장음표시 사용
101쪽
dicebat Thebanus senex. lotus enim visius a vini caliditate saeptiis eius quod unuine si multiplicem apprehendit substantiain. nil ut autem differt an visum moueat, an
id quod videtur.lciem cn:m visiti ex utrisque accidit, lxii propter Auctitationem nol olei es abiectum petie te comprehcndere. Iam vero grviliis tanquam ibi tu impclente subsidui et,nec possimi locum tun re, mactusque ac singultus, vomitus hie dc
desipientiae pro ludo&delectamento si bcunt. Quisquis enim usi temulentus, ii
Eoletrue tum permulta fuderis,
3 Atque ante trag cdiam quidem clamaui Lyepicntia.Vinum quod bibitu r inultum, prouerin.: in ii iitatione, I omni lapsu replet.Quo circa plurimi quidem dicunt oportere in
conuiuio se relaxare,& quae sunt seria in auroram differre. I ro aliteiri tunc maxi-ni3 ceras eo rationem elle in conuiuium una introducendam, que instar I'aedas eticorrigat icintilentiam ne nobis impiae lentibi s couiuium d. labatur ad ubi ietatem. Iemadmodum enim nemo qui sapit, aequum censuerit claudere oculos, prius qua eat dormitum ita nec rationem abestea conuiuio quis rcche voluerit, neque anteres gerendax cana Praesopire recte instituerit. Scdncque poterit v n litam ratio .
a suo munere desis ere, nec si dormiamus qii idem.Ea enim ad ibmnum cst inuitaniada Persecta enim sapientia, ille est diuinarum S humanarum rerum scientia, quaec uniuersa complectitur ac continet quatenus gregis hominum curam gerit,ars viis .essicitur,& ea ratione fili adiu vivimus simul adeli perpetuo, proprium sempcr munus,nempe bonam vitam obicias. Miseri autem qui e conuiuio tempcrantiam exi- simi, lirae in compotationibus veriatur intemperantiam vitam elle beatam existi inant. Morum vita quidem nihil est aliud quam comessatio , crapula,balnea, temetum, matulae otium, potus. Videre urgo licet aliquos corum semimortuos, cespitantes,in collis coronas habentesmon secus ac amphoras inter se inuicem metiam
sundetes sub nominc beneuolentiae:alios autem plenos crapula sbrdidatos, in vul- itu pallentes,&liuidos, 3 hesteri aetemulentiae adlluc aliam infundentes temulentiam. Bonuin,bomim est is amici, ut cum hanc imaginem simul ridiculam ct misi D rabilem qi iam longissitne ab ea didicerimus nos iplos ad id quod est melius comi namus de effingamus, timentes ne sorte nos quoque aliis simile spectaculum statamus & ridiculi euadamus. Lep de profecto dictum est: Pornacem quidem inter tingendum probare ferri aciem;vinum autem cor superborum. Et est quidem ebrietas,usiis vim vehementior.Deliaciliatio verb, quae Graece est ερινί, cluod ex huius usu praeter decorum loquendo, suscipitur dedecus. Crapilla autem quae propter ebrietatem accipitur molestia fastidii im, quae νρα rim Graece dicta est, eo 'tu dcaput vibret ec exagitet. Hanc Vitam, si quidem vita est appellanda,quae est ignaua & otiosa libidini& voluptati dedita,temulentiam admirans& suspiciens, iiii na despiciens Sapientia, piaecipit suis siliis. NE sis Di Ni potor, nec itipem exten Prouerb. ζ.Ε das ad emptiones carnium. Omnis enim ebriosius & fornicator mendocabit c induetui laceris S pannoss omnis sbmnolentus. Somnolentus enim est qtiis quin adsipientiam non vigilat,sed ab ebrietate in somniim demergitur. Et laceris, inquit, induetur debacchator, & per ebrietatem pudore aisicietur propter eos qui asy:-ciunt. Peccatoris enim foramina sunt ca,quae cx vcste carnali sunt lacerata, per rata libidinibus per quae dedecus intra animam cernitur, nempe peccatum, propicrquod non sicile seruab.tur vestis, it i. evndicunq re diuulsa est&dilaniata, multis maice Pens cui' litatil,us, a salii te separata ac Alcisse. Et ca ratione ad monen-d ilia aptissime subiungit. Cui v AF,cui tumultus, cui iudicia,cui iniuci inde lor quelae , c bii contritioncs sit peruacuae ' Videte vinosum totum dilaceratum, i ii
ipsi in liuidem rationem despicit, seipsum autem tradidit & permisit ebrietati ." & quanta ei Scriptura minata est. linis autem rursus subiungit: c u i v s stitit liuidi oculi, annon eorum qui in vinis tempus contumuia 'annon corum qui inueril
102쪽
bus Petiam scribit Herodotu multi alii. Amos. 6. Ibidem Q.
stigant ubi fiant potationes'HIe quidem eum qui potu nimio delectatur vel iam rationi mortuum esse ostiati per liuentes oculos, quod est signum mortuis, eam quae
est in Domino mortem ei annuncians.Obliuio enim eorum, quae ad veram vitam pertinent,vergit ad interitum.Iure ergo Paedagogus vehementissime proli ibet,nostrae tautis curam gerens. NE BIBITΕ,inquit,vinum propter ebrietatem.Qua obrem,rogabis..oniam inquit, os tuum tunc loquetur peruersa.Iaces autem tanquam in corde maris,&tanquam gubernator in multis fiuctibus.Ex hoc loco etiam adiuta dicit Poetica. Vmum ιο -- is concisurare Piar, ceu Ld Ahin inina minis,
si tus aue. Boreas Mam. Et rinfus. Arcamque cuncta Vinum errans aperit, tumulentis noxia, uinum.
