장음표시 사용
132쪽
Ad aliud cum dicitur, papa ordinaria potestate et regia lari potest regem sic principem recommunicare. Cocedo, nec potest alis ais eximi a tali iuridica potestate nisi P comcilium,ut dic tu est supra:sed in casu quo temporalis domi
nus erit ocommunicatus, Vassali tune non tenentur ei obedire:ergo tunc non habet potestate iurisdimonis in eos qual)rius hahebat. GHoc argumentu tangit multa satis difficita.na habet o multis imissius 6c G pra Ilica is familiares
excommunicati possunt participare cum eo ad minus in re hus ciuilibus.ergo cum rege comunicato vagati δc sub
tecti possunt participare, cum sint quodam odo serui eius. nam obedientiam tenentur illi dare et exhibere. Quantum M tempore mcommunicationis principis serui locati in notenentur non comunicare secum in rebus ciuilibus, sed alii subditi.dicit glo. absoluuntur ab actu obligationis, sed non ab obligatione, δί tenentur D tali tempore secum non par ticipare, dc non obedire: sed ipso absoluto ab ocomunica tione tenent Ut 9. Q Circa hoc est alia dissicultas,si sortes sit exc6 municatus,&Plato habet aliquid a sorte quod accepit furto vel mutuo: utrum Plato teneatur illi O tunc rest, tuere Si sic, go tenetur secum participare. Resolutio glo.
est Φ pro tali tempore est sopita obligatio, ita P in tali te
pore si n5 possit restituere aliter nisi participando eo,no tenetur ne B potest licite tuc restituere. 6c sic restitutio ali/quado ratione mcomunicationis sopitur. Eode modo dice dum est in vastalis is ratione mcomunicationis principis sopitur eoru obligatio,sed no soluitur simpliciter. Opinio doct.simpliciter obabilior est CP nec per excommunicatio nem neς alio in o pol papa principem deponere a sua dignitate imperiali Sc regali. Sed arsuit doctor contra hoc in septima ratione,ab illo est impertu qui habet inruo gladiuscilicet tam spiritualem qua temporalem. sed papa est huiusmodi .ergo. Patet antecedens supponendo in per gladia materialem micilietitur potestas regia ad quam spectat uti gladio in nullo Lad R xiij. I Isi sine causa gladium portata Ied Petro Sc successoribus commissus est uterque gladius, Lucς. ij.quaesiuit Christus an essent glad4. respondit Pe
133쪽
trutizEcce duo gladu sunt. 8c cu eduxisset Petrus unum it Iorum,dixit Christus: Mitte gladium in υaginam. et n6 di. xit, Aufer gladium. & per hoc osteditur P rhibuit rium illius,& non potestatem.& in illo passu arguunt is utram potesta est commisti Petro.&ista sententia videtur esse Innocentii quarti, P in gremio ecclesiae ambo gladii sunt: et qui extra ecclesiam sunt,nullius habent gladri potestate. 'Resp6det doct.negando uterque gladius sit commissus Petro:& ad Obationem LuΠ:. h. dicit doct. Φ duo sunt in sensu literati, hoc est.intelligit de gladijs materialiby.&tempore quo Claristus hoc qu siuit, n5dum erat Petrus papa,sed poli resurrectionem factus est, ideo tunc non qup ehat an haberet gladium spiritualem. Bene verum est quod
in sensu mystico potest intelligi per istos duos Gadios ista
duplex potestas led ex sensu mystico no potesi efficax a gumentum ad aliud proba luna sumi nisi fuerit per alium passum scripturς habitum. ideo per illos duos gladios non 'potest inferri quod fuerit Petro dc successoribus comissa utraque potestas. Secundo ego dicerem P quantiis intelli gatur in lenta literati,non tamen sequitur quod fuerit con, missa Petro. nam licet in ecclesia sit utraque potestas,non tame in eadem pessona.nam illa potestas quae significatue per gladiu materialem, est Petro phibita. Dixit enim Chrilius Petro, Mitte gladium in vaginam. Reges gentium dominantur ecc.Si vero in sensu literati per utrunq; gladium utraque potestas acciperetur,solum potest inferti Φυtram potestas est in ecclesia: sed non potest inferri quod utraque potestas sit in eccesia in eadem persona. Et ad Uerba Inno centii si intelligantur quod extra ecclesiam nullus habeat legitimam pote state qua Utatur gladio materiali, illa sapiuthan esim. Nam 8c apud fideles Jc apud infideles est vera potestas laica.ideo parum curandum est de au thoritate In nocentii in proposito. et Ad octauam rationem.
