장음표시 사용
81쪽
ntidem. I. ibid. I . Ibidema 2. Psa. 62. Mattius Rom. s.
vtilitati eius qui castigatur. Est enim eius qui resstit correctio: ulcisci autem non Avin.Est autem Vltio,retiit utio mali quoa emittitur ad utilitate eius quod ulciscitur.Vlcisci autem non desiderauerit,qui pro iis qui nobis faciunt iniuriam nos orare docuit. Atqui quod bonus si Deus omnes confitentur. od autem idem quoque Deus iustus sit,non est mihi pluribus verbis opus, si Euangelicam Domini v ceni adduxero:Vnum quidem ipsum dicit: v T OMNE s unum sint,sicut tu Pater in me,& ego in ter ut & ipsi in nobis unum sint: ut etiam mundus credat quod tu me miseris. Et ego gloriam,quam dedisti mihi,dedi eis, ut unum sint, sicut nos unus unius;ego in ipsis,& tu in me,ut sint persecti in unum.Vnum autem est Deus, &vltra unum,&supra ipsam unitatem. Et ideo particula illa: τ v, demonstrativam shabens emphasim, eum qui vere status est, qui suit,& est,& erit Deum ostendit. In
quibus tribus temporibus ponitur unum nomen,nempe ENs' Quod autem is
ipse qui selus Deus est, ipse quoque selus & vere iustus sit, in ipse testabitur Domita
nus Euangelio, licens: PATER, quos dedisti mihi, volo ut ubi ego sum, illi quoque mecum sint,vi contemplentur gloriam meam quam dedisti milii. quod dilexisti me ante constitutionem mundi.Pater ii iste,& mundus te non cognouit.Ego autem te cognoui,&illi cognouerunt,quod tu me miseris,¬um eis feci nomen
tuum,& notum faciam. Hic est qui reddit peccata Patrum in silio, iis qui od runt,& faciens miscricordiam iis qui diligunt. Qui enim hos quidem statuit ad xtris illos vero a sinistris, quatenus quidem Pater qui bonus est mente concipitur, eid selum quod est bonus appellatus est: quatenus vero qui Filius est verbum eius in Patre est, iustus appellatur ex mutua quae est inter se relatione & habitudine, ut sit
dilectionis aequalitate dimensum nomen potentiae: v I RV M inquit,secundum opera sua iudicabit,cum bonae statere iustitiae faciem Deus nobis Iesum notum secerit, per quem,tanquam ex aequali trutina, Deum cognouimus. Dc eo quoque aperte dicit sapientia. Mis Ε Rico RDi A enim & ira cum ipse.Dominus enim liis viris iuesbius est potens,iram ei tandem ad propitiationem ex magna sua misericordia. Ita etiam eius reprehensi Misericordiae enim & reprehensionis scopus salus est eorum qui reprehenduntur. Iam vero quod bonus sit idem Deus & Pater Domini no uri Iesu Christi,idem Verbum mi itis consilebitur,dicens eum esse bonum in ingra otos & in improbos.&praeterea dum dicit: is TOT E misericordes, sicut Pater vener est misericors:quinetiam quando aperte dicit: NEMO bonus nisi Pater meus qui est in eoelis. Deinde rursus PATE R,inquit,Solem suum splendere facit super o mnes. Hic notandum est,quia Patrem suum, qui bonus est,opificem quoque &creatorem esse fatetur Quod autem iustus sit creator nulla est controuersia. Et rursus: PATER naeus,inquit,pluit super iustos & iniustos,& quatenus quidem pluit, est aquarum & nubium opifex: quatenus autem super omnes, i ulle est& cum virtute eius aequilibrium. Tanquam nonus autem, super iustos & iniusto, similiter.
Apertissitate ergo unum & eundem esse Deum ratiocinatione colligimus hoc in do. vi DEBO coelos opera digitorum tuoru&: si creauit coelos,m coelis habitat, a&: COELvM sedes tua,Spiritus sanctus cecinit. Dominus aut ei dicit in praecatione: PATER noster,qui es in coelis. Coeli autem sunt eius qui mundu creauit. Con
tradici ergo no potest quin diis sit silius opificis.Quia si apud oes in consest , est iu
stum esse creatore: opineis aute filius est Dominus. Eius ergo qui est iustus filius est Dominus. auocirca Paulus quoque dicit: NuNc Aursu sine Lege iustitia Dei manifestata eii. Et rui sus ut magis Deu censeas: I v s T i T i A autem Dei per side Iesi Christi in omnes credentes. Non est enim distininio. Et praeterea furens testimoniuveritati pauloeost stibiungit: iN TOLL RANTIA Dei ad ollesionem quod si idem iustus,& iustilicans eu qiti est ex sde Iesus. Quod aute iustum est id bonii elle nosse videtur qui dicit: QvARE LEx quidem sancta,&praeceptum sanetum,& iustum, ν& bonum: in eadem potes te utrunque nomen collocatis. Atqui nullus est etiam bonus nisi pater eius. Idem est ergo pater eius, qui cum unum sit,multis signiscatur potestatibus. Et hoc sibi volebat illud. NEMO nouit Patrem,qui quidem erat ipse
82쪽
A omnia priusquam veniret situs, Ut si veritate apertum quod i i est uniuei serum Deus, unus solus sit bonus,iustus, opifex, filius in Patre. ut gloria in secula seculorum. Amen. sed neque a salutari verbo est alienum, dum cura aliquorum 'ab eo scritur, maledicere, etenim hoc quoque est medicamelum diuinae benii nitatis, ex quo emores it rubor pudoris,& ad peccandum subit verecundia. Si enim oportet vituperare,opollet etiam maledicere .Quo in loco animam, quae dolere desiit, tempus est non laetaliter sauciare,sed salubriter exiguo dolore lucrantem a morte aeterna liberationem. In Paedagogia autem eius magna est sapientia,& varia est eius administrationis ratio ad salutem. Bonis enim fert testimonium Paedagogus. Vocatosa autem ad meliora euocat,& eos qui ad iniuriam faciendam properant, ab impetu auertit.Iubet autem ad vitam meliorem traduci. Non est enim alterum,qued est absque testimonio,ab eo cui fertur testimonium;& gratia est maxima, tuae prosciscit tir ex testimonio. Porrδ aute irae quoque affecti si ira vocanda sit eius admonitio,est benignitavcl benetiolentiae inliomines,cum Deus ad asseetiones desce dat propter hominem,propter quem Verbum Dei homo factus est.
