장음표시 사용
371쪽
18o INSTIT. D. IVS TIN. LIB. III.
que ratione freti Iurisconsulti, qui post legem Voconiam floruerunt, coeperunt seis minarum successiones ab intestato coercere. Quod jus longo usu obtinuit tandem, ideoque dicitur a Paulo jus civile; quia haec juris pars cum careat proprio, communi nomine appellatur, ut recte docet Theoph. ivrincip. tiri de acquishione per adro-fationem. Specialiter ergo jus civile dicitur & jus illud antiquum, quod paulo post
Iegem x II. rab. interpretatione prudentum con tum fuit, i. a. f. his legibus, j. de orii fur. & quod deinceps prudentum mediae aetatis auctoritate, & ex usu ει tritura
fori tandem obtinuit, ut D. Cujac. docuit ad aeg. his Isibus. Hoc autem jus apparet medium esse inter illud vetustissimum, & novum quod constitutioncs posteriorum Principum introduxerunt: & ideo elegantor hoc loco dicitur esse ex media jurisprudenti M vel ut Paulus loquitur, ex medio jure civili, quod ex sententia, & ra tione legis Voconiae receptum fuit. Eademque forma bellissimh dicere possum, jure civili Falcidiana ratione effemini esse, ut filio detur quarta ad exclugendam que relam inofficiosi testamentii quia prudentes induxerunt Falcidiam, quae penes hereadem testamento scriptum quadrantem manere voluit, ad filium, quem naturalis ratio ad parentum hereditatem vocar, ut supra docui diligentius in tit. de in eis
Q OD AD FEMINAs VERO ITA PL ACE BAT J Lege Voconia ita troductuin fuisse docet D. Cujac. in Paratis. Cod. delegitim. hered. vi feminae ad legitimas hereditates ultra consanguineas non admitterentur: ideoque apud Paulum II. 4. Sent. sit. 8. sic legendum,itaque jure civili Voconiana rogatione id videtur essectum. Ilia enim erat caurum, ne quis cenius, ultra quadrantem seminam heredem institueret: qua ratione hereditates mulierum coorcebat, ne ditescerent; ac se proinde
Clatae aequarent viris. Sed verius est asserere hoc ex jure civili, id est prudentum interpretatione, descendere, quae juris civilis generale nomen proprium sibi fecit ;cum id ad mediam j urisprudentiam reserat Iustinianus, in hoe g. versic. media . hoc tis.. quae subtilitate quadam excogitatam illam differentiam induxit. Quod etiam judicat Paulus in d. loco , si vulgatam & receptam lectionem retineamus, quam etiam D. Cujacius agnoscit; & legamus, Voconiana ratione id effectum fuisse, id est non lege ipsa Voconia , quae seminarum institutiones tantum coarctabat, δc de intesta torum successionibus non loquebatur; sed ratione ducta ex ipse lege Voconia. Prudentibus enim aequum visum est, propter eamdem rationem, ne feminae inflatae ni mia habentia, impotentis sexus fragilitate omnia sus deque haberent, quod erat introductit ira in tosta inentariis successionibus , ad successiones ab intestato extendere ; & similiter eas angustissimis finibus concludere, ut seminae ad hereditates agnaistionis jure non admitterentur, sed consanguinitatis tantum, si solo res essent; quod Iustinianus sustulit, qui in l. pen. Od de legitim. heredibus, jus antiquum restituit.' QUIA CONs AN VIM 1 TATis iv R A J Consanguinitas in jure civili, sicut apud probos auctores, est fraternitas; ut pluribus probat D. Cujac lib. H. O 'Vat. cap. 26. attarnen in I. 4 . si is qui, β. de adoption. patrueles, id est fratrum fi lii, consanguinei dicuntur; qui tamen fratres non sunt. Cujus appellationis non aliunde petenda ratio videtur, quam quod &ipsi fratres appellantur; dicuntureia: m vulgo fratres patrueles. Vno autem loco in jui e civili, generaliter, & lati sit ma signincatione consanguinei dicuntur etiam cognati, l. vn. C. de imponenda lucrat.
