장음표시 사용
61쪽
Venerem proclivis, os masculorum generatrix , Om farcunda , celerrιmeque genitatis partes obsepit pilis ί simul autem i, circumiacentes attingit partes: frigidior vero contrarιas escit. Et humida quidem multo , oue humido semine abundat: sicca paucum , Ora modice crassum generat semen.
PARA PHRASIS. SIcut de Cerebro , Corde , dc Hepate , ita
nunc de Testibus, eorumque tempera turis, primo simplicibus, deinde compolitis, agere prosequitur Galenus. Et calidae quidem Temperiei indicia tale ait, proclivitatem ad Venerem, vim Seminis masculorum generatricem , maximeque foecundam: celerrime quoque genitales partes pilis circumsepiri , ut & alias partes circumjacentes. Si vero Tellium Temperatura frigidior sit, raedicta signa opposito modo se habeunt 3 nam dc Semen intacundum, inein tum , ac impotens ad venerem excitandam :& si quae fortastis, generatio eκinde habeatur, potius erit scemellarum , dc partuum imbecillium. . Partes item circa pubem , & genitalia , vel omnino glabra apparebunt, vel tarde admodum, & pauci pili generabuntur. In huinida Temperatura, semen multum quidem erit , sed fluidum, aquosum, &iners generationique ineptum . In sicca demum paucum , & modice consistens, aut crassum . Haec namque laxam mollem , ac debilem Testium texturam , &conmtutionem consequuntur , vel exsuc-sam, siccam , spissam, &. duram.
T.s3. Alidior vero, ae siceior O- a crassissimum semen habet, O faecundissima est , ae celerrime ab initio Proti. nus ad coitum excitat animal. Sedom his genitales partes euissme bi*idae sunt, atque om-πes , quin circumstant, supra quidem usque ad regiones , quae ad umbilicum Iunt: infra vero usque ad media femora. Petulca est , o, ad libidinem prona hujuscemodi temperatura ,statim urro satiatur, On si cogatur, ostenditur. PARA PHRASIS..
IN ealidiori, & siectori temperatura .stium , semeta eiit valde crassum, ablumpta nimirum superflua humiditate, erit etiam foecundissimum, quoniam tenulum, leu spiritu osarum partium ferax ; unde ad Venerem maxima proclivitas, atque ad coitum celerrima commotio. Genitalia cito p hescunt, nec non circumstantes partes ad
umbilicum usque, & ad femora, pari mindo pilis erunt obtectae. At vero quamvis ejusmodi Corpora salaciora sint , non ta men repetitas seminis effusiones sufferre possisunt 3 quin imo ab illis maxime laeduntur 3 tum quia semen licet foecundum , acre, &spirituosum sit , paucum tamen est: tum quia in his spiritus, qui valde tenues sunt, facili negotio resolvuntur, dc evanescunt, unde languor universalis subsequitur.
X L U II. In Galeno LSigna calidae, humidae Temperatura
T. q. I autem caliditas humiditatio cofugatur , hirsuti quIdem tales minus , plus vero Iemine abundant, nomtamen plus caeteris appetunt , Ied minονὶ detrimento praeter modum venereir indui.
gent , suod si satis excreverint, is, cali ditas, os humiditas , non fine detrimento
PARA PHRASIS. Hi erunt minus in pudendis hirsuti, plurimo tamen Semine abundabunt, sed serotiori, unde non plus caeteris Uenerem appetent, & si aliquando concubitus repetant , minus offendentur . Si vero calidiistas, & humiditas seminis multum excedant non sine detrimento poterunt ab usu Veneris abstinere L Detrimenta autem a nimia Veneris abstinentia retulit Galenus de sic. affiaev. sia Capitis gravitatem , cibitastissium, febris periculum , diminutam Ventriculi coctionem, torporem corporis,& facilem timorem ia His etiam addit in taminis passiones hystericas, & pieti cationes
uterinas, & quandoque etiam iurores.
X L VIII. In Gallano iaFigra frigidae , is, humidae Temperaturae.
62쪽
aabuerint, partes cireumpositae glabrae sunt,
is tarde rem veneream eκercere incipiunt,
neque proni ad actum hujusmodi sunt . A. quosum vero , O tenue ipsis es semen, O parum faecundum , os Deminarum generativum, vel omnino non generans.
PIRA PHRASIS. ΡRaevalente frigiditate , & humiditate
in Testibus, idest Semine non tam vegeto existente, partes circumpositae glabrae sunt, & tarde rem veneream persent istunt ;& nonnisi in Adolescentia, aut etiam Iuventute, cum jam semen spirituosius evaserit, ad eamdem concitantur ι hebescunt pariter in venereis actibus , & aquosum, ac tenue, debileque semen gignunt, ideoque vel inlaecundum, vel foeminarum generativum. Ratio petenda ex dictis.
Sena frigidae, isn Ilaeae Temperaturae
TEXTUS. T.s6. Rigidιον vero, is fetor Tem. Γ peratura similis quidem in re
liquis est antedictae : crassius vero in ipsa semen existit, atque omnIno paucum.
