장음표시 사용
81쪽
re his, qua Meemunt. per Dilatam, vel nares, vel aures, aut borum , qui ei Δί res eveniunt, differentiis.
Pa RAPHRA FIS . I Uxta nuper tradita signorum genera, ab
Operationibus Cerebri laesis, de ejusdem aegritudinibus primum dijudicat . Cumque operationes Cerebri aliae principales sint, ut Imaginatio, Ratiocinatio; aliae vero a Cere-hro quidem dependeant, sed ad quinque sensus externos pertineant , atque utraeque , vel abolite, vel diminute , vel depravate laedi possint, propterea ab omnibus indicta desumit , ut ex singulis Cerebri aegritudines, & animalium operationum laesiones, innotescant. Incipit autem ab actionibus depravatis , di a deliramentorum speciebus, cum in . his proxime Cerebrum offendatur, ad quod illae proprie pertinent, & sive sola imaginatio, sive sola Ratiocinatio laedatur , vel etiam utraque. Secundo memorat laesiones sensus,& motus animalis, sub quibus comprehenduntur Epilepsiae, Apoplexue, Paralyses , Tremores, Laethargi, hi milesque . His tertio addit, quae per palatum , nares, Ecau-Tes excernuntur , sub quibus excreta, & r tenta vitiata continentur, ut in Catarrhis, destillationibus, gravedinibus, caeterisque. Quarto demum recenset omnium dolorum differentias, puta, gravantis, pungentis , inflantis, pulsantis, aliorumque, ex quibus dignoscuntur dolores Capitis, S Μeningum,' itemque oculorum, aurium ., 6c similium . Haec autem signa generaliora , dumtaxat voluit hoc loco commemorare Galenus , Mam particularia petenda sunt ex Libris istieis affectis ejusdem.
pa ιIat wm Ius, quae ipsi contingunt, ex pulmbus quoque dux, atque araeriarum , is ab ex- eandescent.s irae celeritate, avi taνditate,
QIgna cordis patientis octo proponit. Pal. o mum desumit ex speciebus scilis a
h litus. Secundum ex tremulis motibus, qui ipsi contingunt, puta ex palpitatione. Ter. tium ex pulsibus, tum ipsius cordis, tum a teriarum, ab ipso dependentium. Quartum ab excandescentis irae releritate, aut lardi. rate. Quintum a febribus. Sextum a pinigein rationibus partium, praelertim extimarum Septimum a differentiis colorum in cute arparentium. Octavum a doloribus,qui ipsi evmniunt . Haec autem signa in syndromen relata , plene de omnibus cordis affectibus atteis stantur, quoniam vel immediate, vel mediate saltem, a cordis constitutione, et usque operationibus, pro manant, de sive Cor ad calidum, aut frigidum intemperetur, fit sive ex desectu sanguinis . ac spirituosae ejusdem substantiae , sive a mala ipsius conditione obruente, aut dissipante, vel etiam exta
vente, aut congelante et re vel ab extri secus comprimente corpore, vel ab interius Occupante, aut opplante ejusdem ventrie los, ct cavitates arteriarum, ac Sanguinem ipsum inficiente , aut depravante exoriantur, ut ex alibi dictis clarissime patet.
. s Bamorum , atque abundantia , ad id quod praeter naturam eversone, O colore matio ae praeterea ex permutatione rem turae in bis, quae ad alimenti deductionem aut superfluitatum attinem exeretionem: sedis, ex gravitatibus, Ο tumoνibus, os dia σibus non modo bis, qui ια eo ortum habent,
i verum , is in illis , qui compatiendi ratione
proveniunt, quemadmodum an aliqua , vu
Sygna Hepatis aegritudines demonstra nistia, recensentur, humorum desectus , vel abundantia; degeneratio eorumdem Ritatu narurali in praeternaturalem I malus cutis color i laesa sanguinis per Corpus d stributio : vitiata excrementorum egestio . . . . et eorum
82쪽
eorum praesertim , quae per Iecur transi eunt, vel ab eodem immediate derivant, ut est fellea, di biliosa superfluitas, atque urinae depositio, ac deformatior gravitas, vel dolor apud Hepatis regionem , seu in dextro hypochondrio, tumor ejusdem , tentio, aut durities, ac denique spiritus gravis, seu respiratio impedita, cum tussi, quae sicca a Medie is solet appellari, ut evenit in obstructis, Iecore tumidis, altilque similibus , quemadmodum idem Galenus obse vavit in Medico Siculo S. de sic. Meti. e.
LXXIX. In Galeno. Signa Ventrieuli patientis.
enoscitur, ubi in concoctιone ion a vetitu Lumidi , MI Mei alimenti, wι superfluitarum exeretione detinquit se. Ita etiam ex fingultibus , eructationibus, naustis, vomitibus , O isti eorum , quae evomamur , speeiebus.
