장음표시 사용
341쪽
ET AH v Mysi v me spiritus,&sustulit in quintum coelum;&contemplata Amselos qui Domini vocabantur, & diadema eorum impositum in sancto spiritu, &erat sedes uniuscuiusque eorum septuplo maior luce Solis orientis, habitantes intemplis salutis,& laudantes Deum inei sabilem, altissimum. Patrem enim ei sectorem liuius uniuersi&inuenire est dissicile, & cum inueneris, ut apud omnes et quaris, nequit fieri. Vel bis enim minime explicari potest, ut aliae disciplinae, veri amicus dicit Plato. Pulchrὰ enim audierat quod sapientissimus Moses montem adscendens per sanctam contemplationem, ad fastigium eorum quae percipiuntur intelligentia, necess aino discernens prohibet ne totus populus secum ascendat. Et quando dicit criptura. iNGREssus est autem Moses in caliginem ubi erat Deus,
hoc significat iis qui possunt intelligere,Deu nec esse aspectabilem, nee verbis poΩse enuntiari. Caligo autem re vera, nempe multorum incredulitas & ignoratio,
obiicitur splendori veritatis. Et rursus Orpheus Theologus cum ex eo diutus dixisset. Vnus perse Luper se, ex ino inmissi L Aut,Alata.nam sic quoque scribitur, subiungit. Nilus is Mortitiis cernit, ueram ι ex picis is. Apertius autem subiungit.
Non video hunc, selidus Dossus nam numius m orbem est. Nam'pupilia oculis hominum m realibus in uni Par mortalesis insunt nam caro ossa.
Iis quae dicta Qui seret testimonium Apostolus, dicens. Novi hominem in Cliri- α. 'rasto raptum usque ad tertium coeliina,& illinc in paradisum, qui audiuit verba arcana quae non licet homini loqui, sic tacite significans, Deum verbis non posse explicari, non lege & metu alicuius praecepti, illud non licet, adiiciens: sed sancta potestate Deum verbis enuntiari non posse significans. Siquidem sirper tertium cccium loqui incipit, ut fas est iis qui illic sunt electas animas initiare lacris. scio autem apud Platonem multa enim exempla qui stant ex barbara philosephia, nunc mihi
suggerit striptura, conuenienter primis promissis, tempus expectans multos coelos intellisi. Cum certe dubital sit in Timso, an oporteat plures mundos, an hunc unum existimare, indifferenter utitur nominibus, citra ullum discrimen nominis, mundum &coelum appellans. Dictio autem sic habet. Utriim ergo recte diximus unum coelum an multos & infinitos. Rectilis fuerit unum dicere, si quidem esse- tias est ad exemplar. Quinetiam in epistola Romanorum ad Corinthios scriptum est. Oceanus in sinitus, ct qui sunt post ipsum mundi. His ergo consequenter exclamit diuinus Apostolus. O altitudo dii titiarum di sapientiae & cognitionis Dei. Nunquid ergo hoc erat quod tacite significabat Propheta, iubens subcinericios,
qui .vmaia id est oculti dicuntur,facere a mos, igniscans vere sacru de ingenito& potestatibus eius verbum mysticum omitere cdari. Haec confirmans in epistola ad Corinthios aperte dixit Apostolus. s Apis NTIAM autem loquimur inter persectos. Sapientiam autem non huius seculi, neque principum huius mundi qui
destruuntur, ted loquimur Dei sapientiam in m sterio abstonditam. Et rursus alibi dicit. Ad agnitionem mysterii Dei in Christo, in qula sunt omnes thesauri septentiae&seientiae abstonditi. Haec obsignat ipse Seruator noster se dicens. Vobis datum est noste mysterium regni coelorum. Et rursiis Euangelium dicit seruato rem nostrum dixisse Apostolis sermonem in musterio.Dicit enim de eo prophetia. Pul.11. Aperiet in parabolis os suum,& eructabit quae sunt abs Onsa a constitutione mundi. Iam vero per parabolam quoque de fermento signiscat Dominus occultatione. Dicit enim. Simile est regnum coelorum sermento, quod cum accepisset mulier,ab Miula tiscondit in sarinae sitis tribus, donec totum fuit sermentatum. Aut enim tripertita
per obedientiam silua stanima per spiritalem potestatem in ea abstoniam per fidem, aut quὁd vis verbi quae data est nobis,cum sit & valida & compendiosi,quemlibet qui eam exceperit, & intra se possederit, occulte & latenter ad se trahit,&
342쪽
mensuram cognitioius. Ioan. I.
omnem eius coactam multitudinem colligit ad unitatem. Haec ergo a solone sa ripienti si me scripta sunt de Deo.