M NI B v s ergo viribus,humanae natum Paedagogus,diuinum n striam Verbum, utens omnibus sapientiae machinis, infantes co seritare aggressus est, admonens, reprehendens, increpans, arguens, minans, sanans, promittens, gratificans, multis quibusdam velliti frenis a ratione alienaes humanae naturae appetitiones alligans. Vt ergo paucis dicam,in nos ita se gerit Dominus, ut nos in nostros filios.Sunt tibi filii: c AsTiGA eos, suadet Sapientia,&inflecte eos alii uentute suauiint tibi filiae attede corpori earum,& ne vultu tuum
apud eas exhilaraueris.Atqui liberos nostias, filios & filias,valde & stupra quodcunque aliud amamus. Quoniam autem qui ad gratiam quidem loquuntur, parum dio ligunt id quod mol estia non asticiunt: qui autem ad utilitatem acerbi fiant, & si in praetentia molesti sint, in futurum postea siculum beneficio afficiunt: non praesentem voluptatem Dominus,sed suturam si, dictauit delectationem. Benigne autem eius P aed agogiae modum persequamur cum Prophetico testimonio: Est ergo admonitio,curam serens vituperatio, mentem inserens.Talis est Paedasogus adnionitor,ut quando d.cit in Evangelio: Qv o π i v s volui congregare filios tuos,sicut sallina congregat pullos suos,& noluistis. Et iusius Scriptura admonet: E T M oECHATi sunt,aicens in lignum & lapidem,&sissumigarunt Baal. Maximum at tem signum Est eius benignitatis, quod licet aperte sciret impudentiam populi qui recalcitrabat& resiliebat, apertὸ tamen adhortatur ad poenitentiam,& dicit perta x xechiel: ri Li hominis in medio scorpiorum tu habitas.Veruntamen loquere ipsis si forte audierim.Quinetiam Mosi dicit VADE ET Dic Pharaoni ut emittat populum:ego autem noui quod non emittet ipses.Vtrunque enim aperte ostendit,&Deum praesciuisse si iturum,& eius benignitatem libero animi arbitrio largiri occasionem poenitentiae. Admonet etiam penisaiam,populi cura gerens, quando dicit:
Hic POPVLus labiis me honorat, cor autem eorum longe ei tame.Hoc est vituperatio at Suens: ν R V s π R A autem me colunt, docentes doctrinas mandata hominum. Hic curatio,quae peccatum manifestauit, eadem ratione salutem osterulit. Incrcpatio autem est propterturpia vituperatio,iis quae si int honestaconiungens. Hoc ostenditur per Hieremiam: L qu i in sceminas insanientes facti sunt: unusquis ν que ad uxorem proximi siti hinniebat. Nunquid propter haec non visitabo, dicit Dominus,vel in populo tali non vindicabit anima meat Coniungit autem ubique timorem,qudd timor Domini sit principium senses. Et rivisus per chee: NON visi TABO, inquit, ipliat quoniam ipsi cum meretricibus commiscebantur, &
83쪽
cum initiatis sacrificia. mi,& populus qui intelligebat coniungebatur cum meretrice. Eorum peccatum ostenciit apertius,eos intelligere prostens, ut ciui sua sponte de consulto peccarent. Intelligentia autem est animae oculus. t ideo Istaret est qui Deum videt:hoc usi, qui Deum intelli it. Querela autem est vituperatio, utpote eorum qui contemnunt vel negligunt. Hoc modo Paedagogiae ustis est per Esaiam, dicens: Auni COELvM &ausculta terra,quoniam Dominus locutus est. Filios genui,& extuli:i psi vero me nihili duxerunt:Nouit bos pollest rem,& asnus praesepe Domini siti: Israel autem me non cognouit. Quomodo enim non est indignum , si qui nouit Deum , non cognoscat Dominum, sed bos quidem & asnus, quae sunt inerti distulis animalia;nouerint eum ciui ipsa alit: Israel autem iis a r tione alienior inueniatui'Et cu per Hieremiam pluribus de populo questus esset, si ibiungit: ET ME reliquerunt, dicit Dominus. Insectatio autem est inuectivaria crepatio,vcl inuehens vituperatio.Hoc etiam medicamento usus est Paedagogus per Esaiam,dicens: v AE si Lii defectores. Haec dicit Dominus. Fecistis consilium non per me,& pacia conuenta non per spiritum meum. Acerbiis mo autem constipamento in singillis utitur,nempe metu, per ipsum simul aperiens de conuellens populum ad salutem.quemadmodum lanae quoque quae tinguntur solent constringi ac constipari,dum parantur, ut colorem melius siticipiant. Redargutio autem est peccati prolatio,id in medium aliarens. Eo tanquam maxime necellario Paed gogiae moao utitur, propterea quod enervata&soluta si permultorum fides. Dicit enim per Ecliam: DERELIQvis Tis Dominum,&aia indignationem concitauistis cinctum Israelis.Dicit etiam per Hieremiam: s T v P v i T c Hiim propter lioc,dc terna multo magis horruit.Qusniam duo mala secit hic populus: me dereliquerunt sontem aquae vivae,&foderunt lacus contritos qui aquam continere non poterunt. Et rursus per cundem. PEcCAT v M peccauit Hierus alcm,propterea
