx d diis constat,debere uni-uci sole pa: taculatia praec cilcre,& purgatione vici dum non ocse, nisi humores praeparati fuerint; huic operi incumbcndum. erit. quod fit dii pliciter . vi eiu stilicci, & mcdicamentis., ictus si t.4 s, ut sua substatu ia, & qu imitate vires construet, qu ilitatibus vcio pi inus, & sccundis pitti ii Csar causae ad .ucrsitur. Aer ergo calidus, vel pcr se, vel indu stria praeparetur. Potus iit x4num non omnino aquosum me rula XCt: mec: ast sum, & rubium, calidum,& siccusia: ne magis astringat, ac se bi cm augeat: scd cx utroque modulata mi cela conficiatu T. Atqui vinum quam quanical lum,&potestate siccum existat: immori r ite tam cia sumptum, pituitam ct iligulos assc eius generat; coquod duin superari nequit in crudum 'uccum fac se abit Vini bi Nices, &qui maxime in tornacibus laborant, dplainc demonstrant; omnes namque Apoplcxia . de simili lxiis. morbis ali et i,morte moriuntur. ibi sint caria cS laudiab. les,.ς lixa cum Apio Nepita,de pulegio, & cum aromatibiis Loditae. Nec audiendus est Huiccianas. Hic dum prop mcScarnc S, Pullos vetustiores nancsabos antecedere te statui; quadoqi id ni Galenus docet, cames gallinarum vetustatum alui .m acit in
gere: p .lruorum vero pullorum humores attem p Tare; ea pi pia tales carnes, ut&auicularum montanari in convcniunt.
A c. aniab. . 3gninis verb,& c nam bus alijs,quc humidiorcs sunt,&di licultei coquutur,pro sus est abstinendii. Fragiant pisces, qui Lbie quotidiana tencntur : & ea, quae attcnuant ,& incidunt in Uscam reponant . talia autem sum cappares, & al cis, oliuae , Ne similia. bonanus Quia quantum iuuiarct ad c ctioncm, tantum ctiam nocerct a serendo periculum icthargi procurandum est, ut intempestiuus vitetui. industi ijssito loco propositis. Motus, quousque coctio celebrarim, permiti cudus nimest; Excretioncs omncs prouocadari arte si id assequi natura nororuerit aegrotus. Procurandum item est, visin viis,& alienus ab omni cogitatione terrifica vivat. s. dicto animo, & iucunda amicitia utatur. His sic statuibus ad piaeparationcin
222쪽
Et de radicibus. an. unc. F. Aqtiae capit. vcncr. Vnc. i J. m.
Adini rei strandi vcro toties sunt, quosque symptomata imminuta videantur, & laudabilior H postasis in urinis appareat. Atque his signis apparentibus, purgandum crit, Vti l mim cordial. P.j. Agara cosc. S. j.
Elei t. indi maioris. Di, 'Pulu liqvir. IJ Cum sacc. q. s. f. boli. . t Post id sequens Apoxima propinetur. . . i. ii P. Syr de Polipodio. unc j. S. 1l 9 . byr. rosit. solui. Et mellis ro solui. an. unc. i. Aquae capit. veneris parum. m. Et quoniam difficile est, tam Crassu in humorcin viai, vel alteri purgati ni cedere, repetcdum pharmacum est,repctitis praeparantibus. Vt Syr.dccicorda compos Et Bietantini an . via GJ. Aq. capit. vencr. di cetra S.iij. m. Purgabitur vero. Vt it. EPillularum aggregat. M i Dc Hiera cum agar. Et masticinarum. an. scrup.is. l
223쪽
elum Apoχima exhibendum erit. et l, Absolutis uni itersalibus pharmacis incilmbendum est paraticul iribus: &ommittis Dyureticis, sudorificis,& vomitoiijs, per Epycratim euacuandum crit. Vt
. . Pulpae colocyntid. 3. s. Anisi. drach. iij. V . Radi liquir. Vnc. S.' - Pull. in s. quant. lusculi non saliti,&facta colat.addatur sicca. ri Opt.ad suff&cap. vnc.iij. si ligulis vicibus. Vel Mirabulam. chebul. condit. Vnc. I. Aquae capit. Vener.3 cciiij cap. Et haec quoad indicationes sumptas a causa. Prouidendum deinde est symptot natibus,sii quae fuerint, Q. Ict autom potissimum esse frigida ventris intcmpcries, ut dixi-ci. t .adstiti. mus ex Galeno, & haec curabitur internis, & cxternis. Inteonis igitur. Iulep.de Cannella. drach .ii. Aut tantumdem Iulep. cariophilorum, aut sy .de cort.citr.vel de menta ad unc. I. Extrinsecus vero inungatur oleo, & unguento stomatico, Cleo rutaceo, utriusque liiij,&eiusmodi. Et haec de febre quotidiana exquisita, in qua multa breuitatis causa ominissa sunt, , quae legi poterunt apud Galenum cit. lib.ad Glauc. cap. 6. auou. cap. 1 a;Avicennam & Ilai sim Io. Almansolis cap.de febre phlegmatica.