Mensera haud sole est usi mam mente rudere, trem ex rebus pia omniasti tener. De Deo enim dicit Poeta Agrigentinus. Igum mn oculis nostris a pronseressest,
in ut mamias, Ocim re uera es maximia,mentes
Vt credant hominum piae mox deducere
Et Ioannes Apostolus, Deum nemo viqit v nouam, unigenitus Deus qui est in sinu patris, ille exposuit. Cum autem inaspectabilem&inelsabilem Dei sinum no- , minalset, hinc quidam eum prosundum vocaverunt,ut qui omnia comprehenderit & veluti sinu complexus sit, nec post i quis eum assequi, de sit infinitus. Est qui deni certe haec de Deo oratio tractatu diissicillima. moniam enim cuiusuis rei principium est inuentu longe dissicillimum .est certe omnino primum&antiquissimurrincipium difficillimum ad demonstrandum, quod quidem est etiam aliis omnibus caula ut sani & facta sint. Quemadmodum enim dici potuerit, quod neque est genus, neque differentia, neque species, neque individuum, neque numerus: Sed neque accidens aliquod,ncque cui aliquid accidit Neque vero eum totum recte dixerit quispiam. In magnitudine enim totum ponitur, & est pater uniuersorum. Sed neque dicendum est esse aliquas eius partes.In unum enim non cadit diui eso, & ideo est etiam infinitum, non quod eiusmodi mente cogitetur ut peruadi non posIit, sed quatenus nullam distantiam sust ipit ac dimensionem & finem non habet: & ideo est figuret expers,& quod nominari non potest. Et s aliquando eum
nominemus,non proprΙe Vocantus, aut Vnum, aut bonum,aut mentem aut ipsum
id quod est aut patrem, aut Deum, aut creatorem,aut Dominum, non id dicimus tanquam nomen eius proferentes:scd propter eius potestatem pulchris utimur nominibus,ut in aliis non aberrans,liis inniti possi i cogitatio.Non enim unumquodque ex his Deum significat, sed omnia simili omnipo et is indicant potentiam. Qua enim dicuntur ex iis qliae ipsis adsunt , aut ex ea quae est inter se inuicem habitu si ne ac relatione. Horum autem nihil potest de Deo accipi. Sed neque scientia accipitur demonstrativa, ea cnim ex prioribus constat&ex notioribus. Nihil est au- μ' tem ante ingenitum. l stat utique ut diuina gratia,&solo quod ab eo prosci scitur verbo ,id quod est ignotum intelligamus . omodo Paulus quoque in Actibus Apostolorum Paulum dicere commemorat. Viri Athenienses, pe omnia tanquam superstitiosiores vos video. Pi aeteriens enim & contemplans quae colitis s-mulachra vestra,inueni etiam aram in qua inscriptum erat Ignoto Deo.Quem ergo ignorantes colitis,cum ego vobis annuntio. a adquid ergo cadit sub nomen, est genitum,velint an non. Sme ergo Pater ipse adie trabit quemlibet qui pure vixerit & processerit ad notionem beatae naturae,& in quam non cadit interitus: staue liberum quod est in nobis arbitrium, veniens ad boni cognitionem septa trans-st, ut dicitur in gymnasiis mon tamen absque eximia gratia eristitur & exurgit alii 'ma, ct extollitur supra ea quae supereminent,quicquid graue est deponens,& reddens ei quod est cognatum. Dicit autem Plato quoque in Menone virtutem esse datam diuinitus,ut haec cius verba ostendunt. Ex hac ergo cons.lcratione 5 Menon videtur nobis virtus diuina sorte accedere quibus accedit. An non tibi videtur eum qui ad omnes venit cognoscendi habitumidiuinam sortem tacite se nisi- easse Apertius autem subiungit.sin autem nos nunc in hac tota recte quaesuimus oratione,virtus nec suerit natura,nec eiusmodi ut doceri possit .sed diuina sorte accedere,non absque mente,iis ad quos accesserit. Ergo diuinitus data sapientia, quae est virtus patris, adhortatur quidem nostrum liberum arbitrium,excipit aute iidem curamque & attentionem remuneratur electionis suprema communicatione Porro autem ipsum quoque tibi adducam Platonem,aperte volentem ut credatur
343쪽
A filiis.Nam eum de Diis qui ii ibaspectum non cadunt & siant geniti verba
recisset in Timaeo,de aliis dicere .lsmonibus,&eorum ortum scire, dicit nostras vires superare:credendum autem esse iis qui prius dixerunt,qui a Diis quidem, ut
dixerunt,genus duxere, aperte autemsuos parentes cognouere.Ficri ergo non potest ut Deorum situs fides no liabeatur, etiamsi absqu probabilibus & necessariis
dicant demonst rationibus. Non arbitror a Graecis posse manifestius serri testim ni una, Seruatorem nostrum,&eos qui uncti sunt in Prophetiam, hos quidem Dei filios este appellatos,Dominum autem cum sit verus ct germanus filius,ueros esse testes rerum diuinarum.Et ideo adiecit oportere eis credere,cum sint inspirati diae uinitus,etiam squis paulo magis tragice dixerit non credere.