in commotionem saeta est. Omnes qui glorificabant eam, spreuerunt ipsam, iii niam viderunt eius turpitudinem. Redargutionis autem acerbitatem & vehementiam per Solomonem consolans, dicit, tacite significans Paedagogiae in filios amorem: rivi mi, distiplinam Domini ne despicias,neque aegre seras cum ab ipsi, corriperis. Quem enim diligit Dominus castigat, flagellat autem omnem situm quem recipit quoniam homo peccator Pgit reprehensionem. Consiquenter ergo aicit Scriptura INCREPET me iustus, ct castiget,oleum autem peccatoris no in pinguet caput meum. Castigatio autem est vituperatio, quae affert intelligentiam nec ab hoc quidem Paedagogiae modo abstinuit:sradicit per Hierenuam. o v
E clamauo,& non exaudient ecce aures incircunctis eorum. Obeatam tolepantiam. Et mirsias per eudem. iNci RcVN cIs An omnes gemes: hic autem populus est incircuncisas corde, quoniam populus est inobediens. Filii, inquit, quibus non est fides. Visitatio autem est vehemens redargutio.Vsa est hoc genere in I uangelio: H i a RusAL EM, Hierusale quae occidit Prophetas,&lapidat eos qui ad ipsam missi sunt Nominis autem conduplicatio et secit ut esset grauis rcprehensio. Ut enim Deum nouit, quomodo Dei ministros persequituri pROPTER et , inquit reli nquitur domus vestra deseria. Dico enim vobis: Deinceps non videbitis me donee aixeritis,Benedictus qui venit in nomine Domini Si enim non sii scipitis bcnignitatem, cognoscetis Potentiam. Maledictum autem est intens, & v hemens oratio. Pro medicamelo autem usa est maledicto,dicens per L si iam: v . gens peccatrix:slii iniqui .populus plenus iniquitatibus:ssemen malum. Et in Euangelio per Ioannem: sERPENTEM inquit, genimina viperarum. Accusatio autem est vituperatio corum qui faciunt iniuriam. Hac Paedagogiae ratione per Dauidvsus est,dicens: Popu Lus quem non cognoui seruiit milai, Sin auditu auris obediit mihi. Filii alieni mentiti sunt milii,&elaudicaueriant aviis sitis. Et per Hieremiam: ET D tDi ei libellum repudii, ct non timuit incopositus Iuda. Et rursus: ET Ms nihili fecit domus Istrael,&domiis Iudae mentita est Domino. Expostulatio aute est, quae arti sciati auxilio clam si vi ruperatimquae ipsa quoque saluti prouidet
84쪽
prouidet sub integumento.Ea aut eva est per Hielemiam uoto Mon o sedit laci Ixς .uitas,quae si ierat plena populis: facta est tanquam vidua, quae imperabat rogioni-biis saeta est sub tributo. Flens sevit in nocte. Obtrectatio aute est obtrectans vituperatio. Et eo usus et I auxilio diuinus Paedagogus,dicens per Hieremiam: r v i v Hiis , tibi aspe bis meretricis: impudens sitisti erga omnes, & non in domum vocavillime,&patrem,& principem virginitatis tuae,& pulchra meretrix & iucunda, dux venenorum. Artificiose admodum cum virgini stib nomine meretricio insultasset, rursus ad honestatem eam adhortans euocat. Indignatio autem est legitima increpatio,seu increpatio filiorum qui plus quam oportet extolluntur. Ea Paedag gia per Mosen utitur,dicens: Filii reprehensibiles, generatio praua,& peruersa. D t. n. Haec Domino retribuitis Hic populus stultus,& nriapiens non hie ipse Pater possedit te Et per Esaiam dicit: p RiNcipas tui non obediunt, socii fiarum, diligen- m. tites muner persequentes rvtributioncm,orphanis non iudicantes. Et ut in summa dica Eius in incutiendo timore artificium,ost sons salutis Boni est autem, lare salutem.Misericordia autem Domini est sit per omnem carnem, dum arguit,castigat,&docet, sicut pastor gregem suum.Eoium qui disciplinam suscipiunt miseretur,&eos qui sistat ardenti studio sibi conglutinat ek hac dueendi ratione sexcenta milia peditum,qui coacti erant ii ea quam habebant cordis duritie flagellans, miserans,
verberans,medens,in miseratione & disciplina eustodiit.Prout enim eius est multa misericordia, ita etiam eius reprehensio. Pulchrum enim quidem certe est no peccare. Bonum est etiam ut & qui peccat ducatur poenitentia: quemadmodum optumum quidem est semper esse sanum: num autem est etiam a morbo conualescere. Hac etiam ratione per Solomonem praecipit: T v Qv tDEM virga percute s-lium tuum: animam autom eius a morte libera.Et ruinis. NE pARsERis castig repuerum:virga autem ipsem corrige .non enim morietur. Rep ehensio enim&increpatio,sicut vclipsum Graecum nomen,nempe, lanam,sς signiscat, sunt ipsi ictus animae, sui peccata castigant,& mortem prohibent ad moaerationem autem dc temperantiam deducunt eos qui feruntur ad intemperatiam. Hac quidem certe ratione Plato cum sciret reprehensonem maximas esse vires correctionis,&praecipuam purgationem,conuenienter ei quod dictum est, eum qui est maxime impi rus vult ineruditum & turpem euasili, propterea quia reprehendi non posset, quemadmodum purissimum & pulcherrimum euin esse conueniebat qui futuriis ellet beatus. Si enim Magistratus ac principes non fiant timori bono operi: qu modo qui natura bonus est Deus ei qui non peccat erit timori' s i A v T E M malum facias,time, ut dicit Apostolus. Et ideo ipse quoque Apostolus ad similitudinem Domini sigillatim ecclesias peracriter incessit, iliae conscitis liberiatis,& imbecillitatis eoru qui audiebant. Galatis itaque dicit. IN iu icus iaetus sum vel a vobis dicen, Quemadmodum autem qui lani fiant non opus habent medico,quatenus sunt valentes: QEi autem aegrotant, arte indigent: ita nos quoquc qui in vitala boramus probrosis cupiditatibus,vituperandisque intemperantiis, ac libidinibus,