deseripi. sed is singularis locus est ejus temporis, quo & linguae, dc juris elegantia pessum jam ire cccperat. Consanguinei ergo regulariter in jure definiuntur, qui sanguine inteL se conjuncti sunt, id est fratres, lororesve ex eodem patre, etiamsi
372쪽
CAP. II. De legitima agnatorum successone. 281
matre diversa, I. I. 93. Cod. de legitim. heredib. quod videtur receptum ex sententia Peripateticorum, qui existimarunt nullam per servinas sanguinis, id est seminis, communionem posse contingere. Quae tamen opinio a ceteris explosa est, qui contrariam sententiam sequuti umi , quam comprobarunt juris Pontificii conditores, VI apparet ex rubrica ae consanguinitate ct assinit. extra. in qua consanguinei dicuntur generaliter omnes, tam agnati, quam cognati. Imo dc Iurisconsulti nostri sanguinem, non solum pro necessitudine agnatorum dixerunt, sed etiam pro cognatione tota, ι. 2. Τ unde eognati, I. 8. f. de Reg. jurim, ut ex utroque parente sanguinio necessitudinem contingere sigmficent. In via tamen juris consanguinei dicuntur, fratres, & sorores ex eodem patre : non tam ex vi ipsius verbi, quam ut singulae necessitudines propriis appellationibus distinguantiv.
g. IV. Hoc etiam addendum constitutioni existimavimus, ut transferatur unus tantummodo gradus a Ure cognationis in legitimam successionem: ut non solum fratris filius & filia, secundum quod jam definivimus , ad successioncm patrui sui vocentur: sed etiam germanae conia Languineae vel sororis uterinae filius & filia soli, & non deinceps personae na cum his ad jura avunculi sui pervem antet & mortuo eo, qui patruus quidcm est sui fratris filiis, avunculus autem sororis suae soboli, simili modo ab utroque latere succedant: tamquam si Omnes ex masculis descendentes , legitimo jure veniant, scilicet ubi frater & soror superstitex non sunt M. His etenim pcrsonis praecedentibus Sc successionem admittentibus, ceteri gradus remanent penitus semoti, videlicet hereditate non ad stirpes, scd in capita dividenda.
guinei sint, & primum gradum inter agnatos iure consanguinitatis obtineant; si vel uterini tantum sint, quod ex constitution: Iustin. supplendum est in nota Cujacii, I. est. 6 sed nee farrem, C. de legitim. heria. Nam si filius sororis uterinae ex gradu cognatorum, ad gradum agnatorum d. constitutione transfertur; & serorem ipsani, id est matrem quae gradu praecedit filium, ad eumdem gradum transferri neces
g. V. Si plures sint gradus adgnatorum, aperte lex duodecim tabularum proximum vocat. Itaque si verbi gratia) sit defuncti frateri, S: alterius fratris filius, aut patruus, frater potior habetur. Et quamvis singulari numero via lex proximum vocet: tamen dubium non est, quin & si plures sint ejusdem gradus, omnes admittantur. Nam & proprie proximus ex pluribus gradibus intellegitur : de tamen non dubium est, quin, licet unus sit gradus adgnatorum, pertineat ad cos hereditas.
7 SI VERBI GRATIA sIT DEFUNCTI F R A T E RJ Ex verbis leg. x ra. tab. In hac agnatorum linea proximior ulteriorem excludit; quia nominatim proxima agnatus vocatur. Aliud, inquit Caius, facis in suis juris interpretatio, quae aequum esse existimavit, nepotem suum in ulteriori gradu constitutum vocati in locum, partem defuncti patris.
g. VI. Proximus autem, siquidem nullo testamento facto quisquam
373쪽
decesserit, per hoc tempus roquiritur, quo mortuus est is, cujus de heia reditate quaeritur. Qubd si facto testamento quisquam decesserit, per
hoc tempus requiritur, quo certum esse coeper It nullum ex testamento
heredem extiturum. tunc enim propriὶ quisque intestato decessisse intellegitur. Quod quidem aliquando longo tempore declaratur. In quo
spatio temporis saepe accidit, ut, proximiore mortuo, proximus esse Iniacipiat , qui moriente testatore non erat proximus.
g. VII. Placebat autem in eo genere percipiendarum hereditatum successionem non esse': id est, ut quamvis proximus, qui, secundum ea quae diximus, vocatur ad hereditatem, aut spreverit hereditatem , aut antequam adeat, decesserit: nihilo magis legitimo jure sequentes admittantur. Quod iterum Praetores imperfecto jure corrigentes non in t tum sine adminiculo rc linquebant: sed ex cognatorum ordine eos vocabant , utpote adgnationis jure eis recluso. Sed nos nihil deesse persecti simo juri cupientes, nostra constitutione quam de jure patronatus, ii manitate suggerente, protulimus, sanximus successionem in adgnat rum hereditatibus non osse cis denegandam: quum satis absurdum erat, quod cognatis a Praetore apertum est, hoc adgnatis esse reclusum: maxime quum in onere quidem tutelarum S proximo gradu deficiente, si quens succedit, M quod in onere obtinebat, non erat in lucro permissiam.