Sed stiat ipsum Deum per filium prae lacasse seripturas. Fille dignus autem est is
qui sua annuntiat,quoniam. Nemo,inquit Dominus,nouit patrem, nisi filius: &cui filius reuelauerit.Est ergo hoc credendum ex Platonis quoque sententia, etia si absque probabilibus & ncccssariis demonstrationibus, per vetus & per nouum testamentum praedicetur & dicatur. Si enim non credideritis, inquit Dominus, in . peccatis vestris moriemini. Contra autem.Qui credit habctvitam aeternam.Beati rori. Ergo iunt omnos qui considunt in ipso .Fiduciam aute habere est quid fide amplius. Quando enim sciuerit qiii si iam magistrum nostrum esse Dei filium, concepit fi-c duciam quod eius dMirinast vera. Qii' modo autem doctrina, ex sententia Empedoclis, auget praecordia ita in Dominum fiducia auget fidem. Atque eorum . quidem esse dicimus, philosephiam quidem vituperare,sidem autem insectari, &laudare iniustitiam,& beatam vitam est e ducere quae agitur ex cupiditate& libidine.Iam vero fides, et si est voluntaria animae assensio, est tamen bonorum oper trix,&iustς sundamentum actionis. Quὁd si artificiose disputet Aristoteles, face- meti re quidem docens poni & in bestiis &. in inanimis, agere autem esse hominum tan πεω tum eos corrigat qui dicunt Deum esse factorem uniuersorum.Qi md autem agitur, est vel bonum,inquit,vel necessarium. Iniuriam ei so sacere non est bonum.
Nemo enim facit iniuriam nisi propter aliquid alluit Ex iis autem quae sunt neces D saria nihil est voluntarium.Iniuriam ergo facere est voluntarium: Quare nec est necessarium.Boni autem a malis maxime differunt institutis&electionibus&b nis desideriis. aeuis enim animae nequitia si cum intemperantia,& qui agit per assectionem, periti temperantiam agit &nequitiam. 1ihi itaque succurrit in singulis admirari diuinam illam vocem. Axit N amen dico vobis, qui no ingreditur Iotita per ostium in ovile,sed aliunde ascendens, ille est fur & latro. Qui autem ingreditur per ostium, est vastor ovium,et ianitor aperit.Deinde rem proseques dicit Dominus. o sum ostium ovium. Oportet ergo eos quiner Christum diiceruntve .ritatem seri saluos,etiam si fuerint Graecam philosophati philosophiam. Nunc ai.
aperte est ostensum. 'd aliis generationibus notum non euaserat, nunc homia num filiis est reuelatum. Nam Dei quidem niani sestatio erat unius omnipotentis, apud omnes qui recte sapiunt omnino navi ratis,&aetemum ex diuina prouidentia beneficium apprehederunt plurimi,qui non plane omnem exuerunt pudorem aduersus veritatem.Atque ut flammatim quidem dicam,Xenoci ates Carthaginensis non sipem omnem abiicit quinetiam in rationis expertibus animantibus L Dei
notitia. Dem ritus autem, etsi nolit,confitebitur per dogmatum consequetia Fecit enim easdem imagines in homines incurrentes & in animantes rationis expertes,ex diuina essentia. Longe certe abest ut sit homo expers diuinae notionis,
quem etiam seriptum est participem fuisse in si irationis in generatione,ut qui suerit purioris essentiae particeps quam alia animantia.Hinc liythagoras dicit mente ν diuina sorte venire ad homines, sicut fatentur Plato & Aristoteles. Sed nos quide dicimus spiritum sanetum inspirari ei qui credidit. Platonici autem, mentem quidem,quae est a diuina sorte est luxio,in anima inhabitantem: animam autem in corpore constituunt. Aperie enim dictum est per Ioel qui erat unus ex duodecim Pr
344쪽
phetis. ΕΥ erit post haec, effundam de spiritu meo sit per omnem carnem,& slii , vestri &filiae vel irae prosilietabunt.Sed non vi pars Dei, est spiritus in uno quocue nostrum. Sed quomodo fiat haec diuisio,&quianam sit spiritus sanctus, olicia dc-tur a nobis in libris de Prophetia,& in libris de Anima. Sed ad cognostendas qhii de
cognitionis profunditates bona est incredulitas ex sententia Heracliti. Noc 'S nosci enim sui ina habet refugium ad incredulitatem. Qii 'd autem deinceps consequitur est tradendum :& Graecorum furtum ex barbara sumptum philosophia iam est clarius ostendendum. Aiunt Stoici Deum esse corpus S spiri tum ess entia, sicut certe etiam animam .Hsc Omnia aperte initentes in scripturis. Ne mihi enim in priscntia earum allegorias animo cogitaueris,ut quae edi cognitione habetur tradit veritas, num aliquid aliud indicent , sicut sapientes ilictatores aliud eas ostendere , fgnificant. Sed illi quidem dicunt Deum uniuersam peruadere es critiam. Os autem eum solum dicimus eisectorem,& verbo ei sectorem. induxit autem eos quod die tum est in sapietiam. Transit autem & pervadit omnia protri r puritatem, quoniam non intellexetunt haec dici de lapientia quae sitit primo a Deo cicata. Ne, inquiunt, sed materiam ponunt Philosophi,& Stoici, Pythagoras, quin etiam Aristoteles Peripateticus: non aut m vniim principium. sciant ergo eam quae voca- tua materiam,quae ab ipsis dicitur expers qualitatis& ss irae, audacius quoque a Platone dictam este id quod non est. Num autem vel in primis mystice clam sciret esse unum quod Vere usi principium, in Timaeo dicit his verbis. N unc autem sic nostra se habeat oratio. Dc uniuersorum quidem siue principio, siue piincipiis, siue equomodocuque de his Videatur,nunc non est dicendum, no propter aliquid aliud quam quod sit difficile praesenti modo pertractationis ea que videantur il clarare. Et alioqui dictio illa prophetica.Terra autem erat inaspedi ibriis & iii composita, praebuit eis occasionem materialis tradendae s Libstantiae. Iam vero hinc Epicuri quidem mcntem subiit casus,cum hoc dictu in non intellexistet. Vanitas vanitatu
ex omnia vanitas. Aristoteli autem venit in mentem utque ad lunam deducere prouidentiam,exta Psalmo.Domine inccxlo misericordia tua, I vcritas tua usque ad nubes ondum enim reuelata fuerat Propheticorum mysteriolum declaratio
usque ad aduentum Domini. Et rursus ilipplicia post mortem & poenas quae igneluuntur,a barbara philosophia, & uniuersa musa Poetica, & Gr ca etiam ita iri- opuit philosophia. Plato certe in ultimo de Republica dicit liis verbis. Hic viri asrestes aspectu ignito cum astitassent sermonem intelligentes, alios quidem scorsum assumptos ducebant. Aridaeum autem & alios cum colligasi ent,manusque es pedes & caput deiecissent, atque ab eis pellem detraxissent extra viam non longe trahentes, aspalathis lacerabant. Viri enim illi igniti ei volunt significate Angelos, quae assumptos iniusto puniunt, urat facit insitit Anscios si os spiralis, re ministros suos ignem ardentem. His autem est consequens. animam esse immortalem.
