장음표시 사용
261쪽
g. III. Servus plurium, cum quibus testamenti factio est, ab extraneo institutus heres, unicuique dominorum, cujus jussu adierit, proporti ne dominii adquirit hereditatem. g. I V. Et unum hominem S plures in infinitum' quot quis velit heredes facere licet.
' ET PI. VREs IN INFINITUM J Id est, potest testator sine ulla taxatione quot heredes voluerit instituere; ut & substituere, in principio sequentis tit. neque enim haec potestas ullo certo numero est circumscripta.
g. V. Hereditas plerumque dividitur in duodecim uncias,
quae assis appellatione continentur. Habent autem & hae paria ' tes propria nomina ab uncia usque ad asscm, utputa haec, Vncia, sextans, quadrans, triens, quincunx, semis, septunx, bes,dodrans, dextans, deunx, as. Non autem utique semper duodecim uncias esse oportet. nam tot unciae assem efficiunt, quot
testator voluerit: & si unum tantum quis ex semisse verbi gra- , tia heredem scripserit, totus as in semisse erit. Neque enim idem ex parte testatus, & parte intestatus decedere potest: nisi sit miles, cusus sola voluntas in testando spectatur. Et econtrario potcst quis in quantascumque volucrit plurimas uncias suam hereditatem dividere. g. V I. Si plures instituantur: ita demum partium distributio neces.saria est, si nolit testator eos cx aequis partibus heredes esse. Satis enim constat, nullis partibus nominatis, ex aequis partibus eos heredes esse Partibus autem in quorumdam personis expressis, si quis alius sine parici nominatus erit, siquidem aliqua pars assi deerit, ex ea parte heres fit. Et si plures sine parte scripti sunt, omnes in eamdem partcm concurrent. Si vero totus as completus sit, in dimidiam partem vocantur: Mille vel illi
omnes in alteram dimidiam. Nec intercst primus an medius, an novissimus sine parte heres scriptus sit . ea enim pars data intellegitur , quae
g. VII. Videamus, si pars aliqua vacet, nec tamen qui Dquam sine paric sit hcres institutus, quid juris sit. Veluti si tres cx quartis partibus heredes scripti sunt. Et constat vacantem partem singulis tacite pro hereditaria parte accedere: & perinde haberi, ac si ex tertiis partibus hcredes scripti essent. 6c ex diverso, si plures in portionibus sint, tacite singulis Ocrescere: Visi, Verbi gratia, quatuor ex tertiis partibus heretas scripti sint, pcrinde habeantur ac si unusquisque ex quarta parte scriptus fuisset.
g. V III. Et si plures unciae quam duodecim distributae sint, is qui sine parte institutus est, quod dupondio deest, habebit. Idemque erit K.
262쪽
C A p. XIV. De heredibus instituendis. 199
dupondius expletus sit. quae omnes partes ad assem postea revocantur, quamvis sint plurium Vnciarum. : g. IX. Heres pure de sub conditione ' institui potest : ex certo tempore V , aut ad certum tempus non potest: veluti post Φ' - quinquennium, quam moriar, vel ex Kalendis illis, vel usque ad Kalendas illas heres esto. Denique diem adjectum haberi pro supervacuo placet: & perinde esse, ac si pure heres institutus esset. ET pvo ET sun co N D I et ros EJ Triplex est conditio, casualis, potestativa,& mixta. Casualis est, quae a fortuna ; potestativa, quae ab hominum voluntate ; mixta, quae ab utroque pendet, L vnis. g. sin autem, Cod. de caiacis tollend. Extraneus sub omni conditione institui potest , filius sub potestativa tantum, t. si pater, Cod. de ins t. st substitui. quia incertitudo conditionum quae in sortunam, non in voluntatem filii collatae sunt, facit ut filius magis praeteritus, quam institutus esse videaturr ut enim liberi certo judicio a parentum successione removendi sunt, I. sed Fub conditione . f. de bon. p ess contra tab. ita & certo iudicio institui debent. Certum autem judicium non est, quod ab incerto pendet eventu. Ex cERTO TEMPORE J Ex conditione institui potest heres; quia conditio retrotrahi potest, nec videtur testator medio tempore sui me sine herede, id est intestatus. Aliud est in tempore, quod non potest retro trahi: & ideo