장음표시 사용
71쪽
IN potestate nostra sunt liberi nostri, quos ex justis nuptiis
procreaverimus: s g. I. Nuptiae autem y sive matrimonium, est viri M. mulic- εω Mods. Iis 3 conjunctio , individuam vitae ' consuetudinem conti- ι δ δε ρο
IVS patriae potestatis Caius ait proprium esse civium Roman. quod nempe VI pian. in ι. S.If. de his qui sant sui vel alio. juri moribus populi Rom. ait esse rece .ptum, id est jure civili, & interpretatione prudentum aJ veteres illas leges Reugias & XII. tab. quae ut Simplicius ait in Epictetum,permiserunt parentibus liberos vendere,& occidere. Ex his enim legibus, id est ratione harum legum, pleraquc in hoc jure constituendo inventa, essicia, & expressa sunt, quibus hodie constat poet stas patriae, etiam veteribus illis Iesibus sublatis. Hipe trina illaevenditio imaginaria, quam egregio commento prugentes illi excogitarunt, in locum verae N non simulatae, quae leg. x II. tab. permissa fuit, de qua Ulp. lib. Reg. 6t. Io. hinc exhe
Hoc igitur jure moribus recepto, longo usa & tritura sori, diligentius constiis uta fuerunt jura patrumfam. & filiorumtam . qui hoc sacrosanino potestatis vin-ςRlO patribus junguntur, t. 8 .f. adquirend. heredit. ac multis vigiliis, multaque subri ilitate a prudentibus excogitata, ut de jure testamentorum loquitur, t. si quando IS. C. dein c. testam. Et hoc quidem est quod Ulpian. voluit in ι. 4.f. de his qui seunt Hi velis. jur. Nam civium Rom. quidam punt patresfam. quidam sunt silii m. Quid est, quod ait, civium Rom. quoniam tales patresfam. ver filiisam. apud alios populos non reperiuntur, vel ut est scriptum hoc loco, nulli sunt populi qui talem potestatem
habeant qualem nos habemus; moribus nostris nempe receptam, de ad veteres illas leges justo moderamine ita temperatam, ea ve arte & prudentia consectam;
ut nihil senile in ceteris populis reperire queas : sive modos constituendae hujus potest iis inspicias, sive mirabiles effectus, qui iure civili ex hac parte emergunt. A debenim hujus vinculi sanctitate jungitur patritania hi iussam. ut quamvis in familia sup eremineat illa patris potestas, ipso tamen patre vivente filius familiae quodammodo particeps, Sc dominus censeatur, ex patre mortuo is quaedam continuatio domiqnii t, quonaam & filiussam . sicut patere. dicitur, ut hac sola nota genitor a genito disit inguatur , ait idem Vlp. d. l. in suis. Eodemque jure si sis praeteritus testamento patris filius, non patitur valere tcstamen tu in , quod tamen valeret si solutum esset hoc potestatis vinculum. Et quamvis pater possit exheredare, qui & potuit occidere , & hoc casu initio valeat testamentum: moribus tamen obtinuit posse retandi , si non sit meritis de causis exheredatus, I. chm ratio , 1. de baris damnat. ..
Eodem jure patriae potestatis facit pater filio testamentum, id est substituit pupillariter , quod & moribus nominatim dicitur esse introductum, I. 2.ff. de vulg. Opilisi. Fubstitui. eidemque tutorem data tiam lex xi I. tab. quae de hereditate gene-
72쪽
raliter loquebatur l. verbis legis, s deverb.sign. sic accepta est moribus & interpretatione, ut lute patriae potestatis paterfam. tutores dare pollit, I. impuberi,f. de administrat. ω. Eadem quoque interpretatione inductam est, ut quidquid acquirit filius acquirat patri, longe alia ratione, quam servus acquirat domino; ut acquirat nempe sola ratione, sbl6que jure potestatis; servus enim,non ratione potestatis tantum, sed & ratione possessionis, in I. .st. de acquir. possess adhibita Cujacii interpretatione lib. 13 .Obs. cap. s. Quae omnia, & si quae alia sum quae ad hoc jus nostrum pertinent, convincunt nullos alios populos talem pomstatem habere. Talem igitur dixit Opinor,propter excellentiam,& praestantiam potestatis Rom. Sed haec praestantia repetenda est ex variis causis, effectibus, & dotibus, quibus Iurisconsultorum Rom. solertia patria potestas donata est; non ex sola lege Regia, quae permisit occidere, vel vendere. Et talem igitur, vel tantam, id est tam nobilem, dc excellentem, ut apud M. Tullium saepe, & alios auctores. Nupri AE AvTEM J Nuptiae verbum dupliciter sumitur , aliquando generaliter, prout idem sonat quod matrimonium: aliquando specialiter, & proprie, pro celebri ritu ipsus matrimonii, nimirum, ut fiat deductio mulieris in domum mariti, t. mulierem, j. de ritu nupt. ut nupta tecta, & obvoluta flammeo ducatur; inde siquidem nuptiae dictae a nubendo, quod pudoris gratia nuptae se obnuberent: sumpto exemplo a Rebecca, quae simul ac conspexit suum Isaac, pallio caput obnupsit, Geneseos cap. 1 . can. ne illud 3O. quaest. 3.