Quod enim punitur vel castigatur,cum sit lentu praedit lim,vivit, etiam si dicatur pati. Quid vero non nouit iplato Issuuios ignis&terrae altitudinem eam quae a Darbaris gehenna vocatur, tartarum nominans Prophetice: c. ocytumque& Ache , rontem A Pyriphleg thontem,& qiisdam huiusimodi, quae ad castigationem disciplinamque inducunt,loca suppliciorum. Parvorum autem. conuenienter scriptui ae, & minimorum Angelos Deum videntes, quin etiam noliri curationem &visitationem quae ad nos venit per Angelos qui nobis praesunt, indicans,non Veretur scribere, postquam omnes animae vitam elegissent, ita ut sortit gerant,ordine accedere ad Lachesim,illam aut cm eum quem unusquisque elegit daemonem,cum eo mittere vitae custodem,& ut adimpleat ea quae elegerit. Fortasse autem Socrati quoque daemonium tale quid significabat. lam vero genitum esse mundum, cumida Mose accepissent, decreuerunt Plii losophi. Quin etiam Plato quoque dixit a- ,
perte.Vtrum tirit nullum habens ortus princitium, an ortus est. Ortus est, ut qui
coeperit ab aliquo principio. Nam & cum sit aspectabilis, est tractabilis, ct cum sit tractabilis,est corporeus. Et riirius quando dixit. Atque effeci orem quidem& pa
345쪽
A tremitu ui uniuersi inuenire est dissicile, non solum mundum ostendit ensentiatum, sed etiam ex ipso fgnificat esse genitum, anquam filium, patrem autem eius eise vocatum,ut qui ex solo sit genitus,& ex eo qui non esset constiterit.Genitum
autem mundum ponunt etiam Stoici, & qui in barbarυγbilosephia est siequens,
diabolum principem inquam daemonum,maleficam esse animam dicit Plato in libro de Legibus decimo his verbis.Animam quae ea administrat quae undique m uentur,coelum etiam necesse est administraret Dixisse.Quid vero,unam an plures. Plures ego pro vobis respondebo.Non minus utique Ῥm duas ei secim: positertia mus,nempe eam quae estMnesica,&eam quae potest evicere contraria. Similitera autem haec quoque scribit in Phedro. Atque sunt quidem alia quoque mala. Sed 1 daemon quidem aliquis plurimis in prauuntia admiscuit vel voluptatem Quinetia indecimo de Legibus,aperte ostendit illud Apostolicum. No est nobis colluctatio i
aduertus carnem &sanguinem, sed aduersus principatus,aduersus potestates, aduersus spiritalia eorum quae sunt in coelis.Scribens hoc modo. oniam enim eis concestinius,nobis quidem esse coelum multis bonis plenum,ene autem etiam e trariis pluribus autem qui non sunt eiusmodi, est inquimus, pugna eiusmodi immortalis,& quae magna cautione indiget. Et rursus unum quidem mundum nouit
barbara philosbphia qui percipitur intelligentia, iterum vero, sensilem , illu qui dem archetypum: hune vero imaginem eius qui exemplar dicitur,& illum quideme attribuit unitati,ut qui percipiatur intelligentia: hunc vero, nempe sensilem, sin rio.Coniugium enim apud Pythagoreos Vocatur senarius,ut qui sit genitalis'numerus. Et in unitate quidem constituit coelum non aspectasile,& terram sanctam,&lucem quae percipitur intelligentia. 1 N principio enim,inquit, secit Deus cretum& terrain.Terra autem erat inuisibilis.Deinde subivnsit.Et dixit Deus. Fiat lux,& facta est lux.In ortu autem mundi sensilis coelum fabricatur iblidum. Quod est autem solidum,est sensile,& terram aspectabilem,& lucem quae videtur. Annon tibi hinc videtur Plato animantium ideas relinquere in mundo qui percipitur intelligentia,&formas sensiles,&quae intelligentia percipiuntur sabricari genera Merito ergo ex terra quidem corpus dicit sormari Moses, quod dicit terrenum o Plato tabernaculum, animam autem ratione praeditam desuper inspiratam fuisse in faciem.Hic enim dicunt esse collocatam principalem animae facultatem, ingressum animae in Protoplastum, per accessionem seniuum, interpretantes,& ideo factum esse hominem ad imaginem & similitudinem.Dei enim imago est verbum diuinum de regium,homo impatibilis,imago autem imaginis,mens humana.Si alio
autem nomine velis assumere assimilatione, inueneris apud Mosem diuinam quae nominatur consequentiam. Dicit enim. Post Dominum Deum vestrum ambula te,& eius praecepta custodite.Sunt autem, ut opino Dei assectatores & cultores, omnes qui sunt virtute praediti Minc Stoici quidem dixerunt esse sinem Philoso phiae,secanda. n naturam vivere: Plato autem Deo assimilationem,ut ostendimus, in secundo Stromate,& Zeno Stoicus qui id accepit a Platone. Is autem Plato ex barbara id sumens Philosophia,dicit omnes bonos esse inter se amicos.Dicit enim Socrates in Phςdro non consequi ac euenim quod malum sit malo amicum,neque ut bonum i Uno non amicum.Quod quidem satis quoque prebauit in Lysia,quod in iniustitia&improbitate nunquam seruari potuerit amicitia. Et hospes Athoniensis similiter dicit actionem este charam&Deo consequentem, di quae habet iram antiquam rationem,quando simile quidem simili,quod est moderatum sit