ΡAri modo dignoscetur Uentrieuli affbctus, ex mala concoctioile, de vitiato appetitu, ex egestione superfluitatum crudarum per vomitum, aut per secessium, en singulti hus, eructationibus, vel acidis, vel nidorosis, nausea, subversione, inflatione, tensione, itemque humoralium incrementorum dejectione, aut indigesti, vel corrupti cibi per alvum excretione 3 ae tandem ex doloribus, aut tumoribus ipsum infestantibus ν quae omnia ab actionibus propriis ejusdem ventriculi laesis ob sermenta dige. stiva vitiata, vel propter tunicas , fibrasque ventriculi subitantiam construentes , relaxatas, aut contractas , ex circumscri.
pro ipsius situ facillime innotescent .
cundum vero eamdem proportιonam, laealtu omnibus aecidit partibus: Nam ex tua
more , dolore , θ' operationum laesae, o excrementorum differentia sumentur ιηἀ-cia . T. 87. mores autem praeter nartiiram in iustammationιbus , scirebit, aede malis , O eo elatu sunt explorandi . T.M. Dotir autem emeumque obsede rit lacum , aut continustatis solutionem , aut subιιam asteratianem ostendit . Saluitur auistem eontinuitas iacimne , exesone , fracti ne, ore tentione. Alteratuν vero substantia ,
calid tale, frigiditate , humiaetate , fieritate. T.8λ ditur autem operatis tript citer, aut quiό debiliteae, aut quia vitiose, aut quia nudo modo sit.
PARA PHRA FIX. Ariecti thoracis signa quatuor recenset
e capite Galenus, dissicilem nem. respirationem , tussim , dolores costarum, &sputa. At perae vero arteriae aegri tudinum indicia refert ad dissiciles anheli, tus . tusses , dolores ejusdem , sputa, de vocis issiones ἀ Αt vero licet multum imter se conveniant utriusque offensiones, poterunt tamen facile internaseir Tines enim plerumque ex aspera arteria dependentes, siccae solent esse s ex thoracis autem, aut etiam pulmonis vitio, esse solent humidae.
Sic etiam dolores in Thorace sensibiliores sunt leviores , vel nulli , & solum cum sensu ponderis in affectionibus pulmonis: Medio autem modo se habebunt , qui in
aspera contingunt. Re iratio pariter gramulor , vel levior , crebrior , vel rarior . cum steriore, vel sine, fiet, si aspera potius cum tracheolis, vel pulmo, secundum suam substantiam assietatur: secus si Thorax extrinsecus, aut alia pars circumposita divexetur. Uerum dolor in Pleura, ac
Μediast mo acutior , dc molestior semper erit , cum sensibili Respirationis laesione, qua praesertim parte , nempe superiori . pulmo eidem alligatur. Non dissimili modo consectandum, su dit GaIenus, de assectionibus aliarum par
tium, eae tumoribus nimirum , doloribus, . operationibus laesis, atque exclementorum diversitate, pro eorumdem viscerum affectorum differentia , usque varia. Tum res
83쪽
varietate humores quoque varsi exinde male assecti dijudicantur, ut infra. Quoniam autem dolor inter praecipua signa partium assectarum numeratur , addit hic Galenus, illum, audeontinuitatis solutionem , aut subitam partis alterationem subsequi. In alteratione vero , ut illa d lorem inserat, tria ex eodem Galeno requiruntur Ia. meth. c. T. I. de θωμom. causis, cap. 6. Primum , ut alteratio subito fiat: Secundum, cum violentia . Tertium , quod praeter nuturam sit: siquidem in seminis effusione ex vehementi concubitu, licet quaedam violenta , & subita alteratio accidat , quia tamen praeter naturam non fit, dolorosa non est : sic pariter in Risu , Titillatione , caeterisque voluptu sis Corporis commotionibus. Caeterum aure ratio subito, dc violenter illata , neque sine humoris virulenti praesentia, fieri potest, ut propterea tenuem saltem materiam omnino exigat, a qua partes compunguntur , quemadmodum alias a nobis. Oliensum eli.
Hanc insuper dolorificam alterationem omnes quatuor qualitates, caliditatem , fri- siditatem, humiditatem, & siccitatem aD ferre posse docet hic idem Auctor, quamvis 2. de eo os indicam. secundum loce. I. ad humiditatem dicat nullum, conse . qui dolorem, illam scilicet considerans solam, & simplicem, non vero cum caliditate, vel frigiditate conjunctam , ut seipsam explicat I. de Natura humana comm. S. Sed& neque illae ab humoribus sejunctae unquam in humano corpore invenientur. ut Iartium continuitatem solvant , aut natura :m constitutionem alterent , doloremque afferant, etsi non manifeste, ac sensibili-.ter, saltem inconspicue, & insensibiliter, ut alibi dictum Soluta denique continuitas, incisione per ensem et exesione per Venena , aut erodentes, pravosque humores 3 fractione, per contusiones, ictus , ct vulnera ue ac demum tensione, ac inflatione per flatus insertur . Postremo operationes
Mmnes in universum tripliciter laedi posse, sum hic, tum alibi passim edocuit, abolite nimirum, diminute ac depravater ut
cim nullatenus fiunt, vel saltem sensibiliter fieri non videntur; aut impersecte, ac debiliter solum , vel demum sund aliter , ac natura fieri deberent..
