장음표시 사용
81쪽
qui nec libertinam, nec eam quae ludicram artem exercuit, ducere possunt, L 4 . t. oratione, f.semper, g. i.f. de ritu inpt. Item Magistratus provinciales, qui provincialem; item tutores, qui pupillam tuain ducere non possunt, ι. qui in provincia. I. non est mammonium , Τ. hoc fit. item is qui luscepit aliquam ex sacro baptilinate, quia ei est loco filiae, I. 16. Cod. de nuptiis.
g. XII. Si adversus ea quae diximus aliqui coierint : nec vir , nec VXor, nec nuptiae, nec matrimonim, nec dos intellegitur. Itaque ii qui cx eo coitu nascuntur, in potestate patris non sunt: sed tales sunt quantum ad patriam potestatem pertinetὶ quales sunt ii quos mater vulgo concepit. Nam nec lii patrem liabere intelleguntur , quum is .ctiam pater incertus cst. Vndc solent spurii appellari, Vel a Graeca voce, quasi conccpti, vel quasi sinc patre filii. Sequitur ergo ut dissoluto tali coitu, nec dotis cractioru locus sit. Qui autem prohibitas nuptias contrahunt, M alias poenas patiuntur, quae sacris constitutionibus .
g. XIII. Aliquando autem ' evenit, ut liberi, qui statim, ut nati sunt, in potestate parentium non fiant, postea autem redigantur in potestatem parentum, qualis cst is quidum naturalis fuerat, postea curiae datus' , potestati patris subicitur . . Necnon is qui a muliere libera procreatus , cujus matrimonium minimc legibus interdictum fuerat, sed ad ruam pater consuetudinem habuerat, postea ex nostra constitutioneotalibus instrumentis compositis, in potestate patris officitur. Quod si . alii liberi ex codem matrimonio fuerint pro eati, sunt litQr nostra coninstitutio praebuit.
A QUANDO A v TEM J Notaverat hoc loco Caius duos modos juris antiqui, quibus filii, qui initio non sunt in potestate, essiciuntur legitimi , de quibus vide Cujac. lib. iue. Olf. cap. is. Sed adde tertium ex L vis. f. de adapt. vulgὶ, non iri tellecta. In servitute mea quaesitus mihi filius in potestatem meam redigi poteli beneficio Principis r lioc enim impetrare sistebant a Principe peregrini, qui cum liberis civitate Rom. donabantur, ut docet epist.6. Plinii lib. Io qui propinquis medici sui, & eorum liberis civitatem petit; ita ut sint, inquit, tu patris potestate : nam quia non sunt suscepti ex justis nuptias, quamuis cives Rom. iacti, non possunt elle in potestate; niti hoc a Principe nominatim impcitatum fuerit. Idem obtinet in filio qumito in tervitute a liberto. nam quamvis manunullus fit, de civis . Rom. factus, non cit in potustate; quia suic tua est ex contubernio, non ex matrimonio iusto. Sed pro jure veteri proponit nobis Tribuni anus hoc loco novum us ex novissimis constitutionibus Impp. de duos modos, quibus filii essiciuntur legitimi. Primum excogitasse videtur Tlieodos. in gratiam civitatum, quarum curiae fac destitutae eraat idoneis curialibus ; vel propter gravissima munera his iiij uncta, vel propter cxactorum injuriam, ut cogno1ccre licet ex Nov. Majoriani q.
C v M. t A DA T v sJ Hoc priminia Theodosius 1inper. vi refert Iumnianu et Imper. NOV. 8'. ca8. 2. cogitalle videtur In gratiam civita cim , quaTum curia
1 eie. destitutae erant idoneis curialibus; quod multa curialia haec onera detrecta
82쪽
rent, & refugerent, tum ob dura nimis, & gravia onera, quae Decurionibus imponebantur tum ob intolerabilem exactorum injuriam . propter quae omnia, etiam aliquando Christiani poenae loco curiis addicti fuerunt; ut testatur Cassiodorus tripartira histori lib. I. east. 9. Vt ergo ad hunc ordinem curialium allicerentur, concessum est ut naturales, id est ex contubernio ,&concubinatu nati filii, curiis oblati,& in eas cooptati, legitimi fierent, l. 3. ct 4. Cosside naturalib. lib.
O N solum autem naturales liberi secundum ea, quae diximus, in
potestate nostra sunt, verum etiam ii quos adoptamus. g. I. Adoptio autem duobus modis fit, aut Principali rescripto ',aut imperio Magistratus. Imperatoris auctoritate adoptare quis potest eos easve, qui quaeve sui juris sunt . Quae species adoptionis dicitur adrogatio Impcrio Magistratus' adoptare licet eos easve, qui quaeve in potestate parcntium sunt: sive primum gradum liberorum obtineant, qualis cst filius, filia: sive inferiorem, qualis est nepos, neptis, pronepos, proneptis.