neque post tempus, neque ad certum rempus heres institui potest. Primo casu, ne medio rempore sit intestatus, quod juris ratio non patitur in pagano : secundo casu eadem ratione, ne deinde sit intestatus: dc quia vix fieri potest ut heres esse desinat, qui semel heres extitit: haec ergo adjectio temporis, in gratiam testatorum tamquam supervacua rejicitur, & institutio pura censetur. Beni γε tamen receptum fuit in tempus, quo quis capax esse coeperit, conferri possie institutionem, t. in temus, F. hoc tis. hoc enim casu necesse est ut tueamur temporis adjectionem, quod benevolentiae esse ait Iurisconsultus, id est ex aequo & bono contra subtilitatem juris fuisse
g. X. Impossibilis conditio' in institutionibus & legatis, necnon fideicommissis & libertatibus , pro non scripta ha
betur. IMPossIBILIs co N DI T r o J Impossibilis conditio , sive in faciendo. sive in non faciendo consistat, non vitiat institutionem : sed pro non scripta habetur ,& perinde est ac si putε facta esset institutio, l. 1. de condit. ct demonstat. LI6. in fin. f. de trium rupto. secus tamen in stipulationibus, & aliis contractibus, ι. -- pumisit conditio , Τ. de verb. obligat. Ratio differentiae redditur a Cujacio ad d. I. -- ρ ditis , quia in contractibus clim res geratur inter duos, non videtur uni men dum excidisse, quod non alter animadverterit, & confestim corrigere potuerit: adeoque si neuter correxerit, videtur uterque a contractu discedere voluita. In ultimis autem voluntatibus, cum negotium geratur ab uno, testatore scilicet, cimendum facit E potest obrepere, dc consequenter mendum hoc non vitiat ultimam
. g. XI. Si plures conditiones institutioni adseriptae sunt: si quidςm coniunctim, ut puta si illud & illud factum ait: om-
263쪽
nibus parendum est. Si separatim: veluti si illud aut illud factum erit: cui libet obtemperare satis est. g. X II. Ii quos numquam testator vidit, heredes institui possunt: veluti si fratris filios peregrinatos, ignorans qui essent, heredes institue
xii. ignorantia enim testantis inutilem institutionem non facit.
PO τε set autem quis in testamento suo plures gradus heredum facere, ut puta, si ille heres non erit, ille heres esto. deinceps, in quantum velit testator substituere potest i de novissimo loco in subsidium vel servum necessarium heredem
instituere. S V P E R i o R titulus est de heredibus i nstit uendis, hie verb de heredibus substituendis. Heres primo gradu instituitur, substituitur secundo, vel sequentibus, ut Vlp. docet lib. Reg. tit. 11. Paulus 3. Sent. sit. 4. Modestinus in I. I.f. de D. Ur ρο- pH. Ex quibus intelligimus substitutionem esse institutionem, quae fit verbis directis secundo gradu, vel sequentibus. Est autem duplex, vulgaris, & pupillaris δhaec in secundum casum acqui litae hereditatis fieri dicitur, illa in primum non acquissiae, Vulg. I. precibus, C. de impia. Ur aliis sybstitue. Sunt ergo duo tantum substitutionum gradus. sed si formulas, vel personas quibus lubsti tuitur inspicias, multiplex esse potest substitutio, quod eruditiss. D. Cujae. docuit in Paratis. f. UT C. do vulgari or pupili. er de impuberi or aliis substitui.' SUPERIOR titulus est de primo gradu institutionis, hic de secundo ,& te rio , dc sequentibus : cum enim contingere possit, ut qui instituti sunt non sint heredes, aut quia nolunt, aut quia non possitnt; eadem lex quae instituere permisit heredas, permisit etiam plures gradus facere heredum, ut uno deficiente hereditas ad alterum perveniat. Et quamvis vere omnes institui dicantur, cum instituere nihil aliud sit quam ponere , & collocare ; Iuriscontulti tamen, ut distincte loquantur, eos qui a testatore in primo gradu vocantur institutos appellant; alios autem qui in secundo, tertio , de sequentibus, substitutos. Itaque instituti dicuntur , quibus primo gradu hereditas desertur; substituti, quibus secundo, tertio Msequentibus , I. I. ν. de vulg. Ur pupili. JUit. Vlpianus lib. sing. Reg. tit. 22. md Caius lib. 1. Insiit. ait substitutionem esse secundi heredis appellationem ; & Paulusint. ex fanis, j. Lucius, F. hoc tit. institutionem secundi heredis; & Accursus, secundam institutionem. ut hinc substitutio recte definiri possis, institutio quae fit verbis directis, secundo fradu , vel sequentibus. Dixi verbis directis; quia sola directa substitutio proprie substitutio est; non obliqua, sive fideicommiliaria, quae fit verbis