Ui Ri ET MUGE Ris J Dixit in singulari; quia plures simul uxores cuiquam habere non licet, l. 1. Od. de incestis nuH. f. Unitaris quoque, infra tis.seq. M plerisque aliis locis quibus polygamia damnatur. Comu N Tio In nuptus, sive matrimonio, duplex conjunctio desideratur; una animorum, altera corporum , illa est perfectio nuptiarum, ista supplementum tantum. Conjunctio enim animorum, sive consensus perficit nuptias . i. nuptias, 1. de rei juncan. matrimonium, can. sussci , 17. quast. 2. Conjunctio cor Porum, sive complexus conjugalis, consummat etiam contractum inter Christianos matrimonium. nam ut ait Sententiarum auctor, lib. 4. dist. 27. consensus conjugum copulam spiritalem Christi, & Ecclesiae, quae fit per caritatem , signi Mat.
commistio vero sexuuin illam fgnificat, quae fit per naturae consormitatem.' ' INDIvIDvAM VITAE CONsvETUDINEM J Id est indivisam , tam in divinis, quam humanis rebus ; vir enim, & mulier in hac conjunctione mutua, sibi
invicem individuam vitae societatem promittunt: nimirum cum alio non vivere, aut eommisceri: dividua enim seret vitae consuetudo, si uxor cum alio viro, aut vir cum alia muliere viveret , & commisceretur. quo nomine, matrimonium a concubinatu separatur, l. i.F. de concubin. Iure tamen civi II receptum est, ut matrimonium dirimi possit, captivitate, deportatione, bona gratia, & aliis modis. quὲ reseruntur in Nov. 1 a. de nuptiis, cap. s. s. ct 7. 2 ρqq. Wytie ad 12. Nunc autem jure Pontificio sida morte naturali dirimi potest; licet separatio tori & mense, non vinculi, fieri possit ob adulterium. Et ratio diversitatis est; quia jure civili matrimonium est contractus, & ob id multis modis ejus dissio lutio permilla est 3, jure Pontificio est Sacramentum, quod iemel admissum numquam amittit , cap. 7.
g. II. Ius autem potestatis F, quod in liberos habemus, proprium est civium Romaporum. Nulli enim alii sunt homines, qui talem in liberos
73쪽
habeant potestatem, qualem nos habemus.
Ius Aut 8M po T E s T A T I S J Hoc de potestate vitae & necis accipiendum non est, quippe quae juris gentium sit ,& non propria civium Rom. Ut enim parere parentibus juris gentium est, l. 2. f. dej in s jure, ita & imperare filiis , & in eos animadvertere, ut inductione multarum gentium confirmari potest. Sed accipiendum est de temperata illa, & humana Potestate patria, quae moribus recepra esti. 8. f. de bis qui sunt sevi vel alieni ur. Id est interpretatione prudentum aci Veteres illas leges Regias, de xo tab. quibus jus vitae & necis parentibus in liberos datum est, argumento I. in suis, in fine ,sf. de liberis Urpsum. Hoc enim ius vitae ac necis, utpote durum nimis & inhumanum ; moribus de tritura sori pedetentim ademptum est; atque ita civium Romanorum potestas propria facta est. Cum enim
juri gentium aliquid additur, vel detrahitur, ius proprium, id est civile efficitur,l.jus civile, Τ. de justitia ct jure. Ademptum autem jus vitae & necis, probat ι. I. s. est. f. de liber. exhib. s t. divus, 1. de lege Pomp. de parriciaeg. III. Qui igitur cx te &vxorc tua nascitur, in tua potestate est. Item qui ex filio tuo& uxore ejus nascitur, id est nepos tuus & neptis, aequc in tua sunt potestate dc pronepos dc proneptis, S deinceps ceteri. Qui tamen ex filia tua nascitur, in tua potestate non est, sed in patris
ε IE civ Ε IN T V A sv NT po TESTATE J Sed non tanta ἱ quoniam nec veteri iure avus potuit nepotem occidere, t. i j ad i. Pompei. δε parricid. Seneca pater in declamat. quadam, avo suos servare licet, patri etiam oecidere. nec enim est tam archo vinculo conjunctus avo, quam patri, a quo distat duobus gradibus; M ideo vel una emancipatione liberatur a potestate avi, quod de in filia obtinuit quae so, let transire in a)1enam familiam, ι. 8. f. de injust. rupio init. Et apud Vlp. tis. Io. idem nepos quamvis suas, patra de medio sublato ; si sit praetetitus, testamentum avi non turbat jure veteri, quod obtinuit ante I. maximum vitium , C. de liber. ρ terit. Hoc enim nobis vindicare liceat ex V lp. lib. sing. re . tit. 21. 3. ex suis, & ex Scaevola in l. Gallusis in omnibus, fis liberis ετ postum. Et naec quoque quas non videt in patria potestate constituenda, moribus este recepta; & haec verba, talem potestatem, non esse accipienda de vitae necisque potestater nisi dicas Tribuni anum