LXXXI. In Galeno.m disserentia eorum, quae excernuntur
Q ecumque autem excerv.u tur c nonnulta ut affectorum locorum partes 2 nonnulla ut excrememta: nonnulla ut tu ipsis secundum naturam
eontenta singula propriam facient indicationem . d 9 I. Dictum est autem ius hisee
omnibus, plenius in tractatu de iseis affectis quem nullus ante nos, aut in Artem, iis methodum redegit, aut ad absolutam pem Bionem deduxit: quemadmodum , in omnibus aliis evenit , quibus initium quidem, aliquod ab Antiquis est datvm , non tames absolutum est opus. AEgrotantium itaque eo porum ex tractatu illo indieιa sunt sumen-- . Eorum autem ,. ρυι in aegritudιnem
lapsuri sunt , Ο, qui sanitati res ituendi,
praesens doctrina complectitur ..
Eorum , quae excernuntur, tria genera constituit, ex quibus internae aegriti dines dignosci possunt : videlicet partium solidarum , ut pulmonis , ramentorum ip-
testinatium, Renum , Vesicς, & similium P
quaeque dicuntur excreta toto genere prae
ter naturam , ut & puris , saniel , sanguinis vel simplicis , veli commisti, aut degenerati , vel grumefacti; & denique lac corum, seu liquorum naturalium , ut chyli, vel cibi nondum digesti, itemque uri' nae , & faecum , quae licet excrementa fiat naturaliter tamen statutis horis, & locisω
detineri debendi, ac deinde ad certum tempus expurgari'. Ab horum autem excreet tione- , vel quantitate inconvenienti, vel qualitate .depravata , ves non debito, te . Pine . modo , aut loco habita 3 aut ejuasortasse rei, quae nullatenus excerni opor
teret , partes affectae Deile dignosci possunt, ut plenius .se egisse testatun in Loris, de locis affectit. Et hactenus de signis Corporum aegrotantium. Nunc de signis latu rarum aegritudiuum Corporum Neu ε
84쪽
LXXXII. In Galeno. - signa futurae aegritudinis. TEXTUS.
'. aegritudinis pericvlum imminet , mediam formam babent, inter ea , quae sanis, is quae aegrotantibus evenrunt. Stquidem fani3 omnia secundum naturam insunt rpraeter naturam vero aegrotantιbas, quatenus aegrotant. In confinιo autem horum ea ,
quae sunt Corporum neutrorum indiciar quorum nonnulla quidem sunt ex eorum genuere, quae ferundum naturam, sed vel quali.' talibus, vel quantitatibus , vel temporibur permutata e quaedam autem ex his , quae praeter naturam sed minora bis, quae aeriis tudinibur aclunt. Atque id reo hae quίdem Corporum dispositiones , quae in aegritudinem easura monstravi, sunt ex Neutrorum genere , atque una, ea , quae ipsa indieant B . Primo enim Me sanitatem ostendunt, secunda autem aegritudinem e Et Mnι eadem Agna serendum ad aliquid habitudinem, Ne tra, is Insalubria r quae quidem praesentem dispositionem ostendunt, Neutra ἰ quae vero futuram stetmonstrant, Issalubria. T.93. Eadem vero ratιone, is quaecumque aegrotantibus Aena salutaria apparent, dicentur quidem salubria , quia futuram sanitatem ostendunt i dicentur etiam aegra, quatenus praesentem ostendunt aegrιtudinem : Neque inamsiguo es , quod quae sunt utrorumque indieatrva , Neutra dicentur secundum unum quoddam neutri vocabuti ignificatum. Neque vero mirari oportet eadem signa trer an Hver. sis babitudinιbus servare rationes, quae is salubria, is a ra , ω Neutra dicantur. - T.9qQ Secundum vero alterum significa. tum , quaecumque his, qu3 a morbo referuntur , insunt, sana Neutra appellamus , neue in alio senipeato arripiunt ea, quae senius insunt. Haec quidem omnιa pluribus cyroneeptibus , is rationibus sumietantur :quaecumque vero in bis, qui integra sanuate1ruuntur, inter salubria tantummodo compu.rantur , , quaecumque aegritudinibus ensunt, neque futuram praenunerant fanitatem, foti haec aegrorum conceptui subraciuntur. Sed de bir quadem postea dicetur. sT.9s. Nunc quin futuram praemons rant inerιturinem , priui exequamur . Cum vero fit eorum disse. rentia duplex, μιus ea pertractemu1. qua 'o Toeteti Op. mae Tom. V. quantιtatibus, vel eralitatibus , vel temst νιbus , non autem propriis 1 eeiebus ab eo,