Porro directa substitutio, si jus successionis, & casus institutionis inspicias, duel ex tantum in , vulgari. , α pupillatis. Vulgatis est, quae fit in casum non adi M
264쪽
CAP. XV. De Gulari substitutione:
hereditatis, hac formula, si heres non erit. Et Lic primus substitutionis graedus dicitur. Pupillaris, quae fit in casum mortis pupilli intra pupillares annos hac formula, si heres erit, ct intra pupillares annos decesserit. Et sic primus casus ,&vulgaris verbis negativis concipitur, pupillaris assirmativis. vulgari succeditur testatoris pupillhri, pupillo. Vulgaris dicta est a vulgo; quod cuilibet, & a quolibet de populo te stamenii factionem habente, vobis vulgaribust, apertis, & communiter usitatis fieri possit. Pupillaris a pupillo iqubd a solis pupillis, & solis parentibus qui eos inpotestate habent fiat. Si autem formulas, & per nas quibus substituitur inspicias, multiplex substitutio est; vulgaris, pupillaris, compendiosa. reciproca, exempla ris, s ve quasi pupillaris, quae S Iustimanea dicitur, quod a Iustiniano introducta sit, i. humanitatis, Coae de impuber. ct aliis substit.
g. I. Et plures in unius Iocum' possunt substitui, vel unus in in plurium, vel singuli singulis, vel invicem ipsi, qui herede
IN v NIus L o v M J Substitutus succedit in locum instituti; quia deficiente primo gradu, datur locus secundo. Cave tamen ne cum Accursio locum cum gradu male confundas: coheres secundo, vel tertio loco dicitur institutus, i. quo Deo ro I. 6o .F. de heredib. institu. qui tamen est institutus primo gradu. Locum ergo dicimus ratione scripturae, gradum ratione successionis: quia a superiori ad interiorem descendimus ad similitudinem scalarum, locorumque proclivium Iu- riseransiuitus, 3. gradus, F. ab tradibus cta . Theoph. hoc loco in animo habuit nescio quid Geometricum, cum dixit gradum constare Ia. unciis ; potest anim consta re ex unica uncia, si quis heredi ex uncia instituto, qui ex ceteris partibus assis coheredes habet, substitutus sit. IN v Nivs LocvM J Substitutus succedit in locum instituti; quia deficiente primo gradu, datur locus secundo. Locum tamen male confundit Accursius cum gradu, in I. I. in verbo gradu, f. de vulg. ct pupillari subli. aliud enim est gradus, aliud locus. gradum enim numeramus ex ordine successionis,l. 1. ,.sed siquis ita, β. hoc tit. locum autem ex ordine scripturae, i. quisolvendo6o. 8cI. quo loco aci. F. de hered. instit. Quo fit etiam, ut cum pluribus simul tota hereditas relinquitur, licet diversis scripturae locis, nihil intersit quo loco quisque scriptus sit, utrum primo, medio, an ultimo , d. t. quo loco; quia hoc casu unus tantum testamenti gradus est, quem heredes isti simul omnes constituunt, ut recte Theophil. in prisc. hoc tis.
g. II. Et si ex disparibus partibus heredes scriptos invicem substitu rit,& nullam mentionem in substitutione partium habuerid, eas videtur in substitutione partes dedisse, quas in institutione expressit. dc ita divus Pius rescripsit.
Ex DISPARIBVs PARTIBVsJ Species proponenda est de tribus heredibus institutis ; primo ex besse, id est 8. uncii si secundo ex quadrante , tertio ex unciae, ex t. si plures,s de vulg. est pupili. substit. TReoph. male omnino posuit speciem de duobus; primo ex septunce, altero ex quincunce.
g. III. Sed si instituto heredi Ae coheredi suo substituto Ex ADBA dato, alius substitutus fuerit: divi Severus & Antoninus sine ''' distinctione rescripserunt ad utramque partem substitutum
265쪽
1ox IN TIT. D. IVsT IN. LIB. II.
