장음표시 사용
241쪽
Consect. Alchermes. VesConfect. Hyacinti. B. ij. Cap. cum aqua cordial. Vel cum vino paucistro. Extrinsecus in regione cordis. ro, ,-ia x m pro Epytcmatibus cordinemperat.in f na,
Fiunt autem Epytemata cordialia. Vt
Post Epytemata inungatur aliquod cordi familiars vim olei Magni Ducis. g. i. Vel unguenti cordial. Arnaidi. f. s. Quae etiam testibus adhibebis, vix enimcredi potest,quantus sit tectibus cum corde consensus. Verum quia frequenter caputadeo intense dolere asolet, ut verendum sit, ne humoris aliquid illuc irruat,ipsi prouidc dum est Ozirodino. Quod i Recipit succi lactucar. i
Et syncipiti, ac temporibus applicetur tiun propter laxitatem, tu coarticulationis; thm propter ossis tenuitat . quae omnia Gadire. ' lenus animaduertcnsbata de hac reti adit, ii mi. At vero Esegio capitis iuxta synciput ,pr rer I a talemaeoarticulationis, iuxta coronati mos oblium te iratem; cstraritatem facile tum caliditate inum sei aetatem omnimn, uae adhiben-
242쪽
Prodcst & suceurrere Hepati,quod etiaminitarib ardet tarus nuxiinu allici solet. Intrinsecan. P. Dyarodonis Abbat. Et Dyati ion sandal. an. 3. s. Cum saccaro in aqua rosac.dissoluto. f. Tabellari
Extrinsectis vero in Regione pectoris iuxta Hepan s Epy
in pro Epytematibus hepatis. Post quod inungelidum est unguentum rosarum, sandalinum,instigidans Galeni, & similia. Prat 'rdicta,ab omnibus sere medicis in cause,seu febre ar-Mnte Ocquisita balneum aquae dulcis lebratur: Sed hoc remedium hodierna luee non adeb facile in usu est , quia hodie homines non solent si ita frequenter lauare, ut ant:quitus Ω- ciebant ;QEcquid sit tamen de hoc,rationabile tale medica mentum videtur.& prout talea me proponitur,&comendatur insubre ardenti exquisita nam de spuria loquens G uenus rufellinis verbis demonitrat, balneum aq dulcis haud conuenire, cui opinioni adhaeret Alexanderi pro φAt Avicennas contra non solum probit convcnirebalneum s briardenti spuriae: imo vero magis conuenire,quain inard& 58M uisti tessit lina;& ratio fauet Avicenae,quoniam pituita salsa opus
habet attemperatione.nihil autem reperitur,quod potui magis Avi Misari
salsum liquorem attemperare,quam aqua dulcis. vos Domi- 'bri arrimini, ut de hac re libere proferre possitis,& viduo haec medici nae lumina concilientur, determinare pigeat, balneum linaquae dulcis posse adm&istrari in causo spurio sollini post cu-
ωhanem ita ut quando Galanus dunnat balneuim damnat cruda
243쪽
Guda existente in hac sebre materia; Ratio,cur post coctionem illud sit celcbrandum, est quia humor hic cum relinquat post coctionem multas reliquias,& cineres,oportet illos per balneu, vel exhinanire, vel demulcere. & sic intelligenda sunt Avicennae verba.
An minum di beat exhiberi in febribus , , morbis
acutis io principio. Onstans, 'omnium in arte medica intelligentium scriptis vulgatum effatum illud est, mediacae rei maximam partem in curandis morbis es.se sitam, ut apta aegro vivendi ratio, atque somina praescribatur. Quare Hypocrates vivendi praescriptu in in morbis magnam vim sanandi, occidendique habere concludit. Non ab re igitur suturum puto,si accurate,& diligenter aliquam huius vluendi praescripti particulam traitauerimus. An videlicet vinum in febribus, & morbis acutis,ac sub e rumdein initio indulgeri sgris, iuxta artis normam debeat, possitque. Quod arduum sane, ac periculosae plenum aleae opus est; tum quia Veteles hac in repugnantia' idetur loquuti; tum quia recentiores ia aiunt barbaro vocabulo) practicantes in varias veluti haereius dbiere. Caeterlim,si vini genus,aegrotantium consuetudo,& ea,qugi ' 'abducuntur adueisus sciatentiam nostram, quibusdam quali, si finibus citcumscribantur,distinguantur, atque enodetur haud V erit difficile, huius rei veritatem ind.igaic. quin & illud spero. 24L fore, ut lectorcs hac quaestione non cui lim&quasi pertransenianam scis diligenter pςilectaveritatis luccinexhauriant intestigantque aliqua vulgi potius op nione, quam sapientum placitis recepta. At vero vinum ossicere, cum sobris aiaci, & moibus acutior .