Vinum crisiamemessessit. Et quae sequuntur.Videtis naufragii periculum.Cor quidem multo potu obruitur.Vini autem temulentiae maris minis comparauit, in qua corpus tanquam nauis demersiim,turpitudinis prosiindum stibiit ac d decoris,aecumanis vini fluctibus obiratum.Gubernator autem , mens scilicet humana, sit pereminentis ebrietatis fluctu circumagitur:& in mari versans caligat, I propter procellae tenebras a portu veritatis aberrat,donec in saxa mari latentia irruens, s ipsum in voluptates impatium perdiderit. Merito ergo Apostolus quoque praeci- 'pit: NE INEBRiEMI Ni vino, in quo est multa luxuria. I uxuria autem Graece est ἀσωτis non posse seruari ebrietatem,per Emsai significans. Nam & s aquam vinum in nuptiis secerit,non tamen permist inebriari: quod erat autem aqueum sensiis legis viviscaui operatorem scilicet ex Adam,cum uniuersum mundum repleuit sanguine,& potum vitis veritatis,temperamentum Veteris Legis & Verbi noui, adpi aestituti temporis complementum, pietati ac Dei cultui praebuit. lym- cum ergo signum sancti sanguinis vinum Scriptura nominauit. Temulentiae autem incommoda reprehendens. INTEMPERANs inquit, res est vinum, & ini riosa res ebrietas. Placet ergo rectae rationi, hyeme quidem propter rigorem e usque hibere dum non rigeas,iis qui sunt ad rigorem procliues:alio autem tempore propter medelam inteitinorum. Quemadmodum enim cibo,ut non esiarias, ita etiam potu ne sitias, utendiim est,diligenter cauendo ne labamur.Res est enim admodum lubrica & periculosa vini ingressus.Ita autem fuerit anima nostra pura si ea,& luminosa. Ipsa autem seca anima est sapientissima & optima, ea autem ratione etiam contemplatiua,nec ex iis quae ex vino astendunt extralationibus madefa- et instar nubis in molem corpoream coacta est.No est ergo vinum Chium magna cura requirendum, si absit:nec Ai ethiasum,si non adsit. Sitis enim est alicuius indigentiae assectio,& ad eam explendam quaerit conueniens auxilium non autem vinum ardens ac firmosiam. Languestentis autem dc imbecillae propter intempera tiam appetitionis sunt transinat inae vini importationes, desipiente in desideriis Gnim ci vel ante ebrietatem.Na de Thasium odoriferum,& bene spirans I esbium,et
quoddam silaue Creticum,&dulce Syracusum,& Mendesium quoddam Aegyptiacum,& insiliare Naxium,& aliquod aliud flagrans ex Italia. Multa quide haec
nomina. Moderato conuiuae vinum unum, quod ex unius Dei agricultura prouenit. id enim,annon vinum in sua patria natum cuique siliscit ad si iam explenriendam cupiditatem Nisi sorte etiam aquam sit ni importaturi, quemadmodum uulti Reges.Choaspes qui se dicitur,est nullius Indiae cuius est ad potum optima aqua Choaspia. Quemadmodum autem vinum Vinosos,ita quae iniichitur aqua diuites miseros efficit in delitiis.Et hic Spiritus sanctus per Amos elocutus: oi BivvNτ vinum percolatum,& sia per lectum, inquit,s dent eburneum: & quaecum ique ea consequuntur,probri loco sibiunxit.Dccoris aiate cura est maxime gerenda, cuius etiam Mineruam,quaecunque camerit cui ageretilem dicit fabula tibiarum abiecisse delectationem, propterea quod id esset aspectu indecoria: utpote ut vultu
103쪽
stibili nee se liue & illuc flectente bibamus, non nimis auio attrahentes, nee am
quam biberimus,ocillos indecore se get ere cogentes,prae intemperantia incon uenienter haurientes, ut mentum no consj ergamus, nec Vestem madefaciamus,dum
potus simul totus in furulitur,faciem nostram phialis proluentes atque adeo propemodum obmentes. Etenim susurrus dum potus magno impetu fertur,& plurimo spiritu attrahitur, perinde ac si in vas fictile infundatur, guttur autem resonat propter rapidam ingurgitationum, turpe est & indecorum intemperantiae spectaculii.