De multiplici continuaque tertia va. u. It multipleri tertiana; duplex scilicet,aut triplex cum bilis
tertiana qua non unum tantum, sed multos habet semites ; quorumos ' μ μι singuli proportione quadam sibi respondent in putrcfactione,&accensione; ita ut primus tertio, secundus quarto, & ita de- inceps respondeat. di quod dico de diebus intelligenduin est ctiam de accessionibus. Cum febres multipliccs sunt, rard contingit, ut fiat exquisi- tar; nam cum humores in pluribus partibus putrescunt sacile alios ad accensioncm prouocant; atque ita spuriam genciant
224쪽
febrem; Hinc tertiana,quae duodecim horarum terminum prς- tergreditur, extenditur ulterius, sebremque lacit appellatam cxtensam. Pro his dignoscendis parti in ordo,p utim propria forma inspicieda est: Nam quoad ordinem, siue periodum,ma - nifeste obseruatur altei natio qua dant; primae scilicet, cum te tia, ut dictum est; quod non obseluatur in quotidianis. i Quoad formam vero inspicienda sunt signa, quae cap. le te tiana sunt proposita. Est enim adeo proprium tertianarum cuιβη n o calorem habere mordacein, incipere cum vehementi rigore, finire ante duodecimam horam, vomitus biliosus ,& vestigium urtianis. inaequalitatis finita accessione: ut nulli alteri comune esse possiti ac propterea docet Galenus multo magis formam, quam 1. D. dffi.rcrio .lum inspiciendam csse. c 7. Prognofrua. MVlt plex tertiana longe deterior est simplici; ttim quia c. ἡ DdiiDκη vere pluribus assici peius cst,quam uno tum etiam quia vicinior est continuitati multiplex,quam una. Et quoad curationem tanto celerius purgandum cst in duplici, quam in una tertiana, quanthmateria in maiorem supponit; Dixi inius enim alibi inter cetera pericula turgentiae connumerari debere multitudinem. , Et rursus tanto magis mittendus est sanguis in duplici, quato probabilius est, humores intra venas esse magis affectos. 'Eligi autem debet in utroq; remedio dies minoris alssidii nis; ne scilicet a pharmaco magis vires prostcrnantur, quam a morbi insultu. Disseientiam, quae intercedit inter duas tertianas,& duplicem tertianam ex professo notat Lusitan . ad eum recurrere, di erem siquis eam scire desiderauerit ne pigeat. Continua mouetur de tertio in tertitim, non quia de tertio in tertium humor a Ve- displicem totini Sextra venas moueatur, quia ex hoc sequeretur, quod rigor
non esset proprium febrium intermittentium: sed a maioribus venis ad minores, & propterea faciunt continuam periodu
Quoad causas, sicut magis putris est, magisq; conclusus ca-
225쪽
lor in continu. , quani in intermittente ita etiam,quae ad bilem accendendam rcquiruntur, structioiicnaq; iactandam,ma mres csse debent. Et brcuiter aduertatur, quod ad faciendam sebrem inter mittentcm iii a rcquirutur; humotis videlicet tenuitas, viarum apertio, venarum robusta expulsior Cntra pariterina r quiruntur ad continuam gencrandam; Imbccillitas venarum, humoris crassilics,& viaium adstrictio. Quoad signa, dignoscitur continua tertiana ex progressu; quoniam nulla est hola, in qua iebris prorsus nulla sit: necnon cx initio accissi Aa Lm; non incipit enim cum signo aliquo rctria gerationis, scd ardet statim,&in principio cum humorcs cor petunt. Pulsus sunt cim tractiorcs, dc Obscuri circs. Et a ducitatur,trco ucntcna Hic distinctioncm inter medicos de continuitat c , Quadam Oa m febris dicuntur continuae