SEis I INsTITUTO J Hoc est quod vulgo dicimus, substi tutus substituto est substitutus instituto , quoJ Papin. respondet in t. coheredi .s de vast. st pupili. de
hoc loco rescripsisse dicuntur Severus dc Antoninus Imrp. Responsum igitur, & re scriptum est, sine distinctione substitutum esse admitte naum,id est non observato ordine scripturae, vel mortis, aut Lepudiationis ἱ vel, ut dicam explicatius, sive quis su stitutus sit coheredi antequam coheres substituatur coheredi, quod erat dissicilius ;si ve postea sit substitutus, & sive coheres substitutus, post mortem coheredis, vel reia pudiatam heteditatem, sive antea decessierit. Aliud tamen obtinuit in pupillari, I. qui habebat. f. de vulgari ct pupill. quia per pupillarem substitutus succedit filio, per vulgatem vero succedit patri. Vide Cujac. ad d. t. coheredi, P. de vult est ρα-
g. IV. Si servum alienum ' quis patremfamilias arbitratus heredem scripserit, & si heres non esset, Maevium ei substituerit, isque servus jussu domini adierit hcreditatem, Maevius in partem admittitur L illa enim Verba, Si heres non erit in eo quidem quem alieno juri subjectum et Ictestator scit, sic accipiuntur : si neque ipso heres erit, neque alium heredem effecerit. in eo verb quem patremfamilias csse arbitratur , illud significant, si hereditatem sibi, cive cujus juri postea subjectus csse coeperit, non adquisierit. Idque Tiberius Caesar In per- Ex Po m. sona Parthenii servi sui constituit.
' SERVUM A L i E M v M J Facessit merito negotium L si paterfam. F. de heredib. instit. quia in fine d. l. duo semisses fiunt, & alter semis dividitur inter dominum de substitutum. sed alterum dici de duobus existimabat vir judicii recti vigilus , in commentario ad hunc titul. allato in hanc rem ex Andria Terentii loco : hancque loquendi formam esse ex prisca Latinitate, non ita dudum docuit docti T. Scaliger in poster. eammem. ad Mania. ut & illo Livii loco, Secundo or aureo anno, id est vigesimo secundo; & apud Virgilium:
Alter ab undecimo jam tum me ceperat annus
Id est annus decimus tertius. itentque apud Manilium: Altera bFnis τι sit pars terri signis. Altera tertia, id est duae tertiae. Et notissima est emendatio D. Cujacii, qui legendum censet, ita ut as inter eum &c. Literas enim, ut ait, a& f, male Tribonianus existimavit esse notas, vel singulas literas, quas veteres Notarii quibus, ut Poeta ait, litera verbum erat, dixere sina , quasi singula. Et ideo imperite Tribonianus luee sic eme interpretanda existimavit, alter semis. Quorum quidem praestantiss. virorum interpretationes plausibiles esse nemo non videt; quia ex his commodissimum seu-
sum efficimus, hereditatem eme dividendam inter dominum Sc substitutumiquod& Theophilo placuit hoc loco. Sed ut ingenue dicam quod sentio, aliud scribere & sentire videtur Iulianus; nam quod ait, duo semissi flent i sanὸ hoc sensu scripsime videtur, ut doceat alterum 2-nii item inter duos est e dividendum, ut in I. liber homo ues. 6. Titius, j. de bιπῶλinstit. Celsus ait duos semimes esse, quorum alter duobus conjunctim datur, Cadem omnino loquendi tarn a. Et ratio tamen hujus sementis Iuliani valde obscura est, quare semulem unum solidum substituto tamquam adjecto deserat, alteram Vsrb
266쪽
C Ap. X V. De vulgari substitutione. 3
semissem dividendum esse existimet inter eumdem substitutum , & servi dominum cujus jussu adita hereditas est. An quia hic substitutus, qui admittitur tamquam vijectus, id est tamquam coheres, in altero semisse concurrit cum domino cujus jussu adita hereditas i l ervo est: a servo, inquam, quem testator patremiam. existrinabat, & posse jure suo adire hereditatem; quasi hic servus fingatur