PARA PHRASIS. Conveniunt Signa hujus temperiei cum
signis antecedentis; solum differunt in duobus. Primo, quod in sicca, frigida-rae temperie crassius semen erit. Secun-o , quod omnino paucum. Caeterum in utrilque pudendae partes sunt sine pilis, tar de semen emittunt, & tarde ad coitum proritantur , ac denique si quae generatio exinde tequitur , foeminarum potiuS , quam malculorum erit o verum in hoc attendenda potius partium in ovo muliebri praejacentium dispositio: nam organorum 'rima veluti stamina, quae masculum praeter tima foemina distinguunt , multo antea prae-jacta dici debent, ex alibi traditis. Et de temperamentis Testium hactenus.
L. In Galeno. De habitu totius Corporis.
TEXTUS. T,I7. Otius autem Corporis babi. aut , diximus is superius,
quomodo on Hestatis, eordis nataram se quatur , ei autem magis risimilatur, quod unam aliquam ex primιs qualitaribus poteη-riorem habuit, quas O' effectivas appellant. Totius vero Corporis habitus in illis maximo dieitur partibus , quae primae oculis subjtriuntur. Sunt vero hae masculis , qui omnia ambiunt ossa , carnes quaedam compositae eae
prima , is simplici earne, O praeterea fiabris , quibus inuascuntur οῦ Propria enImmusculorum substantia bis duobus ronstat rquae vero ad 1psos vasa pertingunt, vetvri rivi quidam sunt, quι non eorum sub tantiam complent , sed eis subminifrant, vein vita permaneant. T. 8. Dicentur stritur os horum temperaturae indicia in bene temperata babitatione 2 nam quae malae reminperatae sunt, cutem permutant ex seipsis formantes , is quaedam ex indictis corrumpunt . Ita is in bene temperata regione siquis se tempore insatis nudum Soti exposiverit , permutabit indicta , quae ex colore, is duritie , is mollitie sumuntur. Si vero quemadmodum bonam temperiem nbtinet locus ,
ita is ipse bene tempe to victu Uz11 uerit, ut qui neque se nurum singulis Lebus in Sole plurimum torrefaciat, neque dictit ι plerique more puellarum eontinue rn umbra derat; bic certa , atque eκquisita temperarurae 1πHeia praes erat . Tamquam igitur de bor futuro sermone nunc ad ipsum accedemus.
PARA PHRASIS. Post Principalium partium Tempera in
ras per propria signa investigatas, per git nunc Galenus tradere indicta , quibus uignoscere valeamus totius Corporis habitum , seu universalem Corporis coni lituistionem; atque unico Capite complectitur, tam quae ad habitum Corporis constituen dum necessaria sunt , quam etiam documenta quaedam quam maxime adnotan da , pro distinctione lignorum diversum Corporis habitum attestantium.
Primum autem repetit, quod antea nintaverat , nimirum ex temperaturis partium
principalium haberi quoque totius Corporis habitudinem, cum cκ calido, vel iriagido Corde , aut iecore , subindeque simul Sanguine, parifurmiter affecto , univershm Corporis calidum pariter, vel frigidum exoriatur. Deinde vero edocet Corinporis habitum in iis maxime partibus consistere , quae primae oculis subjiciuntur, ut sunt mulculi ossibus circumpositi, & carnes quaecumque aliae, sua peculiari substantia dotatae, tuisque fibris intertextat 4 quae
63쪽
duo proprie earnium , & mu sculorum sub-llantiam efformant. Venae Vero , Arteris, di Nervi, ductus potius, seu, ut ipsemet Galenus loquitur, rivi sunt, unde alimentum , dc spiritus illius Communicatur , ut in vita persistant, oc conserventur. His in genere praeanimadversis, adminnet deinde , duas conditiones praerequiri ad internoscendas totius Corporis temperaturas, tam in seipsis consideratas, quam ab aliis distinctas . Prima est, ut Habitatio temperata sit: nam plurimum externa Cutis, atque adeo Corporis habitus, ab am. biente Aere permutari potest, ut propterea pro vario Aeris incolatu , varius habitus, ct cutis constitutio diverta habeatur , alba nimirum, rubra, vel nigra , dc live mollis , sive dura , dc aspera, Hinc idem Galenus a. de Temperam. c . σ. Ο' 3. Aρboris comment. I . inquit, Germanos, habitantes regiones Septentrionales , dc frigidas , dc AEthiopes incolentes regiones Meridionales calidissimas , partes extrinsecas,
ct cutaneas, dissimiles plurimum partihus internis, & principalibus habere 3 quippe
Germani albicant cute , di frigent exterius, cum tamen interius ae liuent , &frubeam rcontra AEthiopes, licet exterius tempera. turam calidissimam prae nigrore mentian. tur , intrinsecus tamen calor elanguet, &Partes emollit, ut notavit etiam Aristoteles lib. de tingitudine, brevitate vitae. Quamobrem nisi habitatio temperata sit, indicia, quae hic afferuntur, haud congruent veritati, cum aliunde haberi possint, quam a propria cujusque Corporis temperatura. Secunda conditia est , ut signa indicantia musculorum , & totiua Corporis habitus intemperies consormentur etiam Regioni. Cum enim illa desumantur a duritie , mollitie, colore, & similibus, quae valde immutari solent a situ , dc a peculiari qua eam loci constitutione. montana, vel campestri, maritima , vel palustris propterea nisi Regiones ipsae temperatae sint, praedictorum lignorum notitia confundetur. Hinc sub eodem climate habitantes plerumque variaut in habitu corporis, & cute , non aliunde, nisi quia aliqui ad maris oras, ali ad montium cacumina , alii juxta paludes, aut lacunas degunt. Sed re his adiici quinque possunt usus in victu varius , expositio Corporis ambienti diverso , atque disserens exercitatio, pro Artium factivarum diversitate: suemadmodum : subdit Gale. Dus, bonam temperiem obtinet Deus , ita ine bres temperato vicitι cibus funιt,
ut qui neque se nudum singulis Hebus in
Sole plurimam torrefaciat, neque sicut ipse
rique, more puellarum , estntinue in umbra degat, bιc certa , atque exquisita Temperaturae indicia pr eferet. Id equidem hie
Neapoli Nos experimur in his , qui loca ad oras maritimas incolunt, Linge in habitu Corporis , oc colore disserentibus ab aliis , qui iuxta colles sunt , minusque a Sole perculsi. His conditionibus addidit tertiam Sancto.