PRINCIPALI RusCRIPTO J Iure antiquo apud populum, ι. a. C. hoc tis.&apud Vlp. lib. Reg. tit. S. quod antiquum jus aetate Cati obtinuisse non dubito;&quod idem Caius scribit nam ct femina I. eod. ex rescripto Principis feminas adrogari possie, sic est accipiendum : jure communi seminas non posse adrogari apud populum, ut Gellius docet lib. cap. i9. sed adrogari posse ex reserieto Principis : & tandem sublatis curiatis Comitiis, quae diu post Principes mansisse constat, omnis adrogatio expediri coepit auctoritate Principis. Et hoc est quod ait I. 6. C. hoc tit. adrogationes fieri, non in Regia urbe, id est urbe Roma veteri, vel nova, nec in provinciis, scd rescripto Principis. olim enim adrogatio Romae tantum fieri potuit, ut Vlp. docet d. tit. non auctoritate Principis, sed populi. AvT PRiNCipALI RE se RIPTO J Iure antiquo , & nondum transi in potestate a populo in Principem, adrogatio fiebat apud populum, t. a. Cod. hoc rit. 3c apud Vlpianum in Fragm. th. s. his solemnibus adhibitis. Populus convoca rus, & in curias distributus, s nec enim alibi quam Romae adrogatio fieri poterat, teste Vlpiano dicho loco) rogabatur praesentibus Pontificibus, certis hisdc conceptis verbis, apud Gellium lib. s. cap. 19. Velitis, jubeatis Quirites, uti Lucius Valerius Lucio Titio, tam jure . legeque filius sibi siet, quam si ex eo patre matreque fam. ejus natus esset, hac uti dixi ita vos Quirites no . Tum populus lege curiata adrogationem hanc
approbabar. Postea autem translata potestate a populo in Principem, adrogatio auctoritate Principis fieri coepit,duobus tamen modis; uno, lege curiata; altero, lege Regia: lege curiata, praesente convocatoque populo; lege Regia , per rescriptum Principis, sine praesentia populi. quomodo semina recte adrogar ι potuit, Lai .ff. hoc tis. quae tamen lege curiata non poterat, apud Gellium loca citato; quia comitiis
83쪽
so IN ST IT. D. IVS TIN. LIB. I.
publicis, dc consultationibus interesse non poterat. Tandem sublatis comitiis, quae post Principes diu mansisse constat, coepit adrogatio sola auctoritate Principis fieri per solum rescriptum, sublata omni alii solemnitate, I. 1. s. st g Od. hoc He. Dicta autem ad rogat io est, inquit Gellius d. loco', quia genus hoc transitus in alienam familiam , per populi rogationem fiebat; vel ut in Caius in l. a. Me m. quia is qui adoptat rogatur, id est interrogatur, an velit eum quem adoptaturus est, justum sibi filium esse; is qui adoptatur, interrogatur, an id fieri pati Atur.' QVI svi i v n Is s v N T J Sed si minor sit 13. annis, necdinaria est cur toris auctoritas, quod sub D. Claudio introductum fuisse ait I. 8. f. de adoption.
Olim, ut Gellius docuit, adrogari tantum potuit pubes, vel, ut loquitur,Vesticeps. neque necessaria videbatur curatoris auctoritas, quod D. Claudius novavit Sic pupilli, qui olim non poterant adrogari, hodie adrogantur auctoritate tutoris ex constitutione D. Pii, nee est d. l. 8. accipienda de lege Claudia, quae in lib. sing. Rei tit. de tutel. Vlpiano dicitur sustinere legitimas tutelas seminarum, ut Cujac. voluit lib. 26. Obs cap. 7. quoniam quod Iurisconsultus generaliter ait in adrogatione, non possumus specialiter accipere de adrogatione seminarum. Et si haec fuisset mens Iurisconsulti, non grave ei fuisset dicere nominatim, quod speciali nota indis bat. Et rursus falsum est, quod vir magnus tentat emendato loco Vlpiani, legem Claudiam sustulisse legitimas tutelas feminarum : constat enim, & post d. legem Claudiam, seminas fuisse in perpetua tutela, quod alias saepissime docuit idem Cujac. Denique lex Claudia sequitur, non de perpetua illa tutela seminarum puberum , sed de tutela pupillarum, ut convincit l. 3. C. de legit. tutet. Sed de sententia Vlpiani d. loco, qui male interpunctus est, latius dicam, infra adiit. de legitim.