PLAc Ea A et AvTEM J Regulam juris esse licet conjicere ex verbo plac bat, quo plerumque regulae, & placita prudentum injure significantur. Cujus hanc rationem reddit Paulus; quia omnis legitima succeiso proximiori defertur,
his verbis xia. tab. ab Ulpiano relatis in Fraim. sit. 16. Si intestata moritur, cui suus heres nec extabit, agnatus proximas familiam habeto. quibus, ut docet Iustin. in s. si plures, hoc fit. cum plures sunt gradus agnatorum, lax ol. tab. aperte proximum vocat. Proximum autem prudentes interpretati sunt illum esse , qui tempore mortis esset proximus; cum nullo facto testamento mortuus es latis, de cujus succestione quaeritur. Cum autem testamentum fecisset, qui primus, & proximus inveniretur eo tempore, quo destitueretur testamentum, dc neminem ex eo sere heredem constaret: cui regulae locum fuisse in suorum successione, docet Vlpianus in L i. g. sciendum, fide suis Ur legitim. heredib. & in legitima successione patronorum, nova Iustiniani consti tutio, quae est l. 4. Cod. de jure patron. restituta j Cujacio lib. 2o. Obs cap. 34. cui non obstat l. 2. de bonis libere. f. in qua repudiante patrono libera ejus admittuntur; quoniam hoc non jure civili, sea Praetorio fit; agitur enim de bonorum possessione, quae patrono ex edicto datur. Praetor aurem successionem induxerat , ut docet hic Iustinianus; quae ratio eum commovit, ut idem in legitimis successionibus admitteret, quod Praetor in honorariis; praesertim cum esset iniquum , ut quod obtinebat in onere tutelae, non haberet locum in successione hereis
' SUCCEssio NEM NON EssEJ In linea agnatorum non fuit admissa suc- Gellio a persona in personam, ut Accursius noster loquitur ἱ quia lex x II. tab A
374쪽
CAp. III. De senatusconsilio Tert)lliano. 183
pluribus gradibus proximum tantum vocat, ς. nam ct propia, hoe sit. Recte autem D. Cujac. notat hoc jus a Iustiniano emendatum fuisse, l. 4. C. de bonis libertor. id est constitutione Graeca, cujus synopsim dedit Lao. Obseap. 34.
g. VIII. Ad legitimam successionem nihilominus vocatur etiam parens '', qui contracta fiducia filium vel filiam, nepotem vel neptem , ac deinceps emancipat. quod eX nostra L. V .c.d. constitutione omnimodo inducitur , Ut emancipationes libe- de marorum semper videantur contracta fiducia fieri. quum apud πι antiquos non aliter hoc obtinebat, nisi specialiter contracta fiducia parens manumisisset.
Q VoeATVR ETIAM PARENS J Intelleximus sit praeferri agnatis, id est descendentes collateralibus, qui jus agnationis habent. In hoc vero vis. docet ascendentes, id est parentes qui liberos emanciparunt, objici agnatis ; vel jui e veteri , si manumitares extiterint, vel d. t. 4. Omni modo, 'uia finguntur semper manumisisse. Et hoc est quod ait, ad legit am fuc senem nihilominus vocatur etiam parens, id est quamvis concurrentibus agnatis. Vocatur enim ex lege x Ir. tab. tamquam patronus, quem legitimum esse constat. Vt m titula sequemi mater vocatur ex senatusconsulto Tertylliano, tamquam legitima.
De senatusconsilio Tersiliano.
LE x duodecim tabularum ita stricto jure utebatur', & praeponebat
masculorum progeniem :&eos, qui per feminini sexus necessitudinem sibi junguntur,adeo expellebat,ut ne quidem inter matrem & filium filiamve ultro citroque hereditatis capiendae jus daret: nisi quod Praetores ex proximitate cognatorum eas personas ad successionem, bonorum possessione Vnde cognati accommodata , Vocabant.
tum sui, & agnatii qui vero per feminini sexus necessitudinem junguntur, omnino sunt legi xt i. tab. incogniti. Sed his Praetor subveniebat data bonorum possessione isde cognati, quae competere non potest nisi deficientibus suis, & agnatis.
g. I. Sed hae juris angustiae postea emendatae sunt. Et primus quidem divus Claudius φ matri ad solatium liberorum amisiorum, legitimam eo rum detulit hereditatem.