rius delumptam ab Hippocrate I. de Ru moribus teκ. I. quod ab Humorum emoressi centia , atque ad cutim depositione , nulla alteratio habeatur ι nam quando humores efferveicunt , vel ad cutim deponuntur, non leviter turbantur indicia praedictarum ten perierum . Sic flavescit cutis , cum ad
habitum Corporis bilis diffunditur, & potissimum ex Ira 3 pallet vero ex Amore, rubet ex Verecundia, livescit ex Timore,
ac Moestitia, oc sic de aliis. At quaenam sint, aut dici possint Temperatae Regiones p Qui inue propriam Patriam praesert, dc miris laudibus extollit: Graeci Graeciam , dc Quartum Clima praeI
lerunt , ut Aristoteles 2. meteor. summ. 2.eap. 2. & Galenus 2. de Saa. tuenda cap. I. inhaerens Hippocrati. Α vermes cum aliis
Quintum Clima Temperatum esse dixit, sub quo illius Patria continebatur . Manardus vero, quia Ferrariensis , Sextum Clima, lub ovo Ferraria est, temperatius arbitratur lib. 7. Nistoc L. Albertus Magnus M. ptimum , quoniam sub illo Ratisbona ejus Patria . Unde quilibet proprias Regiones
temperatas facit, non tam ratione, quam
affectu . At si Telluris divissioni ab Astronomis, & Geographis in Climata distributaellandum est, procul dubio temperatas Regiones eas appellabimus ἔ quae non multum RSolis Circulo, seu Ecliptica godiaci, elangantur, quamobrem exceptis iis, quae aepolum Arctitum , aut Antarcti cum proxime litae sunt, reliquas omnes pro rata sua,& comparate ad Habitatores, Temperatas dicere non verebimur; dummodo Maria;
Montes , Flumina , Stagna , Mephites Iaut fossilium Fodinae, illas non perturbent, dc halitibus, aut vaporibus , per peculiares ,
aut irregulares ventos , non coinquinent.
Et quamvis crediderit Aristoteles Regiones
iubZona torrida positas, non solum Intem. perati sonas, det excedentercal das, verume ian inhabitabiles esse ι nuperis tamen o tervationibus illorum , qui eas partes petiu drarunt, innotuit, & maxime temperatas
64쪽
eu esse , Ee commode etiam habitabiles Ibi enim perpetuum sere est AEquinoctium, quo aestus diei a noctibus duodecim circiter horarum, plurimum temperatur e pluviae etiam abundantissimae fiunt si AEgypti partem tantummodo excipias dc irri. guis fluviorum Aquis Tellus affluenter irrigatur , ventique frigidi , suaviter perflantes , Aerem quoque temperant , unde S lares radii adnue perpendiculariter incidentes quam in i me infringuntur 3 quam hrem tantus calor , quantus ab Mistotele fingebatur, nullus ibi viget.
LI. in Galeno. Silva moderatae Temperarina .
T. 39. Oderata temperaturae indiei l. I. secundum totum animalis basitum . Cais auidem ex rebro, albo commistus , capiat vero flavi , at plurimum mediocriter erispi . Carustatis autem medioeritas in qualitate, quantitate a messium es enim emuisite bustasemodi Corpus inter omnes exeupus , ut qui ad Eum dieantur , intestigantur I Nam , erassum Corpus ad boe comparatum di. eitur crassum, renue ad Me eodem mori, is earnosum , ἐν macilentum, pingue,
durum , mina , is, bispidum , O Nabrum . Nucum igitur horum Corpus es medioeritaram habens , sed qualis Pia leti
Rutila ad summum totius pervenit medi eritatis , adeoat neque tangentibus molis videatur , neque durum, neque calidum , Mingue frigidum e inspicientibae vero neque Iissatam, neque gώbrum , neque crassum, neque tenue , aut aliquam aliam babens
PARA PNRas I s. ΙΝdicia moderatam temperiem in habitu
Corporis attestantia , tria hoc loco recensentur a Galeno. Primum , color cutis, eat albo , dc rubro commistus , quoniam Cutis, sua natura, ex una parte albicat , quin membranacea , ex altera rubet a sanguine illam irrigante. Secundum est, C
pillitium flavum , dc ut plurimum mediocriter crispum . de quo signo plura alibi. τε ι ορ. Med. Tom. F. retulimus. Tertium, tarnositatis medioeriistas in quantitate , fle qualitate . Sed quid
intelligat per medioeritatem Carminatis in qualitate , quantitato P ciare deducitur ex I. de usu partium cap. 9. Et en I. de naturati facult. cap. c. nam pro carminate medumιer quanta , intelligit molem Carrinium, dc muscularum moderatam, Es meis diam inter gracilem. dc obesam. Pro Camnositate mediocriter quali, moderatam x
telligit mollitiem, densitatem, levitatem. tenuitatemque , itaut in his , caeterisque conditionibus moderamen exhibeat, di m diocrem participet habitudinem. Reliqua Corpora , in quibus aliquis e cessiis , aut desectus a mediocritate est . nonnisi ad praedictum Corpus temperatissi mum , tamquam ad Μedium , directa . comparabuntur. Quamobrem Corpora gra cilia, vel pinguia, dura, vel mollia , ni iapida, vel glabra dicentur, habito respectu ad temperati ssimum , quod Μedium est . fingiturque a Medieis tamquam Exemplar caeterorum, atque a Galeno assimilatur Magulae , seu Statuae Polycleti , cui nullus excessus, aut desectus inerat. Hine postremo concludit, Temperatismmum Corpus definiri per negationem cujus vis extremi excedentis , vel deficientis .esseque tangentibus meque modis . neque dum rum , neque eatidam, neque frigidum ; imspicientibus vero neque Hrsutum , nequi glabrum , neque erasum, neque tenue, aue aliquem alium habens excessum , vel des Bum , seu immoderationem . Quod sane vias mente concipi potest.
