Clarorum hispanorum opuscula selecta et rariora tum Latina, tum Hispana, magna ex parte nunc primum in lucem edita, collecta et illustrata a Francisco Cerdano et Rico, ... Volumen primum

발행: 1781년

분량: 780페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

16 . ACADEMICA.

recturam ς quum praeterea ipsa de criterio quaestio , quam Pertractabimus, scitu digna semper fuerit iudicata. Igitur discipulorum Socratis longe principem I Platonem dogmaticum quidam, alii aporematicum sive Scepticum , aut utrumque putant. Vniversim enim philosophos omnes in duo summa genera partiuntur. Iu dogma ticos , i. qui decreta dogmataque ponant & statuant, &aporematicos vel Scepticos, i. qui de omnibus dubitent, atque disquirant & considerent, nihilque adfirment, nullique rei aclsentiantur. Sive ergo dogmaticus Plato, sive , quod in plerisque fuisse videtur, aporematicus sit dicendus , haec de criterio existimasse perhibetur : 2 namque nihil prohibet Scepticum decreta habere, quibus quidem non uti perceptis adsentiatur, sed ut probabilibus utatur. Qua cautione etiam de criterio 3 sententiam proferre illi licebit: Ab humana mente seu intelligentia υποπίνου νούJ ratione utente res iudicari. Quum autem res Partim sub intelligentiam, partim sub sensum cadant, hoc est, quum τα πραγμα τα alia i. intelistibilia, alia Aio ητα i. sensilia sint : humanam etiam rationem ΓλογονJ duplicem esse: nam qua αιβ ητά. percipiuntur, Opi- . natricem sive opinantem rationem sδοξας ον λουονJ sicut& res sensui expositas opinabilia appellari, earumdemque rerum perceptionem i. sententiam sive

Opinionem esse, sicut ex rebus, sub intelligentiam ca- idunt ratione alia , quae scientiam essiciat τῶ iλογωJ comprehensis, eXsistere. Rerum enim sensilium perspicuitatem , quae rationi probetur, lapprobat etiam Plato , sed non ut. ea. scientiam essici di- . icat; opinionem tamen , quae scientiam eorum , quae Vere ssunt, nobis in memoriam reducat. Ergo sensu cum opi

222쪽

P. VALENTIAE. 163

natrice ratione sensui exposita iudicari , mente vero seu intelligentia una cum latione scientiam efiiciente , quae intelligentia comprehenduntur. Haec autem esse Ideas , id est, constantes quasdam rerum formas , quae revera sint, sive , ut dicit, quae in eo, quod est, exsistant. De univer- , a ratione hac sic ipse in Timaeo: Tι το ον με, ἁει, γωσιν

ρ ἐν δη νον ει μετοι λόγου κατὰ ταυτα ' ον. το δε αυ μετὰ ἁλογου δοξατον, γιγνόμενον καὶ απολλυμενον , Ατως δε οὐδεποτε ον. i. Est

quid quod est, is non generatur ; aliud vero quod gignitur quidem , est vero numquam: illud quidem intelligentia eum ratione comprehensibile, quod senaper uniusmodi est : hoc

vero rursus opinione cum sensu rationis everte , Finabile , generatum , Interiens , numquam vero revera I ENS.

Hanc , quam Platonis & veterum Academicorum sententiam esse Antiochus dicebat , apud a Ciceronem Varro exponit. is Quamquam iudicium oriretur a sensibus, tam, men non esse iudicium veritatis in sensibus. Mentem ,, volebant Academici veteres t rerum esse iudicem , ws,lam censebant idoneam, cui crederetur, quia sola cerne dis ret id, quod semper esset simplex & uniusmodi, & talem, quale esset. Hanc illi Liam appellabant, iam a Platone ita nominatam , nos redie speciem possumus dicere. 33Sensus autem omnes habetes & tardos esse , nec perci-ν, pere ullo modo res eas, quae subiectae sensibus video rentur, quae essent aut ita parvae, ut sub sensum cadere 33 non possent, aut ita mobiles & concitatae , ut nihil umquam unum esset constans , ne idem quidem , quia continenter laberentur , & fluerent omnia. Itaque hanc ν Omnem partem rerum opinabilem appellabant; scien-M tiam autem nusquam esse censebant, nisi in animi notio- D nibus atque rationibus. DIdem Cicero in Lucullo: is Pla-