P R I M v s QE IDEM D. CLAVDIus J Rectis ED. Cujac. ex inristentia perfnalii ut hoc sit notatu dignum exemplum specialis rescripti, quod personam non transgreditur. Cusus si te habuimus in s. e. versic. sciendum,sustra, de heredum qualitate c, different.
g. II. Postea autem senatusconsulto rtylliano, quod divi Hadri na temporibus factum est, plenissime de tristi successione matri i, non Na ij Diqitiam by Cooste
375쪽
184 INSTIT. D. IUSTIN. LIB. III.
etiam aviae deserenda cautum est: vi mater ingenua trium liberorum jus habens, libertina quatuor, ad bona filiorum filiarumve admittatur intestato mortuorum, licci in potestate parentis cst: ut scilicci, quum ali
no juri subiecta est , jussit ejus adeat hereditatem , cujus juri subjecta
est . 3 DE TRIsTI IV CC Essio NE MATRI J Parentes ad filiorum successionem, quod notandum, sola ratio miserationis admittit, i. scripto, 6. vlt.F. si tabula testamensi nulla extatum Unde liberi, &ob id ipsum dicitur luctuosa& tristis, I. vlt. C. de institis. ct substitur. I. vlt. C. communia de successionib. CVIus I v R I s v B I E c T A E sT J Notat hoc loco Accursus noster, matrimonio non solvi patriam potestatem. Quod hodie certissimum est, sublata omni in manum conventione; hac enim interveniente, jure veteri, sive farre, sive usu, sive
coemptione uxor conveniret in manum; maritus in patris locum, uxor non in ma
trimonium tantum, seci in familiam potestatemque mariti, & in sui heredis locumveniebat, ut Caius noster docet in illo Fragmento saepe a me laudato. Et ideo uxora Servio in illud Virgilii 4. εω eidos, Liceat Phygio servire marito, dicitur sustinere conditionem libetae servitutis. Quae omnia Accurso fuere incog 1-ta, sublata a Triboniano omni conventione in manum : cujus effectum, vel eodem Accursio teste. Longobardorum leges retinuisse videntur , cac quibus uxor est in potestate mariti, nec sine auctoritate mariti contrahere,vel legitimam personam standi in judicio habere potest. Et hoc quoque jure hodie utimur in iis Galliae provinciis, quae iure municipassi reguntur. Sed nominatim Iohannes Faber hoc loco notat , ex generali consuetudine regni Franciae, mulierem quidem transire in potestatem viri ; sed tamen remanere potestatem patris. quod ita accipiendum est, ut imis provinciis, quae jure scripto populi Romani reguntur; & in iis , quibus expressa lege municipali sancitum non est, matrimonio solvi patriam potestatem, remaneant hujus consuetudinis certissima vestigia.
g. III. Praeferuntur autom matri liberi defuncti, qui sui sunt, quive suorum loco sunt, sive primi gradus, si re ulterioris. Sed Si filiae suae mortuae filius vel filia opponitur ex constitutionibus matri defunctae, id est ,
aviae suae. Pater quoque utriusque , non citam avus aut proaVus matri anteponitur, scilicet quum intcr eos solos ' de hereditate agitur. Frater autem consanguineus tam filii quam filiae excludebat matrem : soror autem consanguinea pariter cum matre admittebatur. Sed si fuerant frater Sc soror consanguinei, ω mater liberis honorata: frater quidem matrem excludebat, communis autem erat hereditas ex aequis partibus fratris & sororis.
SED ET mi AE svAE MORTvAE IVsJ Matri praeseruntur sui,&qui suorum loco sunt, quorum prima & praeeipux in successione ab intestato causa. Sed cum agzbatur de successione feminae, quae sitos heredes non habet; cum in potestate filios non habeat, g. femina, supra. de adoption. an filii illius praeserentur matri defuncte , id est aviae suae, merito potuit dubitari. Clim enim filii essent tantum cognatI matri, mater autem defunctae, ex Tetulliano quasi agnata admixtermuri
376쪽
C A P. 1 II. De senatusconsulto Terulliano. 28s
videbatur dicendum aviam esse praeserendam nepotibus. Sed post senatusconsultum Orphitianum, ex quo filii quas agnati ad matris successionem vocantur ι inter illos , & matrem defunctae pugna esse poterat, an Tertyllianum Orphitiano, vel contra cederet. Id autem distidium constitutionibus sedatum est, quibus cautum, ut filii matri defunctae, id est aviae suae, praeponerentur: favorabilior enim est & potior descendentium, quam ascendentium successio ; elim ad tristem, & luctuosam
successionem, quae turbato ordine mortalitatis contingit, parentes fossa miserationis ratio admittat ; liberos autem naturae simul & parentum commune votum, I.