magnum esse impostorem, qui initio hujus libelli promittit studiosae juventuti definitiones certas ex jure,quod in ipsis rerum obtinet argumentis; de tamen est hoc loco cives Rom. habere vitae, necisque potestatem; quod multis ante saeculis sublatum esse non ignorabat, vel Vlpiano id nominatim testificante in d. lege, in suis, secundum receptam lectionem ι vel ipso Tribuniano id nominatim Vlpiano adscribente, Ut quidam levissima coniectura ducti alleverant; vel saltem Constantino in I. vlt. C. de patria potest. nominatim admonente, vitae necisque potcstatem olim cives Romanos habuit se. a
74쪽
. IV sτ As autem nuptias inter se cives Romani contrahunt, qui secundum praecepta legum coeunt: masculi quidem puberes, seminat autem viri potentes, sive patresfamilias sint, sive filia familias : dum t men si filiifamilias sint consensum habeant parcntium , quorum in potestatu sunt. Nam hoc fieri debere, & civilis & naturalis' ratio suadet: in tantum ut jussum parentis S praecedere debeat. Vnde quaesitum est , an furiosi filius uxorem ducere possit cumque super filio variabatur:
hostra procellit decisio, qua permissum est ad exemplum filiae furiosi , filium quoque furiosi poue id sine patris interventu matrimonium sibi
copulare, secundum datum ex nostra constitutione modum.' TR ipvs modis olim nuptiae contrahebintur , usu, farre & coumptione, apud Arnobium lib. 4. & Boetium in Topsea Gereonis. Vsu, cum mulier apud aliquem per integrum annum matrimonii causa, licet sine legibus , manserat. Ea enim, ut ceterae res mobiles, anno usucapiebatur, nisi trinoctium usurpatum uiset; id est niti per tres ninstes, eo anno, a macito abfuisset, interrumpendae usucapionis an imo ; trinoctio enim usurpabatur, id est interrumpebatur usucapio ex leg. XII. tas. Gellius lib. s. cap. 2. Et quae ita nubebat, uxor tantum dicebatur, non materfamilias, ut notat idem Gellius lib. 18.eap. 6. Farre, sive confarreatione, cum mulier convcniebat
in manum viri certis verbis, & decem testibus praetentibus, & solemni sacrificio facis , in quo pauis farreus adhibebatur , teste Ulpiano in Fragm. Hr. v. & husus inodi nuptias proprias tantum fuisse Pontificum, Ec Flaminum, docet Boetius loco citato. Coemptione, cum vir,& mulier se invicem emebant ,& coemendo solemniter in-rerrogabant ; vir mulierem ita , an sibi materfamilias esse vellet. Item mulier virum, an sbi paterfam. esse vellet. Ille respondebat, item illa, velle, apud Boetium loco citato, dc Servium in illud Virgilii lib. I. Georgicon. Te ue sibi generum Thriis emat omnibus undis. . Fiebatque haec cocmptio per conventionem in minum, ut & confarreatio; dc quae ita nubcbat, farre, scilicet,& coemptione, in filiae locum uxor, & maritus in patris veniebat. Adeo ut sibi invicem jure legitimo succederent, uxor marito tamquam stra heres, teste Vlpiatio in Fragm. tit. 11. 6.seni heredes: maritus uxori, tamquam legitimus, non tamquam situs heres ; quia nulla semina suum heredem habere po-tςst, vultu , Τ. de suis ct legis. Sed hi tres veteres habendae uxoris modi, scilicet,
stis, confarieatio, S coemptio, & consequenter omnis conventio in manum, ain temporibus Iustiniani exoleverant. Ideoque in toto tractatu hujus tituli, nulla Dcc uxorum divisio fit, nec matrisfamilias mentio, sed tantum uxoris. Et Tribu inaniis ipse respiciens ad hanc conventionis in manum dcsuetudmem , in l. vxorem,sf. de ritu nupt. st l. ex ea parte , f. i. deverb. oblig. siribit,sn matrimonium convenire , pro eo quod antea scriptum fuerat a Papiniano, in manum convenire.