LI L in Galeno. De Corpore eandiore et seu rixa ealidae
TEXTUS. T. Go. Uaeeamque aurem is eatiditatea messio recesint, non tam
is humiditate, via fieritate , haec quantum ad earnasum tenus attinent, de hoc em mpraesens est sermo) videmur quidem tangentibur calidiora tantum , quantum os eorum temperatura catiLor. Tanto vero magis bi suta sunt , auamo im calidiora . manu pinguedinis ιabent. Colorem autem rubrum, γε eapillos maros babent.
65쪽
CAlidioris habitus Corporis quatuor si
gna tae Capite recensentur. Primo, quod videantur Corpora tangentibus calidiora tantum , quantum & eorum temperatuta calidior est . Secundo , quo tanto magis hirsuta sunt , quanto dc calidiora . Tertio , quod minus pinguedinis habeant, quae ex eodem Galeno 2. de Temper. cap. . a Sanguine frigidiori , ct consistentiori pendere dicitur , sive potius ex glutine Sanguinis abundantiori . Quarto denique, quod colorem rubrum , ct capillos nigros reserant . Quae omnia ex superius explicatis facile innotescunt.
De corpore frigidiore , seu Signa frigidae
Τ. I. T .Rigidioris autem remperaturae Γ indieia sunt , pilorum carentia , pinguedo, is frigiaeitas , quae tantemribus obviat. Color autem una eam eapillis
etiam mor , ἐν ubi multa frigiditas aifuerit , lividuy qnodammodo existit , quem nonnulli Medici colorem plumbeum appellant.
HUjus insuper temperaturae indicia reis
seruntur , pilorum carentia , pinguedo Corporis, ad tactum frigiditas, co. lor cutis, & capillorum rufus: -& si frigiditas multum excesserit, ad lividum etiam vergens, quem idem Galenus ait, nonnullos Medicos plumbeum colorem appellare .
Quae profecto signa, qua ratione a frigida Temperie 'oriantur, satis patere potest ex supradictis: quoniam ubi frigus exsuperat, humores insuAt melancholici, & crasti, &Sanguis ipse acidior , ac terrestrior est , spiritihus emtus I unde frigescit tabus, decolor tutis plumbeus exoritur . De carentia pilorum , atque de pinguedinis abundantia , ratio etiam constat 3 siquidem ubi materia inepta est, & calor inefficax, pili non prodeunt ἔ glutinositas enim sanguinis congelascens in membraniS , vertitur potius in pinguedinem.
T. t 2. Ierior autem temperatura ta Din graritior es , ω durior bona temperatura ; quanto major est Deitas. In reliquis autem eodem modo se habet-PARA PHRASI F. Raecipuum signum siccioris temperaturae Corporis ponitur gracilitas, & durities cutis, atque eo major,quo illa intensior fuerit. In reliquis vero signis, inquit, eodem modole habere Corpus, ac in frigidi cri dictum est. C A P. U T X LIX. LV. In Galeno. signa humidae Temperaturae. - TEXTUS. - .ET humidior etiam in reliquis quidem eodem modo se habet , melius autem. carnosa, is mollior. T. 63. J Et quidemseeundum tofugationem qualitatum primarum factae intemperaturae compositam ba bent indiciorum formam.
. P A R A P E R a s I S.IN humidiori Temperie, Corporis habi
tus erit carnosior, sive obessior, ut dici tur 2. de Temperam. cap.q. itemque mollior ad tactum. Obesitas enim , & Μollities ab evcedenti humore glutinoso provenit. De caetero in reliquis eodem modo se habet, ac in frigidiori . Concludit tandem Galeonus indicia Temperierum simplicium , ex quibus facile conIugatarum qualitatum, seu Temperierum compositarum signa desumi
CAPUT L. LVI. In Galeno. signa ealidae, ferae Temperaturae. a
magis, ac calida , ων dura existit,
66쪽
PARI PAR as II. CAlidioris . & siccioris Corporis qui
que signa afferuntur, nempe habitus Corporis hirsutus , nedum secundum partes , sed etiam secundum totum: Cutis e lida, dc dura ad tactum percipietur: Gracilitas aderit cum inopia pinguedinis : Ca pillitium erit nigrum: ct si calid itas fuerit latensior, color Cutis niger, & valde sulcus obiervabitur . Quorum omnium rationes non est, ut hic inutiliter repetantur.