Accedit his filiod ei quoque est damnosum qui illo utitur potus studium. Ne ad id
quod tibi damnum auert, o amice, festinaueris.A te non rapitur potus, tibi datus est,& te expectat,ne disrumpi festinaueris, ingenti hiatu attiuliens. Impletur tua siti, & si tardius biberis,lioneste ac decore te gerens, dum potus ut decet, per pastes diuiditur. Non enim tempore aufertur,quod praeripitur ab intemperantia; i Mui No, inquit, ne te virum fortinar praebeas. Multos enim vinum reddidit inutiles. Ebrietate autem maxime utuntur Scylli ,Celtae, Iberi,&Thraces, quae uniuersae sunt bellicos e sentes: pulchrumque ac beatum vitae studium se exercere putant. Nos autem ciui sumus genus pacificum,advsum non adpetigantiam& contumeliam cautuantes,sbbriis Latii limis amicitiae ergo bibimus, ut verb& couenienti nomine appellentur pocula amicitiae. Quomodo Dominum bibisse existimatis, quan-dn propter nos h amo factias in adeone impudenter vinosi annon honeste ac tem perite annon considerate R. ecte caim scitote. Ipse quoque vino usus cst,nam ipse quoque homo,&vimim benedixit cum dixit: Acci PlTE bibite,hoc est sanguis Mis Licineus,iansitis vatis,Vcrbum, quod pro multis citanditur in remissionem peccatorum sanctam laetitiae staentum allegorice significat. Et quod sbbrium quidem ae moderatum else onortet eum qui bibit,per ea quae in conuiuiis docuit aperte ostendit.Neque enim et rius docuit. Quod autem vinum esset quod benedictum est, ostendit rursus,dicens Discipulis: NON BIBAM ex fructii vitis liuius, donec bibe Ibi rum isti:n vobiscuin in regno patris mei. Caeterum quod vinum quidem esset quod bibebatur a Domino, rursus ipse de seipse dicit,Iudaeorum cordis duritiem exprobrans: v N iT,enim inquit,sitius hominis,&dicunt Ecce homo vorax, & potorvini, publicanorum amicus. Haec quidem nobis firma & fixa siiit aduersiis eos qui dicuntur Encratitae. Porro autem mulieres, id quod honestum est ac decollini vii - qtie suscipientes, ne labra latis calicibus dii tandentes,dit uato ore disrumpantur, admodum angiistis in ore alabastris indecore bibetes,capita quidem resectunt, coIla autem, non ut milii quidem videtur honeste denudant, de iugulum extendentes potum ingurgitant conuiuis ea quae possunt Veluti denudantes virilesque eruch
tiones vel potius seruiles attrahentes, in luxa & in delitiis tempua consumunt. Nihil enim quod probrum assert& vituperationem, viro, ui ratione est praeditus,
conuenit,multo autem minus mulieri: cui vel ipsum tantum scire ipsam quaenam sit, ei aiffert pudorem: i R autem,inquit,magna est mulier ebria,tanquam ira Dei reetat is. mulier temulenta.Q Jamobrem:Quoniam suam non caelat turpitudinem. Facile enim mulier ad inhoneste se gerendum attrahitur, si libemin suam animi electi nem voluptatibus solummodo permiserit.Neque vero alabastris bibere prohibu mmim, sed studere in iis ibi sim bibere,ut superbum& arrogans resecamus. cis quae Linciderint,citra ullam animi assectionem uti illis consilientes: ad quas prolabuntur appetitiones eis longe ante eminus resccantes .Lam vero aeris impulsus, qui redeun te quadam stati ratione incitat ad cruciandum,est sensim transmittendus. Nullo autem modo permittendum est mulieribus,ut appareant aliquid corporis denudantes,ne ambo prolabantur:lii quidem,ut qui ad videndum incitentur: illae vera, ut suae in se virorum intuitum attralianz. Semper autem, tanquam presente i mino, honeste versanduin est; ne nobis quoque sicut Corinthiis succeniens dicat post
Ius: CONvLNiENTI Bus vobis non licet Dominicam c 'nam comedere. Mihi 1.C ituli. u.
videtur is qui a Mathematicis dicitur Acephallis,qui ante stellam errantem eniimexatur, capite in pectus compresso, significate helluones homines,& volo: tarios, Q
104쪽
ad ebrietatem propenses. Nam in his ouoque ratiocinandi saeuitas, non in capite, sed in intestinis collocatur, irae &cupiclitati seruiens.Quamobrem quemadmodum Elpenor fregit calcaneum,cum ceciaisset propter ebrietatem ita corum cerebrum prae ebrietate caligine offusum,ad cor&iecur, hoc est ad voluptatem & iram maiori casti decidit quam dicunt Poetae Vulcanum coelitus a Ioue in terram fuisse deiectum: L A B O R autem, vigiliae, inquit, & bilis, & tormentum est cum liomine i satiabili. gocirca Noe quoque indecora vinolentia scripta est, ut ebrietate quam maxime vitemus,manifestam scriptisque mandatam lapsus imaginem habetes: pr pter quam qui ebrietatis texerunt turpitudinem,benedicuntur a Domino. Breuissime itaque compreliendens Scriptura, uno verbo omnia dixit. mod homini erudia to satis est vinum,& in eius cubili requiescet.
uὸIin sum usum dia rum 2 5ctilem non tu Hudium conferendum. 5ap. III.