IMPERIO M Ac 1 si R A Tv s J Haec est alia species adoptionis , quae deficiente speciali nomine, eodem quo genus dicitur agoptio, appellaturque vulgbadoprio specifica, l. i. C. hoc tin quae cum sit actus legitimus, i. actus, Τ. de Reg. juris .apud eum tantum Magistratum fieri potest, qui legis actionem habet, t. i. ct f. dae . Protans Adoptantur autem filii familias, cum a patre naturali trina emanciparione in jure ceduntur, atque ab eo qui adoptat apud Magistratum vindicantur. Verum post l. penuit. Cod. hoc tis. nec ellariae fuille non videntur hoc casu manumisissiones, id est imaginariae venditiones, quibus patris potestas solvebatur. hac enim constitutione cautum est, ne filiustam . adoptivus transiret in familiam patris adoptivi. Sed integra, de illibata jura patris naturalis remanerent, cum videlicet filius datur in adoptionem extraneo.
g. II. Scd hodie ', ex nostra constitutione , quum filiusfamilias a pa
tre naturali extraneae personae in adoptionem datur, jura potestatis patris naturalis minime dissolvuntur. Nec quicquam ad patrem adoptivum transit, nec in potestate cjus est, licet ab intestato iura successionisci a nobis tributa sint. Si vero pater naturalis non extraneo, sed avo filii sui materno, vcl si ipse pater naturalis fuerit cmancipatus, etiam aVopaterno vel proavo simili modo paterno vel materno filium suum dederit in adoptionem: in hoc casu, quia concurrunt in unam personam Mnaturalia, & adoptionis lura, manet stabile 3us patris adoptivi, & naturali vinculo copulatum , & legitimo adoptionis nodo constrictum, Disiligod by Corale
84쪽
CAP. XI. De Adoptionibus. JIri de in familia & in potestate hujusmodi patris adoptivi sit.
' SED HODIE J Olim jura patriae potestatis nexu divino copulata, ut loquitur l. pen. C. hoc tit. ita dissolvebantur , ut neque Praetor, qui naturalem aequi a-tem revocare plerumque solet, hunc filium adoptivum respectu patris naturalis agnosceret, nisi in casu l. non putavit, s. in adoptionem . f. de bon. possess. contra tab. dein successione unde cognati post liberos de legitimos, I. i. f. cognationem 4f. -δε co nati. Ceterum destitutus erat hic adoptivus omni remedio, tun civili, quam Piae torio, si forte praeteritus esset testamento patris naturalis: querelam enim inofficiosi testamenti denegabat ei Papinianus; quoniam alienus est, & extra familiam. Marcianus verb dabat adhibita distinctionc, si in damno , & fraude versetur; puta, si pater adoptivus inops sit, vel si statim post mortem patris naturalis ab ad ptivo patre emancipatus sit. Paulus vero haerebat in hac dubitatione , de nihil affirmabat. Non constabat igitur inter Iurisconsultos quid dicendum esset in hac specie, dc hac parte imperfectum videbatur jus civile. Huic incommodo succurrit Iustinianus, de sententiam Papiniani sequitur in filio dato in adoptionem avo, vel proavo , paterno vel materno. Et hoc casu sequitur rigorem juris veteri si quoniam nec locus esse potest in hac specie ei distinctioni Marciani, propter avitam affectionem. Sed si datus fuerit in adoptionem extraneo, jura patriae potestatis manent illibata , dc quidquid acquirit, patri naturali acquirit. uno tamen casu fingitur esse
filius patris adoptivi, ut possit ei succedere ab intestato Ex Nos TR A CousTITUTIONE J Extat haec constitutio in I. pen. Cod hoc rit. quam submovendae veteris ambiguitatis, dc controversiae causa inter Vlpianum,& Marcianum, edidit Iustinianus; introducta in favorem & gratiam liberorum hac distinctione. Vel filius datur in adoptionem extraneae personae, vel conjunctae ἱ ut avo paterno, aut materno. Si primum, in potestate patris naturalis remanet, eique situs heres esse non desinit . quinimo mortuo patre naturali, superstite adoptivo patre, sui juris esscitur, licEt in familia patris adoptivi fit. Et quaecumque acquirit, absolute sibi, & nihil patri adoptivo acquirit , quamvis patri adoptivo ab intcstato mortuo succedat , g .sed ea omnia, infra, de succus qMa ab intest. defer. Si secundum , e patris naturalis potestate in familiam , dc potestatem avi transi, ob duplex vinculum legis & naturae ; ideoque usum fructum ex bonis quaesitis, avo , non patri naturali acquirit, ut nec etiam patri naturali ab intestato succedit.
g III. Quum autem impubes per Principale rescriptum adrogatur,
Cau Sa cognita adrogatio permittitur': dc exquiritur Causa adrogationis
an honesta sit, expediat quc pupillo: & cum quibusdam conditionibus adrogatio fit, id eu, ut caveat adrogator P personae publicae, hoc est tabulario, si intra pubertatem pupillus dccesserit , restituturum se bona illis, qui , si adoptio facta non esset, ad succcssionem eius venturi essent.