244쪽
tior urget, nonnulli hisce rationibus adducuntur, ut cro. Tra in vi
Primo febris qua Abris est restigcrantia,&humectantia bis acti's Q deposcit; ergo vinum respuet,quod calidi,& sicci temperame.ri cst. Consequens est Eiypocratis; Aquafrigefacit,urnu vero x.De iactari Galeni ea fuit enim vinum, or ciccat ut nouimus corpus totum . Et libro de dissolutione contu A. nentis; cibarιa cati a conuenimur ei,cus dominatur frigiaetas, cap 8. o vitare deset ipse ii , qui est catidae complessionis ,-ιn tem-Iρribss catiδι, ex quibus sunt frumentum coctum, sinumgr cκm, or Dari ιυ,-Sesamum, cr Sanabi ,' pιum, es Rota, o Raphanus Rap.e,or θσV1, Pactinace, Aloa,es Cepae,m N, Casiurantiquus, ct vinum. Nec non Fernelius; Vι enim cal x adarboris radri em conspersa frucZum accelerat , arborem verro perimit; ita callius atimentum, maximeque t uum s sitiato caloro 6 iritus, facultates se , mortem vero matur i, dum enιm corporis calorem auget substantiam minuis; dun que innaticatidi θιritum calorem habιtu fouet , eius se flautiam, quae humi um est prira enium dissipat, exorbetque,
omnem τιtam alacriorem, ac vegetIorem, breurorem tamen 6
cit. A ntecedens vero liquet, eodem Hypocrate, qui ait, Victus humidus febricitantιbus omnibus confert, maxime vero ρ eris, qui tali victu υti consueuerunt. Constat, igitur. xium aegris vinum esse,ac maxime peririciosum. ' 1 Secundo,quod est sanorobur,est laboranti morbus, ex Hy- Secundo. pocrate: sed vinum est sano robur, ego vinu est laboranti mo Maior probatur a Galeno, his verbis; In fanis itaque eo I.Aphoricia.
poribusuemper opor et roburfruare virium,vel augere alimen tis,non diminuere In aegrotantibus autem raro quidem accidit, et εve robur corporis maius reddere, quam acceperimus Uudeamus, magna vero ex parte Eudemus in longis moνbis fouere vi= es , in acutis debιιtatas consieruare; nam si eas rates, quales acceperi anus augere velimus, morbum augebimus. x
Minor omnibus inconsesso est, quam probat Hypocrates, his verbis , Celerrim igitur maxime vinum alit, tardilbi-
245쪽
-- uiatim caro luia, cocisa,ve nriti marisi, se eiusnodi. Tertio,morbi acuti a bile procreantur: sed vino bilis intenditur, ergo ἀλ-,. Maior est eiusdem Hypocrati . nec non GaIeni. Sic enisti
δε - ὰ cly semper acutos morbos operatur. Ga. lanus vero, Acutia flaua ιιυνο nonnultis covoris partibu6σ wπι- δε quas ' maia halent humores uperflui orn deterius versis conM , 2, , alibi. Ne 7Me meus is mos est , ut de essem eadem ex bile πο-saepius vetam: ita nu-c satis eriteatantum, qua in aliys Libris N Πι-- demonDrauimus commemorare, acu illimas scilicet, , ardeam.