RcENTEOR v M itaque & aureorum gemmeorumque pocul rum irritus & mutilis est usus ut qui sit visiis solum deceptio. Nam siue eis calidum mixtum liquorem insuderis, excalet oravaserum molesta est tractatio: siue ruri is frigidum insuderis, qualitatem materia transsundit,liquorem corriimpens,& est damnosus diues potus.Valean rgo 'Theridet calices, Antigonides, canthari Labronii, & Lepastae, &poculoriam genera innumerabilia, trullae preterea de psycteres ,& cxnochoae. Aurum enim & argentum, &priuatim de publice est inuidiosa, ut semel dicam, possessio, si usii in excesserit, rara ad acquitedum, dii sicilis ad custodiendu,& non aeta ad Vtcndu. Qibin etiam curiosa ac supe sua tornatoru in vitro Vana Horia,ad trangendu propter arte paratior, qtiae simul docet & timere & bibere,est a bonis nostris institutis & legibus extermina la.sellae aute argenteae pelves &acetabula, scutellae & catini,& praeterea vasa aurea dc argetea onulla quide ad ciborii ministerium,aliaverδ ad alios usus quos me pudet dice ire, ex sectati cedro, thuris virgulto,ebenoque & ebore instructi tripodes,lectique argeti pedes & ex ebore copacti, auroque interipersae & testudine variatae cubilis valvae,& stragulae vestes purpureae,& aliorum colorum paratu difficilium, insolentudelitiarum argumeno,inuidiae mollisque ignauiae insidiosa commoda, sunt omnia amandanda, ut quae nihil habeant pr ter quod sit iure in eis multum studii pone
dum: T E M P v s enim contractum est ut dicit Apostolus. Hoc ergo restat ne habitum ac sguram quampiam prae nobis ridicule feramus : quemadmodii in in pompis videntur nonnulli extrinsecus ita uncti & obliti adgrauitatem ut stuporem S admirationem afferant,intus autem sint plane miscri. Hoc itaque cxplicans accur eius subiunxit. Ru LiqvVM est ut&qui habent uxores, sint tanquam non haben ites,&qui emunt,tanquam non possidentes. auia si haec dixit in coniugio in quo dixit Deus rescite α multiplicemini, quomodo putatis armgantiam ac superbia non esse exauctoritate Domini exterminandam ch circa dicit etiam Dominus: virunt quae habes,& da pauperibus;& huc me sequere. Sequere Deum nudus ab arrogantia, nudus a pompa momentanea, quod tuum est,quod bonum est,quod auferri non potest,in Deum fidem, in pastum conscisionem, ,eneficentiam in homi nes possidens,quod quidem est posscssio pretiosissima. Ego autem admitto etiaPlatonem,qui lege lata aperte decernit, lucd neque ut opes aureas de argenteas habeas laborare opoletet,neque Vas inutile, quod non cum v lii necessario moderatum quoque si vi ct idem ad multa accommodatuin multiplex autem G varia posses co expurgetur. Pulcherrime ita lite alicubi dicit diuina Scriptura ad eos qui cini sui , amantes Garrogates verba dirigens: VBI SVNT qui gentibus imperabant,& qui dominabantur feris,quae sunt si per toriam qui in coeli auibus illudebant,qui ars
ti&auri thesauros congregabant,in quibus homines habebant fiduciam , ct noncst suis
105쪽
A est sinis acquisitionis mirum qui auriam & argentu fabricabantur,&erant selliciti
Non est initentio verbor neorum: cuanuerunt,& ad inferos descenderunt. Haec in merces arrogantis superbiae. Si nobis enim agrum colentibus ligone & aratro opus est ligonem autem argenteum, falcemque auream nemo fiterit fabricatus: &materia.quae apta si ad opus faciundum,non quae sit diues in agricultura, utimur:
quid vetat quominus in vasis quoque domesticis idem sentiant, qui quod est simi
te consideran 'quorum modus sit usus,non siimptus ac magniscentia. Quid enim dic quesse,qui in mensa ponitur gladiolus, si clauos non habuerit argenteos,vel no fiterit factus ex ebore capulus, non scindit λ An ad cainem diuidendam Indicum seri uni nobis fabricandum est,auxilium velliti quoddam euocantibus' Quid vero E si fuerit pelvis fictilis,an ablutarum manuum sordes non excipiet & vas si ille quo pedes lavamus,pedum sbi des Ergo ne etiam indignabitur mensa, quae est pedibus
eburneis instructa, si panem unius oboli portauerit neque vero lumen lucerna mi nisti abit, uia sit figuli opus, non aurificis Ego autem dico vel lium ite grabatum nillilo meliorem praebere accubitum quam lectum eburneum.Cum autem ad sui stemendum si satis ouinarum caprina imite pellium,adeo ut purpureis aut puniceis no sit opus;propter primarum,quae exitium attulerunt, delitiarum stultitiam, ii ibilo secius condemnare frugalitatem, quis tantus error & vana honesti pulchri-
qtie persuasio Videte,Christus in vili catino cibum silmpsit,& fecit Distipulo, super liei bam accumbere:& pedes eorum lauit linteo accinctus, Deus a fastu alienus, e ct Dominus omnium,nunquid argenteum lauacrum e coelo deserςns Et a famaritana potum petiit,quae aquam Vases illi hauriebat e puteo,aurum regale non re- Ioan. 13. quirens, sitim autem docens facile extinguere. Scopum enim constituebat usiim, non nimiam & inutilem magnificentiam. In conuiuiis autem comedebat & bibe bat,non terrae metalla effodiens. neque auri & algenti, hoc est, rubiginem redolentibus vastulis utens: inodammodo enim spirat incensis rubigo materiae. Insem ma enim&alimenta,& vestes,vasa& suppestilem,&quaecunque in domo sunt, atque ipsis,ut semel dicam vitam, oportet esse consentaneam rectae Christiani hominis institutioni, prout conducibile fuerit accommodatam,persenae, aetati, studio,ac tempori. Cum enim simus unius Dei ministri, oportet & possessiones, &D quae est in eis sappellectilem unius honestae vitae signa ostedere, & unumquemque hominem indistincta&n5 differenti fide,huic uniformi institutioni ea quae consequuntur consentanea&conuenientia, per hanc Vnicam affectionem videri face re. autem nec dissiciliter acquirimus,&eis facile utimur, laudamus,& facile custo Jimus & facile communicamus:meliora autem sunt quae utilia. Quae vili ra autem sunt ac frugaliora,sunt meliora diuitibus In summa diuitiae, quae non recte adi nistrantur,lunt arx vitii ac sceleris, in quibus multi caecutientes coelorum regnum nunquam ingredi poterunt, in rebus quidem mundanis aegrotantes: superbe autem cc arrosanter propter delitias Vivetes. Oportet autem eos,qui contendunt ad salutem,lioc animo antea anticipasse, quod usus quidem causia, nobili sit uniuersa ressesso lassicietiae autem gratia roslcsso,quam etiam ex paucis quispiam parauerit.Vani autem sent,qui propter insatiabilitatem repositis rebus pretiosis aelectantur. QEi autem cogit,mqtiit,mercedes,coegit in nodum per ratum. Is autem est qui cogit,& sementem excludit,& detrimento aiscitur,qui nulli impertiti ita Res est autem plane ridicula,c c digna maxime quae ludibrio habeatur, argentea urinae receptacula,& vitreas matulas viros inferre, quemadmodum sitos introducunt consiliarios,& has,que sine ratione sunt diuites mulieres,ex auro excrementorum facere receptacula,ut ne egerere quidem eis liceat absque stipei bia. Vellem quidem eos per tota vitam aurum stercora existimare: Nuc autem arx vitiis inuenta est pecuniae cupiditas, quam o postolus dicit cilc radicem omnium malO- , T ribili srum.QIAM quidem appetentes, a fide aberrariint, Sc scipsos confixeriint multi, doloribus. Verae autem diuitiae sunt paupcrtas cupiditatum re vera animi magni
ludo est,non propter diuitias tibi placere, di magnos spiritus sumere, sed eas despi
106쪽
niunnao venditur, nempe Verbo immortali, regali aureo.