u. nam ct si, j. de inusic. testam. & l. 7. scripto, g. vlt.j. si tab. testam. nulla extab. PATER Qv c va v TR ivs QVE J Pater propter sexus praerogati Vana,& patriae potestatis vinculum, semper praesertur matri In manumissor extiterit, jure civili Isi non extitit, ex Praetoris edicto unde decem personae, t. io. si ad patrem, L. de His ct legitim. hered. cum scilicet inter eos solos de successione quaestio est: quoniam si avus manumissor exti terit, potior est illius causa, ne sequatur reciprocatio inextricabilis, de qua in I. g. .F. boctis. quam eleganter D. Cujac. explicat in notis suis ad hanc tis. ad i. 16. Ciaadius, J. qui potiores inpign. dc II. 3. quest. Pauli,
7 CvM INTER Eos sokos J Hoc ita constitui necellam fuit, ne sequeretur reciprocatio inextricabilis : nam ut Paulus eleganter tractat in I. aequissimum, s. M. β. hoc tit. si dicamus in hoc concursu avi, patris,& matris, matrem excludere avum ex senatusconsulto; contra matrem statim inducendus erit pater ex edicto Praetoris, quod dat bonorum possessionem unde decem personae,& cessabit senatusconsultum Tertyllianum, l. Io .f. de suis ct legitimis. Hoc autem cessante rursus avus vocabitur: nam adversus avum pater bonorum possessionem cum re habere non potest; quia praefertur extraneo manumissori, non avo qui manu milior extitit,f. 3. Versic. tertio, instra, de bonorum possus. Et ita obiter est explicandus Vlpiani locus, tib. Reg. tit. de legitim. heredib. S. vis. patrem excludere senatusconsultum Tertyllianum,& praeserri omnibus; si ad eum bonorum posscssio cum re pertineat, quam scilicet impetravit adversus extraneum manumistarem. Nam si avus manumitat extiterit, ut in hac specie, bonorum possessio erit sine re avo vivente, adversus quem rursus mater agere poterit, de ita in infinitum funem hujus contentionis reciprocabimus. Itaque rectius esse Paulus ait, avo suum jus conservare, quem vel hac ratione patre potiorem esse convincit , quia contra scriptos heredes avus bonorum
possessionem accipere potest, id est bonorum possessionem contra tabulas, si praeteritus sit; quae bonorum possessio jure manumissionis competit manumisseri, Lssio. g. vlt.Τ. de inos P. testamento, l. si a milite , f. vltdf. de testamento milit. quae omnia diligenter notanda sunt, ne sortε vos decipiat in d. lege aruis um, insulsum commentum Vixtiani nescio cujus, qui totum jus civile ineptis casibus conspurcavit.' 3 FRATER AUTEM coMs No v. NEvs J Hic est successionis ordo, ut consanguinei ceteris agnatis praeferantur, & ideo fratres consanguinei matri praeferuntur; quia mater quasi agnata ex senatusconsulto Tertylliano vocatur: quae ratio videtur manca, cum sorores consanguineae non excludant matrem, sed par ter admittant ut. Sed hoc erat receptum , quia, ut dixit supra Iustinian. in praecedemitit. commodius videbatur ita jura constitui, ut ad masculos potitis, quini ad seminas conquerent hereditates :& in multis articulis deterior esset seminarum conditio, quina masculorum, I. s. in multis I. de statu hom.
f. IV. Sed nos constitutione , quam ' in codice nostro nomine de- Nn iij
377쪽
28 6 INSTIT. D. IVS TIN. LIB. III.
corato posuimus, matri subveniendum esse existimavimus: respicientes ad naturam & puerperium,& periculum, dc saepe mortem ex hoc casu matribus illatam. Idcoque impium csse credidimus casum fortuitum in ejus admitti detrimentum. si cnim ingenua ter, vel libertina quater non peperit, immcrito defraudabatur successione si1orum liberorum . quid enim peccavit si non plures, sed paucos peperiti Et dedimus jus legitimum plenum matribus, sive ingenuis, sive libertinis, & si non ter enixae fuerint vel quater, sed eum tantum vel eam, qui quaeve morte intercepti sunt, ut de sic vocentur in liberorum suorum legitimam successio.