smile. Immoderata autem,nec immoderatis,nec moderatis lunt amica.Deus aftem suerit nobis rerum omnium mensura. Deinde xursus subiungit inferius.Quia, uis enim bonus est bono similis. Ea autem ratione & qui est Deo similis. euius no est amicus,& Deo.Cum in hoc sum loco illius quoque sum recordatus. Dicit
enim in s ne Timaei, oportere id quod intelligit assimilare ei quod intelligentia
apprehenditur conuenienter antiquae naturae. Cum autem assimilatierit, habere
finem vitae optimae,quae a Diis proposita est homini, & in tempus praesens & in su
346쪽
tunam.Illa enim eandem vim haben L quam hF.Non cessabit oui quaerit donee inuenerit.Cum autem inuenerat admirabitur , admirans autem, regnabit, resinans autem requiescet. id vero,non ill quoque Thaletis quae ex lus sumpta sunt in secula seculorum Deum gloria assica, ct cordis cognatorem a nobis dici aperte interpretatur. Rogatus enim Thales quid sit Deu .ld, inquit,quod neq. habet principium nec finem. um autem rogas letalius,an Deum lateat homo aliquida ens.
RQ Porro sistum esse bonum id quod
est honestum nouit barbara philosoplaia, ct virtutem suis cere ad felicitatem,cum dixit.Ecce dedi ante oculos tuos bonum & malum a tam ct mortem, elape vitam. Nam quod bonum est vitam appellat, ct honestum eius electionem, malu i aute, ectionem contraria.BOni autem &Vit MVnus est finis,esse pium ac religioshm.
Haec est enim vita tua ct di est iam longitudo, id diligere quod pertinet ad veritate. Illa autem se hahent manifestius. Seruator enim cum Deum diligere iustisset di proximum,dicit in his duobus mandaris totam legem pendere & prophetas. Haec dogmata vulgo iactant Stoici,&ante eos in Phaedio precans Socrates.OPan&Dii alii,date mihi ut intus sim pulcher & honestus. In Theaeteto autem aperte dicit. Qui enim pulchre dicit&honeste, is pulcher in bonusque&honestus Et in Prota ra fatetur Protagorae familiaribus i eum conuenisti qui esset pulchrior Alcibiade, siquidem est pulcherrimum ad quod est sapientis imum. Dicebat enim virturem esse animae pulchritudinem,cotra autem, vitium animae turpitudinei Atque
Anima ter quidem Stoicus tribus quos scripsit libris, quod ex sententia Platonis quod solum honestum est bonum, pa obat etiam quod ex eius sententia sit suis- ciens viri in ad beatitudinem,& complura alia adducit dogmata quae conueniunt cum Stoicis,ab Aristobulo autem qua suit tempore Ptolemaei Philadelphi, cuius meminit is qui composuit epiromen rerum gestarum a Machabeis,multos fuisse libros per quos probat, Philosophi in peripateticam,ex lege Mositica,& aliis dependis leprophetis. Et haec quidem ita se habeant. Fratres autem esse nos tanquam Uiust ea Sunitis magistri,Videtur Vtique nos Plato quoque vocare hoc modo. riam estis vide' omnino,qui estis In ciuitate, Dat res,vi ad eos dicemus nai ran. tes tabulas. Sed Deus dum sinςerox, quicunque quidem ex vobis erant apti adimymndum,dirum eis comiscuit in Seneratione,A ideo sunt praestanti nimi& maximi pretii. Jicunque autem erant auxiliatoi es,argentum, ferrum autem & es 'agricolis&alus opificibus.Vnde dicit nisse neceste ut amplecteretur& amarent; at quidem ea propter quae est cognitio illos autem ea propter quae est gloria. Fortasse autem diuinat electam hanc naturam quae desideriit cognitionem, nisi forterres aliquas ponens naturas, describit tres formas reipublicς,ut quidam existim runt,& Iudaeorum quidem, argenteam.Graecorum autem, tertiam. Christian nim autem, quibus aurum regile estadmixtum, nempe sanctus spiritus & vitam Cluistianam ostendens,li s verbis scribit in Theaeteto. Dicamus vero de iis qui quispiam eos qui male versantumn philosophi alia autem nec viam norunt in forum,nec ubi sit praetori uinatat curia . aut aliquis alius communis conuentus ciuitatis. Leges autem eripta decreta neque vident neque audiunt. Sodalium autem studia di congressiones,& quae csi tibicinis sunt conaessationes ne insomnis quidem eis venit in mentem exercere.