t Arguitur sic. ab illo est imperium in ordine ad suόm se
habet imperator ut discipulus ad magistrum. sed impera tor in ordine ad Pupam est huiusmodi,in capitulo solite .de maioritate Sc obe. ergo impetium est a summo pontifice. Item dicitur P quicquid lucis habet luna,hoc habet a sole.
zo a simili quirid potestatis habet imperator, hoc cui
134쪽
De suprema potestate laica. εο
papa.Dico P tales comparationes imperatoris ad papaesnon fuerunt propter temporalia, sed solum propter spiri tualia quae suscipit ab ipso papa. imperator enim est filius Papq,non propter temporalia, sed .rpter spiritualia. Et sieex his non potest inferri P imperium sit a papa.cAd decimam rationem. WArguitur sic. ab illo eli imperium, qui vacante impera tore habet imperium regere.sed mortuo imperatore imperium habet regi a papa. ergo. Dico quod cum deest imp rator, ex institutione Christi imperium n5 debet regi a papa, immo ab electoribus imperatoris. di de facto ita est in regitur ab eis. 8c tamen si papa ex institutione Christi ha heret regere imperium,mortuo imperatore malefacerent electores si no permitterent eum regere,et in potestatibus malefactum est cedere iuri suo. sed si papa habeat regere,illud est solum ex institutione humana. iam vacate imperatore,qui habent illum in s ii tuere, dehent illud imperium regere. Similiter vacante papa, qui habent alium eligere Scin sit tuere, ut sunt cardinales, debent papatum regere. βimiliter Vacante episcopo,canonici qui habent alium prificere Uc eligere, debent episcopatum regere. Et iraec pauca circa secundam quaeitionem diota sus iant. Accedendum iam ad tertiam sequentem quaestionem.
An iurisdictionis temporalis authonlitas dependeat a papa& Romana cccleusia. Capta N PRAESENTI QUAESTI
ne quaerebatur an imperator habeat possessiones quas post det,rati5e imper' a papa,Vel a deo:& tandem reolutio doctoris fuit quod non habetam mediate nec a deo nec a papa: ad ilium sensum quod nec deus nec pa Pa immediate ei c6tulerint tales possemcnes: sed habet imediate a popin
135쪽
Io sic quod sunt collatς ipsi ab ipso populo,et post collatimnem nullum recognoscit superiorem in illis praeter deum. Et sic in isto sensu hahet immediate a deo illa possessiones. Visum est etiam principaliter de duobus punictis. Pinmum,Vtrum hona anno a dignitati imperiali sint impera. toris quantum ad proprietatem :& de hoc fueruidui opiniones. Secundo uisum est an imperator sit proprietarius Omnium rerum impera puta an sit proprietarius in honis Sortis, Guille i, Ioannis &c. Et satis ad hoc resposum est lacundum mentem docto. Clam in ista tertia quaestione quaeritur, utrum papa Sc Romana ecclesia habeat comomittere iurisdictionem imperatori S caeteris principibus non recognoscetibus superiorem in temporalibus,ita quod potestas iudicandi quam habent temporales domini,cuiuticunque conditionis fuerint, non recognoscetes superiorem in temporalibus,sit a papa o ordinaria sua potestate.Hoeen an papa re ordinaria potestate habeat committere iu/tisdictionem dominis temporalibus,ita quod sine tali commis one inordinate illam iurisdictionem merceant. WEt antequam aggrediamur quaestionem,primo supponenda sunt aliqua pro intelle tu illius. Primo quod impe. rator vel rex trahet multas potestates iudiciarias. Primo ha het potestatem punitivam in corpus hominum su itoru& in honis: itaqubd potest illos ad mortem condemnar ad mutilationem membri, ad carceres perpetuos, ec ad honorum perditionem. 6c ista vocatur potestas punitiua in corpus subditorum, et auferendi eorum bona ct libertates. Praeter hanc punitivam habet aliam potestatem iuris