75쪽
tiam, postea peregrinus apparuisti, non est mihi eum externo connubium, eadem res me defendit, quae vetat. Iustas autem nuptias, vel matrimonia contrahunt cives Rom. Inter quos connubium est; cum peregrinis est simplex mair monium, non connubium , ut docet Fragment. Papiniani a Cujacio adnotatum. Matrimonium jure gentium est, non jure civili: cum servix est neque connubium , neque matrimonium: inter cives Rom. est commune forum in quo litigant, commune commercium, commune connubium . quae omnia eleganter complectitur Prud. his Verbis sic. 2.adversus Symmach.
Comeniunt nunc per vadimonia ad unum, Et eommune forum, Onc per commercia ct artes
Ad coemm celebrem . nunc per genialia fulcra Externi ad Ius eonnubii.
Sed jus commercii aliquando datum fuit Latinis,& peregrinis,ut docet Vlp.lib. mitit. 19. g. mancipatio. Imo & jus connubii, ut idem Vlp. docet eo . lib. t t. i.*.connubiAm. Civas ROMA Ni J Quemadmodum olim connubium ciat dumtaxat civium Romanorum, non peregrinorum, aut Latinorum, nisi hoc eis concessiim
fuisset, teste Vlpiano in Fragis. iit. s. ita & temporibus Iustiniani hominum liberorum dumtaxat erat , qui essent sub ditione Romanorum. Itaque, sicut olim Romanus peregrinam , aut Latinam ducere non potuit, ita & temporibus Iustiniani , liber homo sub ditione Romanorum constitutus, barbaram , id est eam quae non esset sub diove Romanorum, ducere non potuit. Et hoc est quod hic ait Iustinianus, inici solos cives Romanos iustas , ia est legitimas, nuptias contrahi: cives namque hoc loco intelligere oportet liberos homines omnes, qui sunt sub imperio
Rom. Isti enim omnes cives Romani effecti sunt, constitutione Antonina, ι. in orbe,
DUM TAMEN si mi is A M. s i NT J Filii, aut sunt filii familias, & in potestate; aut sui juris, & emancipati. Filiifamilias injussu ejus in cujus potestate iunt, legitimas nuptias contrahere non pollunt, I. a. f. de ritu nupt. dc si contraxerint, injust. ae sunt nuptiae , injusti liberi, injusta uxor, ι. Paulus,ff. de statu hom. Nee obstat, quod injuilla parentum contractis nuptiae dicantur non di Isolvi, apud Paullam lib. 2. Sent. iit. 9. Id enim contemplatio publicae utilitatis, id est nuptiarum, extorsit; quamvis &quae ita nupsit iniusta uxor sit, ex mente & interpletatione Cuis jacii lib. obseap. 1. Nec item obstat can.seussiciat 17. quast. 2. ubi nominatim dicitur susticere consensus eorum de quorum con unctione agitur. Nam canon ille non excludit consensum parentum, sed concubitum dumtaxat. Consultus enim Nieo laus Ponti x auctor illius canonis, a Bulgatis; an matrimonium in sola animorum conjunctione consisteret; an praeterea necessaria csset coniunctio corpo-xum ; Respondit, tussicere consensum eorum, non autem necessariam esse corporum conjunctionem, de qua non agebatur tota ea quaestione. Emancipati vero , injussu parentum nuptias jure contrahunt, istius 19 f. de ritu nupt. Mares quidem indistincte, sive ante, sive post vigesimum quintum annum seminae non nisi post vigesimum quintum annum: minores enim 1 . annis, patris si vivus cst, sin mortuus, matris & propinquorum consensum expectare debent, propter sexus imbecillitatem. quod primum obtinuisse videtur in puellis adhuc in potestate tutorum constitutis , l. I. Cod. de nuptiis, tum in viduis, I. viduae, Cod. eod. denique in virginibus puberibus emancipatis, i. in conjunctione, Cod. eod. tit. CONfENfvM HABEANT J Consensum intelligere debemus sive expressum, sive tacitum; satis namque est parentas non nolle , dc non contradicere .