: am turpe: non enim in eis' soro emere. Sapientia au-
CONvivio autem rationali absit comessatio & lascii ita tuli enilis .Quinetiam inanes vigiliae,quae de petulantia & turpibus con iuitiis & maledictis sibi placent. Est enim haec comessatio tibia i
ebrians, extemporalis amato rii pontis impotentiae catena. Mmor autem & ebrietas,&quaeratione carent alsectiones, an stro choro procul amandentur.Vria autem cum petulantia in e messatione versatur cantilena. In potu vero vigiliae ebrietatem accelsunt,&excitant libidinem, quae sunt rebus turtibus sacie nais dcdita cauda
cia.Sin autem in tibiis,& psalteriis,choris & saltationibus & plausibus Aegypti
ru,&dissolutis eiusmodi Otiis studiose versentur, immodesti,ins letes, valdeque a bona disciplina alieni euaserint,vtpote quos cymbala & tympana circumsonent, ct fraudis instrumenta circunstrepantii euera enim ut mihi videtur,eiusmodi conuiuium est ebrietatis theatrum. Cum enim tenebrarum opera exuerimus, induere 'arma lucis vult Apostolus,ut in die decore ambulantes:non in comessationibus &ebrietatibusmon in cubilibus & in impudicitiis versantes. Fistula itaque tribit tur Pastoribus:tibia autem superstitioss hominibus, ut ad cultum idolorum contendunt. Revera enim haec instrumenta sent a sebrio conuiuio amandanda, ouae magis bestiis quam hominibus coueniunti,& iis hominibus qui a ratione sint alieniores. Ceruas enim sistulis demulceri accepimus,& in laqueos inter venandu cantu duci a venatoribus.Equis aute coeuntibus,veluti quidam hymenaeus, tibia ca men canitur. Id autem ab incitandis equis Musici appellarunt Inremearar. Omne autem tuire spectaculum,omnemque turpem auditionem,& ut semel dicam, tu pem omne sensum intemperantiae,quod quidem cst Vera sensi, priuatio, maximὶ oportet nos excindere,quae in oculis & in auribus titillat, & cisceminat voluptatem cauentes.Fractorum enim cantuum,& flebilium Caricae Mus e modorum varia vene ficia,intemperanti di prauo musicae arti scio mores corrumpunt,ad huius comessationis assectionem trahentes. Diuinum autem ministerium separxns psallit spiruus: L A v D A τ s eum in seno tubae.In s no enim tubae suscitabit mortuot: LAvDATE eum in ptaterio,quoniam lingua est psesterium Domini: s T i N eiathara laudate eum. Per citharam os intelligatur,quod spiritu tanquam plectro pratntur: IN TYMPANO &choro Laudate eum. Dicit Ecclesiam quae meditata est carnis resurriationem in pelle reisnante: IN c HORDls & organo laudate eum. Organum dicit corpus nostrum, uec choidas eius neruos, per quos numerose & concinne intenditur,& spiritu pulsatum, voces edit humanas: L A v D A T E eum in cymbalis iubilationis. Oris cymbalum dicit linguam, quae pulsatis labris re nat. Et ideo humanae naturae acclamauit: OMNis spiritus laudet Dominum. Quoniam omnis spiritus quem seci curam gestit.Voc enim pacificum instrumentum homo est. Alia autem squis curiosius inquirat,inueniet instrumenta bellica ad cupiditates inflammantia,vel amores incendentia,vel animum iramque irritantia. In sellis itaque suis tuba utuntur Ethrusci: sistula Arcades.Siculi autem instrumetis quae appellant πω δας. Cretenses lyra. Lacedaemonii tibia cornii Thraces, tympano Aegyptii,& Arabes cymbalo. Vno ereo institimento, Verbo solo pacifico nos
utimur, quo Deum honoramus,non amplius veteri psalterio, tuba ta tympano,& tibia,quibus mos erat iis qui in bello se exercebant. Deique metum contempterunt,& simul congregatis concionibus in choris ut i Vt per eiusmodi modos solutus ac deiectus excitaretur animus. Duplex autem sit nosti a in potu beneuolenti ae ei so
107쪽
ergo inuitatio, ex Lege.Si enim diliges Dominum Deum tuum: Deinde proximo tuum.Prior quidem, uae est in Deum beneuola inuitatio, sat per gratiarum actionem & Pialmodiam. Secunda autem,quae est in proximum, per honinam vitae conuietudinem: v Ε RB v M enim Domini inhabitet in vobis copiosi dicit Apostolus. Hoc autem verbum se accommodat de reddit conforme temporibus, perionis, locis.Atque adeo nunc quoque in conuiuio vetiatur.Rursus enim subiungit Apostolus: iN OMNI sapientia docentes,&admonentes vos ipsos,Psalmis, Humnis, C canticis spiritalibus in gratia canentes in corde vestro Deo. Et rursus: Qv i D Qv i Diaceritis vel in sermone vel in opere,omnia in nomine Domini Iesu, gratias agentes Deo & Patri eius. Haec est gratiosa ac iucunda nostra comessatio.Et si ad lyram