quod secundum naturam evanant: veluti ciborum appetentia intenta, vel dissoluta , aut quae non servit tempus consuetum , aut ρ- ad Mutia non usitataferatur , aut ad excretiones eibι Iuperflvitatum, quae aut paucis res , aut plures , aut humidiores , aut durio. res existant . Sic bumidiorum excrement rum, vel defectus, vetsuperabundantia priter consuetudinem naturaum , aut in eoi re , aut in eonfisentia varietas aliqua, aut in tempore exeretionis, is vigiliae plurer; ae somnus , aut non consueto tempore . E dem modo potus pluris , aut paucioris , eri
H , aut frigidi insolens appetitur ; Muti is
rerum venerearum usus immodicus, aut intempestiva concupiscentia , is plurea, aut pauciores sudores, quam e veniant, is admotus torpor, aut si moveri tentaverint, tr vitas , aut vehemens exsolutio, menstruoru moeriatatis , vel immodica, aut dimiauta evaeuatio . sic is quae per ora venarum Graeeibaemorrhoidas appellant, si Sanguinis effiι-M . Sed is si voluptas in cibo , potuque, aut fit mori voluptati similis futurae indiarium es aegritudinis p hebetudoque animi nouuaturalis, aut oblivio quaedam inconsueta, aut somni, qui pluribus imaginationibus abundant , quam prius: audisus, is odoratus , visuste hebetiores , aut turbulentiores ,
ut simplieiter dieam 3 quaecumque secundum
naturam inerant, Me quidem augmentata . haec vero comminuta , Me vero temporisasquιbusdam , aut quantuatitat, aut qualitat bus immutata. Fιρmdem , is tuus Corporis moles, aut m or, aut minor, aut magis atriba , aut ma is rubra, velut lividιον, aut nigrior , ructusque , ωflernutamenta, O 'Mtus plures, aut pauciores bis, qui secundum naturam ; sic is quaecumque per Nares,
vel palatum, vel aures, per quos meatus C νebrum expurgatur , vel temporibus , vel quantitatibus , vel quatitaribuι immutata. e igitur omnia ex genere eorum sunt, quae seruntum naturam . T.96. Μorsus autem ventris, vel in ore ventriculi , vel in ahquo intestinorum , aut eam alvus subdaestur, aut cum Ustmιtus excιtatur, aut cum mingitur, sive aliquis alius dolor mediocris ex genere quιdem existιt eorum , quae praeter naturam rnon tamen qui ita se babent, aegrotare dicuntur : sicutι neque qui Capite gravantur . aut dolent , aut vitiant, cum nondum suom suetiν impediuntur operationibus. Hic enim
85쪽
tentiae, quae velfariis sustinet, vel Dιnertar,
unaquaeque ex bas, quas antea disimus , vel
se quaecumque is senstas, non in eo, quia magis, aut minus invicem inferuui, sed toto generepunt praefer naturam . Et haec sunt signa morborum , ληω modisa fuerint, nondum hominem a eonsuetis operibus sufferunt amovere . Talia vero sunt m gustunvidem , vel salis, vel amarae, vel alim. 1as alterius quatitatis sapor nobis iudiea- αν r sve in omnibus, quae bibantur, aut manducantur , aut praeteν quῆd aliquid assumatur, saliva tria talis sentiatur. In odo. rata autem , quando alicuius unius statum tis sensum babemus nullo odorabio praesem te, aut eum plura isterentia naribuo iam mmux , omnia velutism tia sentimus oschius mero nihil sentimus, aut aliquid fetens, em
iamsi nihil ad , quod farreat. suantum vero ad auditum , fons , is strepitus ad id, quod
'aeter naturam pertinet : quemadmo mTisu, quaerumque ante oculos apparere ere-
untur nigra , os atra, eaerulea, oWm-D , is flava nonnulla rotanda , tam Lia autem oblonga, quaedam gracilia, qamdam crassa , oculis praetelli virimur. δε sensu autem Tactus , cum inaequalitar alia
qua , spissitudo, vel gravisas, vel tentio, vel torpida , vel 'viderosa dispositio, in toto Gorporas babitu sentitare iustis. sis partibas , ves totis , ves eo fessio , vel missis , NI gravitas, quando modIea fuerint , ac minime firmae, neutram quidem dispositionem adesse demoUrant , futuram vero aegritudinem praenunciant.