76쪽
- sciunt nuptias tractari, L sim proponis. Od. de nuptiis, L in syansalibAs, s deI Ualibus.' CIVILIs RATIO J Ptaeter civilem rationem potestatis patriae , adde Se aliam quae pendet ex eadem, & proprie pertinet ad filios, non ad filias ; ne patri
invito tuus heres agnascatur : qua ratione uxorem ducente nepote, constat nece .sarium esse consentum patris, nee avi sufficere in culus est potestate, quamvis hodie aliud in nepte obtineat , ι. orarum, s. i. f. de ritu nupt. Et notandum filios conceptos,& natos post mortem patris, quo ignorante, vel dissentiente nuptiae contractae sunt, nasti legitimos, L lus , do stam hom. quam in hanc rem essis singularem Cujac. ait. licet enim ex d. l. colligere, mortem parentis tacere justum matrimonium, saltem ratione filiorum post mortem conceptorum, & natorum, nam nec matrimonia contemplatione publicae utilitatis ditatuuntur, ait idem Paul. Ita a. Sem. tis. de nupt. Ea C VILIS , ET NATvRALIs R A T I o J Civilis rario duplex, una atriae potestatis, altera ne patri invito suus heres agnascatur , quae proprie locum abet in filiis, non in filiabus t qua ratione nepote uxorem ducente,COnitat necessarium esse consensunt patris, nec avi sufficere ; quamvis aliud obtineat in nepte, I. Oratione, g. nepote ,ss de ritu nun. Naturalis autem ratio est pietatis, honoris, re- Verentiae debitae parentibus, I. ast. de just. ct sere , quae licEt magni momenti sit, jure tamen civili insuffciens est, ut videre est in emancipatis, qui hchi. huic naturali .rationi obnoxii sint, jure tamen civili injussis parentum nuptias rgetE contrahunt. Icleoque in contrahendis nuptiis juris civilis auctores civilem rationem, ut sufficientem , & prorsus necessariam sequuntur ; naturalem Vero , ut honestati 1 emper convenientem, ceterae gentes. hinc tot omnis generis auctorum loci, qui ininjussu parentum contractas nuptias, inhonestas esse comprobant.' IN TANTVMVT iussu M PATRIs P RAEC EDERE DEBEAT J Vt
scilicet ab initio justae sint nuptiae ; si enim jam contractis nuptiis patris consens iis, S rati habitio accedat; ex eo tantum tempore justae nuptiae esse intelliguntur, quo pater consensit, & ratas habuit nuptias l. si uxor .g.si quis uxorem, Τ. ad i. Iul. de adulser. Quod tamen i veteris juris lubtilitate alienum elle quis dixerit rectὸ; cunx ab ipse Iustiniano postea definitum sit, omnem confirmationem per rati habitione retro trahi, sublata subtili differentia veterum, inter ea quae sunt juris, & ea quae sunt facti, t. donasiones 1s. Cod. de GAationib. inter viri erox, Ideoquz post novam hanc constitutionem Iuttiniani, nihil interesse videtur, pater contrahendisse an jam contractis nuptiis conlemi at ; cum rati habitio omnis retrotrahatur.' UNDE Quasi TVM E sT J Et ratione patriae potestatis, quae generalitet locum habet; Scratione juris civilis, quod propriE in filio locum nabet; ne patri invitassiusheres agnascatur. quod & eadem ratione fuit quaesitum in filio captivi, I. in bello, A. medio .st . di capi. π postlim. sed in filio captim ex veteri quadam lege . cujus vestigia deprehendimus in l. s. g. vlt. f. de rit. nupt. post triennium Obtinuit legitimas esse nuptias : sed & ante triennium posse filium vel filiam caeli vi reciὶ nubere, si shquantur conditionem quam pater non sit repudiaturus. Rei pondet Iulian.
ita.I. II. f.eod.tit.ut tandem receptum videatur non habendam essc rationem triennii,s edit vota vigeant, valere nuptias. Et de hoc jure quod tandem obtinuit, accipienda est d. I. in bello, j. medio; est enim sumpta ex lib. disputationum Triphonini, quibus ea continentur quae post varias altercationes prudentum, usu,& tritura fori taniam recepta sunt; quod & C ac. docuit. Faciluis quidem hoc suit per Lilm filiae
77쪽
furiosi; quia ex filia suus heres non agnascitur. filio non esse hoc permittendum quidam Iurisconsulti contendebant; quamvis D. Marci edicto id permisitim fuisset
filio ,& filiae dementis, vel mente capti. Mutebanthu, opinor, elegantissima illa ratione juris et furiosus enim, qui consentire non potest, invitus censetur, d l. is eo, g. deinde .F. de ritu nupe. nee volebam edinum D. Marci trahere ad furiosum, quod
tamen Iustinianus traxit in L s 'risse, C. de meptiis.' ε V N n a QVAE si TVM J aerendi causa duplex. Prima, quod furiosus liberos habeat in potestate, L 8. f. de his qui sunt seu vel alio. juris. Secunda, quod consentire non possit ; furor enim consenium impedit. Et filiae quidem furiosi nube re facile permi ilum fati ; quia qui nascitur ex filia non est in potestate filiae, nec ei suus heres agnascitur; cum patris sui, aut avi paterni familiam sequatur , ι. ym.1. de liberi agnosi. De filio autem furiosi, disputatum & eontroversum est inter Iaci consulms, propterea quod, qui nascitur ex filio, in potestate patris filii est, audavi, g. viri sena de patria pol. eique invito saus heres futurus est mortuo filio, F.