Item non alias emancipare eum potcst adrogator, nisi, causa cognita, dignus emancipatione fuerit, de tunc sua bona circddat. Sed etsi decedens pater cum exheredavcrit, vel vivus sine lusta causa eum emancipaverit: jubetur quartam partem ei bonorum suorum relinquere, videlicet praeter bona quae ad patrcm adoptivum transtulit, & quorum commodum ei postea adquisivit.
85쪽
PERMITTITVR ADROGATIO J Ex rescripto, scilicet, D. Antonini vi scribit Vlpianus in Fret n. rit. de adoptionis . nam antea adrogatio impuberis nullo permittebatur casu, auctore Gell. lib. s.ci . I9. Neque enim Gellii temporibus adrogabatur quisquam, nisi jam vesticeps, id est, ut Festus interpretatur, pubertatems s. Et ratio fuit; quia qui adrogatur, ejus rei debet esse auctor: at impubes nullius rei auctor esse potest, & tutori quoque in pupillum non est tanta potestas, vel auctoritas, ut eum possit subjicere alienae potestati. 7 CAvEAT AD ROGATOR J Recte Cuiac. De oribus datis, ex l. a. c. hoc sic Sic enim legendum in notis posterioribus. quo casu directa actio acquisita videturiis ad quos ea res pertinet; quoniam nominatim fuit intcrposita stipulatio. Sed si non sit interposita , subintelligitur; quoniam solemnis est, & interponitur auctoritate constitutionis D. PH. hoc tamen casu datur actio utilis adversus adrogatorem I. his verbis ,F. hoc fit. Vtroque autem casu, id est live si interposita, sive non interposia: legitimis heredibus, qui pupillo succedunt, ex vinculo hujus cautionis vel ex prellae, vel omista; quoniam interposta stipulatione, amissae legitimae hereditates per capitis diminutionem redintegrantur I praestantur a Praetore in hac nova pupilli successione vel hereditate utiles actiones, non directie. Et idem
obtinet in pupillari substitutione;quoniam jure ipso irrita fuit substitutio pupillaris,
sed beneficio cautionis redintegratur. Et liaec est, ni fallor, sententia l. causa connita , V. de vulg. cir pupili. substit. ubi mali Accurs. utiles actioncs semper dari ait
adversus adrogatorem . nam aliquando directae dari postulat, nominatim interposita stipulatione , ut convincit d. l. bis verbis. Sed uno verbo , adversus adrogatorem agitur, ut restituere tencatur bona adrogati, directa actione, si interposita sit cautio; utili, si si omisa. sed restitutis bonis ab ad rogatore legitimis heredibus, vel substitutis; non polyunt hi quibus bona adrogati restituuntur, cautionis beneficio exercere directas actiones adversus debitores pupilli; quia non sunt veri heredes rescissa ipso jure legitima hereditate, vel substitutione pupillari, per capitis dii ni-nutionem: nccesse igitur est hoc casu, ut Praetor deficientibus directis, utiles acia
' 7 CAvs AT AD ROGATOR J Datis, scilicet, idoneis fidejussoribus, I. nee ei, g. p.feod. Scd quaeres mortuo adrogato intra pubertatem, qua actione po- st conveniri adrogator, ut bona adrogati restituat legitimis ejus successoribus Respondent quidam directa actione conveniri, si cautio S stipulatio nominatimst interposita ;vrili autem, si stipulatio non si interposita, sed omissa, I. his verbis, P hoc ris sed male. Ex hac enuia stipulatione, quae interponitur ex constitutione D. Pu, pupillo adrogato per tabellarium, seu tabellionem publicum; acquiritur tantum utilis actio lus quorum interest, puta, legitimis adrogati heredibus, & substitutis , t. causa cognita, V. de vult ct pupill. βubstit. Nec refert quod adrogatione jus agnationis,& consequenter jus legitimae hereditatis sublatum sit ; necnon etiam substitutio pupillaris, irrito facto testamento pupillari per adrogationem : Vtrique enim veniunt vi, N potestate cautionis interpositae. Et hoc est quod ait Vlpianus in d. l. causa cognita, Qui futuri erant ipso jure heredes , si adrogatio non intervenisset. vide Cujacium ad d. l. causa cognita, lib. 29. cylte i. 'Papiniani. QV. ARTAM PARTEM J Hoc casu melior csse potest conditio ad rogati, quam legitimorum ,& naturalium liberorum, si sol te plures liberos habeat adrognetor; 'uod Accursus ncgat explosa sententia Bulgata , quae sic est vindicanda. yς. missa, causa cognita, adrogationc ei qui plures liberos habet, ut in l. nec ripemi