aliorumque vitiorum inflammationibus,scruatore opus liabemus. Is autem non sis tum lenia ac mitia adllibet medicamenta, sed etiam acria.Peccatorum illi idem ceste proserpentes corrosiones sistunt amarae metus radices.Qiiamobrem i ligaris est metus licet amarus. Iure ergo qui aegrotamus,Seruatore opus habemus: liii auteaberrauimus eo qui nos est dodueturus;& qui caeci sumus,eo qui nos ad lucem de ducat:& qui sitimus,sonte vitali cuius qui stant participes, non amplius sitient: &qui mortui stamus,vita egemus:& qui oues pastore:& qui pueri, Paed igogo: quin
etiam uniuersa Eumana natura,Iesu:ne qui insolentes es peccatores sumus, incidamus in finem condemnationis: a paleis autem segregemur, dc in apothecam patem , nam recondamur.Ventilabrum enim in manu Domini,quo palea quae igni debetur L --γa frumento secemitur. Licet sitem, si vultis, Getissimi Pastoris di P lagogi, omnipotentis & Paterni Verbi summa nobis sapientiam ediscere, ubi alle oria utitur, seipsum dicens Pastorem Ouium Est autem Daedagogus infantium . Dicit e
85쪽
2so per Declitelem, orationem dirigens ad Presbyteros, & eis quandam salutarem
iusta sollicitudinis descriptionem exponens: ET Qvo D claudum et alligatio,&quod aegrum est curabo, quod aberrat,i educam:& pascam ipses ego ad montem sanctum meum. Haec sunt praecepta boni pastoris. Pasce nos infantes sicut oves. Etiam Domine imple tuis iustitiae pascuis. Etiam Raedagoge pasce nos ad sanctum tuum montem,ad ecclesiam:quae in alto est,quae superat nubes, quae coelos tangit: E T E R o,inquit, pallor ipsaruin,& ero prope apses,sicut tunica prope corpus tribrum.Vult carni meae dare salutem,me tunica incorruptionis induens,& corpus meum inunxit: vo CA EvNT me, inquit,&dica,Ecce adsum. Celerius exaudii lii quam ego expectaui Domine: ET si TR Alic ANT, non cadent, dicit Domi- εnus.Non cadomus enim in corruptionem,qui ad incoriuptionem traiicimus: qu
niam ipse nos tenebit. Dixit enim ipse,& voluit ipse.Talis est noster Paedagogus,
optimo iure bonus: NON VENi, inquit, ut mihi ministraretur, sed ut ipse ministrarem. Propterea in Evangelio sessus introducitur,qui pro nobis defatigatur,&suam ipsius animam pretium redemptionis pro multis dare pollicens. Hunc enim Dium esse fatetur bonum pastorem. Liberalis ergo eli ac masnificus, qui quod maximum emi iam pro nouis dat animam Valdeque eli hominibus utilis, ocin eos benignus, quod homo voluit elia frater,cum posset esse Dominus. Ille vero etiam usque adeo Donus sitit ut pro nobis moreretur. inetiam eius clamauit iustitia: si Rhcri ad me viniatis,& ego rectus ad vos. Si obliqui ambuletis, & ego obli- Qquus,dicit Dominus exercituum. peccatorum increpationes per vias obliquas significans. Recta enim & secundum naturam,quae per Iesii I literam significatur,ei heius bonitas,quae erga eos qui ex auditu crediderunt firma est& immobilis: o NiΑM Voc Αvi,& non exaudi istis,dicit Dominus,sed mea irrita fecistis consilia: meas autem rcpichensiones non attendistis. Ita est maxime utilis Domini reprehensio. De his Dauid quoque dicit: GENERAT io peiuersa& exacerbans, gen i alio quae non direxit cor suum; & non fuit fidelis cum Deo spiritus eius:& Dei testamentum non custodierunt,& in Lege eius noluerunt ambulare. Hae stant caulae exacerbationis, propter quas venit Iudex menas irrogatarus iis qui bonam vitam noluerunt eligere: & ideo cum eis paulo hic egit crastius,si ab eo quo ad mortem Diamntur impetu aliquo modo eos retardaverit. Dicit itaque per Daiiid minarum causam aperetis limam: NON c REDIDERvNT in mirabilibus eius. ando occidebat ipsos requirebant ipsum,& conuertebantur,& mane ad Deum vigilabant,&recouati sunt Fod Deus est adiutor eorum, δ Deus altissimus redemptor eorum
est. Ita cognouit eos conuerti propter metum,contempsisse autem eius benignitatem.Bonum enim,ut quod sit semper beneficum generaliter contemnitur, colitur autem qui benevolo iustitiae metu admcinet. Diiplex eis autem genus metus, quorum alterum quidem est cum pudore:quo utuntur ciues erga bonos Principes, nos eisa Deum quemadmodum Huntur boni ac moderati filii in parentes: L-
v sς enim inquit,indomitus euadit durus,& filius remissius euadit petulans. εAliud autem metus genus est cum odio, quo serui utuntur erga Dominos dissiciles,& Hebraei,qui Deum Dominum fecere,non patrem. Multum autem atque adeo omnino disseri id quod est spontaneum, liberum,ac voluntarium ab eo quod sit per necellitatem,quod ad religionem dc pietatem attinet: IP s si enim, inquit, est misericors, medebitur peccatis eorum,& no perdet, de implebit ut auertat iram suam,& non incendet omnem indignationem suam. Vide quomodo Paedagogi quod iustum est ostenditur in increpationibus de Dei quod bonum est, in miser tionibus .m irca Dauid hoc est,spiritus qui per eum loquitur,utrunque complectens de eodem Deo psallit: ius Tiri A ct iudicium praeparatio sedis tuae. Misericordia & veritas praecedent ante faciem tuam. Fatetur es le eiusdem potesta- Ftis de iudicare & benefacere. Simul enim est utinrunque potestas,iudicium iusti