ita demum, assa, de heredit. qua ab intest. don. at grave nimis ac durum, alicui invito
Mnaset suum heredem, g. sed si quis nepotis , infra, de adoption. Ideoque filio furiosi
uxorem ducere non esse permittendum , quidam Iurisconsulti contendebant; ne , scilicet, invito suus heres agnasceretur. invitus enim dicitur etiam is qui consentire non potest, ut furiosus, i. in eo, g. deinde I. de ritu nu'. Vt captivus, i. in bello, 6.nuis
dio temore,= de capri ct postlim.
g. I. Ergo non omnes' nobis uxores ducere licet. Nam quarumdam nuptiis abstinendum cst. Inter cas enim per nas quae parentium liberorumve locum inter se obtinent, contrahi nupti. ae non postunt: veluti inter patrem S filiam, vel avum & neptem, vel matrem & filium , vclaviam S nepotem, de usque ad infinitum. Et si tales personae inter se colerint: nefarias atque in stas nuptias contraxisse dicuntur. Et lia cadeo ita sunt, ut quamvis per adoptionem, parentium liberorumve loco sibi csse coeperint, non possint inter se matrimonio sungi: in tantum, vuctiam dissoluta adoptione', idem auris maneat. Itaque eam quae tibi per adoptionem filia vel neptis esse coeperit, non poteris Uxorem ducere,
quam VIs eam emancipaveris. ERGO NON OMNE sJ Pr. eter aetatem legitimam, & parentum consensum, desideratur adhuc in justis nuptiis, ut naturali iidor ,& honestas patiatur conjunctionem; nec enim conjunctionem omnem patitur; non fratrum tam civilium, quam naturalium; non affinium, de quibus hic ordine tractatur.' NEFARIA s ATQUE 1NCEsTAs J Varia sunt jura , quae pertinent ad justas nuptias; quoddam inim jus nuptiarum moribus esse receptum dicitur, quoddam legibus , ut Iulia & Papia, t. in eo juress de ritu mipi. quoddam orationibus, constitutionibus Principum, & senatusconsultis, i. oratione, I. 691 eod. tit. Hoc ius quod ex constitutionibus, legibus, senatusconsultis, mandatis descendit, jus scriptum est, &praecepta merε civilia habet; illud vero jus, quod ex moribus ciescendit, est on scriptum, vulg. l. de quibus, s delego. dc est compositum ex praeceptis natura libus, gentium, & civilibus. ut in hac parte juris de nuptiis, jus quod moribus receptum 'It, pertinet ad incestas nuptias, I.Ρωῆs,f. i. F. hac rit. Hoc enim jure, ex
jure naturali, & gentium delinitum fuit; quibus gradibus, & inter quas Person a Disiligod by Cooste
78쪽
ineestum committatur. nain Jc habita fuit ratio servilium cognationum ex jure naturaII , I. adoptivus, , 2 eod. xit. Vbi Iuta naturale non est jus gentium ; sed jus illud, quo omnes nomines aequales sunt, quo terra liberorum hominum iure, censentur, l. quod attinet .f. der . I-. ut rectu D. Cmc. exposuit ad d. F. t in rin M. ad ed tam Panli. Iuris quoquesentium habitam fuisse rationem in hoc jure incesti constituendo, nemo nescit, ex I. vlt. cum similib.feod. tit. habitam inquam moribus , de 3n re civili, ut recte Paulus docet in collar. leg. Mosaicri etiani. Rom. Inter parentes oe liberas iure civili matremammm cantrahi mn posse, id est moribus pop. Rom. repetitis ta-uten Prareeptri ra lure narinali, de gentium.' Drs soLVTA' A DOPT IO NE J Hoc quidem certissunum est in uxore p:
uis adoptivi ; sed quid cliceridum de matre 3 san N in matre idem dicendum ellesbaderit postrema verba l. qui in adoptiariem, Τ do adoption. vi recte Accursus adnotarit. Sea contrariam sententiam aperte vindicat l. quinetiam , *. Ur. 1. de ritu nups. Et nihil habeo hoc tempore quod animo meo faciat satis, nisi placeat observatio, & emendatio Cujac. lib. 23. Obs. c. 36. vel quia prudentes in constituenda tortina finitatis distinctione, inter te distentium.