PARA PARASIS.CUmque huensq; lare nimis egisset Galenus de signis Corporum Salubrium, di
IniaIubrium, ad exactam nunc omnium Si. gnorum notitiam , quod reliquum erat, prosequitur reserte indicia Corporum neutro. rum , atque eorum potissimum , quae Deo, dentiae, is, cinealescentiae appellantur. Et quidem neutra decidentiae primum docet, mediam formam habere inter ea , quae sanis, & aegrotantibus accidunt. Sanis enim
omnia secundum naturam insunt, aegrotan- tibus vero praeter naturam. Neutrorum au.
rem mme indieia, subdit aliqua esse secunis dum naturam, sed cum recessu in quantita te , qualitate, di tempore 3 aliqua vero praeter naturam , , sed non cum tanto recessu sunt .egri Misis. Secundum Naturam Intelliguntur, quae accidunt quidem consoris mitet Naturae, sed vel phis iusso, puta cum quis immodice appetit , Vel appetit, quae frigida sunt , aut acida, aliavε, vel etiam tempore indebito. Praeter naturam vero ducuntur, cum pertinent quidem ad statum praeternaturalem, sed cum leviori recessu, nempe cum adest dolor, ted exiguus , tum committitur cruditas; sed levis , dcc. Hine infert, signa neutrorum dici posse respectu
divertorum neutra & segsa : Neutra quidem , quatenus praesentem indicant statum ;aegra vem , quatenus suturam aegritudinem praesagiunt . Quin di eadem ratione signa in aegrotantibus apparentia, ait esse posse salubria, quia suturam sanitatem po tendunt 3 & aegra . quoniam praesentem ostendunt aegritudinem: & neutra, quatenus sunt utriusque indicativa, ut est exemplum in Urina concocta febrientium, sputo sanguineo pleuriticorum , sudoribus, dcc. Signa insuper Convalescentiae commuinnia esse potiunt tum convalescentibus . tum senibus. At in convalescentibus considera a cum spe saliatis, eo quod significent retemum Morbi, & pristinae Sanitatis regressum: In Senibus vero statum senectutis talem , qualem aetas senilis suster l, ac expinulat.
Post haec proponit Galenus plura signa
Neutrius Deciae nitae, quae ab his, quae sanis insunt secundum Nataram, prodeunt 3 sacta tamen mutatione in quantitate, qualitate, vel tempore . Exemplificati autem illa in ciborum appetentia intensa , vel dissoliata, vel etiam intempestiva, aut quae ad edulia non usitata sertur: in Excreti nibus, aut pluribus, aut paucioribus, hu-l mdioribus , aut durioribus : similiter in
luperabundantia, vel, desectu excremento. rum , eorumque mutatione coloris . auteonsistentiae,r in vigilia, aut somno, vel breviori, vel longiori , vel intempestivo: in. egestione Menstruorum ex utero , de
ex haemorrhoidibus, aut retenta , aut . modica, aut diminutar in rei Venereae concupiscentia, usuque immoderato , aut importunor in Sudore copiosior , vel paucio- aut etiam insueto : Corporis torpore,
aut lassitudine : Animi, di mentis hebetudine , vel oblivione: in Insomniis. variis
phantasmatibus resertis, Auditus, Odor tus, Visusque imbecillitate, aut turbulenia a in Corporis moloe .adaucta , vel imminuta i mite ejusdem dealbata , uel nigre-' a mediocritate, adeoque minora his, quae t iactat rubra, aut livida I Ructibus, iur-
86쪽
87쪽
etiam de his , quae ad unamquamquM attinent operationem, in his libris , in quibus
de Causis Aeridentium agitur . Iuare omnium horum singulorum materiam ex rasedem Abris colligere oportet. Ego vero pro
lixitati parcens bis sermoni de signis finem
faciam, transgrediar autem ad illum, qui
EXpositis signis suturas raritudines prς-
nuntiantibus , Methodum postremo edocet Galenus praenoscendi salutem, aut mortem in aegrotantibus: & signa quidem salutem portendentia , salubria appellat: praesignantia Mortem , secundum genus
vocat aegra, in specie vero perniciola. Salutem , aut Mortem portendentia de- fumenda esse docet ex virtute, aut Virio, robore, aut languore operationum , Partium praesertim principalium . Si enim operationes istae validae sint, ac robustae, honus eventus indicabitur 3 si vero malae fuerint, & imbecillae eventus malus prae fagietur. Secundo sumuntur indicia ab opo rationibus pallium , quae principales immediate , proximeque sequuntur , ut sunt
Arteriae, Venae, & Nervi, ex quibus bene, vel male affectis, pari modo de salii. te, aut interitu prognosticandum : sie laeso in Nervis , ut punctura , cola Vulfio, distentio , desi ratio pessima est , & non raro lethalis . Itemque Aneurisma in Ar teriis: Erosio, aut laxitas in Uenis, ut inhaemorrhagiis , & varicibus . Tertio sumunt signa ex laesionibus partium , seu viscerum internorum, potissimum Ventriculi Intestinorum, Vesicae, Renum , Lienis, Pulmonis, ex quarum partium laesonibus, plus justo gravioribus , plerumque Morseontingit. Quarto eapiuntur indieia ae laesione partium independentium , idest neque tribuentium, nem' recipientium , ut sunt Cartilagines, Lis amenta , ossa, gundulae , a quibus licet signa Salutis , aut Μortis, proxime, ae immediate deduci n
queant, quia tamen alias partes nobiliorer laesas in consensum trahere solent, perieu lo non carent, ut in Tumoribus, Doloribus, Fracturis, aliisque si milibus . Deni.