iissimas febres a flauabiae ori/i. Ilia. b..is. Minor suadetur Auctoritate eiusdcm Galani , qui haec liser Mio suo bet Nee ιιιυ sigitur vinum concedendum ess, nec perustix, - - Φι--ι,-- mul o aut ιnedia,aut merore,aut anni tempore, Regionibus, vel cati statu calido. ademe diuerso in his froM-νur, qxi ex calefactioue opus habent,acstitui sis,fgraei ueta remperaturis ruviorumque humorum copiam coligentibus,-3am ducentibus otiosam n Regione, rigin, hiemis tempore, cata ιιν frigido, atque humido, his omnibus vinum bonum ecte ma-
tam vero νς , qui contrario mori se habent, non quatenus succos vitiosis creetineae quod cali sciat, quoi re gerare conueniebat. Quarto, quod auget symptomata acutorum morboriam, in hiς morbis haud est concedetidum: vinum autem hoc facit ergo. Maiorem nemo neν ueritis Minor probatur. inter praecipua symptomata sitis,dolarc phis, delirium, &praecordiorum aestuatio recensentur, QuhaxPisu vero augeat sitim testatur Aristoretes. Non tamen illud s io siura irimit u bd valde silentibus potus est dandus, erae 3. Ae, striam potatione vini, e ex defctu potus fisa enerit. Quod ea Pi- tis dolor urno recrudescat, indicant vel ba Galani. Cum vero in '-moVbis friemcapitis grauitatem, vel mentis tae inuem spiratus fueris, a vino peni seu ab Iinenisam Et alibi AMerotem faciuιλωὰ replere nervo wnum, is quod calida/.VI habeae
246쪽
ἐν eat temperat.ram. Nec non 8 .decompositione medic.s cundus locos , Odid etiam vinum conuementissimum est, citra inflammationem, aαι Erisipelas, aut abscessuc, aut calidam imremperaturam rotantibus. Et r. de sanita tuenda, cap. II. Sanὸ vinum ne gustare quidem suaserim. quin quod haantumor calefacit corpur, tum caput hatitu repler. tand , ut uni- I. deaenaeων. co vobo ouania complectar, Idem siquentibus conclusionem μῆ- i confirmat. Vωπm curat eas, qua ex magnιs senν euacuati nibus Hssolutiones tune praesertim quando ad ventriculum suunt humores. Sedaduertendum est prosequitur2an aliquid V-- -- sit, quad prohibeat /ui modi extiώιtionem, vetarι si aliquod unum ex visceribus insummationem patiatur, a t caput vehementius doluerit,autpasso aliqua,qua detirare e go uerit; aut febris incendens in morbio eruis,magna enim,σ qua nώ- nabilia ex 'su vini in hui mori asse nobκs nocumenra pro-mniisnt. Eice te Hypocrates,de laelirio loquens, Vinum in- a. De mo=bis terdicit,non sexus ac ijs,quiuus praecordia aestuant. Hoc modo δε--
affectos inquit calcfacere oportot calcfac ri, humidis, pationibus, e ccepto vino; Nullo igitur Paemconcedendum βωρο- in morbis, ac febribus acutis. 4 Uvant. Quinto cotrariorum eadem est disciplinar sed aqua in mori bis acutis,non sollim ad potum,sed Giam ut pirisentanijssimum remedium adhibetur: Quid ergo vino enecandus aegerρ Maior probatione non indiget, est enim commune in Phylosophia
pronunciamin; Minorem probat Galenus his verbis. Caeterum Ni. acu .co. ubi magnitud ebis ob t, sicut in nrinentitus , nec vino est M
utendum, nec lauacro, nec tys, qua habAram rarefaciane unctio-
ntibus, sed aqua frigida sicut prius Haemuxpora in fis fibribus
es optima. Et paulo infra; Porro traira iam methodus es eius, quod conducit ante alia semper deligendi, Osten m pretereas ipsius febris, prouisbrisest, aquam frigida emeres rem dium. ore. Ergo aqua propinanda cst, non vinum,quod vergeret in aegrotantium ruinam . Sexto Hypocrates vinum aliquibus fibrientibus exhiben- Πωεῖ. dum, docet. Si quis enim interrogat dandum Aesti vinum ' '
247쪽
IP . . Tbomae GrossitIn 6. Hπω nibus . idem confirmat Galenus his verbis. Nemini vere mes de hii in prasentia sermonem ab Hypocrate me factu,
ιλε. tex. 2o. cum Inter omnes constet plurimi aegrotis vinum osticere. L i lib. acutorum Petronam insimulat, qui tu morbis acutis vinum cum carne concesserat; ergo.
Septimo. Septimo tam Galenus,quam Hypocrates vinum interdicui calidi , & sicci sunt. Vinum autem dicit Gae 6.ερ M sit f. nui frigidis,siccissi naturis villissemum esse prius dictum si
Α-a boti .ET vero calidis omnibus es' siccis idoneum non sit,se utilior sis V ρ potio sit, si euii in lib/vul. morbis , e Pnae m. lcymRi, Virum cau nMnc xllimandam. Et I. ad Glauconcm.s Ducvii ait quod 3ncopis causa est; Ergo multo magis fibricitantibus, phreneticis, peripneumonicis, & pleuriticis dc negandum. Octauo vinum in morbis acutis ab Auctoribtis solum cum 'te ς ' ' uiorbiovis declinare ceperit conceditur , quod & ratio d:ctat .