quod discernit,dc idem iustus & bonus qui est vere Deus: qui est ipse omnia,& mma ipse, quoniam ipse Deus, qui est solus Deus.Quemagmodum enim speculum
86쪽
non est malum deformi, eo quod ipsum ostendat qualis sit: & quemadmodu medicus non est aegrotanti malus,quia et sebrem annunciet.Non enim medicus febris
causa est,sed ipse febrem a iit. Ita nec is qui reprehendi ei male vult qui laborat animo.neque enim ei delicta adiungit, sed ea quae adfiint peccata ostendit, ad hoc ut auertat ab eiusmodi studiis. Quamobrem Deus quidem bonus est per seipsum. Iustus aute propter nos,& ideo etia boniis. Quod iussum est aute, nobis per suum ipsus Verbum ostendit, illine e superis unde ipse fuit Pater Priusquam enim esset
creator, Deus erat, mas erat & propterea oc opifex esse & Pater voluit,& illius amoris habitudo ac relatio, suit iustitiae principium,cum de solem suum lucere faceret,& filium suum mitteret. Isque primus e coelis bona annuntiauit iustitiam, cum diceret: NEMO nouit Filium nisi pater, neque Patrem nisi Filius. Haec reciproca quae ex aequo rependitur cognitio est antiquae iustitiae symbolum. Deinde ad homines descendit iustitia,& scripto &corpore,Verbo ct Lege,humariam naturam ad salutarem urgens poenitentiam. Bona enim erat.At Deo non obedis Eius rei culpam tibi adscribe,qui Iudicem attrahas.
humanae naturae Lusalutem,assi ortos. op. X.
i itaque quae in astringenda humana natura versatur administrationem, bonam esse & salutarem,&a Verbo necessar o assiimi stendimus usque & ad poenitentiam,& ad peccatorum prohibiti non accommodata fuerit; cosideranda deinceps fuerit verbi inania suetudo & lenitas. Eum enim iustum esse ostensum est: proprias autem exponit sentetias quae ad tautem hqrtantur,per quas id quod bonum est & conducibile vult ex paterna voluntate significare. Plaec autem considera. Honestum quidem est Encomastici .Vtile vero Suasbrii. Enimuero Suasorii quidem relatio & habitudo est hortatorium S dehortatorium. Encomiastici verb, laudatorium & vituperatorium. Aliquo enim modo affecta sententia Suaseria, efficitur hortatoria, &aliquo modo dehortatoria. Similiter etiam genus Encomiasticum, aliquo quidem modo assectum, est vituperatorium: aliquo vero, laudatorium , in quibus maxime versatur iustus Paedagogus , qui quod nobis est utile sibi tanquam scopum proposuit. Vertim enimuero genui
quidem Vituperatorium & Dehortatorium nobis prius ostensiam est ,nunc autem Hotiatorium & Laudatorium rursias nobis aggrediedum est,& tanquam in trutina in aequilibrio stantes iusta lances extendamus. Ad ea ergo quae sitiit utilia adlio latione utitur Paedagogus hoc moilo per Solomonem: EGo v o s, O homines, adhortor,& meam vocem edo filiis hominuin audite me. Praeclara enim dicam , &ruae sequuntur. Quae sitiat autem salutaria consilit:quoniam consilium afl eligenum&vitanduin aptum est, quemadmodum sicit per David, dicens: BEAT vs vir qui non ambulati it in consitio impiorum,& in via peccatorum non stetit, & supra cathedram pestilentiarum non scdit:sed in Lege Domini voluntas eius. Consilii autem dandi tres sunt partes:Vna quidem, que sumit exempla ex tempore prae terito, ut verbi gratia, quid Hebraeis citenerit,qui aurum per idololatriae crimen adorarunt in vitulo,&quid passi sunt cum sornicati essent, & quae sint similia. Altera vero quae ex praesenti tempore intelligitur, ut quae sensu comprehendatur, scut illud quod dictum est iis qui Dominum rogarunt: An ipse es c hristus, aliumne expectamus: A M TE, & dicite Ioanni, caeci vident,siliat audiunt,leprosi munia dantur,mortui resurgunt, di beatus qui non fuerit scandali λatus in me. Hoc ergo fuit quod praedicens dicebat David: si Cur audiuimus, ita & vidimus. Ex
nituris autem constat tertia pars Jandi consilii,qua quae fiant ei lentura iubet causi i qui madmodiim illuci quoque dictum est: uo I AvTEM in peccata inciderint, Mat h.8ai. ciicientur in tenebras exteriores illic crit fletus de stridor dentium, & quae sunt ita
87쪽
milia adeo ut ex his omnibus clarum sit Dominum per omnem medendi rationem x
procedcni cm,humanam naturam euocare ad salutem. Cons latione autem peccata solatur,minuens quidem cupiditatem, simul autem spem praebens ad salutem. Dicit enim per E echiulem: si cOMvER si muricis ex toto corde velli O,& dixeritis 'Pate audiam vos laquam populum sanctum.Et misiis dicit: UENiτt ad me omnes qui laboratis,& onerati estis,& ego reficiam vos,& ea quae se stiuntur ex sua persena dicit Dominus. Apertissime autem ad bonitatem vocat per sol monem, dicens: BE ΑΥ vs homo qui inuenit sapientiam:& mortalis qui inuenit prudentiam.Qx od bonum est enim a querente inuenitur,& sblet videri ab eo qui inuenit. Iam vero per Hieretniam quoque enarrat prudentiam: BEAT i sumus a Israel, diccns,quod quae Deo grata sunt a nobis cosnosci possint. Cognosci autem possunt per Vettium, per quem sumus beati & prudentes. Prudentia enim & e gnitio signiscatur per cundem Prophetam dicentem: A v D i Istaei mandata vitae, ausculta ut cognoscas pi udentiam. Per Mosem autem propter suam in homines beneuolentiam donum quoque pollicetur iis qui contendunt ad salutem. Dicit enim:
ET iNTRODv CAM vos in terram bonam,quain iurauit Dominus Patribus vestris Et praetcrea: INTRO Duc AM vos in montem sanctum, vos laetitia assiciam,
dicit per Esaiam. Iaira vero est aliud quoque genus PaeSigogiae, nempe beatificatio: BEAT vs ille est,per David dicit, qui non peccauit: ET E Rir tanquam lignum quod plantatum est s cus decursus aquarum, quod fructum suum dabit in Ctempore siro,& solium eius non defluet.Per hoc etiam tacite significauit resui rectionem. ET O M N i. quaecunque faciet ei recte succedent. Nos vult esse tales, ut simus beati .Rursiis autem ostendens id quod ex aduerib respondet iustitiae trutinae: AT NON sic t Meii, inquit, non sic M tanquain puluis,quem proiicit ventus a facie terrae. Cum peccatorum poenas, ct facilem & tanquam ventis persabilem eorum dissipationem ostendisset Paedagogus, her poenam a causa dehortatus est,& cum supplicium pro meritis intentasse benescentiae suae benignitatem oste dit,ut bona nobis paremus, iisque fruamur,per ea sumino nos arti scio excitans. Pinetiam ad cognitionem nos per Hieremiam hortatur,dicens: vi A DEt si amines, habitassies in pace in seculum. Cognitionis enim eis incrcedem ostendens, o prudentes ad eius amorem cxcitat. Et ei qui aberrauit dans veniam: coNVERTzR L, conueletere enim inquit,sicut qui vindemiat ad canistium suum. Vides bonum histitiae, quae consulit moueri poenitentia. Praetcrea per Hieremiam illuminat eos qui a veritate aberrant: HAEC autem dicit Dominus.State in viis, & videte, ct rogate sentitas Domini aeternas, quaenam est semita bona, & ambulate in ea &inuenietis sancti scationem animabus vestris. Ducit autem ad poenitentiam causa salutis nostrae .Propterea dicit: si TL Pox Ni TvERI T,expurgabit Dominus cor tuum,&cor seminis tui. Poteram quidem ad huius quaestionis defensonem adducere Philosislios, qui dicunt eum solum qui est perfectus este laudabilem, qui malus est autem, vituperabilem. Sed quoniam nonnulli quod beatum est calu- mniantur,ut quod neque ipsum aliquid negotii habeat,neque alii exhibeat, cube nevolentiam in homines non intelligant, propter hos,& Propter eos etiam qui ibono quod iustum cst non tribuunt, id quod a nobis dictum fuit adi mim est. Conse
quens enim esset ut diceremus increpatorium ac vituperatorium Paedagogiae genus conuenire hominibus,quoniam omnes homines stultos dicunt, sapiens autem
solus Deus est a quo sapientia,&perfectus solus, ct ideo sbius quoque laudabilis.
Sed hac olatione non utor. Dico ergo laudem & vituperationem, vel quod laudi & vituperationi est assimile, esse medicamenta hominibus maxime necessaria. Qis sunt itaque curatu ibi siciles, ab igne, malleo,incude:boc est,minis, i eprehcn- , sone,increpatione,tanquam serrum aguntur. aut autem ipsilia iidem attendunt, tanquam per se docti,& libero animi arbitrio impulsi, laude augentur. Laudata enim virtus non secus ac arbor crescit. Hoc cum intelligeret, mihi videtur Sa
88쪽
Reprehendere autem dicitur etiam admonere, quod Graece est in3ατε. Admoniti nis autem,quae Graece est inraus, etymologia est hoc est mentis immissio,quod sit increpatorium genus quoa mentem pariat. Caeterum alia in
numerabilia inueniri possunt praecepta de parandis bonis,& malis fugiendis: NON est pax impiis, licit Dominus.Propterea per Solomonem praecipit infantibus p i L r,
ne te in errorem abducant peccatores,neque in viis eum eis ambulaueris, si te ho tali fuerint,dicentes:Veni nobiscum, sis socius innocentis sanguini in terra autevirum iusium iniuste abscondamus,de medio eum tollamus, sicut infernus vivena tem. Hoc itaque de Domini quoque passione praedicitur. Porro per Eχechielem etiam vita nobis mandata sippeditat. ANiMA quae peccat,morietur homo autem erit iustus , qui sicit iustitiam.Non comedet in montibus,& oculos suos non coniecit in cogitata domus Israci,& uxorem proximi sui non polluerit,& ad mulierem quae est in puevcrio non appropinquabit,& hominem potentia non opprimet,&pignus debitoris reddet,& rapinam non rapiet, panem suum dabit esurienti,& nudum induet Pecuniam sv m non dabit ad usi iram,& commodum non accipiet, &ab iniquitate avertet manum suam,& iustum iudicium faciet inter virum I inter
proximum suum.In praeceptis meis ambulauit,& iustificationes meas seruauit ut faceret eas.Iustus laic est,uita viuet,dicit Dominus. Haec continent descriptio- nem institutionis vitae Christianoriim,& couenientem adhortationem ad beatam
vitam, pr nuum vitae,vitam aeternam.