que ex coctione, vel cruditate excremen torum, & peccantium humorum, ut praesertim ex urinis, sputo sudore , pure, s-gna Salutis, vel Morris colliguntur . Etenim ab excrementis vitiosis , humoribus crudis, crassis, diversimode coloratis, aut permistis, vel contra concoctis , ct conis venienter edomitis , Naturae languor , vel robur arguitur, adeoque Morbo , & causae morbificae 3 vel praevalens , vel suc cumbens , sit illa tandem superanda, ve superatura. Quod si Res haec in ambiguo sit , puta si nec Natura superet , concoquat , & secernat excrementa , pravolque humores φ nec viceversa superetur , ae evincatur a multitudine , & pravitate eorumdem, tunc sicut neque in melius, neque in pejus itur, ita nec sanitatem, nec mortem ostendet, proptereaque signa erunt
Neutra primi significati , idest per exclusionem utriusque extremi. Quae autem mcdo sanitatem, modo Μortem pollicentur,
erunt signa Neutra tertii significati , ut sunt digiti denigrati, de quibus Hippocrates in Prognosticis, inquit , modo signisi
care mortificationem Caloris , modo critii.
cam depositionem humoris melancholici ad articulos . Ita quoque sunt evacuati nes in morbis habitae, quae aliquando criticae sunt, cum conserentia, & tolerantia lactae 3 aliquando vero sunt symptomatiacae, & perniciosae , iuxta ea , quae idem Galenus edocet in lib. Nidemiorum, praesertim super historia Philisci , ct in libria de Crimus , ac de soplomatum Causis
quibus in locis su se ae nis se egisse hoe loto memorat . a 3 Atque ita prolixitati parcens , sermoni de signis finem imponit, & Nos quoque finem huic II. Linrofaciamus . Qui vero latiorem sermonem de his exquirit, legat Prosperiim Alpinum peculiati libello de Praesagienda rita ,-να in Σ'Totantibus o
88쪽
CUM IMnrisi, a) fi per Primum , O Meundum Librum Artis
Medicinalis Galeni Paraphrases nosmas tradiderimus , Corporum nimirum , O Signorum , SaLubrium, Infatubrium, di Meutrorum, Naturas , ae disserentias, quantum Ratio posturibat , roseuti: Reliquiamnunc es , ut da Causs si liter Saluθγibus , In Iubribus , O Neutris , qua opereyant explieanda se edi eramus; cum ex antea traiuitis , Mediaeina , tota quanta es , circa Salubrium , In Iubrium , ct Neutrorum notitiam versetur. Pro Gausis autem , poti mum hoe Deo intelliguntur , qua Proeatarctica a Gracis appellantur, atque ex bis, qua Remediorum vicea gerunt , quoniam isa Salubritatem , In lubritatem , ct Nestras. talem inferre pinunt sub quo sensu Causa impraesentiarum Mei
piuntur . t At quoniam Casiae hoe modo fumptae , vel Sanitatem eonferυanter νυeI Morbos abigentes , vel Sanitatem rescientes , aut ab imminentibus
agritudinibus praefervantes , vel deniqua qua ab iisdem evaserunt Corpora, resaurantes es possum a propterea Galenus , ne quidquam intemtatum relinqueret , de bis omnibus Me Tertio Libro agit e ct primum quidem de Causes ConferUantibus Sanitatem , quarum confideνatio ad eam
Medicinae partem spectat, qua graece Evectice dicitur, id λ , boni Fabitus corporis Confer tris: mox de Causes Curat is , unde Τher
peutice , deinde de Catio Praeservant bus Corpora Neutra, ne in agritudinem tubantuν , indeque Prophylactiee r postremo de Causis Rescientibus Corpora Camvasesentium , . ct Senum , qua Medicina Pars Ana Ieptice voeatur , ides Refectisa , seu Resum a Corporum , lubricam sanitatem habentium . Ruibus m genere praecognitis , IIvulorum nunc Capitum exposionem , ast Paraphrasm i methodo bactenώs in cateris ser-
89쪽
LXXXIV. In Galeno . De causis salubribus, Insalubribus,