communis inter dominum & substitutum , ut.in si ecie l. 38. f. vir. ct l.seq.st. de hered. instit. Idem Iulianus & Martianus censent, instituto ab emptore servo vendito, nondum tamen tradito, eidemque dato coheredea si servus adeat justu domina, id est venditoris quem constat esse dominum ante traditionem : duo dicuntur esse demini servi, venditor & coheres adjectus ita tamen, ut dimidia servi pertineat ad ven ditorem , qui alteram dimidiam tenetur tantura restituere; & rutilus dimidiam tam tum portionis hereditariae in qua servus institutus est, id est quartam hereditatis, non totum servum, non totum 1emissem. Quam tententiam Marcelliis notabat inae l. 39. & reiecta hac commentitia communione , totum serVum , totumque si missem heredi emptoris censet esse restituendum. An igitur hoc casu, ut ind. semientia Iuliani , institutione servi nondum traditi, quem testator sorte ante traditio nem suum esse existimabat, servo adeunte jussu venditoris duo constituuntur do
mini : ita quoque duo sunt domini constituendi in hac institutione servi, quem patremfam. testator esse existimabat. Sed ut in prima Iuliani specie valde obscurum est quod Iulianus voluit, & merito notatur, id est reprehenditur a Marcello; ita ise in hac specie obscurius est, quod Iulianus ait de altero semis sedividendo inter do minum dc substitutum. Et si quaedam lux ad eb tenebroso loco dari potest, ex J. specie huic valde simili,& proximo loco tractata omnino repetenda est: nisi quis malit recurrere ad Cujacii emendationem, quae merito displicet multis; quia non videtur adeo insolens, & imperitus fuisse Tribonianus : va ad pris ani illam Lati nitatem, quam non possit in in his libris sine exemplo admittere. Et ut superior I liani lententia recte reprehensa fuit, ita& haec valde opportuna est reprehensioni, nec obtinuisse videtur : de ideo hic f. simpliciter ait substitutum admitti in partem, id est in semissem tantum, rejecta Iuliani sententia. 1 MAEvivs IN PARTEM A D M IT T I T v R J LicEt regulariter substitutus
non admittatur cum instituto , l. 3. Τ. de ac Viri vel om. heredit. aequius tamen visum
est admitti hoc casii, tuendae volimtatis defuncti causa; quia nec heres scriptus contradicente substituto securus esse poterat, propter errorem testatoris qui ingenuum heredem habere voluit: nec vicistim substitutus poterat esse heres , nisi servi institutio valeret; nam ubi institutio non valet, ibi nec substitutio, L expu-piliari,st . de D. Gr pupillari. Igitur, ut utrique consuleretur instituto & substituto, nec omnino defuncti voluntas everteretur, utetque ad hereditatem sun ut admissus
est. Sed in quam partem varii varie definieruns. Theophilus voluit hic substitutum vocari ita dimidiam; Accutitus in quartani tantum, vel in dimidiam semistis, quae cst quarta totius hereditatis; Cujacius Theophilum sequutus, in dimidiam h reditatis , nec movetur I. si paterfam. V. de heredis . instituend. unde hoc totum d senaptum est, quae vult duos semisses fieri, ita ut alter semis dividatur inter domianum servi, & substitutum, ita ut quarta tantum pars perveniat ad substitutum. Ait enim Tribonianum perperam legisse haec Iuliani verba in d. l. syatemfim. ita vias, tamquam si verbum illud as pro notis accipiendum esset, & significaret a alter, senus; cima revera pro solo allis verbo illa duo elementa legenda sint: & hanc Cuj
cii conjecturam )am plerique ut v Cristimam sequuntur.