s exhibe u ergo in principio propinandum non cit. Anteccccns prcbatur per uiceu. Avicenna. A vina vero anteivam morbus, cUncoquatur
omnino abstinendu.& Galenus ait I .de ari curat.ad Glauco- Ac. . in eis nem in cura febris tertianae. Sedo i , quι ira,aut rore ali-Hςμriti' quo, aut cogitatione febr citant, quando omnino ab assectu qui uerunt,vinum es exhibendum, et qui rore febricitant,prius vero non tutum ectuti vino. Nec non Celsus,qui de pleuriti-Zib. .e.6. de loquens sedhic ruit sinum sorb re morbus 1 e non patitur, inuicem eius cremorptisanae fumendus G Aivbi paulum isse νemisit vini aliquid dari peremore. Auctoritatibus acccdit i tio; cum enim vinum nutriat, ut concoquatur caloris auxilium implorat, hic autem a concoctione moibi reuocaretur, non λne aegrotantis ccrtissimo nycumento; hinc Galenus praec pit in principijs acutorum moriarum distrahenda in non esse natura a coctione humorum. Scen mille. Melius est naturam permittere vacare circa morbi concoctione, morbo in suo vigore con- Actente,quam distrahere ipsam ad cibos nouiter asiumptos consciendos . Et alibi. Neque enim dictrabere oportet naturam Malteram nouam coctionem;cum tunc uni sumorum nexiorum coctioni sortiter uacet, haud mutno post ipsa revictura.Ad haec in principio aegrotantium irea nouadeo prostratae sunt, ut Vi-- nos
248쪽
no indigeam ad eas reficiendas ; ergo iam quod neque in statuMpportunum sit uti vitio, ex verbis Hypocratis disertissime col
ia igitur . Adando morbus in f ο vigore consite νιι Iunc vici nutissima salt)υten a mi Qui etiana alibi, Vinum in eorum numς- Io, quae celeriter, α pnaxime nutriunt, xc potucrat; unde proba- . tum remanet, nec in statu conducere vinum; ergo tantum cum uiorbus vim remittit, si tamcn concedi debeat, propinandus .irli Nono Galcnus in Ephynacris icbribus vinum intcrdicit. eui mero ex Suionibus febricitant arcent funt a vinipotu,δε- ecbubones suantur. Ergo eo magis, ubi viscerum inflammatio, capitis dolor,delirium, peruigiliuin sculerint, committetur error, si illud aegroti b. bciat. . Decimo ubi timor Immineat phrenitidis a vino se abstineato ger, ex Hypocrate; Cum verbis huiusmodi morbis sortem ca-διιιs grauitatem, mentis iasionem suspicatus fueris a vino ponia sus ea antinendum. Et loquens de Angina. vino abct ineat, Cr ptisanae ccum tenuem forteat. Et de Lethargo. hoc curandum est, ut plurimum spuat, o calcfat, or a vino ab-Πineat. De Peripneumonia ; Et adinos quιdem dolores cum irruunt calefactoria leuia . se humida adhibendo secum calefacere, se humectare oportet. ubicumque dolo uerit, ad reliquas vero partes frigefictoria adhibere victissim,ea apponendo, ac tollendo, or ubicumque afrit, gus facere, a uino autem sensius abstinere. Et tandem in cura doloris capitis a causa calida. cia a capite initto fumpto dolor acutus statim uoce interceperit, his sternutationes fortes in cere oportet a quod si sensum ager receperit taasiae succum ιn multa calida aqua dato, quo quam ciatissimὴ revomat, positea attenuata, o a πιηρ prohibetope prem dies. Et paulo infra. Hoc modo ectum calefacere oportet ca-Iefactorys έ umidis, excepto uino. Quin etiam Galenus dum de inflammatione partium internarum edisserit, & praecipue depleuritide. Interdicatur eis vinum, expressis verbis procla- anat s Idem confirmare videtur 4..Methodi cap. 7. Vbi loquens de Dysenteria, Icteritia ex lienis obstructione, hepatisque lida intemperie, ac dolore cholico, medicamenta i s moibis aci. commodata cum aqua, si stans ad fuerit, sin minus cum vino exhi-
medici factis. s. De compo sitione mia .