vel citharam eanere&psallere noueris,milla in te cadet reprehensio. Hebraeum iustum Regem imitaberis,qui Deo est gratus & acceptus: ExvLTATB ii isti in Domino: reeios decet laudati dicit Proplietiadi corem et ui Ni Domino in cith ra in psalterio decachordo et psallite. Cantate ei canticum nouum. Nunquid autem decachordum psalterium Verbum Iesum fgnificat,qui mani statur elemento dccadis i madmodum autem antequam sumamus alimentum, laudare nos couenit factore uniuersorum: ita etiam in potu nos ei decet psallere,cum eius cre turarum efficimur participes. Ea enim pratinus numerosa& modesta laudatio. lanticum spiritale psalmum dixit Apouolus. Postremo autem ante litam nossemnusinii adat, pium&sanctum est Deo gratias agere,vtinii eius benignitatem& gratiam silerimas tonsecuti, ita ut cum d uino quodam amatu nos ad Zomnum conseiamus:& costeri ei,incluit,in canticis labiorum,quod in eius iussu sat ouidia quid ei visum est,& ad eius silutare nihil est mancum ac diminutum. Caeterum vi id Graecos quoque Veteres, in conuiuiis ad conanotandum comparatis, & distillantibus pocillis, ad Hebraicorum psalmorum similitii dinem,canticum ouod appellabatur exIMιν, idest obliquum canebatur,communiter omnibus voce simul pae naclamantibus,&ncinnuntiam etiam per cantici Vices propinationem circum gentibus. Qui autem erant ex eis musicae paulisperitiores,etiam ad lyram canebant.Verum amatoria quidem procul absint cantica. Sint autem cantica Dei laudes: L A v D E N T, incitui nomen eius in choro,in tympano,& psalterio psallant ei. E touis est chorus qui psallit' Ipse tibi narrabit spiritus: LA, DA Tio eius in ecclesia sanctorumTxultent propter Regem ipsorum. Et rursus subiungit: r Aubene placitum est Domino in populo suo. Sunt enim admittendae modestae ct pudi eat harmoniae,ὶ soleti de neruosa nostra cogitatione vere molles & eneruatas harmonias amandando quam longissime,quae improbo flexuum vocis artiscio utentes, ad delicatam & ignauam vitae agendae rationem deduci int. Graues autem, Sc quae ad temperantiam pertinent modulationes, ebrietati proterviae valedicunt Chromaticς igitur harmonis,impudenti in vino proterviae, floribusque redimitae & meretriciae musicae sunt relinquendae.
E R. V M autem ridicularum,uel ridendarum potius actionum imitatores, exigendi sunt a nostra Republica. Cum enim verba omnia a cogitatione & moribus emanent, seri non potest vi ve ba aliqua emittantur ridicula,qitae non proc dant a moribus ridiculis. illud enim: NON is τ' arbor bona quae facit fructus ma- los;neque arbor mala quae facit fructus bonos, hie quoque applicandum est. ermo enim fi uctus est cogitationis. Si ergo qui risiim movcntiunt exterminandi a nostra Republica,longe abest ut nobis permutat risum mouere. Absiti dum enim es et, ouorum auditores esse prohibitum est, inueniri eorum imitatores. Multo autem est et absurdius studere ut ipse sis ridiculiis, hoc est . probris incessendus & irridendus. Si enim iid.culam figuram suscipere, quemadmodum
108쪽
in pompis videntur nonmilli n animum minimὸ induxeHmus': quomodo inter- α tinum hominem magis ridiculam sustinere figuram iure passi fuerimus'& si pers nam nostram non nostra quidem sponte in magis ridiculosam unquam conuerterimus quomodo in veibis studuerimus. etia& videri ridiculi, id quod est omniusunt in homine longe pretiosi lunum,nempe sermonem ac rationem ludibrio habentes Radiculum est ergo haec cxercere, quand uidem nec huiusmodi ridiculorum hominum oratio digna est quae audiatur i,ersute nomina ad turpia facta cosuefaciens . Urbane ergo de lepide loquendum cst, non risias autem mouendus. Quin etiam ipse risus est comprimendus. Nam ipse quoque, si quomodo oportet proferatur,prae se fert decorem di honestatem: Sin aliter prodeabindicat intempe drantiam.Nam,ut semel dicam,quaecunque sunt naturalia hominibvi,ea ab illis minime tollenda sunt sed eis poti iis modus&conueniens tempus adhibendum est. Non enim quoniam linino est animal vi ridendi prirditum, ideo perpetuo ridenduest, quandoquidem nec equus cuius est proprius hinnitus, semper hinnit. Tanquam autem animalia rati ne praedita,Oportet nos temperate Coponere,studii nostri acrimoniam & nimium intensam vehemetiam miacrate remittentes, non a