267쪽
CAPUT XVI. LTax Ris stis impuberibus, quos in potestate quis habet, non so
lum ita, ut supra diximus, substitvcre potest: id est, ut si heredes ei non extiterint, alius sit ei heres: sed eo amplius, ut & si heredes ei extiterint, Ss adhuc impuberes mortui fuerint, sit ei aliquis heres: veluti siquis dicat hoc modo: Titius filius meus heres mihi esto. Si filius meus h res mihi non erit, sive heres erit, εc prius moriatur, quam in suam tute iam venerit, tunc Seius heres esto. quo casu siquidem non extiterit heres filius, tunc substitutus patri fit heres: si vero extiterit heres filius, & a te pubertatem decesserit, ipsi filio fit heres substitutus. nam moribus institutum est , ut quum ejus aetatis filii sint, in qua ipsi sibi testamentum
facere non possunt, parentes eis faciant.' os IN POTEsTATE J Rectὶ ait in potestate, nam substituito pupillatis
est effectus patriae potestatis: ideoque mater filio pupillariter substituere non potest, quia eum non habet in potestate. Obstare videtur i. si matere n. F. de vulg. or pupill. ubi mater dicitur filio in pupillaribus tabulis lubstituisse. Respondeo , matrem eo Ioci substituisse filio vulgariter, non pupillariter ; id est in primum casum, non in ecundum : dicit tamen pupillates tabulas ab ipse nomine pupilli, cui mater in . primum ea suna substituerat. NAM MORIEvs INsTITU TvM E s T J Ait hanc substitutionem moribus introductam fuisse, quod Vlp. confirmat in princi p. t. 1.1 de vulgMior pupili. substit. moribus, id est jure civili, t. ex facto, j. eod. Et ita, quod moribus introductum este dicitur in I. I. F. de donat. inter vir. ct uxor. & in I. 17. f. de pactis doιal. id ex jure civili esse ait Lys. I. f. d. de pactis dotalib. dc t. s. f. si quis certam. f. de jure dotium. Est ergo lic ec substitutio ex jure illo, quod proprio nomine vaeat , & ideo communi nomine designatur, ut recte Theoph. docuit in principio tit. de aequisit per adrogat. Est autem jus quod auctoritate, dc interpretatione prudentum receptum est y a quibus supra docui lib. r. patriam potestatem fuisse receptam, quae & moribus recepta fuisse dicitur in I. g. m. de his qui μnt fui vel alieni jur. Et inter cetera quae patri ous hoc jure concessa sunt hoc est valde singulare, ut pro filiosam. impubere te stamentum faciant; non solum instituto, quod tolerabilius est sed etiam exheredato , ut non suis, sed alienis bonis substituant, I. seed si plures, ε. ad se ituros ,1. vii .cr pupili. Valde ergo hac interpretatione ampliata fuit lex xo. tab. quae de pecunia sua, non de aliena loquebatur,t. verbis uo. f. de ver, sign. Proponit autem Iustin. hoc loco exemplum substitutionis pupillatis, quam nominatim praecedit vulgaris ; quae substitutio duplex dicitur a Modestino iii l. I. g. I. f. de τι. l. or pup it. dc a Theophilo non ineleganter vulgari pupillaris. Sed observandunt est , calum vulgarem simpliciter expressum, tacite continere pupillas contra pusillarem continere vulgarem, I. 4. sp eod. tit. Alio s ecci hodie dici-
268쪽
C A p. X VI. De pupillari seu litutione. 2os
mus, tacitam pupillarem non excludere matrem a legitima; hanc enim novam, de veteribus incognitam tacitae pupillaris speciem comminiscuntur, quae contineri dicitur sub ea, quae compendio verborum fit hoc modo, quandocumque decesserit, non expressa nominatim aetate pupillati. At si pupillaris aetas expreta sit, mater excluditur : Sc ita intelligendam esse censent l. Papinianus, ε. sed nec impuberis, s deis c. aestamento. Haec sunt arcana novae jurisprudentiae, quae hodie in foro benigna interpretatione praevaluit. NAM MOUEVAE INsTI Tu TvΜ EsTJ His verbis legis x M. tab. miret fisa legas ita jus esto, potestas cuique data erat de suo dumtaxat testandi, non de alieno; ac proinde patri ex ea lege, ne de te quidem filii testari licebat. Verum, quia ira accidebat ut per pupillum qui testari non poterat, hereditas ad legitimos pupilli heredes perveniret, etiam invito patre; tandem concessum est patri filio suo impuberi dare heredem, eidemque testamentum facere: quod jus Vlpia nus in L 1. de vulgari re pupsit. moribus introductum fuisse scribit, id est interpretatione prudentum ad legem α II. tab. Ouae enim a prudentibus viris in foro Vexara, agitata ,& examinata sepius disputatio, ac deliberario judiciaria fuit ; ea legum interpretatio est, & jus quod moribus introductum esse dicitur, l. 1. 6 his legistus, F de origdur. Prudentes igitur, ne pupillaris haec aetas alienis fraudibus obnoxia, propinquorum insidiis appeteretur, introduxerunt substitutionem pupillarem; benigne amplificata lege x M. tab. quae de rebus dantum suis, non alienis, potestatem testandi faciebat, I. verbis Iao. Τ. de verb. sign.