249쪽
exhibenda pricipit. Et in eodem ultimo lib.legitur. vinum
opportunissim una i cmedium csse dummodo ab inflammatim ne, ac intemperie calida, & sicca immunes lint aegri . Praeteres Avicennas pluribus in locis, quos recenscre breuitatis causa Gmmitto, ac Brasa uola, expertcntia dueti, validissimum vene. Dum picuritieis vinum fore asleuerant; ergo pra die is moibis hoc venenum, ut ita dicam, haud quaquam conuenire rationuhus,& Auctorit itibus classicorum virin una conuicta medicorui milia pene alfirmat uniuersa. Haec scime sunt omnium rati nu in momenta, quibus vini usus aegris interdicitur, quae strietini, & ad I hysolbs,hiae norniam a me in unum congli bata hic posita sunt, ut quibus fundanactis ingens hac de vino a giis noxio moles sit innixa, innotescat. taeteritin qua minimc probabilis haec ab imperitis in arte medica diffamata opinio inplubem sit, cistendam deinceps; meos tamen lectores orauerim , ut re introspecta non tam sephisticis quibusdam conclamationibus ad coiicionein promouenda in solum compi si iis, quam medicorum sapientissimoruin placitis , rationibusque
Notandum prinad vinum inuod calidum &humidum Conciliator differentia septuagesima esse contendit) ab eodem sic
definiri ; liquor artificiose ab uvis maturis extractus, inter ca teros liquores humanae natura conueniens, ac familiaris. Hoc multas habet differentias. quarum prima dcsumitur a suta stantia, secunda a virtute, tertia ab aetate, quarta a colore, ima ab odore, sexta & vltima a sapore. Hinc quaedam appellare consumere vinosa, seu poliphera, & crassa; quaedam aquosa, subtilia, stucligophora; Alia generosa, quae mirifice calcfaciant; quaedam imbccilla, seu cdentula cum Plauto &sensib liter restigerant; nonnulla recentia, & excrementosa a Alia veterana, seu Protropa, cum Plinio&spiritalosa appellantur; Rubra,&nigra aliqua; Alba, satiaque multa; Inod ranonnulla; Pleraque Ammatica, sicuti insipida, ac suauiar
Notandum secundo,ut panis, qui sub hoc nomine complectitur Triticeum, Hordeaceium ci ex castaneis consectum a b que
250쪽
caeteris ipsum significat, de alios excludit; Ita etiam cum quam plures vinorum differentiae reperiantur, cum de vino Auist arcs loquuntur notius,ac nobilius caeteris est prpserendum;hinc nais uinem . tum miraculum Galenus diiserens de aqua ut sic2aquae perie-etissimae, non paludosae, limose, ac eiusmodi qualitates se ex-r ω plicare concludit; deducitur igitur ex his, non omne genus vi. ' norum unico verbo explicari, sed tantum suauius, potentius, perseetiusque, atque adeo excludi olgophoron, siue pauci seru,
quod ut Brasauola Auctor est2 vinum aequi uocet nitim dici potest ; idque Hypocrates confirmare videtur, his vcrbis. Si
tm febre capitis dolor, uel delirium a Nerit omnino a uinose 'Asianeat aeger, loco uoluinum aquosWm eratur. Cui A Lita b- .ctoritates Aristotelis,&' Galeni accedunt. Interdicit enim Ga---οβα-
lenus vinum corporibus bili isis, & labricitantibus; & Aristo- ιζ a cateles pueris,dc mulieribus, ili deinde unico consensu conciu- .dunt , Caeterlim locovini vinum aquolatii bibant: Hinc colligitur, quatuor in casibus denegari iure vinum, in morbo acuto piis. Mi cum delii io,-capitis dolore, in febribus,in corporibus bili phoron nosis, atque in pueris , dc mulieribus; de tamen omnibus his conceditur vinum oligophoron. quod si sub nomine vini includ mur,sibi ipsis proculdubio pugnarent Auctores. Aductae praeterea quando legitur apud Hypocratem,& G ilenu n bibat vianum, vel loco vini aquam, non esse intelligendos simpliciter de aqua, quaeve videbimus perniciosissima,& infestissina est: sed perinde ac si dixissent ex duobus malis minus eligendum esse. Si aegcr exhorruerit vinum,aut non assuetus fuerit vini compo- rationi, praestat gustare aquam, quam illud exhibere, siue poli-pherum, siue oligophoron fuerit. Notandum tertio ex verbis classicorum Auetorum apertis- roiae s. e colligi, o ligophoron vinum specie ab alijs differre. Inter
cautis,ac lente ν nonrnuenies ustum, qMod humectet, non assium, cepamporrum, quae refrigerent ac DE cam,qua uim calefacie. ἀι habeat, inter haec aIia magis, alia minus humectent, ν frigerent , ac calfaciant. in uinum uetustissimum Romana ce--bumuoc ab albo, austera recenti, crassi uino tantam