di ionis secudum quam potest sc tenetur adiudicare mi cuique quod suum est. Nam quando est quaestio de posses.sione potest rex authoritatiue diffinire cuius sit. & sic iudicando non punit aliquem . nam per hoc quod iudicat hanc rem esse platonis quam sortes nitebatur usurpare,n5 punit ipsum sortem. ideo illa potestas non est punitiva a correctiva, est tamen iurisdictionis. Habet enim potestate diuidendi dominia. in ca. quo iure.vi'. dist. Habet etia potestate prsceptiuam ad qua spectat leges codere, &potestate imponedi tallias et tributa 13 eXigetia boni cois re resp. regni. Vnu illas potestates haheat a Papa, Vel Romana ecclesia Quantum ad prima potestatem, scilicet punitivam
136쪽
&super corpus 8c membra & hona thditorum,sunt dis. ficultates. Prima,an liceat imperatori 6c regi siue domino temporali occidere maleficos. Secuda est,an liceat principi occidere innocente. Tertia, supposito quM alique iuste co, demnare potest ad mortem, an liceat condemnato fugere si possit: similiterse defendere a morte Et iliis sunt tres difficultates pr cipus circa potestatem punitivam quatum ad punitionem mouis. Quatum ad primam difficultatem arguitur . no. deus mi vult eos vivere. Ezechielis.mui. Ndio mortem peccatoris. ergo cum imperator debeat se con/formare Voluntati diuin&non debet aliquem morte puni. D. Oppositum arguitur Exodi.κκβ. Maleficos no patieris vivere. CPro solutione huius difficultatis aduertedum es duplices esse homines malos in politia. Quidam sunt mali solu sibiipsis: ut mali malitia cordis & cogitationis. & nooperis exterioris . qui hon progrediuntur ad opus,& mali tia eorum non in nota. Similiter quavis aliquando progrediatur ad opus exterius, tamen illud opus non est pertur halivum reipuhlic neque damnum proXimo inferens, re
prodige ponens sua hona. Alii vero sunt malifc sibi &Qqs,ut fures 8c homicidat Rui damnum proximo inferui. Supponendum Ulterius quod qu lihet persona se habet in
ordine ad communitate sicut membxum in ordine ad cor pus. Nam sicut corpus hominis constituitur , pluribus me ris,sic corpus humanum politicum constituitur mpluribus personis:& qu libet particularis in ordine ad to tam politiam se habet sicut membrum unum in ordine ad suum corpus. Tertio supponitur ab principes imperantes dehent intendere bonum commune, re non proprium. Et hoc habetur Aristotele ponente disserentia inter de o tem& regem siue principem: quia despotes intendit ho num proprium, re princeps honum commune: Nam de spotes principatur aliquibus tanquam seruis intedendo so lum bonum particulare. His suppositis sit erima Dposito. 4mon licet alicui priuatς person maleficu occidere qua
tumcunque nocivumcommunitati,& hoe capiendo pri uatam personam quae non habet potestatem neque com missariam neque ordinariam in repu.
QIsta propositio est Augustini in primo de ciuitate dicentii, Qui sine authoritate publica malemum occidit, ab ho
137쪽
: De suprema potestate laso. I
micidio immunis esse non potest. Sc ista propositio dedit
citur etia ad longia. i J-q.V. per totu: Videlicet quot nocilicet cuicunque priuatς persons quecunque maleficum occidere. Vnde rationem as Ignat.s.Tho. q. latim articulo.i non eli licitum quequam interficere nisi eius vita fuerit comunitati noctua .sicut non eli licitum membrum abscinde re nisi .Ppter utilitatem corporis,ita nec est licitum mem/hrum communitatis remouere nisi propter utilitatem in 'tius communitatis. crgo solum ad illum spectat interimere maleficum qui habet curam totius comunitatis, nec am re vindiciar, nec odio persons: sed solum propter honu naHhlicum, oe amore iustitig ct aequitatis. ideo solum qui
het intendere bonum communitatis, habet hoc facete . sed
Secunda propositio responsiua ad qucstione. Licet per