g. II. Qua ratione excitati, etiam constitutioncm posuimus in nostro Codice, qua prospectum est, ut si mente captos habeant filios, vel nepotes, Vel pronepotes, cujuscumque sexus, vel gradus, liceat eis, etsi puberes sint, ad exemplum pupillaris substitutionis, certas per nas substituerc. sin autem resipuerint, eamdem substitutionem infirmari. & hoc ad exemplum pupillaris substitutionis, quae, postquam pupillus adoleverit, in-ἰrmatura
g. II. Igitur in pupillari substitutione secundum praefatum modum
ordinata, Quo quoaammodo sunt testamenta': alterum patris, alterum
filii: tamquam si ipse filius sibi heredem instituisset: aut certe unum testamentum est duarum causarum, id est duarum hereditatum.' ' D v o QE ODAMMODO SVNT TESTAMENTA J Si testator , & testamenti solemnitas seectatur, unum est testamentum, l. patris ,f. de vulg. 9 pupillari. Primb, quia unus totus est qui testatur, nimirum pater. Secundb, quia pupillare testam euium paterno inest, tamquam pars & sequela ejus. Tertio, quia utriusque una solemnitas, numerus scilicet septem testium iusscit. Quar id, quia contribuuntur legata retusta primis , de secundis tabulis, & ex his una Falcidia detrahitur, t. in ratione II. f. ad i. Falcid. Si autem patris & pupilli hereditas spectatur, duo sunt testamen a , t. 2. f. prius Τ eod. de νu . cy pupill. FAbst. I. in duplicibus .f. a.l l . f aliae Potest itaque dici unum, & duplex diverso respectu, quia in eo paterna, α pupillaris hereditas relinquitur. Et prius quidem patris, deinde filii; prius enim pater de suis, deinde de filii bonis per pupillarem substitutionem testatur, d. l. patris. unum dici potest propter rationes lupia allacas.
269쪽
pupillus adhuc, ex eo quod palam substitutum accepit, post obitum ejus periculo insidiarum subiceretur: vulgarem quidem substitutioncm palam faccre , de in primis testamenti partibus, debet: illam autem substitutionem, per quam , & si heres extiterit pupillus,& intra pubertatem decesserit, substitutus vocatur, separatim in inferioribus partibus scribere, eamque partem proprio lino, propriaque Cera consignare : & in priore parte testamenti cavere debet', ne inferiores tabulae vivo filio, de adhuc impubere aperiantur. Illud palam est , non ideo minus valere
substitutionem impuberis filii, qubdin hisdem tabulis scripta sit, quibus sibi quisque heredem instituisset, quamvis pupillo hoc periculosum sit.
6 IN pRIORE PARTE TESTAMENTI CAvERE D E B ET J Iuxta hoc con
silium, in I. vis. f. ad Trebell. Iulius Phoebus Polycrati secundas tabulas fecisse dicitur , quas matrI ejus commendavit aperiendas, si impubes obiisset.1 Nos IDEO MINUS U A L E R EJ Quia hanc cautionem suggerit tantum me iaculosis auctoritas prudentum nulla tamen injecta necessitate.
g. IV. Non solum autem heredibus institutis impuberibus liberis ita substituere parentes possunt, Vt si hcredes eis extiterint, & ante puberi rem mortui fuerint, ut eis heres is, quem ipsi voluerint . sed etiam exheredatis q. Itaque eo casu si quid pupillo ex hereditatibus , legatisve aut donationibus propinquorum atque amicorum adquisitum fuerit, id omisne ad substitutum pertinebit. Qinecumque diximus de substitutione impuberum liberorum, vel heredum institutorum , vcl exheredatorum, eadem etiam de postumis intellegimus'.
SED E TtRM Ex HEREDAT Is J Quia tanta vis est patriae potestatis, ex qua pupillaris substitiuio inducta est; ut non lesum filio heredi instituto, sed etiam exheredato pater substituere possit Io. 3. ad substitutos . f. de vulg. Ur pupill. Pater enim qui filio substituit pupillariter. iubstituit non quia heres est filius, sed quia filius in potestate eius constu utus est. Nec obstat quod pater legata in tabulis p pilli exheredati relinquere non potest, Lis ff. de les. Icum quidam 14. Coa. da lagat. nam legatum est onus heredis, quod praestari debet de substantia testatoris; non pupilli qui heres non est, & ad quem nihil ex bonis paternis pervenit. . T EADEM ETIAM DE Pos TVMIs- INxELet EGI Mus J Postumis pupillariter substitui non pol Ie quis dicere posset; cum postumi nondum nati non sint in potestate, inquit Paulus in ι. M. F. de collat. bonis. Respondeo, postumos cum agitur decollatione bonorum non esse in potestate, quoniam solis natis confertur et At cum agitur de substitutione pupillari, postumi in utero pro jam natis habentur; quoniam de eorum commodo agitur , interest enim postumi, postquam natus se rit ne moriatur intestatus. Et ita verum est quod ait Vlpianus in I. qui in utero, st. de statu hom. in toto pene jure civili eum qui in utero cst, pro jam nato haberi.