percssentiana,& quaedam l cr it bintiantiam. Contin Pa p. r csi cntiam est, qua scritat sv. in periodum, pectando siccundam,&tertiam accessionem die, S hora d bita. Pcr subintrantiam vino continua appes latur, cum non sinita prima accc ssc ne in ea hora,qua vel criniti deberct, succcdit altera. Quo id Prognosticum,tcrtiana continua relente Hypocra-ic magna cae parte periculosa est. Quo id curationcm, auatur continua eisdem instrumentis, qu bus ini Ermittens, cxceptis tamcn quibusdam i in quibusniodice dincitatu i xt quod cclcris patibus mittatur maior c psal inguinis in comitiua quam in intermiticiare, &quod ce-jcitiis pura gndum est ut illa, quia in in hac,&quod inagis abstinc ijdum est a scamonitiis phalmacis in continua, quam in im
226쪽
non est alministratida supra mediam unciam. Secundo, ne a ed:dis imis, itis ci istinis temporibus de specialiter siit, canceo q'οc dantur. Tcitio, quia soluunt cincacissime, icqu: rum ma Linum virium robur . , .
Quod diximus de multiplici terii ma, dicit poterit de muli se 'plici continuaque quia tana in tidiana, servatis sci uandiS- . I e Ter rara o una. D Iesimus fieri spurias sebres cum unus hum r in praedomi, F bris suinionio, at er in Libdoinurio putrescit; licet ampliato nomi- git n. illeg timi talis, etiam spuriae dici possunt Lbres ii I. x, in quiabus humor idem crassior suprafaetus putrescit; quo pacto Ja-lcm; s. tertiana Sextensas,dc suillatenter extensas assignat, liccs. Prima vocatur simpliciter extensa, quae ad , iginti quatuor hi ras extenditur: Secund.i paululum extensa, di diat vfhuc ad horas triginta: Tertia amplius extenta usque ad horas ti ginta sex Quarta plurimum extensa, usque ad quadraginta,&plures horas. Ita ut quoties magis a pura,& exquisita distabit,i licsm .igis sputia, notha, siue cxtenta luincupabitur Et Paulus.& Aetius inter spurias quotidianas numerant 'hylia in- Ephyalam, quae ex omnium sententia constat fieri ex crassis ma pituit . . rest odit P. Vnde si verbi gratia, esset tertiana spuria propter duratim ασιtae ἔπι nem,&cxtentionem non habens alia signa illegitimitatis, significaret,eam ducere originciri a bile crassiorin prc picrca liv. digere victu, & medicamentis, non solima refrigerantibus, si dei iam incidentibus,&attenuantibus Quod siti ercet ex praed minante bile,&alijs humoribus subdciminantibus putrescenu-bus extia venas de tortib in tertium intermittenter, dc finiri posset, quod esset easir accenses in corde , ordi usus fleret ηι- uer .mco par ex flaua bile praedonunante , ora. ljs humoribus
bdominantibus putrefientibus tra venas de Ieriso in tertia intermi tenter. Quatenus enim tertiana est, Bitem in 'r.ed in nio expo Diat: cauatonias sili arta,eaeteros humores instiίdom nio requirit: Vt vero interiniticus bumores exraa venas . Et I,
227쪽
iiiviue putredinem, quia putris. Hinc ctiam ciscitur, ut acccsio i. ad claue. longissima sit, adeo ut multoties protendatur ut cum Galeno c.8. assirmaui munusque ad horas 36. causa infre. Quoad causas; interna ut plurimum est crassa bilis putres ma terti.ma : intcrduin bilis cum pituita admixta, & unita; Inde Avias et tertiana non pura fit onquit a putredine bilis cra xi substantiae, ob commixtioncm bilis cum phlegmate, commiΣ-tione compi cxionali unita. causa exter- EXteme, erunt omnes itis,quae quomodolibet varios humonaqua. reso ignere possunt.