' CONsTITVTIONE Qv A M J Sciendum est hanc constitutionem , quam Integram unoque tenore dederat Iustin. in priori codice, ad quem nos remittit hoc loco; in codice novo, quo hodie utimur, in duas partes fuisse divisam; ut observare licet ex subscriptionibus. Prima pars extat in I. a. C. de jure liberorum, secunda in I. vlt. C. hoc tis. qua abrogantur l. r. a. st penuit. C. Theod. de Mitim. hereditatis. quae matri jus liberorum non sabenti successionem ex triente tantum deferebant, agnatis relicto besse: & per contrarium ei quae jus liberorum habebat, bessem dabant, agnatis relicto triente, patruo scilicet, & fratris filio: & hoc est quod infra ait, resetis personis. Sed hanc diminutionem hoc loco prohibet, & in cl. vlt. &praesert m trem omnibus agnatis, excepta fratris, vel sororis persona. Ita tamen, ut si solae sint sorores, dimidiam mater, alteram dimidiam sorores habeant: concurrentibus autem fratribus solis, vel cum sororibus ; viritim , S: in capita distii buatur here
g. V. Sed quum antea constitutiones jura legitimae successionis perscrutantes, partim matrem adjuvabant, partim eam praegravabant, & non insolidum eam vocabant, sed in quibusdam casibus tertiam ei partem abstrahentes , Ccrtis legitimis dabant personis, in aliis autem contrarium faciebant: nobis visum est recta de simplici via matrem omnibus personis legitimis anteponi, & sine ulla deminutione filiorum suorum successionem accipere: excepta fratris & latcitis persona, sive Consanguinei sint, sive sola cognationis jura habentes: ut quemadmodum eam toti alii ordini legitimo praeposuimus, ita omnes fratres Sc sorores, sive legitimi sunt sive non , ad capiendas hereditates simul vocemus : ita tamen, ut si quidem solae sorores adgnatae vel cognatae, de mater defuncti vel dcfunctae supersint: dimidiam quidem mater, alteram vero dimidiam partem omnes sorores habeant. Si vero matre superstite de fratre vel fiatribus solis, vel etiam cum sororibus, sive legitima sive sola cognationis jura habentibus, intestatus quis vel intestata moriatur, in capita distribuatur ejus hereditas. g. VI. Scd quemadmodum ' nos matribus prospeximus, ira eas oportet suae soboli consulere: scituris eis, quod si tutores liberis non pezi rint, vel in locum remoti vel excusati intra annum petere neglexerint Diuiligod by Gorale
378쪽
C AP. IV. De senatusconsilio Orphitiano. 287
ab eorum impuberum morientium iaccessione merito repellentur.
' SED Q.V E M ADMODvM J Mater debet necessatio petere tutores filiis suis, ex constitutione Severi: alioqui legitima successione privatur, ob desertam Pietatem, ι. 1. f. qua autem ,f. qui petam tutor. l. 3. 6.8. ct vis. Cod. eod. legitima, inquam , quoniam illa quae ex alieno judicio destendit non privatur, t. 4. F. hac autem F eod. At si minor 11. annis sit, quamvis per errorem juris cessaverit, auxilium re- si tutionis in integrum petere potest, t. a. C.si advers delictum. Haec autem poena sequentibus constitutionibus fuerat exasperata ; quoniam matri infamia irrogabatur, & intestata mori cogebatur: quoci tamen novella conmitione Theodosii dat-ars. sublatum est; qua de re videndus est Amanus ad Noveli. Theodosii &Papianus lib. respons tu. 36.
g. VI L Licet autem vulgb quaesitus sit filius filiave: potest tamen ad
bona ejus mater ex Tertylliano senatusconsulto admitti.
De senatusconsulto Orphitiano.