g. V. Liberis autem suis testamentum nemo facere potest, Ση
nisi& sibi faciat '. nam pupillare testamentum, pars & seque - δε lay ust paterni testamenti: adeo ut si patris testamentum non re*μs valeat , nec filii quidem valebit Diuitigod by Corale
270쪽
C A P. X VI. De pupillarisubstitutione. 2 op
NIs I ET si si s A et A et J Dices: si pater substituat exheredato , nulla hoc casu ante substitutionem institutio est. Respondeo, non esse institutionem filii exheredati , sed esse extranei alicujus heredis; pater enim filio testamentum factivus, debet sibi prius facere, I. moribus prius .fde vulg. ct V. subst. nec refert pupillum heredem sibi taciat, an extraneum aliquem; sufficit enim aliquem, & qualem
voluerit facere.' PAR s Ex s EQVE L A J Idem de codicillis dicitur, quos constat posse praecedere testamentum. Et substitutio pupillaris quamvis praecedat, erit tamen seque-Ia , vel ratione successionis non observato ordine scripturae, quem non terretur observare paterfam. si filius cui pupillariter substituit, heres deinde instituatur. At si sit exheredatus, prilis sibi debet testamentum facere, nec potest invertere ordinem scripturae. Et ira recte veteres accipiunt l. 2. g. prius, L. de vul. ct puput. vi prima pars intelligatur de exheredato, secunda de instituto .lRatio differentiae est elegantissima, & vulso non explicata. Traditio veterum, vel regula iuris quod moribus receptum fuit naec est; licere parentibus singulis liberorum, quos in potestate habent, substituere institutis, vel exheredatis. Cum ait substituere, hujus verbi vis 3c potestas esse videtur, ut prius teneatur pater sibi instituere; substitutio enim non dicitur, nisi relatione institutionis. Et hoc est quod ait d. l. 1. f. vla hoc ideo adjectum est . id est, ideo ita loqui regulam, substituere licere, ut intelligamus praecedere debere institiationem ; quod omnino necessarium est, si a patente filio substitutus, non possit dici Libstitutus ratione successionis. Cum enim ex vi hujus verbi ,1ul iere, generaliter constituendum esset praecedere debere institutionem; obtinuit tamen hunc scripturae ordinem invertere licere, si filius heres instituatur; quia inspecto ordine successionis, recte dicitur substitutus is, qui Primo loco pupillariter substitutus est. Successio autem esse non potest nisi sint duo
gradus, id est nisi secundus gradus succedat primo, vel deinceps. ut in hac specie, filio quis substituit pupillariter Titium, deinde filium instituit; filius inverso ordine
secundo loco institutus, primum succedit patri, deinde substitutus filio. Datur ergosuccessio in instituto, quae dari non potest in exheredato ; substitutus enim exheredato , succedit exheredato qui non succedit patri: imo contingere potest, Vt eOdem tempore institutus succedat patri, substitutus verb exheredato. Nulla ergo fingi potest successio, cuius ratione defendamus hanc substitutionem; & deficiente ratione successionis necessarium omnino est, ut dicatur substitutus ex ordine scripturae, qua pater filium exheredavit, institui tque sibi heredem, ac deinde exheredato subiti tuit': quia in scriptura praecedit institutio extranei, non improprae substi-rutus exheredato, substitutus dicitur respectu praecedentis institutionis. Hoc ergo casti servare debemus ordinem scripturae, vi dici possit substitutus. Summa haec si, substitutus dicitur ratione succellionis, vel ordine scripturae qui primo modo esse non potest, necesse est ut sit secundo modo.
g. V I. Vel singulis autem liberis, vel ci qui corum novissi-
mus impubes morietur, substitui potest. Singulis quidem, si
neminem eorum intestato decedcre voluit: novissimo, si ius legitimarum hereditatum integrum inter cos custodiri vclit. g VII. Substituitur autem impuberi aut nominatim, Vcluti Titius: aut generaliter, ut quisquis mihi hercs erit. Quibus
Verbis vocantur ex substitutione, impubere mortuo filio, illi,