86쪽
iatur, g. praeterea,F. hor. th. ex Principali providentia, id est ex constitutione D. Pii, dcberi omnino quartam partem adrogato quasi aes alienum, L si adrogator. f.hoctis. L Papinianus , 3 si quis impubes ,g. de in D test. im. Et ideo hanc quartam consequi tur actione personali, id est condictione ex lege, vel ex constitutione D. Pit,l. I. , . si impubere . ff. de collat. bon. Et in fraudem huius quartae bona alienata revocare potest, quasi per Favianam, vel Calvisianam actionem, t. vlt. f. si quid in fritu patron. quae omnia longe aliter se habere in filiis legitimis , dc naturalibus, ad persecutionem legitimae portionis, nemo est qui nesciat. Porro ex hac'adrogatione alia quoque multa nova, & inaudita emergunt, contra veteres dcfinitiones auris, de quibus vide si placet Cujac. ad quaest. Papis. ind. I. causa cognita, de vulgari clar pii β.
QUARTAM DARTEM J Et hujus etiam quartae auctor fuit D. Antoninus, Inde Anton miana qualia vulgo dicta eth, & quarta D. Pii, l. Papinianus . , se qtiis impubes, F. de in .rist. Multaque specialia habet haec quarta , quibus distinguitura quarta legitima , melioremque facit adrogati conditionem , quam sit natui alium, legitimorumque liberorum. Primo enim, est quarta omnium bonorum parris adrogatoris; cum Iegitima iit tantum quarta pars eius portio in is, quam quisque illius naturalis dc legitimus habiturus est ab intestato. Secundo, quaria Antoni mana de- . bctiir ut aes alienum, d. g. si quis impubes, dc t. a. 6 I.j. fumit exi . proinde ac e peti potest actione personali, id est condictione ex lege, vel constitutioiae D. Pii, I. i. ,.si impubere j decollat. bon Quarta autem legitima debetur tantum deducto aere alieno,d.I. Papinianus, quarta autem. Tertio, alienata in fraudem Antoninianae revocantur, quali per Calvisianam, vel Fabianam, quid in fraudem patr. Alienata autem in fraudem legitimae , nequaquam, d. , quarta au em. Denique, legitima finitur morte eius cui debetur, quia eius haeret persbnae; Quarta autem Antoniniana non finitur morte adrogati, sed ad heredes eius transit , d. l. i. 3.s impubere , Τ. decollat. bon. Sunt de alia multa nova dc specialia, quae emergunt ex adrogatione impuberis, de quibus vide Cui acium loco sina citato.
g. IV. Minorem natu majorem non possc adoptare, placet. Adoptio enim naturam imitatur:& pro monstro est, Vt maior siu filius quam pater. Debet itaquc is, qui sibi filium per adoptionem vel adrogationem fac :t, picni pubertate : id cst, decem & Octo annis praecedere. g. V. Licet autem S in locum nepotis vel pronepotis, vel in locum neptis, vel proneptis, vel deinceps adoptare, quam . vis filium quis non habeat.
g. V I Et tam filium alienum quis in locum nepotis adoptare potest , q uam depotem in locum filii. g. V I l Sed si quis nepotis loco adoptet, v ci quasi ex eo filio quem habet jam adoptatum. vel quasi cx illo quLm natu ratem in sua porcstate habet: in eo casu & filius consentire se , debet. ne ei invito suus heres adgnascatur Sed ex contrari O ..-ti usi a viis c x filio nepotem det in adoptionem: non est necessc fi- ι inlium consentirc.
g. v III. In plurimis autem causis adsunt Iamris qui adoptatus Vel
87쪽
adrogatus est, ei qui ex legitimo matrimonio natus est Et ideo si quis per Imperatorem, sive apud Praetorem, vel apud Praesidem provinciae
non extraneum adoptaverit, potest eumdem alii in adoptionem dare.
g.Ιx. Sed de illud utriusque adoptionis communς ςst, k e . iquod & ii, qui generare non possunt, quales sunt spadones L
adoptare possunt: castrati autem non possunt.