I. PII. in Galeno. Suna calidae, ον humida Temperatura.
- vantur, propterea addis Galenus , quod si - praeuictae qualitates plurimum excesserint R. mediocritate , putridis morbis saeile illa eorripientur. Capilli insupererunt nigri, si praeterrim humiditas noci admodum augea tur , multum tamen excedente calore. Caro - einguedinis expers erit, quandoquidem dis-s solvitur potius, quam concrescat illius md - teria documento ejusdem Galeoi 2. da' Temperam. cap. 4. At vero si humiditas. calorem iuperaverit , carnes molles erunt potius , quam durae , & multas quidem , mn Paucae ἱ quoniam ex Aristotele calido vivimus , humido nutrimur . Color cutis erit eκ albo, de rubro mistus indicans sari. guinem utraque sui ροrte scatentem . Demum eadem de cauta Corpus calidum adtactum percipietur , si calor excedat 3 si vero humiditas, potius mollities , dg o sitas, pro ratione.
T. ες UREM M autem , atque humi. Γ Δον Temperatura , fi mrum quoniam is hamorum vitio prompte labo- l quidem utraque augeatur Si vero parum quidem bu-ior fit , m alba , is moltis
multo Uero eatissior , molliores quidem pa-lstietuis οῦ Γι Wro metu excesserit , reliquarum hujusteiovi sunt his , evi bonam babenti quιdem sunt secundum Proportronem audi emperaturam, in magιs carnosi, uou ρm mento qualιtatum uν autem una eum rum vero binutiores , is taurulibus nonicvιlos ἀν ω ἡ rma odiam μ' in parum calidiores. Nigri vero eis eamus, , mum inraq- augeatur , Mndus ἡ --νν caro pinguedive caret . Sι vera paulo qua- qualuatum augmentiam furrit inaequale , dem eatidior , multo vero bamissior , mouis eius , qua superexcesserist , indwia emane bis earo est , is multa, O color commius bum . . es ex albo, ω rubro, is tangentibus paulo calidisres. Et ut summatim ἀcatur, omni has te eraturae corivgationibus se er s. perexcedentis quatitatis isaecla eminebam.
Raecipuum signum frigidioris , & h
Nud loris temperaturae poni urit cutis nuda pilis j colore alba , tactu mollis , crassa. oc pinguiuas quae omnia satis mahlorem humiditati sociatum attestatur niseste arguunt caloris defectum, re frigi. habitus Corporis mollior . & ad ta-Iditatis eκeessiim, idest sanguinis inertiam, calidior, atque utriusq*e ratione carin Si praeterea frigiditas , dc humiditas mulsenosior :.quia ubi vigere pobitur calor, dcitum praevaluerint ,, coloe cutis, ct capi humiditas, ibi Sanguis invenitur vegetus, larum rufus set , ad pallorem , & squarudi valdς aptus nutritioni , M incremento larem melinans , remisso nimirum valde carnium . Quoniam vero ejusmodi Corpora Sanguinis vigore calida, humidaque obnoxia putredini cuser- l
67쪽
CAPUT L I I I. ror . At satis es , s quis eas relerius eau
LIX. in Galeno. Datia bae , vel alia humiditate eomplere , , ρο iis . me vero es proprium paνtium sigηa frigidae, Meae Temperatara. fimitarium alimentum . quod ex appositione
j , Oi non per vasa attrabitur . Commu- TEXTUS. ars autem haec ratio, ων omniam partium exsit . Et iterum in salubrium , atquec T. I autem figiditas una cum insalubriam ea arum doctrana repetetur. o fecιta e aequaliter augeatuν , Nunc autem ea , qaen ordine sequuntur s
atura darem, ac tenue, o glabrum Com atιinamus.
pus habent, tangentibus fgιdum ἡ ρο gueri tamen i is , etsi graeitis set , per Pa RAPHRas I s. carnes miseris . Capriti autem , Ox calor frigiditatu modum . ae proportionem sequaσ- frigilitas, Et siccitas una fimul aequa rur. T. 67. Ubi vero calua , im Meatio uter excedant, Corpus natura durum semperatura in tem -e decrementi in Di- tenue, re glabrum erit : ad tactum frigi-gidam , o, ficeam Lbitur, tune horum ba-ldum observabitur : Pinguedinem , si quaeώιtus gracilis quidem similiter est , O, du-iel , per carnem dispersam habebit, quippe rus ά es vero etiam melancbolima , ων obiquae modica erit, ob siccitatem : Demum
id niger simul, b, hirsutus . Gι igitur aI-1Capilli, & eolor Cutis duidem frigiditatis
rara quatitas multum dominatur, altera vero proportionem servabunt : etenim vel alb parum a mediocritate recedit , mperabunticabunt cum squallore, vel plumbeum cois effus, quae dominatur , exitia autem erunt rem praeseserent, pro ratione.