malum quod fa-o 'Mym dicuntur clioes di haee nesciunt quidem te. nec ire,sed re vera iacet quidem humi eius corpus & cum notiuio versatur.Ipse autem,ut ait Pindarus,& terram &coelum supervolat astri mindagans. Rursus ipsi dicto romini. Sermo vester sit ita, ita,& non non, illud est assimilandum.Sed mihi& sit . m concedere,& verum de medio tollere non est fas.Et iurandi prohibitioni confruit' est in decimo de Legibus .Laus autem & iu randis absit de re qualibet. Et in iumma I thagoras ct socrates & Plato,diremes se audire voce Dei,
347쪽
a Dei,considerantes uniuersertim constructionem quae a Deo accurate & perfectὀfacta est & ab co perpetuo continetur, audiuerunt Mosem dicentem.Dixit,& Ω-cta sunt,deseribente verbum Dei esse opus.Et cum constitissent in sormatione hominis quae facta est ex puluere, terrenum quidem est e corpus Philosiphi sigillotim pronunciant. Homerus autem non veretur ponere loco execrationis. Omnes m te se uos redearis inutim
Sicut Esaias dicens .Et conculcate ipsas laquam lutum. Callimachus autem scribit dilucide. Erat ille annus quo aliquando volucris,& quod est in mari,&quadrupes ei loquebatur.vt lutum Promethei.Et rursiis ideSi te, inquit,snxit Prometheus, v & non ex alio luto factus es,&Hesiodus dicit de Pandora. Miscere, Ma Domini illis ad ree Acyretim. Et mentem. Ignem ergo artificiosum via euntem in sene rationem,naturam definiunt StokLIgnis autem &lux allegorice dicitur Deus,& verbum eius,a scriptura.Quid ve-vo,non Homerus quoque describens per pat aphrasim a lus; terra separationem,& manifestam aridae detectionem, licit de Tethide & Oceano Temprare naum Ango cessauis mire culile . Herm aD s. Rursiis laco potentiam in omnibus tribuunt, etiam qui apud Gricos sirnt eruditissimi. Epicharmus quidem, erat autem Puthagoreus, dicens. Deum nihil effugit, ς hoc te oportet scire. Ipse nostri est inspector,nihil est aute quod non possit Dcus. Vates autem Lyricus.Potest autem Deus ex nigra nocte hacem emittere intemeratam, atris autem tenebris tegere purum diei iubar. Qui solus, inquit, potest, cum est dies, noctem facere,is est Deus. Et Aratus in iis quae inscribunis Phae
Ioue Drancipiκ μ in quem Lugias cimnes Comelebrant homines, fora soli Iovis omnia plena, Compita cummi cimnes cum aevi' reporri . Omnitas M' utimur Ioue nos ex panibus omnes. Deinde infert. Numgenus ictas Iurius Nempe creatione I pinec numine dexteri
A ba σά tinguens, claris annumque cor nos
. Uyue itam e reprimum extremums e precant Salve re Pater pungentia commoda praebes.