g. II. Inter eas quoque personas quae ex transverso gradu cognationis junguntur , est quaedam similis observatio, sed non
tanta. Sane cnim intcr fratrem sororemque nuptiae prohibitae sunt: sive ab eodem patre cademque matre nati fuerint, sive ex alterutro eorum. Sed si qua per adoptionem soror tibi esse coeperit, quamdiu quidem constat adoptio , sane inter te&cam nuptiae consistere non possunt.' Quum vero per emancipationem adoptio sit dissoluta, poteris eam Uxorem ducere. Sed etsi tu emancipatus fueris, nihil est impedimento nuptiis. Et ideo constat δ*, si quis generum adoptare Velit, debere cum ante filiam emancipare. Et si quis velit nurum adoptare, debere cum ante filium emanciparC. R ET ID Eo coNsTAT J Vide Cujac. lib. 21. Obs cap. 3.
g. III. Fratris ver b vel sororis filiam, uxorem ducere non licet. Sed nec neptem fratris vel sororis quis uxorem ducere potest , quamvis quarto gradu sint. Cujus enim filiam φ uxorem ducere non licet, neque ejus neptem permittitur. EJus Vero mulieris, quam pater tuus adoptavit, filiam non videris impediri uxorem ducere : quia neque naturali, neque civili jure tibi conjungitur.
FRATRis vrno J Iis repugnat Vlpianus in Fragm. th. e. f. inter parentes. Vbi ait, licitas esse nuptias in tertio gradu, nimirum, inter fratrem dc fratris filiam, adque senatusconsulto; quod permi ilum suille ostendit Cujacius lib. Is. Obs cap. i6.
idque nominatim inter fratrem ,& Datris filiam. non etiam inter fratrem ,& Lororis filiam. Sed notandum est, huic senatusconsulto causam dedisse Claudium Imperatorem ; ille enim illecebris, ac libidine Agrippinae Germanici fratris sui filiae, per. jus osculi, es blanditiarum occasiones pellectus in amorem; subornavit potentistimos Senatus, qui censerent cogendum se adducendam eam uxorem, quasi Reipublicae maxime interesset e dandamque ceteris omnibus veniam talium conju-
79쪽
giorum . quod licet Senatus censuisset, Claudii tamen hoe nefarium exemplum, praeter libertinum quemdam, & primipilarem nemo sequutus est, ut scribit Sueton. in Claussio. Licuit ergo olim Senatusconsulto Claudiano fratris filiam uxorem ducere , numquam tamen sororis: sed tandem senatusconsultum hoc a sequentibust Imperatoribus sublatum est, ut videre est in ι. nemini, Coae de nuptiis, 3c I. vis. Od. de incestis nupt. Cvrvs ANIM FILIAM J Proponitur Uc generalis regula, quae verrudumtaxat est in transversalibus, qui sunt inter se vice parentum, & liberorum. Vt ecce, filiam fratris, aut sororis uxorem ducere non possum; ergo nec nepteret e)us: quia illis habeor loco parentis, & illi mihi loco filiorum, & descendentium. In ceteris autem collateralibus, in quibus cessat haec ratio parentum , & liber rum , fallit haec regulat ut videre est in hoc exemplo : Avi mei filiam uxorem ducere non possum, quia ea mihi amita est, s. item amitam, hoe tit. Et ramen neptem avi ejus, quae mihi contobrina est, ducere possum; quia mihi in quarto gradu est, D duurum, infra, hoc tis.
g. IV. Duorum autem fratrum vel sororum liberi, vel fratris&
' M Duo RUM AvTEM FR AT Ru M J Iure civili prohibentur nuptiae inter collaterales, usque ad quartum gradum I sed qui in quarto gradu sunt contrahere possunt, nisi parentum, & liberorum loco sint. Ideoque, qui ex duobus fratribus , siue ex duabus lbroribus, sive ex fratre, α sorore nati sunt, matrimonio conjungi possunt, L celebrandis, Cod. hoc tit. ι. 3.F. de ritu nupe. & aliis innumeris. Quidam tamen codices habent, conjungi non possunt, quam lectionem quoque retinet Theo philus hoc loco : sed hunc errorem erudite vindicat Cujacius nota priori ad hunc
g. V. Item amitam , licet adoptivam , Sucere Uxorem non licci, item nec materteram: quia parentium loco habentur. Qua ratione verum est, magnam quoque amitam, Sc materteram magnam prohiberi
g. V I. Adfinitatis quoque veneratione δ' quarumdam nuptiis abstinendum cst: Vt ecce privignam aut nurum uxorem ducere non licet
quia utraeque filiae loco sunt. Quod ita scilicet accipi debet, si fuit nurus aut privigna tua. Nam si adhuc nurus tua est, id est, si adhuc nupta est filio tuo: alia ratione uxorem eam ducere non possis. quia eadem duobus nupta esse non potest. Item si adhuc privigna tua est, id est, si mater ejus
tibi nupta est, ideo eam uxorem ducere non poteris , quia duas uxores eodem tempore habere non licct.