Iem inconcinne dissoluentes.Qi vultus enim tanquam alicuius instrumenti fit ser harmoniam decora remissio, appellata est Graece liuobur hoc est, subrisio. ta appellata in diffuso,& exhilaratio, &risus eorum in quorum vultu resileemodestia.Immoderata autem & inconcinna vultus dissolutio,si si quidem in mu cliei ibiis, appellatur Gradice hoc est, risiis immodestus & lasciuus, is est
autem risus meretricius.Si autem in viris, xxvs ηας hoc est, Cachinnatio. Est a tem hic procorii inrisus in lens& protervus. s TvLTus autem in risu extollit voce suam, inqtiit,Scriptura:Vir autem astutus vix sensm subridebit. Astutum autem nunc dicit prudentem,qui contrario modo quam stultus asseditus est. Sed noque rursus oportet csse tristem, sed grauem & cogitantem. Illum enim magis a Lmitto subridentem aut seuera visiis est facie subridere quam qui non seuera. Minus enim fuerit risiis ille irridendus.Oportet autem ipsem quoque &brisum doceri&eastigari:&side rebus quidem turpibus saerit,eiubescere potius videri qua subridere,ne videamur per consensum collaetari.Si autem de rebus molestis,cbn- ouenit potius tristiores videri quam laetarLIllud enim est considerationis humanae indicium. hoc autem exhibet crudelitatis existimationem. Neque enim est semper ridendum,est enim immoderatum:neque si adsint seniores,vel aliqui quos aequum est reuereri misi forte ips quoque ut nos exhilarent vibane aliquid & lepi Maixerint.Sed neque apud quostibet ridendum est neque in omni loco, sed neque omnibusmeque propter omnia. laxime enim adolescentulis & mulieribus risus est proci tuis ad calumnia Terribile autem aliquid & rigidum prae se ferre eminus, eos qui circunstant expellit. Potest enim vel solo aspectu grauitas petulantiae irruptiones frangere ac reprimere. omnes ais stultos, --o uerbo Ercam, ins Era ridere radet molle ista e tu mer. Mores estoeminatos conliertens ad mollitiem .Est autem considerandum quomo
do hine prosecta dicendi licentia turpitudinem usque adeo auget & amplificat,ut eam deducat ad turpiloquium.. sedis,m ἐν oderametasum dicere, uerbum. Improborum itaque hominum mores in vino maxime perspiei contingit, Vt quisnt omni simulatione nudati propter illiberalem vini perillantiae in dicendo licentiam, per quam sepitur quidem ratio, quae in ipsa anima ebrietate oppressa est& grauata agrestes autem & omni urbanitate carentes excitantur affectiones,quae in animi imbecillitatem ficile dominatum occupant. νDe
109쪽
TvRM LOQUIO autem & nos omnino Amnere oportet, & eis qui illo utuntur os obstruere,& aspectu seueriore,& vultus auersione,& ea,quq vocatur , subfmnatione, & saepe etiam asperiori
oratione. RVM enim inquit,ex ore exeunt, coinquinant laomsenem.Communem,&gentilem,& indoctum, intemperatemque& petulantem eum ostendunt: non autem proprium,mCclestum, honestum & temperantem. Cum autem tui pia aeque inaudic-
do versentur δ inspectando,diuinus Paedagogus eadem ratione pueris luetantibus,ne aures eorum ossendantur, pudicos & modestos seiunones, veluti quaedam aurium munimenta adllibet,ne possit ad frangendam animam perii cre pulsatiosornicationis: oculos autem dirigit ad rerum lionestarum spectaculum: melius cliedicens labi pedibus quam oculis. Hoc tui piloqui uin propulsans Apostolus: MNis, inquit, malus sermo ex ore vestro non procedat, sed si quis bonus. I trursus: si Cu T decet sanctos,non nominetur in vobis turpitudo, &stultiloquium, vel sturrilis urbanitas, litae ad rem non pertinent: sed potius gratiarum actio. Si autem qui stultum dixit fratrem,obnoxius est iudicio;quid de eo qui stulta loquitur
pronuntiabimus' Annon utiam de eos riptum est: O i Locv Tus verbum ni erat otiosum reddet rationem Domino in die iudiciit Etrui sus xx stRMONE tuo iustificaberis inquit,& ex sermone tuo condemnaberis. aenam sunt ergo salutares aurium defensiones, &quaenam si int lubricorum oculotum distis inaei cum iussis fiant conuersationes,aures quae praeoccupant,& cis prius obstruunt, qui volunt abducere a veritate. Bonos mores perdunt malae consuetudines, inquit i oetica. Praeclarius autem Apostolus: EsTOTE, inquit, io habentes malum,adhaerentes bono. Qui enim cum sanctis versatur, sanctificabitur. Omnino ergo ab stinendum est a turpibus auditionibus ,& verbis,& spectaculis: sed multo magis asa iis turpibus mundos esse oportet: partim quidem in ostendendis & nudandis aliquibus partibus corporis quas non decet:partim autem in cotemplandis secretiori
Matth. Is. Coinquinant Graecc Mirathoe est comune reddunt.