dem Ialubres, hae autem inlatu stres, bae vero neutrae r primum de Caussa. Dbribus erit sermo. Iuia vero is, nonouuae ridem conservatrices, nonnullae vero esserises sanitatis , sunt autem ων tempore , o dignitate priores Conservarines; incipiendam es a Consem'atricibus. Cum igitur non unum tantumst sanum Corpus, si a plura , ut supra definivimus , in eorum fingulis propria erit Causa conservatrix squidem omnis Causam eo, quod ad aliquia, existit. His igitur denuo Iumendam initium ab optima Corporis eonstitutione, ar- u salubria sint, eon- 'irandum . T. 2.9 Eorum aurem tauri timem ipstas rei natura insηuae . Si enima atιbile atque inasterabile esset Corpus , semper optima eonstitutio persira et , neque artis praesidio indigerat . moniam vero alteratuν , corrumpitur , Ο Uertitur , neque eumdem servat prioris status tenorem . ea ratistu auxilium desiderat
M E iit primum Galanus sermonem hu-Lius cum mcedentibus Capitibus . Postquam enim de Corporibus , dc Signis hacteirias egi siet, se nunc acturum pollicetur de Causis, quas pari ratisne dividit in salubres, In lalubres, & Neutras; atque de Salubri-hus primo Ioco se velle sermonem habere ait; cumque Causae esse possint ves Conservantes, vel Effcientes sanitatem , subditi oportere primum agere de iis, quae sanitatem conseryant, quis istae rempore , ct dignitate priores iunt Effectriemus e tempore quidem , quia sanitas prior est morbo, qui cum Meedit, sanitatem recessisse supponit i di, itate vero , quia dignior morbo sanitas est; nam sanitas persectionem , morbus vero impersectionem significat. . Cosservatrices praeterea Causae tot sint,
quot Corpora conservanda, quoniam ad aliquid referuntur, iuntque de genere reIativorum 3 adeoque cum Corpora sana, conservatione egentia, plura sint a in primo Librohrius operis memorata , de omnibus hic enim mentionem saeli: Et NimI euidem Cansis Con servant i bus Corpus Lanimum,
ex quarum cognitione reliquae facillime innoteleum. Et quamvis saluberrimum Corpus videatur nullatenus egere causis Conservantibus , eo quod statuatur veluti Regula. de Mensura caeterorum , assimileturqu* statuae Polyclest, in qua nulla excessus, aut desoctus 1 cluia tamen ejusmodi Corpus it ter
bile, ct impassibila nusquam est , nee si T
ilas, posset perpetus exactam illam sanit tem possidere propterea fit, ut etiam con-vlervatione opus habeat, saltem ad corrigendos , removendosque leves , α exiguos a mediocritate recessus, seu desectust usibules, ut alibi a Nobis notatum est. S. enim. uindit hoc loco Galanus, impaιιbiis', atque inalterasve esset in pus, se er θη-σ co statuero perduraru, me in aetis modis im
ageret. suoniam vero Hieratur , corrum
pitur , vertitur , neque eumdem servast ror/s status tenorem, ea ratione auxiliu- desiderat. Haec ille is
sus modis uomum Corpus asteretur.
M. Eevntam quis igitur astera ν - s , tot auxiliorum , hoc est Cambarum Conservatricum genera habebis, quas x bis , quae dicta sunt, fiquet esse ex, corre Ilvarum genere: sed quia imulatim correctio-πessaelant , antequam omnis iuram noxa, non recleverantes afuturo malo, sedWπ9utis status Conservatrices Medici appellant. T.4. Alterarin litust inmur a nonnialis quiadem necessario , a ovibusdam vero non necessarior Dico autem nersario, quae nul a est rutanda ratio: non necessario aurem reliqua. Nam aerem quidem nos ambientem femper artingere, comedereque, ac bibere, vis, lare, is dormire , es nersarium nremur a tem ,-exitialibus feris obviare, non moessarium. Guare circa primum causarum genus versatur Ara Corporis eo remutrix; circa se. cundum autem minime. c T. s. ysuοι ei uris merosint ea, quae ex necessitate Corpus a terant, distinguentes reo να- is Letulis earum causarum salubrium genus inventemur. IIs igitur unam quidem ex ambientis aeris
90쪽
retias Gomoris , is partium fingularum et Tertium ex somno , vigiliat mariam ex his , quae assamumur: suinpum ex his ,
excernuntur,'ves retis ritur e Sextum ex A-inimae assectibus. Eae sis vae osse est inliquomodo asset Coπus. Ab Aore quidem ambien-M , quia aut calor, aut frigefit, aut exsiccatur, aut hume rur, vel secundum bisum satιtur coniurationem, aut in.3ota Hieratis substantia. Ex motu vero , is quiete, cum utraque modum exeesserim, aut calefactum, aut refrigoratum , aut humectaιum , aut em