'rae publicς malencum occidere communitati nocivum Haec patet manifeste, Sc sunt mulis authoritates Augusta ni in libris de ciuitate ad hoc facietes:et Εκ i.on. I o patietas maleficos Vivere. immo est prςceptum. Verula mea ratio potest haberi in supradictis.quillhet homo particula ris in ordine ad tota comunitate eli membrum. ergo sicut Iicci gereti cum totius corporis abscindere mehru pro sani, late totius corporis: similiter licebit gerenti cura comunitatis o utilitate ipsius respu. aliqua persona interimere. ideo licet principi reqiα habetibus curam comunitatis malin tos interficere. Oc ad preceptu diuinu, I Io occides, dicitudV Phibetur occidae authoritate priuata, .sed no publica CCn ca primam propositionem eli difficultas, Sc ponitur talis calus. lortes cognoscit quod plato Uult & potest tota rempublicam destruere 6c incendio dare,nihilominus amtequam hoc faciat plato,non potest ipse sortes aliter prout dei e re publicς, qui est priuata persona, nisi platone inter riciat. an i tali casu teneatur sortes qui est priuata persona, platonem occideres.& Midetur quod sic, quia magis tenotiar tueri totam communitatem quam vitam propriam si ue personam propriam . sed in casu quo Plato inuaderet tortem Volendo eum interficere: nisi aliter po et euadere ruam occidendo platone, non inale faceret illum occidemo quia vim vi repellere licet, ut clamant iura: ergo ubi
138쪽
De suprema potestate laici. s s
non potet i aliter subuenire reipublicae nisi intersciendo platonem,Videtur P teneatur illum occidere, quia tenetur se morti mponere pro salute communitatis. ergo licet in casa Personae priuatae maleficum occidere.
WCirca secundam propositionem potest esse dissicultas. re arguitur sic, perlona sublica non hahet authoritatem nisi a personis priuatis, pr cipue quando fit per electio nem: ergo pertonae priuate habent authoritatem qua dantisti ergo licet priuatis per nis maleficum interficere. n. ce certum est quod ubi rex jat per electionem, n5 habet potestatern nisi a subditis eligentibus:ergo illi habent tale eo testatem : Z per consequens licet eis exequi adium illius potestatis.ergo licet personae priuats sicut publicς maleficos occidere. si uatum ad primu dicunt aliqui re praecipue Buridarius quod in tali casu potest occidere platone, echoc non facit ut persona priuata,sed ut publica gerens
vices communitatis. Vetutamen dominus de Gersono in. tractatu quem facit super isto praecepto, No occides, dicit quod quanuis plato sit tyrannus volens totam rempubli/cam destruere: dc sit sortes persona priuata nullam habens milioritatem super platonem neque commissionem ordi nariam : no licet illi occidere platone. Et latio sua est,quia non sunt facienda mala ut inge eueniat hona .licet ergo te neatur sortes delii uctionem reipublics impedire pro posse suo, hoc tamen in per media licita. Sed angumentu est forte in oppositum,& multum apparens,si sortes cognoscat platonem velle ipsurn interficere: nisi possit aliter euadere quam eum occiciendo, non peccat illum occidedo.ergo a
fortiori,cum plus teneatur reipublics quam propris salus sinapliciter.videtur &c. Q uantu ad hoc argumentu licet sorti occidere platonsi ipsurn impete te vlla no potest aliter euadere.sed in diueratas inter cractores. Na tenet de Anchona o no licet occidem inuasore etia quavis no pateat euasio nisi p occisionem iimmo dicit is occidendo peccat. Vnde dicit Φ triplicit Potest homo occidi. uno modo odio psonae,vel amore Vin dicis, dc prohibetur per illud, No occides: Alio modo ocinciditur amore iustitis, sic hoc D illud precipitur, Maleficos ne patiaris vivere.Tertio modo occiditur necessitate ineuitabili,& hoc priuititur Exodi. Mq. ubi permittitur quod
139쪽
rur noctumus occidatur. Vnde dicit quod permissio est de
minori malo.& ideo dicit quod non debemus vim vi repellendo occidere, quanuis no possimus aliter euadere. αratio sua est, plus teneor diligere animam proximi quam corpus meum sed occidedo istiam qui me iniuste 8c malo animo aggreditur, Bdo anima eius,quia ipse peccat mortaliter cu sit in actu peccati me nitendo occidere. sed si pedimittam me occidere, tum perdo corpus meum, Jc non
anima.ergo Iege charitatis plus obligor permittere quod interficiat me quam illum occidere in tali actu peccati: cui lege charitatis plus tenear diligere animam proximi qua
corpus meum . nam corpus meum est Ultimum in ordine