PER. contrarium autem ut liberi ad bona matrum intestatarum admittantur, senatusconsulto Orphitiano, Orphito & Rufo Consulibus effectum est, quod latum est divi Marci temporibus: Si data est tam
filio quam filiae legitima hereditas, etiam si alieno juri subjecti sunt: S
praeferuntur consanguineis & adgnatis defunctae matris, I. I. Sed quum ex hoc senatusconsulto nepotes ad aviae successionem legitimo jure non vocabantur: postea hoc con stitutionibus Principalibus emendatum est, ut ad similitudinem filiorum filiarumque dc nepotes
neptes vocentur. SED CUM Ex Hoc s EN A Tu sco Ns V LTO J Custodiis detulit senatusconsultum Orphitianum successionem matris filio, filiaeve ; ut senatuscon sultum Tetiyllianum successionem filii matri, naturalibus, non civilibus nominibus, ut nominatim Iurisconsultus ait in l. tutelas, 1. de capite minutis. Ideoque non potuit interpretatio prudentum ultra personas adeo expressis, & naturalibus nominibus designatas deterre successionem. Et ita, nec ex Tertylliano avia succedebat, nec ex Orphitiano nepotes admitti potuerunt: & ut admitterentur, necessariae fuerunt constitutiones Principum, ad quas videtur respexisse Modestinus, in I. Modestinus, F. unde cognati, iam ait, non ideo miniis succedere nepotes aviae, quod sint vulgo quaesiti: inducta enim ex constitutionibus hac successione nepotum, dubitari poterat de nepotibus vult quaesitis. Solet enim Modestinus, quem constat perventia se ad tempora Gordianorum, I. s C. ad exhibandum, ex jure novo vetustioribus Iurisconsultis incognita pleraque afferre. SED CvM Ex Hoc sEM A Tusco Ns VLTO JCum Vlpianus in Fragm.rit. 26. quando de utroque senatusconsulto loquitur, filii tantum mentionem faciadio Paulus in I. 7. intrias ,1. de cap. misinii, senatusconsulta matri, & filio
379쪽
deserte hereditatem custodit E ametati quidam affirmare non dubitarunt filios tanώtum vocatos fuisse, sed per interpretationem, vel per constitutiones, ad filias quoque illa fui me productae. Quod tamen non ita certum, clim indistincta tam filiae, quam filii, in utroque Iustin. mentionem secerit: sed in nepotibus, Sc neptibus, est extra omnem dubitationem , ex I. u.s matre, Cod. de suis ct legitim. & hoc f. Ex quo observandum est verissimum esse quod diximus, facilius liberis parentum heredi- rates, quam liberorum parentibus desertii cum ad similitudinem filiorum fili
umque, nepotes & neptes ad successionem aviae, Principum constitutiones v caverint ,& tamen idem aviae non concessierint in successione nepotum. Quam juris asperitatem, seu iniquitatem tandem Iustin. emendavIt, Nov. II8. de hereae ab
ἐntest. venient. 6.siquis igitur, de S. si igitur collat. s. in quai non aviam modo, sed δύsuperiores omnes utriuique sexus parentes , dc liberos ii infinitum ad mutuam inter se successionem admisit.
g. II. Sciendum autem est hujusmodi succcssiones, quae a Tertylliano dc Orphitiano deferuntur, capitis deminutione non tarimi, propter illam regulam, qua novae hereditates legitimae capitis deminutione non pereunt, sed illax solae, quae ex lege duodecim tabulatum deferuntur .
SED ILLAE SOLAE QUAE Ex LEGE x M. TAB. DEFERUNTVR J Quia
I ex x II. tab. utitur civilibus suorum , dc agnatorum nominibus, quae capitis minuis rione amittuntur: haec verb senatusconsulta nominibus naturalibus, quae civilis ratio perimere non potest, d. l. tutelas. Hanc autem regulam ipso jure civili locum habere in hereditate, quae lege xi I. tab. desertur patrono, supra, lib. I m. quibuJ mo dis tutela sinitur, certissimis argumentis confirmavi. .
f. III. Novissime sciendum est etiam illos liberos qui vulgb quaesiti
sunt ad matris bereditatem ex hoc senatusconsulto admitti g. IV. Si ex pluribus i legitimis heredibus quidam omise- L rint hereditatem, vel morte, vel alia causa impediti fuerint,qub minus adeant: rcliquis , qui adierint, adcrescit illorum portio: & licet ante decesserint qui adierint, ad heredes tamen.