Qv ALEs s Hrs PADONEsJ Vel qui generare non possunt, propter aeta tem, valetudinem ,& sterilitatem : Eos enim instituere poste post v mos, quos habere non possunt, obtinuit hac ratione, quoniam adoptare possunt, l. 6. ct 9. f. doliber. 9-Idque ex sententia Cassii, & Iavolent, quos constat fuisse Sabinia' nos: idque Proculi an is sorte reclamantibus, qui tamen institutionem postumi facile permittebant spadoni, d. l. 6 6. I. ubi recte Ulpianus, ct Labeo, ct i , ut ostendat utriusque seme auctores in spadone consentire Non est igitur muranda lectio, ut praestanti T. C ac. tentat in commem add.tit. Sabinus generaliter constituebat omnem inasculum posse postumum heredem scribere, i. 4.Τ. eod. tit. de liberi estpοδιm. & feminam tantum ab hac definitione excludebat: sed regula Sabini coanguis stata fuit. Et primum non obtinuit in castrato, d. l.6. g. penuli. quia nec adoptare potest; & in hae re Iulianus quamvis Sabinianus sequitur Proculi sententiam. In eo squi facit Egenerare non potest,praevaluisse videtur opinio Sabini, in spadone nulla fuit controversa. Ex quibus intelligimus vulgo d. l. . mal ε sic acceptam fuisse, quasi definiat & constituat postumum polle institui, quod satis constabat, cum Iurisconsultus tractet in d. l. non de ipso postumo initi tuendo, sed de eo qui potest instituere postumum. inod ideo quae titur, ut intelligamus etiam institutione postumi, qui numquam n alciturus est, prius testamentum rumpi, quod alias valet, si forte a castrato sit institutus postumus, quem non posse instituere postumum omnes Iurita consulti tandem admiserunt.
g X. Feminae quoque adoptare non possunt, quia nec naturales liberos in sua potestate habent: sed ex indulgentia Principis ad solatium liberum amissorum adoptare possunt
' φ Qv IANEc NATURALEs LIBEROS J Ration c non videtur probare seminam adoptare non posse, saltem extraneum, post constitutionem Iustiniani, quae habetur in l. yen. Cod. hoc tit. per quam extraneus adoptatus remanet in patrIs naturalis poteliate. Quare dicendum Iusti manum respexisse hoc loco ad jus vetus, quo etiam extraneus in adoptionem datus transibat in potestatem adoptantis. vel etiam quia licet extraneus non fuisset , in potestate tamen seminae esse non poterat; quia feminae in potestate liberos habere non possunt. Anop TARE possvs T J Imo ex Nov. Leonis 27 . femina adoptare potest sine jussu & indulgentia Principis, ut 6. hic per illam Novellam abrMatus va-
g. XI Illud proprium est adoptionis illius, quae per sacrum Loraculum fici quod is, qui liberos in potestate habet, si se adro gandum dederit, non solum ipse potestati adrogatoris subicitur sed eti a m l iberi ejus in eiusdem fiunt potestate, tamquam
nepotcs. Sic enim dc divus Augustus non ante Tiberium adoptavit, quam is Germanicum adoptavit: ut protinus adoptio Dissiligod by Corale
88쪽
C A P. XII. Viabus modis μου potessatis solvitur. 13
facta, incipiat Germanicus Augusti nepos esse. g. XII. Apud Catonem bene scriptum refert antiquitas: servos, si a domino adoptati sint, ex hoc ipso posse liberari Vnde & nos eruditi in nostra constitutione etiam eum servum, quem dominus actis intervenientibus filium suum nominaverit liberum esse constituimus, licet hoc ad ius filii accipiendum non siissiciat.
Ex Moe ipso PossE LIBERAR IJ Quia actus hic non valet ut adoptio. ita tantum ut manumIssio , nec erum servus adoptione filius fieri potest, cum nee libertas possit, i. vlae. . de statu hom. ut advcrsus Accursum iecte censuit Theo
FILIUM s V vM NOMI N A v E R IT' Eadem ratione D. Paulus initio epist. ad Hebraeos, sospitatorem nostrum Iesum Clitistum omnibus Angelis, ministris, &servis Dei praestantiorem esse factium ait; quoniam huic uni dixit, Filius meus
Quibus modis jur potestatis solvitur.