charitatis quod tenear diligere. Adducit ipse de Anchona authoritates Augultini quae videntur hoc e resse sonare. Nam dicit in lib.i.de libe. Whi. Homo qui inculpata lege alium aggreditur Jc occidit,qualiter immunis sit a pecca to,Videre nequeo:dicit Augustias .ergo ex authoritate Augustini talis realiter occidens aggressiorem peccati Tamen ilia opinio videtur multum dura εc dissicilis, cu comma nis omnium docto. opinio sit in oppositum . Nam secun dum illam opinionem sequitur quod nullus posset licite in Bello iusto alteru occidere nam si eli iustum m parte mei, tunc ex parte partis aduerse est iniustu, ec ideo scio aduer. sarium ei Te in peccato, cum iniuste pumet contra me. 6c propter hoc argumentum dicit de Anchona quod non si cet Unquam gereti hellum re parte sui iustum,aduersarios occidere. quod tame Videtur absurdum. Propterea ab alus aliter dicitur. Vnde. S.I ho.secunda secudς.q. lxiiq.dicito inuasus si intendat inuasorem ocςidere, ita quod ex intera tione occidat,de facio peccat. sed si intendat se solum de fendere , re vitam conseruare, re se defendendo occidat, nullo modo peccat, ita quod nullo modo intendat occisi nem, sed ei displicet talis occisio: immo alius seipsum occisdit,inquan tum non desistit ab impetitione. 6c dicere oppositum ess et multum durum,& Videtur contra aequitatem naturalem permittere se interficere Vbi potest euitare. Ad argumentum quod est sortissimum, licet sorti occidere platone pro defensione suae vitae .ppriae. Dico R, Vinieased no licet intendere volutarie. Vnde dico duo. prim
sum certus quod plato aggrediet me, & no adhuc aggre
140쪽
De suprema potestate laica. 6 3
ditur.non licet mihi illum occidere: sed quando est in actu aggrediendi,licet occidere si non possim aliter euadere.S, militer dico si plato esset in actu oppugnandi ciuitatem, ii cet cuilibet de ciuitate illum occidere,quia sunt defensorest sed quando solum constat de .pposito,dico P non licet mihi priuat Psonae illu occidere nunc quis conuet mihi certi
tuam aliter in cras euertet ciuitatem. CResolutiovi, licet priua is perionae inuasore occidere proter intentionem occidendi. Secundo, licet ciuiliter de ciuitate occidere oppugnantem ciuitatem quando est in actu destruendi sed non licet quando est solum in proposito destruendi. PQuantu ad argumentu cotra lassam ppositione. r nullam habet pratem nisi a populo. ergo tota c6itas habet auin moritate occidendi. Dico g, sic,si nullus esset i ex .sicut qui.
libet pol abscindere membra putridum a come suo quan do no est alis qui abscindat,ita similiter tota comunitas potest &c.sed ilia plana singularis vel illa non pol. Vnde si cuir potest,ita communitas a qua reκ habet authorita tem: sed particularis persona non potest . ideo quantum id primam potestatem eorrectionis quilibet imperator 8c
dominus temporalis habet authoritatem auferendi vitam.
Quantu ad secunda questione qua quaerebatur an liceat principi occidere innocente. Na visum est quomodo licet principi occidere,no tamen oes maleficos, puta maleficos malitia interiori ,& exteriori qua do talis malitia non plur-hat republica &c. u ritur ergo an licet principi occidere innocentem et appet w sic.licet principi exponere vinem lani re gladio O rebellatione: sed in illa sunt aliqui innocentes,Vt paruuli: ergo licet principi occidere innocetem. Consequentia est certa, ct antecedes quo ad primam parte vi detur practicari saepe. Oppositum tamen arguitur: Exodixin a. Insontem & iustum non occides.
C Pro solutioe dupliciter pol intelligi quaestio, uno modo sic, an liceat principi occidere illu qui realiter est innocens, est th rbatus nocens Cc malefactor, sc princeps Vel iudex non habet certitudinem de opposito, puta de eius innocentia. Quan tu ad hoc nulli est dubium quin possit princeps vel iudex talem danare ad mortem: sed tota difficultas est inter doctores utrum liceat principi vel iudici quivi per