alterius quantatis indicia. T. t 8. Is omnι- Αt vero si Corpus antea calidum , per bux vero, de quibus supra diximus, is, po-,aetatum mutationem in frigidum siceum Aa iacemus, commune es semperaturae iam abeat, tempore scilicer decrementi , idest atrium , fi membrum faetae frest, vel fi-iin aetate senili , cum ob Carnium maniferi itatu, vel raritatis a fi vero non facile, stiorem e sumptionem extenuetur , habi vel eahiutatis , vel densitatis e fi vero a de- tus Corporis evadet gracilis , & durus , A ca risus offendatar, aridum , i , M- aliter sanguis in ea praevalabit, & eadem cum, non facile mobile fat, Meιtatis, de eausa , nigrum sirmes , & hirsutum Cor quemadmodum , fi ab humectantibus misipus siet: magis autem , aut minus pro ra xiter se habeat, tamiditaris. T. m. In-itione excedentri alterutrius qualitatis . Idaspicere autem ομνων , fi eamdem omnesiquod ex hebetudine se & penuria eorum , mustuli servant temperataram, vel mιnimeiquae Sanguini eonveniunt , proficiscitur eamdem , arque in omn/bvs animadverte eiNedum autem ab his , sed a iuvantibus subjectorum ossum quantitatem - ωnn--a etiam, de a nocentibus praedictae rem pera quam enim Aracile ridetur membrum, eum turae innotescent , ut proinde si facile se, amen non hi graeris , quod as musculos gestae Corpus, aut potius ab exsiccantibus o luet , sed propter assiam tenuitarem rusticissendatur, de unius, vel alaerius excessu υιdetur. su Oi reassus quibusdam plerum-Fludiei m feratur . . ue reparet, non ob ossum amplitudinem , i Denique advertit Galenus , gracilitatem , sed ob multitudinem sarmν, quae vel aucta, vel carnosi atem musculorum , comparamvet imminuta , ves duνior, Des mollire afidam esse ossibus subjectis , num aequalem feri , siccius , atit bumiHas membram osten. inter se habitudinem in toto Corpore reti, ditis Pausa igitis, ae dura, Melast mula a neant, ne scilicet in dijudicanda Corporis autem , ac mollis, humidias. Sic O intem constitutione decipiamur . Nonnumquam media Datium fimιlarium Corporum ; ut enim inquit gracile videtur membrum splus , vel minus humidae substantia in sen eum tamen rraeue non sir , quod ad m-psis cominem , vel crassus , vel tenuius , sevior attinet , sed propter ossum temtataqvel bumidius , vel Meius membrum asten-item tale videtur , t e. quemadmodum in ηι α humitur quidem, ubi subtilior , O thanc rem textu 69. plura alia accurate n copiosior est humiditas , Meiar vero , oblimis considerat Galenus , in circumstantiiser sor fimul, is minis. Inae emm soli spartium nutriendarum , pro recta digninc poris partes, quae vere sotidae sunt , Mitione siccioris, aut humidioris habitus Comprim λ nulis modo est possunt humidio-iporis, ut apud eumdem Iegere est.
68쪽
cus eis suseras potus , a copiosiore autem aggraventin , fluctuationibus ιUesentis ,
aut super uitet id , quos abundat , is ei. his delectantur mei orιbus. PARA PHRASIS. SAtis hucusque Galenus egerat de lignis
Temperierum tum totius Corporis, tum principalium ipsius viscerum : Nunc, ne aliquid in re hac intentatum relinqueret , ventriculi , & Pulmonis Temperaturas etiam disquirit ι etenim licet haec duo vi. scera inter principes partes minime recensuerit , adeo tamen viventi necessaria illa cognovit , ut diu saltem , absque illorum opera , Uita prorogari nequeat. Primum autem Temperies ventriculi pervestigat, atque inter ea , quae siccitatem exuperantem reserunt , quoniam gravior Ventriculi passio , videtur esse Sitis , quae plurimum uecitate , seu penuria humoris adaugetur : aitque ventriculum sicciorem sitibundos homines reddere . Sitis etenim ex Aristotele a. de Anima text. 28. & ex eodem, Galeno 1. de Temperamentis , &alibi, definitur, Appetitus frigidi , & humidi i quin clarius idem Galenus lib. de inaequali intemperie Sitim docet, ex desectu humidae substantiae exoriri. verum de hac re in serius
i At cur eit quod prius esurire , posteas ire soleamus , si per sitim humida substantia descit , quae longe resolubilior est substantia lolida, quam, fame coacti, naturaliter reparare exoptamus.
Conciliator diis. IIS. respondet , humiditatem in viventibus esse copiosiorem ,
praeter tim eam, quae ad ventriculum consuit , ubi fames , ct sitis sit 3 ideo subdit
prius excitari famem , quam sitim . Sed melius vallesius I. controvers. cap. 7. exci tari prius famem ait , quoniam potus ad nullius substantiae corporeae reparationem
dirisitur ι nisi tantum in directe , & ex accidenti : at cibus proprie, & directe di rigitur ad reparationem substantiae con- umptae 3 quin etiam in cibo semper hu- Tomi Op. Med. TOm. v.