securum,uel aliquid fecundum horum patiens con iurationem. Sir ω ex somno , is vigilia ipsinissati est necessarium, secundum eamdem rationem. ω ex animae offectibus , is ex
ηὐ his, quae assumuntur, aut eAcernuntur, orretinemar. Haec si quadem omnia, partim quidem protinus, ω evidenter, partim vero per alias causas medias alterant Corpus, em sanitatem corrumpunt l,ω de eorum fingulis
seorsum fori mus in tractatu, qui de Sala. bribus inseribitur . T.60 Omnia ustar nunc dicta genera, materiae quaedam sunt balubrium
causarum: at usu opportuno adbibito, causae sunt conservasrices, atque salubres: sed ubιa modo deliquerim , ins usus redduntur . Unde Qtiam liquet ex his nullam sarum rein rum exteriorum, i aut fatalom ,. aut insalmbrem a uobis existimari oportere, at easdem potius ineo, quia ad aliquid esse , quandoque quidem salubres, quandoque vero in salubres. Nam ubi motum Covus i erat, exercita-tatio quidem salubris, otium autem insalubre t cum vero eget quiete , otium quidem salubre , exercitatio autem infalubris y e em modo de cibis, im potiueius , ων de mliit omnibus statuendum . Horum enim M. gula quando, ut Meestas Corporis exigit , cum messura, is qualitate opportuna a L heretur, salubria sunt; at eum citra omnem necessitatem, ac praeter modum afferuntur,
insalubria. I. Atque hae duae sunt circa salubre is, in salubre intentiones, rei seu,
cet, quae adlabetur , qualitas . ac quantitas . Neque enim est ratiori consentaneum etiam temporis Oeeamnem , quae in bis, quae .dicta sunt, continetur, veluti tertium aliquod, ab eodem diversum introducere. Si enim tali, tanta re oblata egeat Corpu1, nemini dubium , quin etiam in tempore afferatur. T.8. Oeea,fiquidem temporis inde ortum habet,
quoniam fluxoris, ae iacile mutabile es
--tia corpus, ae pro transmutatio II m do aliis alio tempore eget auxitiis c suartu non est raritum aliquod praeter ea, qua d,
optimae igitur corporis cani Mioni, cum Πν- ea usus aer fuerit in temperis ρο uus, earum re um, .de Quous nuper diximus , . quietes Dulcet, ac motus, somni,hvigiliae, is, e rum, quae risumuntur, atque exce3yuntur . exquisita meinocritas coad let reum vero aer a tempeiae recesserit, tantum ρ mediocritate e variaηe oportet, quantus fFerat ab
optima temperatura reo lsus. T. I Id Hi v ro sunt mediaeritatis Icopi: in aere quidem ambiente, is neque horreat comur .propter frigus, neque sudet propter aestum. s τευ In exerritiis autem cum primum lassari eue-ρerit Corpus, confessim quiescera, s T. U.IIn ribis autem coetionis pers ectio is, excre mentorum modus in Oati, quantoque conveniens'. .aessu tis vero ιn his, quodammodo est
coctioni, appetiyur. Guare neque, praefide reat , qui fluuiorum , quae assumuntur , quantitatem myιiatur : optima squidem N tura , quantum anetit, tantum Giam comeoquit . G. I4 Sic Ox somηο modam ipsa Natura pra Mit: διι, Ἀροι optimam Corporis constitutionem sunt sortiti, is tune is som-ust excitantur, cum eorpus ampliori quiete noni eget. Cumque tatim victas rationem adhibuerint, nudium est in eorum 6-erementis delictum , quae uel per ventrem , vel per urinae. meatur, vel per totum Corpus egerunsur. Nam priora quidem ex mediocritate eorum , quae assumuntur, remuerantur:
totum vero Corpus salubriter perflari facit exercitii usus moderatur. s T. Isia Liquet autem ab ipsis caveri oportere omnes animi immodicos affectus , videlicet Ira, Tristitiae, Exeandeseeotiae, Timoris , Invidiae : me enim aberant, atque a naturalι sata Corpus
P a R A PHRASIS . UTQt propterea Auxiliorum, seu Cauciis
rum Conservatricum genera esse ait , quot sunt modi , quibus Corpora alterari pot- sunt, quoniam ex eodem Galeno 2. Metb. e. 3. 9. Heth. c. I a. Di m. de Uti sect. Urarasybul. c s. Unum nonnisi unum inaliscat . At vero, quia Caysae Conservantes , etiam Corrigentes hic appellantur . dubitari sana ratione . potest , quid ex ipsis corrigi