Quinetiam ante eum Homerus in clypeo quem fabricatus est Vulcanus mundi creationem scribens ex Molis sententia a Terrasarque mare oecaelum stricarus in ido mar tendens cy cadum p mronant. mi enim &poEtarum versibus,&iis quae sbluta stripta sunt oratione,canitur Iupi ter, in Deum reseret cogitationem.Iam vero, ut semel dicam, Democritus scribit paucos esse sub luce homines, qui liic manus extendunt, quem nunc acrem Graci vocamus.Dicitur in fabulis 6mnia Iupite is ille omnia nouit,& donat,& aufert,& est is Rex omnium. las autem mystice Pindarus quidem Boeotus, ut qui esset Pylli agoreus,Vnum virorum, dicens diuinitus afflatorum est senus, ex una autem matre spiramus ambo,tradi materiam, &vnum eius opilicem, quem ἀμ- τέχνo vocat, id est, pr clarum ac optimum artificem, qui etiam pro meritis Pr e gremionem pr aebui t ad diuinitatem. ceo enim Platonem.Is aperte in epistola ad 1 rastum & Coristum,videtur nescio quomodo patrem & filium ostendere ex scrii turis Hebraicis.Cum ita eos hortatur,iurantes, studio adhibito a musis non alie
348쪽
rio & studii sorore disciplinae Deum ipsum omnium rerum cau sam & ducis & cau ASecundum autem circa secunda,& tertium circa tertia , non aliter ego exauctio,
tam sanctam significari trinitatem.Nam tertium quidem esse sanctum sim ritum,lium autem secundum, pe r quem faciasunt omnia ex voluntate patris. Idem autem in decimo libro de Republica meminit. Heri Armenii, genere Paphyli qui est Zoroaster.Ipse quidem certe Zoroaster haec scribit.Conscripsit Zoroaster Armenii filius, genere Pamphylus.In bello. mortuus,cum essem apud inferos,a Diis diu ndici .Hunc Zoroastrem, cum duodecimo die post mortem in rogo suisset tu situs. Plato dici t reuixisse.Ac fortasse quidem resuri ectionem, fortasse autem illa tacite signiscat,nempe quod per duodccim signa animae viam capessunt ad assumptione. Ipse autem ad generationem quoque dicit eundem esse descensum. Ea ratione existimandum est Herculis quoque fuisse duodecim certamina, post quae,a toto mundo liberationein consequitur anima. Admitto etiam Empedoclem, qui aditio tu, naturaliter uniuers brum meminit instaurationis, quod scilicet aliqliando suturast mutatio in ignis estentiam.Heraclitus Ephesus est manifest inime in hac sententia, cum unum quidem mundum censuisset esse aeternum, alterum vero nouisset cinterire,eum scilicet qui consistit per variam & multiplicem & exornationem,utrui non sit alius ab illo qui aliquo modo se habet. Caeterum quod aeternum qui-ς in nouerat mundum qui ex uniuersa essentia est aeterne qualis,planum facit, se dicens.Mudum eundem uniueribrum neque Deorum ullus secit, nec hominum. Sed fuit s emper,& est,& erit ignis semper vivens, mensuras accendens, & extinguens mensuras .Quod autem eum & ortum esse,& in eum cadere interitum, putaret,significant ea quae subiunguntur.Ignis conuersones,primum mare. Maris autem dimidium quidem terra,dimidium vero sulmen .Virtute enim ac potestate dicit quod ab administrante verbo & Deo,ignis,nempe omnia per aerem comoeriuntur in humidum,quod est veluti semen insidi dispositionis, quod vocat ma ore.Ex eo autem rursiis gignitur terra &coelum,& quae meis continentur. Qii modo autem rursiis in pristinum statum redeat & ignescat,per haec aperte ostiait. Mare diffunditur,ct mensionem accipit eadem ratione quae prius erat antequam mare fieret.Similiter eadem quoque ae aliis elementis. Ei cosimilia decreta serunt etiam Stoicorum doctissimi, trac tantes & de conflagratione,& mundi administratione,& de mundo qui est aeterne qualis & de homine,&de animarum nostrarum permansione .Rursus autem Plato quoq. in teptimo de Republica,eum qui est hic diem, nocturnum appellauit,propter mundi principes,ut Lentio, harum tenebrarum. Somnum autem & mortem,animae descensum in corpus,eo modo quo Heraclitus.Nunquid autem de Seruatore hoc praedixit stiritus, dicens per Dalii E. Ego udormiui & sbporatus sum,excitatus sum quoniam Dominus me suscipiet.N on ibiam enim Christi resuriectionem ex semno excitationem, sed etiam Domini in carnem descensum, nanum vocat allegorice.Iam verb idem seruator praecipit, vigilate, perinde ac si diceret. Meditemini vivere,& tentetis separare anima a corpore.Diem quoque dominicum,in decimo de Republica Plato per haec diuinat. Postqua autem iis qui fuerint in prato septem dies transierint,sinsentes hinc oportet octauo proficisci,&quarto die venire. Atque pratum quidem oportet audire sphaei am inerrantem,utpote locum mitem, placidum & benignum, piorumque &sanctorum locum.Septem autem dies,unumquemque motum septem errantium,& omnem operandi artem quae tendit ad finem quietis. Iter autem quod fit post , eriantes,deducit ad coelum,noc est, auum motum & diem.Quarto autem die dicit abire animas,sgni scans iter quod sit per quatuor ςlementa.Quinetiam septimum diem sacrum, non solum sciunt Hebraei, verum etiam Graeci, per quem uni-
349쪽
Et rursus. Homerus autem. Et rursus. Et rursus. Et rursus.
uersus mundus circumagitur eorum quae viva signuntur,& omnium quae producuntur a natura Hesiodus quidem sic de eo dicit. Prim id essecra est mn ιν arra oesi' sacrae. Septimo rear rursu lux uel cis sima Solis. Sacra dies-δ shα tum si mra uenae
Se eris De Hesfur peracta. Lucecii est rara ex ripis Acherontis abimus. Qui ne tiam Callimachus quoque Poeta lcribit. Ommasipiendique die pes fa fuere.