AFFINITATIS QUOQUE VEN E R AT I ON E J Nuptiae etiam propter affinitatem pro habentur inter virum, S cognatas uxoris, dc inter uxorem, & CO- gnatos virit astinitas enim est nccessitudo quaedam, quae oritur ex nuptiis, qua inter se sunt conjuncti xor, & cognati mariti, & maritus & uxoris cognari, ι. 4. F. 3. mers a es,f.degradibus σ Quibus. Intor eos autem amnes prohibitae imprimis dan-.tiun fuere nuptiae sure civili ,& habitae pro incestis, qui parentum vel liberorum. Iocum obtinent inter se ut inter generum socrum, laccrum & nurum , vuticu
80쪽
Et vignam 3 hi enim se invicem appellant maciem & filios, patrem δe filias, d. l. - . g. hos itaque. sed postea jure novo porrecta est prohibitio hac ad eos etiam, qui
neque parentum, neque liberorum loco lunt; SI ideo cum glore non est connu-hium, id est cum ea quae uxor fratris mei fuit, L s. Coae de incest. nupt. Itemque cum Ie viro, id est cum fratre uxoris, aut fratre mariti, d. l. s. σι. S. Cod. eod. tit.
g. VII. Socrum quoque oc novercam prohibitum est uxorem duce Te, quia matris loco sunt. Quod oc ipsum dissoluta demum adfinitate procedit. Alioquin, si adhuc noverca est, id est, si adhuc patri tuo nupta est, communi jure impeditur tibi nubere, quia eadem duobus nupta' esse non potest. Item si adhuc socrus est, id est, si adhuc filia ejus tibi nupta est, ideo impediuntur nuptiae , quia duas uxores habere non possis. f. VIII. Mariti tamen filius ex alia uxore uxoris filia Ex P pina.
ex alio marito, Vel contra, matrimonium recte contrahunt, ta licet habeant fratrem sororemve ex matrimonio postea co
S. I X. Si uxor tua post divortium ex alio filiam procre, Ex .ria. erit, haec non est quidem privigna tua. Sed Iulianus hujus- modi nuptiis abstineri debere ait. Nam nec sponsam filii nurum esse, nec patris sponsam novercam esse : rectius tamen Mjuro facturos eos , qui hujusmodi nuptiis se abstinucrint. g. X. Illud certum est serviles quoque cognationcs im- 'pedimento nuptiis dine: si forte pater de filia, aut frater 8c soror manumissi fuerint. ILL vn cEROM Eset J Quod quaeritur hocssoco, an in nuptiis contrahendi habenda sit ratio servilis cognationis; tum demum procedere potest post manumis
sionem uiam pendente servitute Dustra hoc quaereretur clim inter servos nec connubium sit, i. cum ancillis, Cod. de incestis nupt. nec matrimonium , auctore Paulo lib. 2. Sent. tit. de nuptiis. Dubitari tamen potuit etiam post manumissionem, utrum hujus cognationis habenda sit ratio 3 nam j. quod autem, fra de capite minat. maxima capitis
diminutioine jus quoque cognationis ita perimi dicitur, ut nec manumissone recipiatur. Adde qubd in principio rituli de semili cognat. infra, & in I. I. g. pertinet , f. um de cognati, Praetor hujus servilis cognationis rationem non habet. Sed cum Accurso breviter respondeo, quod illis in locis dieitur, pertinere ad tutelas & successio-nzs, in quibus Praetor veteres leges sequutus esse videtur, quibus servilis cognatio penitus incognita fuit, L Iurisiconsultus, j. non panimus, is de gradib. ct a G. Aliud tamen Obtinuit in nuptiis contrahendis , in quibus naturale jus , dc pudor omnino inspiciendus est, I. adoptivus, ε.serviles,f. de ritu nun. Et hoc est quod ait Iurineonsultus in t. libertinus 8.s'. eod. hoc jus moribus, non legibus introductum fuisse.
g. XI. sunt M aliae personae si, quae propter di Versas rationes , nuptiaS contrahere prohibentur, quas in libris Digestorum seu Pandect