iv s quidem in homines beneuolentiae &paedagogiae moduς, ut a nobis geri potuit,ostensiis est. Quocirca ipse ieipsumpulcherrime exponens, grano sinapis assimilauit, & verbi suod seminatur,
quod in eo inest spiritale,naturamque militiplice, verbalis Aue seu rationalis potestatis magnis centiam simul & sanaitatem, praeterea reprehensionis mordacitatem,& repurgandi facultatem esse utilem propter acrimoniam significans. Per exigui im itaque granum,quod ali sorice Scitu uniuersae humanae naturae plurimam salutem largitur. Atque mel quidem eum sit dulcissimum,bilem generat,quemadmodum quod bonum est,contemptum:quod quidem causa est peccandi.Sinapi autem dc bilem diminuit,hoc est, iram:&ssegma excindit, hoc est, fastum ac superbiam. Ex quo verbo vera animae sanitas aetemaque bona temperatura accedit.Olim itaque per Mosen, Verbum Paedagogi sungebatur officio. Deinde etiam per Prophetas.Est autem Moses quoque Propheta sist enim Lex Paedagogia puerorum insblentium,qui habenis non facile
retinentur. s AT vR Ατ I e o,inquit,surrexerunt ludere. Saturati autem Graece
est, oentri quasi dicas,tano repleti,nempe qui a ratione alienam alimenti plenitudinem hoc est, sceni repletionem, non autem cibum dixerit. Qi; niam autem absque ratione satiati absque ratione ludebant, propterea ipse, & Lex& timor sequebatur,ut & peccata rescinderct.& ad res honestas recte ta ex virtute gerendas adliortaretur, aures praeparans ut vero Paedagogo obedirent, qui est unum de idem Verbum, Legi quae urgebat conueniens: Datum enim dicit Paulus Paedagogum ad Christum,adeo ut ex oc apertum sit unum Iblum verum,bonum, iustum, ad imaginem & similitudinem Patris Filium,Iesum,Velinum Dei, esse nostrum Paedagogum: cui nos tradidit Deus tanquam Pater senetiolus vero ct ser, mano Paedagogo committens & comendans ultos,ut qui nobis dilucide preceperit. Ric t sm stilus meus dilectus,ipsum audite. Fide dignus est diti in iis Pesagogus, tribus rebus pulcheirimis ornatus, scientia,beneuolentia, dicendi libertate. Scientia quidem, quoniam est Paterna sapientia.Omnis enim sapientia est a Domino, &
89쪽
cum eo est in aeuum. Dicendi aute fiducia, quonia Deus est de opifex.Omnia enim Adier ipsum facta sitnt,& sne ipse factiun est nihil.Beneuolentia autem, quoniam ib, us pro nobis seipsum liostiam tradidit. nus enim pallor animam suamsonit pro ovinus si iis, at lire adeo eam posuit. Beneuolentia autem, nil id est aliud, quam voluntas boni proximi siti,propter illum.
s iam peractis, eonsequens fuerit,ut Paedagogus noster Ietavi diam nobis veram describat,& qui ins hristo est homine instituat. Est autem forma eius ac character neque admodum dist icilis, nee prae benignitate usque adeo distatutus. simul autem mandat,&mandatorum citaracteres ita imprimit ut ea possint perscere. Atque mihi quidem is ipse videtur hominesnxisse ex puluere: aqua autem regeneraste:spiritu verbauxisse,Verbo autem, Daedagogi inuar inllituisse, ad filiorum adoptionem & salutem sanctis praeceptis Arigens,ut cum terra genituin sanctum & supercoelestem hominem suo adactu trans tormasset,diuinam illam vocem maxime impleret: FACIAM vs hominem ad imaginem & similitudinem nostram. Atque fuit quidem Christus hoc plenum qii dixit Deus. Alius autem chomo intelligitur per solam imaginem. Nos autem, Olioni Patris siti, alumni boni Paedagogi, Patris voluntatem impleamus.Verbum audiamus,& vere salutarem Seruatorn nosti4 vitam exprimamus,hic iam meditantes coelestem vitae age dae formam, per quam effreti Dii, semper germinante laetitiae,& incorrupto soni odoris unguento inungamur,euidens incorruptionis indicium habentes vitae Domini formam ,& Dei vestigia persequentes: cui soli conuenit considerare, atque adeo cui curae est,quomodo & quanam ratione futura sit vita hominu sanior.Qiunetiam adhoc ut victu facile contenti sumus,& quae sunt superuacanea negligamus, accinctique & expediti & ad bonae vitae aeternitatem parati sumus nos praeparat;
ununqxierique nostrum esse ipsum sui psius poenium docens. NE xo Ll C i τι, enim Dinquit sitis,de crastino, dicens oportere eum qui in Christi numerum relatus est,
sua sorte contentum, sibi per se inruientem,ct qui in diem satis sit victit in deligere. Non enim in bello sed in pace instituimur. Ac bello quidem masno apparatu opus est,magnoque de profusse sumptu egent delitiae. Pax autem& dile lio, limplices,&quae lites ac negotia fugiunt,sorores,non ai mis,neque profuso apparatu indigent. Sutrimentum eis Verbum est.Verbum autem is est cui &demonstrandi dc docencendi principatus obtigit,a quo frugalitatem,simplicitatem a fastuque alienati nem,libertatis amorem,benignitatem,& honesti studium ediscimus. Id, & si uno verbo cum virtutis coniunctione Deo similes reddimur, non ad secordiam ac negligentiam oportet traducei e, sed elabora,& ne defatigeris. Eris enim qualis non speras,neque vero coniicerei 3tueris. emadmodum autem Philoibpliorum quidem est alia vivendi ratio. alia vero oratorum alia autem luctatorum. Ita est g nerosa ac liberalis assectio,liberae animi voluntati,quae honesti est studiosa,conu