De signis, Avicennas loc.cit. In non pura tertiana adest grati ita scapitis, cum dolore extensilio, duratque Paroxismus usq; it et . vel 3 o. horas,&tunc tepescit, doncc compleantur q8 est.2 ... Et Galenus cx historia adolescentis omnia signa huius - sebr.demonstrauit; inquicns, urina cruda admodum, febris incipit cum horrore, quae neque in caliditate, neque in pulsibus cxquisitae tertianar cst similis. Accesso durat ab aurora icrtiae diei, usque ad auroram quartae, & semper idem accessionis
Progvomica. sim a re, is Q Puria Tertiana diuturnitate posset pcriculum aliquod a1navnis cri- Isci re; nam adolescens,quem curauit Galenus ab Autunno usque ad Ver incolumis non euasit. Et Avicennas, qui- c. . dem nonpura,quandoque prolongatur tempore longst, o circueri 'ς si P cit medi talem anni,qquando ne perducit ad mastitiem , cst ma- i. κd ori gnitudinem optenis. Et praecitatus Galenus. Cum in Axinnnoc inc isset, in vere desisse; tum quia aeger medici praeceptra non paruisset ι tum quia ipsus ex hieme esset, hen initimuit, praecordia flatibus fuerant oppleta, ct iam subtumida quaedam aderat in facie decoloratio, arib ut de adolescente dubitare nobis coa
OPolici procurare an te omnia ut humorcs tollantur phi botomia; de qua loquens Galenus haec habet, si
228쪽
ynguinem mittere oporteat, ne F hoc ommittendum, sed ab initio Harim facien m. Et Avicennas, secum videras urinas Ioctat. eornm crassas, tunc thlebotoma. Dchide victus instituendus est,qualem Galenus describit, Non oportet esium exhiber; qu, Locrit. 'ridie, sed alternis diebus. victus ratia non sit, quae humectet, ct refrigeret, qualis in exquisitis tertianis ex rabetur; sed aliquens modum fumat ad calefaciendum,or inciden m. haec Gauemus. Tertio loco humores ad expulsionem praeparandi sunt strupis Proprijs, vel ex mente Galent isopo, origano, spica, nardo,& G tela in caeteris,quae legi possunt apud cum dem. Quo facto exhibeatur pharmacum ι In quo aduertendum est, ut caeteris paribus ille huimor expurgetur, qui vel copia . vel efficacia alios sup rat, quod faciendum est in omnibus affectibus mixtis, exceptis tantum tribus casibus. Primus est, quando humor sit ominans coctus esset, pr. In quisersω- dominans vero crudus; in hoc cnim casu procurandaci Iettio subdoininantis humo: is, & abstinendo a praedominante, tollendus ve-- quo ni in consilio Hypocratis, concocta medicanda sunt, cru- ν' ἔν ia non mouenda, nisi materia turl cat; quamquam iuxta Ma- nardum in Epistola ad Carandulum videatui L gicotrarium, qui ab Aliaba te iuxte reprchenditur nisi saluare vesimus tanti Viri auctoritatem, & tunc dicemus, ibi loquutum fuisse in cura coacta Maiiardum: non regulari, de qua coaeta etiam loquens Mesues , Melius est cruda euacuando ait2 sem l aegrum a morte
vindicare, quam expectare coimonem, cum aegrotantis intentu, artis irrisione.
Secundus casus, quando in subdominante appareret aliqua coelia, in praedomitiante vero securitas, in hoc casu subdominans tollendus esset, quia ab illo mors timeretur, & semel Pereunti nulla prosunt suuragia ex Mesue. Tertius, cum subdominans impediret ablationem praedo- :minantis; tunc enim quoniam praedomi nantem humorem nulla ratione euacuare liceret, a nil ultiminante incipiendum est. De spuriis quartanis, quae quia eisdem regulis curantur, non
est hoc loco aliquid superaddendum, &idem etiarn dicendum
229쪽
rufiniri e TI uisita Febris ardens definiri potest, quod sit
Misiti.his 1 cerasui in corde,sed usus per uniuersum corpus,ex
particula ex-hiae putrescente intra vasa,continenter.