C A P V T XII. VI D E A M v s nunc quibus modis ii, qui alieno juri sunt subjecti, eo
jure liberantur. Et quidem servi quemadmodum potestate liberantur, ex iis intellegere possumus, quae de servis manumittendis superius exposuimus. Hi vero qui in potestate parentium sunt, mortuo eo sui juris fiunt: Sed hoc distinctionem recipit. Nam mortuo patre sane omnimodo filii filiaeve sui juris inciuntur. Mortuo Vero avo , non omnimodo nepotes neptesque sui juris fiunt: sed ita sit post mortem avi in potestatem patris sui recasuri non sunt. Itaque si moriente avo pater e rum vivit, & in potestate patris sui est: tunc post obitum avi in potestate patris sui fiunt. Si vero iisquo tempore avuS moritur, aut etiam mortuus est, aut exiit de potestate patris : tunc ii, quia in potestatem Τ cius cadere non possunt, sui juris fiunt.
CERT is modis constituitur pama potestas, & certis quoque modis solvitur, I. patre, F de his qui sunt sal vel al. jur. Sic quod alicui deberi coepit certis modis, de certis modis deberi desinit, i. obligationum fere 4 4. I f de oblig. ct aet. MOR Tvo Eo J Aliud est in servis; nam morte domini non fiunt sui iuris, sed
MOR Tvo v ERO Avo J Si nepos , vel filius tempore mortis avi sit emancipatus , nepos in parriam potestatem non recidit; emancipatio enim propriam familiam constituit , t. is 1 de verb. signis. Secus tamen est, si pater sui iuris factus sit propter dignitatem aliquam, v. g. Senatoriam: hoc enim casu post mortem avi nepos in patris potestatem recidit. Et ratio di versitatis redditur iii Nov. Iustiniam
8a. quia dignitas patriam quidem potestatem solvit, sed capite non minuit. Emm- Dissilired by Coos e
89쪽
cipatio autem capite minuit; credo, quia in imaginariam quamdam servitutis formam deducit, i. liberos, j. I ff. de eq. min, quamquam hodie sublata legitima, & Armularia emancipatione, vigenteque, aut Anastasiana, aut Iustinianea emancipatione , g. Praeterea, infra, Metis. qui emancipatur, capite non minuitur.) Qvi A i N po TEsTATEM EIUS J ta potestatem patris emancipati, non possunt cadere nepotes; quia emancipatione pater omnia jura, quae habuit in filium amisit. Aliud igitur obtinet si dignitate solvatur patria potestas , ut docet Nov. 8 i. quia tunc filius exit de patris potestate sine capitis minutione.
g. I. Quum autem is qui ob aliquod maleficium in insulam deporta, tur =, civitatem amittit: sequitur, ut qui co modo CX numero civium Romanorum tollitur, perinde ac si eo mortuo, desinant liberi in potestate ejus esseia Pari ratione&si is, qui in potestate parentis sit, in insulam deportatus fuerit, desinit in potestate parentis esse. Sed si ex indulgentia Principali rcstituti fuerint, per omnia pristinum statum recipiunt.
IN IN sv LAM DE po RT A T V R J Idem Vlp. scribit lib. Reg. fit. io . de eo cui aqua, & igni interdictum est. Successit autem deportatio in locum interdicti nis aqua, & igni, l. s. F. ad leg. Iul. peculatus , l. 2 s. l. f. de Poenis. Deportatus igitur peregrinus fit, de peregrinus non potest habere civem Rom. in potestate: vel contra peregrinus non potest esse in potestate civis Rom. Quod autem hoc loco Theoph. notat de sententia judicis, quae deportationis poenam inflixit, intelligendum est cum distinctione, d. l. i. g. I. ct I I. g. deportatos ,sf. de Ig. 3. Aliud est in r legato, quem constat civitatem, omnia jura, & bona quoque sua retinere, I. 4. de interdict. Er relegat. Nisi inquit,ti nominatim adempta sint, ut in specie l. si mandavero, . is cujus, j. mandati, quae accipienda est de relegato, dc non de deportato. Hoc autem jus fluxisse videtur a veteri Atheniensium jure, quo nempe, ut no naturi Scholiastes Aristoph. notat in Vespis, exulum bona proscribebantur; non eorum , qui per ostracismum relegabantur, praescripto, nempe, certo loco ,& tempore .' IN IMsvLAM DE ORTA TvRJ Deportatione jus patriae potestatis δε vitur; quia deportatio quasi mors est, t. verum, j. societas ,1 pro scio. Adimit enim civitatem l 3. 4. consumitur, Τ. de extraordinariis cognitionibus. Et in peregrinitatem redigit, L 1 o. f. liberos parente'me ,1. de in jus vocando. Ideoque deportatus cum desinat esse civis, & peregrinus fiat, neque civem Roman in sua potestate habere potest, neque ipse in civis Romani potestate esse potest.