miditas aliqua invenitur: Potus autem simpliciter videtur potius inservire cibo , ut vehiculum , deserens nimirum substantiam alibilem ad partes nutriendas : ideoque seri 3 ut potius indigeamus cibo , quam potu , atque adeo prius esurire, quam sitiare soleamus Insuper subdit Galenus, paucum potum his , qui sicciore ventriculo sunt praediti, sufficere , quod signum maximam videtur continere difficultatem . Siquidem si ventriculus siccior est , certe ex vi istius excedentis siccitatis, necessario exigit in ejus r mi isonem abundantem humiditatem 3 qua tanta siccitas contemperetur 3 unde falso via detur a Galeno dictum, hos pauco potu eg re . Verum respondetur, Galenum nic intelligere, paucum potum esse sufficientem iasingulis vicibus, non vero in universum siquidem qui sicco ventriculo sunt praediti , fibras habent, glandulas, & tunicas ejusdem adeo constipatas , corrugatasque , ut multam simul humiditatem excipere non possint adeoque unica potatione modicam humidit tem sufferunt, ut subinde madefiant, licet ob citam reQlutionem mox iterum sitibundi fiant ι quamobrem saepius potare coguntur, sed in singulis vicibus parum bibere. Caete rum modicus hic potus intelligitur exigi ab intemperatis corporibus ad siccum, sed i tra sanitatis latitudinem , cum caeteroqui sebricitantes . aliique ex morbo sicciores redditi praeternaturaliter , nedum saepius sitiant, sed etiam abundantius potent. Praeterea addit Galenus , hos a plurimo potu gravari, fluctuationibus infestari, dc superstuitatibus scatere : quoniam immodicus potas, cum non possit a glandulis, Octunicis ventriculi , propter eiusdem te sturam duriorem , constipatioremque excipi ι proinde fit, ut superflua, & exuberans humiditas per ejus cavum suctuet . aut alio
diva Setur, atque adeo excrementa cruda,
a quota , & phlegmatica dicta cumulet. Λecedit , quod Ventriculus siccior redditus , ineptus evadit coctioni, & dissolutioni ciborum : quare, si potu impleatur , magis
in concoitione laedetur , ac propterea cruditatibus gravabitur . Debent idcirco tali ventriculo praediti , pauco , sed iterato potu irrorari, ut in mestorem statum se sim reducantur. Uerum ex inserius dicenis dis hare omnia clariora fient.
Postremo concludit, quod ei bis deIechen tur siccioribus , vel quia isti conservari desiderant, & conservatio per similia seri dicitur 3 vel potius quia eum crudit
69쪽
tibus , & fluctuantibus serositatibus abun dent , ad illas absumendas naturaliter ain petunt sicciores, selidioresque cibos. Hinc non quidem in omni statuta, sicciori Ventriculo praediti, siccioribus alimentis delectantur , sed lotum cum ob languorem a superabundanti humiditate gravantur, vel demum dicas , eos hic a Galeno considerari , qui a Nativitate sicciore ventriculo sunt affecti , ut propterea sponte Naturae exigant , quae sit litudine substantiae sunt donata. Quamobrem haec videtur intercedere differentia inter naturas intemperatas morbosas , di intemperatas intra lanitatis limites , atque a primordiis Naturae ingenitas, quod intemperatae ex causis morbosis, contrariis delectentur: ex nativitate vero, similibus 3 nisi tamen egeant reductione , in statum scilicet meliorem.
LXI. in Galeno. Funa bamidi Ventriculi.
fiant is superabundans humidum fa-cιle tolerenι , . yy cibis gaudeant humidi ribus
PARA PHRASIS. SIgna humidioris ventriculi ab opposito
uestribuntur : Quod isti nimirum siti-hundi non sint, ob humiditatis excessum; hunc autem facile tolerant, utpote qui ab ortu Naturae inductus ulus , redditus jam satis , superaue est Ventriculo familiaris ,& limites salubritatis non excedit . Gaudent praeterea cibis humidioribus , veluti consormibus propriae habitudini, atque ex indicio ejusdem Naturae, a principio Vitae usitatis . Atqui advertit, dc scite Sanctorius , humidiora alimenta hic intelligi debere substantisca , quae nimirum foveant constitutionem ipsam Ventriculi humidam , atque insuper in aliti substantiam commode transmutari possint 3 neutiquam vero excrementosa, laxantia, & aquea serositate paries opplentia , quae sane nedum his , sed aliis Corporibus proculdubio nocerent , in longius tempus praesertim.
T. 7r. Halidior vero natina Ventricuis a Ius melius quidem concoquit, quam apperat , O multo magis quaecumque dura sant, os non facile alterationem suscipia r : namque faelis alterantur , iurno corrumpuntur , gaudetque caliris potuebus , ac cibis , neque a frigidis ullam percipit noxam , si modice imis viretur.