Septimus mine bonis, rahoeptimusilli est. Septimus in primis,persi tusjeptimus extat. Sydereo in caeloseptemperfectasuere Orbibus, onmtit ira apparent uoluentibus annis. Quinctiam Solonis elegiae septenarium numerum valde celebrant Quid verὁ, an non limiliter scripturae quae dicit,Tollamus iustum a nobis,quoniam eii nobis i utilis, Plato propemodum prophetice praedicensi alii tarem dispensationem,sie dicit in s.cundo de Republica Qui autem sic est alnotus iustus, flagris caedetur, torquebitur,vincietur, ei oculi ei fodiemur,& postremo omnia mala perpestus,suspecletur Et Antisthenes Socraticus vocem illam propheticam circumlocutione e
primens que dicit.Cui meast imi lauistis,dicit Dominus,ait eum nulli cile similem, quoniam nemo potest eum discere ex similitudine & imagine. Xenophon quoque Atheniensis similia dicit his verbis. Qui ergo omnia concutit & iacit quiescere, manifestus quidem est,ut qui sit magnus & potens.quali autem sit forma pr ditus non apparet. Neque vero Sol qui videt ur luce illustrare omnia, ipse quoque videtur permiti crevi videatur. Sed si quis cum impudenter fuerit contemplatus, upriuatur oculis. Qua caro nam' oculis caelestem cerneres Ofit Verum talemiue Deum,cui in uenice casiect&ges.sed Solis radios nec cernere Dis
Inmetn:bus poterat quispiam moriais a cirru. Vt praedixit Sibylla. Rccte ergo Xenophanes quoque Colophonius docens unum esse Deum & inco
roreum, iubiungit. Maxi v mgenere est rium atpιe hominum Deus unus, nec corpore nec mente est mortalibus ussis iniundis. Et rursia L A LIVerum tu Antist praggnere homines Deos. Hiarum P e ueste uoceque crepone utier. Et rursus. Si in bramenta manus bubus arque leonibus essent, Pingere quis possent, hο--s e operarier artes,
inmenda ab eis esset sij ma Deorum, Tales in Jormas facerent corpora eorum Talia, qualesia corpus natura dodi pr. Rursus igitur audiamus Lyricum Bacchylidem de diuina natura dicentem. Sunt hi quidcira a morbis vel valde indbmiti,& nulli crimini aisnes,hominibus nulla in re lini des,& Cleanthem Stoicum,qui in quodam poemate de Deo haec scribit. est quale nam bonam mas i me aua es, ordinarum es ,reli P seu ue ac pi m.
est seuerumgraue , semper conduc ile.
usos, placentipulchre sibi consentiens.
350쪽
Idem autem tacite reprehendens vulgi idololatri subiungit. Serinlis est iis opinionem resipisit, Vtc----s aluiuidper hoc boni. Non est ergo de Deo lenxiendum conuenienter vulgi opinioni. Na chreicia, haod existimo
Vis relisti mictum iliam imirarier.
Atque in hominem sum cubile inra ederi
Ait Amphion Antiopae. Sophocles autem directe dicit ac dilucide. Φsines e cum mire Dor ri
In uigauit, sed homo Melptini 1 me. Deinde vero persequens,haec quoque subiunxit. Sponse uelox adulter m fandist adus Et deinde narrat apertius incontinentiam Iouis de quo narrantur hae fabulae. Is nec cibum tere', pia nec se abluit. se is, it corde qui seisucius. Et nocte tota operam uoluptati dia r. Atque haec quidem dimittantur theatrorum ignorantiae. Aperte autem dicit qui dem Heraclitus. Eius quod oportet orationem homines semper minime intelli- sunt,&prius uam audierint,&cum primum audierint: Lyricus autem Melanippides eanens,dicit. Audi meo pater miraculum mortalium, qui regis animam semper viventem .Magnus autem Parmenides,ut Plato dicit in Sophiu, de Deo hoe modo scribit. Estu menitus , nec is hinc inquam cassis ultas
Intentus russum tingena mus, cinus. Expers. Et Hesiodus. Cincto rum quae morae carent rex es dominu urii in De imperis poterit nec quis contendere tecum.
p m vero tragi edia quoque abducens a simulachris, docet in coelum suspicere. S socles quidem,ut ait Hecataeus qui composuit historias, ubi agit de Abraliamo& de Aegyptiis,in scena aperte exclamat. In veritare es unus est unus Deus. Caria pis te inmiue sum Aucsiastilis, Ponti trucesue sudias, uim laminum. Sed corde misi aberrantes morialiam, Nos psiam fmalorumnosenuis, 'LI'ragines Deum facto ex lapidinis,
I is immolantes, ebbrantes dies sus, Os,piscire agerenos credimus. Euripides autem tragice canens in eadem scena.. Mum n, uides o mitarum hunc obera, Suo ruri terram pia complexu tenet.
Puca Iouem hunc, eum lue cresso Deum.
In actu autem ciui inscribitur Pirithus, haec quoque canit tragice.Tequi perte ortus es,qui in imbre aethereo Omnium naturam implicasti, circum quem lux quide&Yua nox,variorumque colorum,&quae discerni non potest astrorum multitudo assidue ducit choreas. Hic enim eum qui per se est ortus, mentem dixit opiscem Quae autem deinceps continuuntur pro mundo ponuntur, in quo est repu-griantia