g. II. Relegati autem, patres in insulam , in potestate sua liberos retinciat. Et ex contrario liberi relegati in potestate parentium rc in
' F RELEGATI AvTEM J Relegatione patria potestas non lvitur; quia relegatus omnia jura sua,& bona omnia, praeterquam si quae ei nominatim iudicia sententia adempta sunt, retinet, I. 4. f. de interdictis ct relegat. tantumque ei insulae egressiis interdictus est ut ipsum, relegare, verbum satis indicat. Idem enim rci gare ac interdicere, ut notant vetorcs gloilae ad L nulli, Coae de sentent. ct interloc. quare exilii genus id, quod in Gallia totum cognitum , quodque vulgo bannitio appellatur, propriE cst rclegatio; sic dicta a verbo , bannire , id ei interdicere
g. III. Poenaeser vas' cffectus, filios in potestate habere desinit. Servi
90쪽
CAP. XII. Quibus modis jus potestatis se itur. 17
autem poenae 7 essiciuntur, qui in metallum damnantur, Sc qui bestiis
subiciuntur.' POE NAE sERvvs J Poenae servus est, qui libertatem simul & civitatem amisit, & nullius nisi supplicii servus est, t. aut damnum 3. siemus .f. de poenis. quales fuerunt olim qui in metallum damnabantur , & bestiis subsiciebantur. Dixi olim, quia postea id abrogatum est. Imprimis enim poena ludi gladiatorii, sive damnationis ad gladium, de poena ludi venatorii, sive damnationis ad bestias, abrogata fuit
constitutione Ualentiniani, l. 8. Cod. Theo de poenis. Et denique omnis poenae 1 er vitus sublata est, Noveli. Iustin. 12. cap. 8. Itaque hodie damnatio ad remum poena ruidem est, scd poenae servitus non est; cum etiam moribus nostris, nulla sit poenae ervitus, quia neque servitus aliqua est. 7 SER v I AVTEM POEJ Hi non solum civitatem, sed etiam libertatem amittunt; qui nempe in metallum, vel ad ludum damnantur, ut est apud Paulum lib. s. Sentatis. II. Aὸ ludum damnantur qui traditi sunt ut serro aut cum bestiis depugnent, ut loquitur Vlp. lib. Reg. tit. I. & Caius in L 8. g. vlt. F. qui testam . facere polunt. Aliud autem est damnari ad gladium, quoniam ut Paulus docet L sit. 17. ad gladium damnati non dimittuntur, ted intra annum consumendi sunt: qui vero damnati sunt ad ludum , dimitti possunt a ludo, pileari ,& rude donari, ut Gocet vetus Fragm. Vip. in collat IV. Mosas cum I. Rom. sit. II. In rescripto tamen Adriani , de quo in d. Fragmento, damnatio ad gladium, est damnatio ad ludum, sed impro me.
g. IV. Filius familias si militaverit, vel si Senator vel Consul fuerit
factus, manet in potestate patris. Militia enim vel consularia dignitas potestate patris filium non liberat. Scd ex constitutione nostra summa
Patriciatus dignitas i Iico Imperialibus codicillis praestitis, filium a pa
triaepotestate libcrat . Quis enim pariatur, patrem quidem possc per emancipationis modum suae potestatis nexibus filium relaxare, Imperatoriam autem celsitudinem non valere cum quem sibi patrem elegit, ab aliena eximere potestate
SUMMA P AT R 1 c I ATVs D i c N IT A s J Id non ira accipi debet, quasi Patriciatus sit aliquis supremus Magistratus; Consulatus enim superior fuit Patriciatu , ut scribit Casliodorus in formula Patriciatus lib. 6. variar. som. 2. Et Praesectus ipse urbis summum omnium magistratum gessisse dicitur in I. 3. cs . Cod. δεο sic. Praefecti vis. Sed ideo Patriciatus summa dignitas dicitur, quia pcrpetuus honos fuit, quo donabantur ii, quos sibi Imperator patres eligebat, & faciebat, i. Cod. de Consulib. lib. ii. Quare olim Patriciatus signitas, eaque sola, cum Flaminio Diali, aut Vestali Sacerdotio, apud Vlpianum in Fragm. tis. Io. patriam solvebat potestatem: sed postea jure novissimo obtinuit, ut ceterae quoque dignitates , quae a coactione curiali liberabant, & patria quoque potestate liberarent, Noveli. Iustiniani SI. & l. D. GL de Decurionis. lib. io.
g. V. Si ab hostibus captus fuerit parens , quamvis ho- Ex Triph. ι
stium fiat, tamen pendet jus liberorum propter jus postlimi- onii: quia hi, qui ab hostibus capti sunt, si reversi fuerint, om
nia pristina)ura recipiunt. Idcirco reversus etiam liberos ha- Dissili do by Corale