bus partibus. Neque enim turpem iusti denudationem in animum induxit aspicere C es.s. modestus silius: sed texit modestia quod nudarat ebrietas, spectandum lapsum inscientiae. Mundos autem nihilo secius esse oportet & a vocum prolationi sus,quiabus nullum esse oportet aditum ad aures eorum qui in Christo credidc i unt. Hae ratione mihi videtur Paedagogus nihil quod sit indecorum inhonestunt nobis loqui permittere, longe ante nos praemuniens aduersus incontinentiam. Praeclarὸ enim de mira arte solet vitiorum radices excindere, quemadmodu ira, Non moechaberis,per illud: Non concupisces. Adulterium enim fructus di concupiscentiae, tuqquidem est mala radix.Similite remo hic quoque Paedagogus securam nominum licentiam,tanquam usum reprehendit, securam intemperantiae congressionem an putans:Se enim in nominibus inibienter gerere, facit xt meditemur inhoneste facere.In voce aut cm esse modesturn, cst seipsum exercere ad sortiter sistinodam libidinis impressionem. Proseindiori autem oratione tractauimus, lubd neque in ta minibus, sed neque in partibus ad coitum pertinentibus, ct nuptiali congressione, in quibus imposita sitiat nomina quae usu minime trita sunt, eius quod vere turpe est ponitur appellatio.' Nam neque genu de tibia,& liuiusmodi membra, que eis impostasimi nomina sunt turpia,nec quae per ea sit actio membra autern sic hominis verenda verecundia quidem plena,non autem tui placens ida sum. l urpis auritem res est,quae fit praeter luges corum operatio, ideoque probro digna& iuppis, cio.Turpe enim si sum reuera ea vitium,e qu. e per ipsium aguntur. His ergo consequentei iure vocetur turpiloquium quae de vitiosis factis natwtur oratio citius modi est s de adulterio vel de puerorum amore dissenatur,& quae fiant huius in di.Quanquam ineptae quoque nugae sunt sit lentio praetermit undae, Ex MVLVi Pioues, ibo io, enim inquit, non es sugici peccatum. Luci ergo i ci nas linguae vitiuniant
110쪽
rs T eni tacens qui inuenitur sipiens,&est qui odio lubetur propter multam lo- λquacitatem.Quinetiam ipse nugator altiit sibi ipsi fastidi iam ac satietatem. orcndin multiplicat sermonem,odit animam suam.
No Bis autem absit quoque irridere,a quo primum incipit con tumelia,ex quibus lites, pugnae,& inimicitiae erumpunt. Diximus autem contumeliam esse ebrietatis ministram. Non ex solis autem factis,sed etiam ex verbis homo iudicat tir. IN CONvi-VIO autem, inquit,ne argueris proximum,&ui opprobrii sermo δnem ne dixeris. Si enim vel maxime cum sanctis conuers ri praecipitur,finctum irridere peccatum est. Ex ostr enim insipientium, inquit Scriptura,baculus contumeliae.Baculum dicens, si indamentum contumeliae, i innititur ei super quam requiescit contumelia. Vnde admiror Apost lum,qui hic quoque suaciet,neque scurrili neque quae nihil ad rem pertinent,ve ba etsi indere.Si enim propter charitatem convcnitur ad conuiuia: conuiuii autem sinis est, in eos qui simul runt beneuolentia: charitatem autem consequuntur cibus& potus quomodo non est ut ratio postulat conuersandum,& nec propter charit tem dubitandum Si enim conuenimus,ut quae inter nos est beneuolentiam augeamus:quomodo inimicitias irridendo piovocamus Sattias est i rcere quam contradi- e cere, peccatum peccato adducentcs. Beatus revera vir ille est , tu non est l. psiit in ore suo vel non compunctus est in molestia peccati,vel due uis poenitentia propterea quae locutus peccauit:Vel ideo quod locutus neminem molestia alfecerit. In summa ergo adolescentes & adolescentulae ab eiusmodi conuiuiis omnino abstineant, ne labantur in iis quae non conueniebant. Inusitatae enim auditiones,& indecora spectacula, tum in eis adhuc fides fluctuat,mentem eorum euentilant. Aetatis at tem instabilitas eas adiuuat,ut ad cupiditates serantur praecipites. Quinetiam nonnunquam aliis causae sunt olfensionum,dum florem aetatis,qui est maxime lubricus& periculosus,ostentant. Recte enim videtur praecipere Sapientia. C v M 1i v LI E-ns quae viro subiecta est ne omnino sedeas,& ne super cubitum cum ea acciti, ieris: D . Hoc est: Ne cum ea frequentius coeno,ne lite cum ea comedas. Et ideo subiungit. N Levn cum ea in Vino congrediaris: nequando inclinet cor tuum in ii Iani, de sanguine tuo labetur ad interitum. Lubrica enim res est quae est in vino libertas,
quae potest emorescere. Viro autem subiectam nominauit,quod maius sit periculum ei qui vitae secietatis vinculum conatur distbluere. Quod si aliqua necessitas
euenerit quae eas tui, eat accedererillae quidem exterius amictu pulchre tegantur: iritus autem pudore.Quae que autem non sunt viro subiectae,iis est extremum probrum interesse conuiuio virorum,idque vinolentorii m. i in tabernaculum a
tem ocillos sxerint,immobiles, innixi cubitis adsint s lis auribus. Qued si etiam
sederint, ne pedes saepe permutent,nec alterum Demur alteri superponant, nec ma- Enum mento sustentent. Illiberale enim est & indecoriim seipsum non seri et idque datur vitio adolescenti.Saepe autem moueri, habitumque & figuram mutare signa
est leuitatis.Iam vero modesti est & honesti, 'c in cibo ct in potu quod minus est eligere,idque tardius & non procliuius,tam in principio quain etiam in interuallis. inetiam priorem desinere,&ab assectione se alienum ostendere: COMEDE, inquit ut homo, tuae apponunturicessa autem prinnis disciplinae gratia.Et si in medio plurium sederis,ne ante ipses manum porrigas. Non est ergo unquam prosiliendum ab ingluvie persuasis sed nec quamuis ci pientes non nisi ali luanto post pomxigere oporte longa mora intemperantiam fatentes.sed neque interim videri tanquam seras cibo haerere, cumque avide arripere Porro autem nec obsbnii multum , inserendum est.Neque enim ut obsoniuin deuoret, sed ut frumento vescatur homini innatum est. Ante multos autem sirimere,& conuiuio excedere, est valde modesti hominis. cvii us' inquit, templis surgendi, ne sis postremus,&reue