CAlidioris vero Ventriculi indicia recenissentur, quod melius concoquat, quam appetat , quoniam coctio ex Aristotele minitar. dicitur, praefectio e proprio, & naturali calore , adeoque istius caloris actio est . Quae enim concoquuntur, per segrega tionem partium utilium ab inutilibus ad statum coctionis perducuntur: quod sane non nisi a calore haberi potest. Minus vero appetere ponitur, quia ex eodem Galeno s. de Usu partium e. q. & s. de symptom. causis cap. T. Fames, de Appetitus fieri dicitur ab humore melancholico acido , quo frigidus Ventriculus potius, quam calidus abundat .. Sed di neque simpliciter. dixit Galenus cal, diorem Ventriculum nullatenus appeteres sed stlum quod magis, seu melius Cone
quat, quam appetat 3 sive sub meliori sorma loquendi quod minus appetat, quam
concoquat, unde per comparationem solummodo locutus est . Addit praeterea, quod multo magis concouuat, quaecumque dura sunt, & non facile alterationi subliciuntur 3 quae vero facile alterantur, in ipla corrumpuntur. Rationem hujus affert idem Galeis nus I. de Alimentor. facult. r. I. ubi quaerens , cur nonnulli melius concoquant dura cibaria , puta carnem bubulam , quam pisces
saxatiles , inquit, quod in his bilis adeo abundat in Iecore, & Cysti sellea, ut ad
Ventriculum regurgitet, ibique duriora alimenta diluat, ac dissolvat; at vero si ei bos inveniat labiles , quique facile concoquuntur , eos in naturam biliosam transmutet, atque amarulentam cruditatem excitet. Uerum ex observationibus Anatomicis id laetistius explicatur per luccos ac linacres aleumdem Ventriculum confluentes ex glandulis ejusdem lenticularibus dictis, qui eum
70쪽
aliquando magis aeredine , quam aciditate vigeant, ut in his; qui calidiori temperamento praediti dicuntur, nidorem pariunt,
cum autem potius aciditate, quam acriminnia praepollent , ut in frigidiora temper tura , ructus acidos, ct acidam cruditatem excitant: de qua tamen re infra. Gaudet insuper calidis potibus, ae eibis:
his enim, ex superius dictis , melius conservabituri quoniam Corpora ab ortu Naturae temperata eonsimilibus delectantur, iisque opus habent, ut in eodem statu conserventur , dummodo excelsus talis, ac tantus non sit, ut correctione potius , reductioneque egeat, quam conservatione. Denique a frigidis nullam noxam percipit, si modiee ipsis utatur ν etenim per ea, quodammodo refracto calore , praeservatur ab aegritudinibus, caloris excessarer consequentibus 3 vel etiam reducitur in meliorem statum, qui magis accedat ad moderatum tem- Peramentum, omnium optimum . His adnectitur in textu particula , indice , quae idem sonat , ac convenienter , moderate, di sensim , sive paulatim : nam omne nimium , Naturae inimicum o dc quod paularam fit, totum est, a. capit.
LXII L in Galen . Signa frigidi Ventrieuli.
petendum qu/dem plurimum viget, ad
concoquendum autem minime ,. tales prae
eile alterationem sustιρiunt. Cito itaque in ipso acescunt, atque rudo aciais eructation ι-bus talis ventriculus plurimum abundat, is
gaudet quidem frigims , sed ab eorum usu immodiea faetis offenditur . Ita is ea, quae
extrinserus frigida occursant, urqvιt longiorι tempore tolerare , quemadmodum neque cati
turae , qua morbi ratione Rentriculum occupant . Me disserunt ab his , quae naturales exsulli , quomam conιrarta , non autem fir milia appetunt, quemadmodum naturales .
PIRA PHRASIS. FRigidus ex adverso Ventriculus ad appetendum quidem plurimum viget , ad
. concoquendum autem minime , di eos praesertim cibos , qui frigidi simi , nee lacile
alterationi , dc coctioni subjiciuntur . Neque vero satis suit dixi sis frigidos cibos, std oportuit addere difficulter concoquibiles ;siqui denas multi cibi, tametsis frigidi statuantur, quia tamen facilioris sunt concoctionis, profecto a frigido ventriculo commode diseiolvi, dc concoqui possunt, uti sunt fructus omnes qui a Medicis horarii appellantur, praelertim CeraIa , Pruna , Μora , istiusque
generis alia. Ratio autem, cur multum apinpetat frigidus Uentriculus, sed parum concoquat , deducitur ex Capite praecedenti dc potissimum ex eo, quia a succis acidi ribus , ventriculi frigiditatem comitanti bus, aut consequentibus , coctio , seu diselolutio in his promovetur , quae sine sese mentatione non fit, ut alibi dictum.
Amplius , cum cibus impletur frigidis ν& dissiculter concoqui bilibus, facile in acidam eruditatem incidit , di acidis eructationibus abundat : hae enim frigiditatis , seu debilioris caloris notae sunt Insuper gaudet hic ventriculus frigidis alumentis, ob analogiam , sed ab iisdem immodice sumptis facile offenditur: quoniam per ea, quantitate, & qualitate excedentia, fit
transitus ad statum praeternaturalem, a de que necessario laedentem actiones; cum s nitas intra certos limites concrudatur Praeterea, quae extrinsecus frigida occursant, nequit frigidus Ventriculus tolerare. quemadmodum neque calidus calida e per quae verba Galenus videtur sibimet contra.
dicere i siquidem supra digerae, frigidum ventrieulum sigidis gaudere ν nunc verulubdit, frigida non posse Ventriculum frigidum diutius tolerare. At perpens s iisdem accuratius, nulla erit in Galeno contiad, ctio , nam ibi mentionem secerat de his qui intrinsecus assumuntur; hic vero' de existrinsecus applicandis : Cibi enim quamvis sinr frigid, , quia tamen facile concoquun tur, prompte admodum dejiciuntur, idemque cito delinunt agere , aut pati in Uentriculo-: at vero frigida externa , si diutipspersistant, Ventriculum necessario laedent, cum in illum agant citra N:sonem, aut sui
alterationem, eo quod sint de genere agentium externorum , quae alteranr , & vi euotae non autem alterantpr, dc vincuntur. Eadem ratione dicendum de ventriculo calido , qui nec extrmiacus calefacientia diuturno tempore luiserre potest , cum ab uidem suininopere alteretur , dc calefiat , citra e rumdem remissionem: quamobrem