PM- - - In uidefinitione,praeter genus, primo ponitur materia, dies laua bilis secundo locus, & ect ιnira vasa iΤratio in us, bardoream Ante quoruin explicationem, breuiter est aduerte um M' mi ' propter caloris copiam, de mordacitatem nomen si bris arden- 4 M tis ex Galano huic potius,quam alijs datum est; diximus enim, qrq --t G ciam eodem a principio, quod licet nomen i ni cuilibet Lbri conueniat,per excellentiam tamen huic potius, quam alijs cmpetit; Vnde ab Hypocrate. a Phylosepho ,&tandem a Gale-μ ρου no ubique Causen nuncupata est;ad significandum.vchemens dAeiis a. incendium , ina etiam ratione Celius Aurelianus , febrem flammosam appellatia .F- - G a Quoad materiam ergo fit Febris haec assau abilla, nam Pa- 'μ' ili ubi nonida signa ipsius,calor scilicut vehemens,&sitis in -- ἀ- extinguibilis alium humorem consequi non possunt . quibus ρπη μη ex riri issim undistinguitur exquisitus Causon a spurio, qui fit αEt robatur primo,generemim non distinguitur a tertianae M Febor,Galeno praeceptore cum ait, Tertiira Febra bea, 7 ardens nominatur humor aciente non dissert utraque enim Mimabile ' di vc t 4. Miu Secundo anni tempore, fit enim cui ex Hypocrate nartur x, cum tempore aestiuo venulae biliosum liquorem attraxerint. Τertio ex symptomatibus, quae tauam bilem solam ait istantur. Quarto, ex victu praecedente.
Πἀμμ' β' militomeoni ditione hominum, quos inuadiz- ω iis, i p. An autem ex sela nauabile. an etiam ex bile aliqua praeterur νήμη m naturam fierno ssit vehementer dubitatur; Ad quaeduo breuis indicemus inuasionis , & est continenter ia
230쪽
Et priino , veram ardentem febrem, & proprie dii tam fieri sollim ex flaua,tenuissimaquebile; Quod pater innumera Hypocratis,dc Galeni loca probari poteit,quoniam tacita Galeno Febris ardens est de genere illorum acutorum morborum, qui iii stabilem sedem,& erroneam ha nt, ad quae praecipuc requM . ritur humorum tenuitas. talis autemest sola statiabilismainteret bilis species non fiunt nisi supposita vehementi adustione, cum qua necesse est contrahi classitiem quamdain, quae maxi- repugnat instabilitati,& inobilitati. Secundo dicendum, in Causone maligno alias billis species computrcscere. Fit enim malignus Causis aliquo interno viscere inst rima ato. de guntur interiora uri,& tamquam cucurbitul. sad sese calor attrahentibus refrigerari exteriora, & propterea inter catera malignitatis signa,quae subris haec re- Febreamdem fert, ea linguae nigredo, &cxternaru in partium rcfrigeratio. Neq audiendus hoc in loco videtur Averroes, quando ceat, haud, II ncquaquam excitari posse fibrem ardentem ex bile satia putreiccnte, utporem a siccissimus talis humor est ;&id ali
ut musa putic factione. moreH.
Praeterea bilis pura in cistisellea solummodo retinisur, non crgo dicit Auermes in magnis venis incendium paure valet ; gan quibus quoues uinque reperitur, statim extra venas Peulitur. Nam dissicultati propositae ab Auerme sic respoderi potest, R 'det. quod bilis, de si humor sit potentia siccissimus, est tamen actu hui nidus, & ideo non solum subri ardenti, sed etiam omnibus Bilis Osiis. sebribus, demente quorumdam,obnoxius est. Item licet bilis
pura non reperiratur in venis,dumsuam naturam seruat: tamendunt putredin concipit beneficio naturae a reliquis humoribus separatur j ita quod invenis sola putrescit ab equo sat suis ullo modo putrescat. Nec concludit, dum asserit, puramitem separa am a sanguine expelli a venis quia potest secultas expultrix multis de causis impediri quo minus expellat, potis. crassitie videlicet, angustia vasorum,copia,& eiusmodi. Inter modernos tandem; num ex sanguine putrescente ge- Efex nera Aerari possit statis ardens controuenitur. Qui affirmativam D- -