eorum pertinet. SI EX P LvRI BVsJ Proponitur elegans regula juris tradita Maiatiano, in L si ex muribus, j. de suis ct legitim. heredib. Et a Paulo f. vlt. tit. de intest Dr. successionis. lib. 4. Sentem. restituta lectione ex nota D. Cujacii. In hac intestatorum successione inter legitimos heredes eme locum juri accrescendi rid est portionem ii credis deficientis, qui noluit adire vel non potuit, accrescere portioni aditae, ideoque transmitti in heredes; quia, hoe jus accrescendi reale est, non personale; ι. 3 . in fine, Τ. de Ufri aliamque esse causam heredis scripti, de coheredis substituti: hic enim hereditatem non aditam ex substitutione non potest transmittere ad heredes, ex certa regula juris, cujus meminit D. Augustinus lib. a. de doctrina oriastiana: Neque ullo jure, inquit. ais heredes trajiceret, quod numquam visa possederat. Ratio differentiae perspicua est. jure accrescendi portio deficiens reeurrit ad por- Ilonem aditam, etiam invita persona ad quam pertinet adita portio: substitutioe vero desertur certae personae, ex expressa voluntate testatoris ; & potest qui substitutus cst adire , vel repudiare. Si igitur deficiat ante substitutionis eventum,
non potest transserre jus, quod numquam ei delatum, vel acquisitum fuit. Aliud
380쪽
C A P. V. De successione cognatorum. 289
tamen obtinet auctoritate rerum judicatarum in suis heredibus, qui jure, quo hodie utimur in foro, spem substitutionis ad heredes suos transmittunt. Idque obtianuisse dicitur auctoritate glossae in I. is cui, Τ. de oblig. ct action. & argumento I.
unis. C. de his crus ante Verras tab.
Quod autem Cujacius hoc loco notat, in testamentariis heredibus, quod atti net ad jus accrescendi, idem etae dicendum ex antiquo jure, & novissimo , non medio jure quod ex lege Iulia, Papia obtinuit; quali omnino, & indistincte heredibus scriptis , non autem legitimis hae leges Caducariae auferant, quod latius vindi
care tentavit obscap. H. vir magnus meritb retractasse videtur in recitatio
ne quadam ad i. haec scriptura, S i. st . de condit. st demonstrat. Certo enim certius est, legem Papiam nis pertinere ad partes adita a quibusdam hereditate deficientes post apertas tabulas, L qui plures, 1. de vulg. ct yViu. l. qui patri .f. de acquir. vel omist heredit. l. a. f. si duos , f. de bonorum po . contra tab. I. testamemo, C. de impuber. ct aliis substit. dc d l. hae scriptura, I. L sed ad partes deficientes tantum, vel vivo te- satore, vel post mortem testatoris ante apertas tabulas; quia novis his legibus dies adeundae hereditatis cedebat ab apertis tabulis, qui jure antiquo, &novissimo cedit a morte testatoris. Sic igitur Cujacii nota hoc loco est restituenda, Idem
is testamentariis june antiquo, novo, ct novissimo.
3 SI Ex P L vRI a v s J Differentiam esse maximam inter jus accrescendi, &substitutionem, docet Marcianus in L 9. s ex pluribus. ff. de suis or legitim. hered. quoniam jus accrescendi est reale, ideoque heredem sequitur; portio enim portioni accrescit velut alluvio, t. 3 s. si Titio, f. vis. f. de Uufr. Ius substitutionis est perasonale, ideoque personam non egreditur,& heredes non sequitur. Aliter tamen observatur auctoritate rerum judicatarum in hac curia: in recta enim linea descendentium, substitutionis jus ad suos heredes transmittitur.
PO s et suos heredes, eosque quos inter suos heredes Praetor & consti
tutiones vocant, & post legitimos quorum numero sunt adgnati, de hi quos in locum adgnatorum tam supradicta senatusconsulta, quam nostra crexit constitutio) proximos cognatos Praetor Vocat, qua parte naturalis cognatio spectatur. Nam adgnati capite deminuti, quique eX his progeniti sunt, ex lege duodecim tabularum inter legitimos non habentur , sed a Praetore tertio ordine vocantur: exceptis solis tantummodo fratre dc sorore emancipatis, non etiam liberis corum, quos lex Anastasiana cum fratribus integri juris constitutis, vocat quidem ad legitimam fratris hereditatem, sive sororis: non aequis tamen parcibus , sed cum aliqua deminutione, quam facile est cx ipsius constitutionis verbis colligere. Aliis vero adgnatis inferioris gradus licet capitis deminuti
nem Passi non sunt, tamen eos anteponit, & proculdubao cognatis.