niens,quae accestit ex Christi Paedagogia,& qui operari docti sunt honesti & gna-' υes,incessus & accubitus, nutritio & somnus caitusque & vivendi ratio,& rellia qua disciplina.Non est enim nimis intensa ac vehemens clusinodi Verbi eductio, sed moderata,& quae iusto ac recto tenore consistat. Hac etiam ratione Seru tor Verbum dietus est, qui haec hominibus Veibalia & rationalia medicamenta ad salutem,ut bono ac integro sentia praediti essemus,inuenit. Opportunitatem quide obseruans detrimentum autem & oi sensionem arguens,& a nectionum animi evi νIas exponens,& a ratione alienarum cupiditatum radices excinderis,a quibus quidem abstinere oporteat praecipiens, omnia autem salutis antidota aegrotatibus exhibens.Hoc est enim maximum , & maxime regium Dei opus, humanam seruare
90쪽
37 a naturam. At medico quidem,qui nillil quod ad salutem faciat contait, aegro ii succensent:Diuino autem Paedagogo, quomodo non maximas se habere gratias fatebuntur,qui minime taceat, nec animi penetralibus cotineat minas quae seiunt ad exitium Sed di eas arguat,& quae ad eas tendunt appetitiones excindat, & quae ad rectam rei p. administrationem pertinent edoceat. Magnae ergo illi sint aetendae gratiae. Ratione enim praeditum animal, hominem inquam, aliquid ne aliud dicimus quam oportere id quod est diuinum contumplari Porro autem humana qui que naturam dico eum Oportere considerare, Ic ita viuere,ut iubet & dictat veri ira,& ipsit in Paedagogum & eius praecepta mirandum in modu admirantes, ut quae inter se congruant & conueniant.Cui conuenienter imagini ac similitudini oportetnos quoque,cum nos ipso, Pedagogo adaptavcrimus, ita viucre ut sactis oratio reuera conueniat.
rat me, iras rursus peccatumpraeter rationem. 5ap. XIII.
vi DQVi D est praeterructam rationem, id est peccatum.Iam enimeenerales animi assectiones seu perturbationes hoc modo desinie)a, censent philosophi. Cupiditatem quidem; appetitionem, quae
non paret rationi: ictum autem; dissolutioncm,quae non parci rationi.Voluptatem autem elationem animae,quae non parci Iulioni. Si ergo quae in rationem est inobedientia peccatu generat:quo modo non necelsario rationis obedientia, quam quidem sidem dicimus , parit ae procreat id quod vocatur honestum ac decorum Ipsa enim virtus,est animae concinna & cosi ua assectio, uae rationi subiicitur per totam vita.Quinetia,quod est supremum omnium,ipsam philosephiam definiunt,studium recte rationis,adeo vest necessarib delictum,quicquid iit propter errorem rationi & merito Graece vocetur nititnuα hoc est erratum, quod etiam peccatu significat. Iam cnim quando primus homo peccauit,& Deo non obediit: ET Iv MEN Tis, inquit,assimilaiatus est homo, qui praeter rationem aberrasset, merito rationis expers cxistimatus comparatur iumentis.Hinc etiam dicit Sapientia: BQ vvs ad coitum, libidinosus, ct adulter irrationali iumento assimilatus. Et ideo subiungit: quocu Nev E super eum sedente hinnit.Non amplius,inquit, homo loquitur. Non est enim amplius particeps rationis,qui poccat proer rationem, est autem expers rationis belua,dedita clipiditatibus,cui omnes voluptates insident. Qilod ex rationis autem obeatentia recte&ex virtute geritur. -& να-ον hoc est, quod congruit &conuenit,nempe olscium vocant Stoici. Quod itaque decet & congruit,nen pe officium, id etiam conuenit Obedientia autem fundatur mandatis. Eae autem monitionibus,quae cum sint eaedem, veritatem sibi scortim proponentes, ad extremum expetendum quod finis intelligitur,instituunt .l ietatis autem ac religionis finis est aetcrna in Deo requies. Aeui alitem seu aeternitatis principium est noster sinis.Quod est itaque pietatis honestum recteque ct ex virtute factum, id quod docet ac conuenit,nempe ossicium operibus cssicit. Unde officia merito consistunt in actionibus,non autem in dictionibus. IEt est Christiani quidem actio, ration lis animae opei alio,ex sincero ac prudenti iudicio & appetitione veritatis,quae per coniunctii in auxiliumque simul ferens corpus peragitur. decet autem ac coauenit,officium inquam est qus in vita Deum S Christum sequitiir voluntas una, quae se propter vitam sternam recte & ex virtute gerit. Etenim Christianorum vi-ia,quam nunc instituimus,est quidam conuentus ac conpregatio actionia in rati natium:hoc est eorum quae a ratione docentur,quae no lanitur operatio, i iani quidem fidem appellauimus. .onuentus autem ac con rogatio,inandata Domini,qua
cum sint diuinae sententiae,monita spiritalia,nobis ipsis scriptae sunt,ut qua & nQ-bi, ipsis & proximis bene possint quadrare. ainetiam iptae quoque ad nos rcucr