223쪽

166 ACADEMICA

Dto autem omne iudicium veritatis, veritatemque ipsam. D abductam ab opinionibus & a sensibus , cogitationis L3, psius & mentis esse voluit. ιι I Galenus ipse etiam Platonicus φυσμα κριτηριοι, id est, instrumenta a natura ad iudicandum tributa, καὶ γνώμην dicit, id est, sensum , intelligentiam, quam & διανοιαν sive νουν , id est, nuntem, siVe λογιο ρεον, id est, ratiocinationem appellare etiam liceat. Haec eadem veterum Peripateticorum sententia fuit. Nam & ipsi sensui rerum , quae sentiantur, non se clusa ratione, & intelligentiae eorum, quae mente percipiantur , iudicium detulerunt: nisi quod Aristoteles ideas iblas speciesque rerum, quae a Platoni sunt τα νοητὰ, id est, intelligibilia, labefactavit, universalibus quibusdam rerum notionibus, quae nusquam alibi, praeterquam in singulis quibusque rebus sint, intelligentiae vero opere a materia seponantur, atque perpetuae simplicesque iam & uniusmodi in contemplationem Veniant , quum singulares res fluxae multiplicesque sint, in idearum vicem inductis. Haec sunt genera speciesque rerum, & alia, quae de rebus intelliguntur & enuntiantur , & circa quae scientia Versatur , scholastico vocabulo universalia nuncupata: sed abstrusiora haec sunt, minutaeque disquisitionis, & quae ex duobus summis philosophis eorumque satis multis interpretibus sint perdiscenda. Speusippus, qui post Platonem Academiam tenuit,& Xenocrates ceterique veteres Academici usque ad Arcesilani parum a Platonis sensu abludunt, ut ipsorum de criterio sententiae a 3 Sexto Pyrrhonio relatae ostendunt. Cetera etiam Platonis antiquaque decreta diligenter ab iis conservata atque defensa, apud in Ciceronem scriptum est ex

3 Adversus disciplinas cap. deor teris.

4 Lib. 1. Araiae e. ad Varria De decretu Ηbnervi. re Plato. lib. s. di in coinment. lib. κατ' ιννΤρειον pag. 663. 48. Graecae edit. Basil. a Vide Platonis PMmeiadem, Et de repub. Iib. I. de Io. PIutar. ad Co i

224쪽

P. VALENTIAE . a 6

Antiochi, cuius ibi partes Varro agit, sententia. Tan cuI Numenius Tythagoricus, eamdem sere dcgmatum indolem ea tantum ratione apud eos permansisse concedit,

quod nondum celebris illa σoche, eiusmodique alia inducta essent. Namque quod ad reliqua Platonis placita, alios

quidem citius , alios posterius ab eo discessisse multisque modis decreta ipsa enervasse & invertisse adfiimat, Scdolere se id ait, sive consulto hoc , sive per imprudentiam , aut alia , utinam non ambitiosa , causa ab ipsis fuerit admissum. At vero a Arcesilas ab Stoicis philosophisque omnibus, qui Academici non sint , tamquam noVator, Veterisque omnis , non Platonicae modo, disciplinae eversor manifestarius accusatur: Namque quum iam ait apud Ciceronem Lucullus θ philosophorum disciFlinae gravissimae constitis sent, tum exortus est, ut in optima re b. Tib. Gracchus. qui otium serturbaret, sic Arcesilas , qui constitutam philosophiam everteret, is in eorum auctoritate delitesceret,

qui negavissent quidquam sciri aut percipi posse. Apud 3 Plutarchum Stoici quidam Arcesilam veteresque post eum

δογμάτ--βαδιζοντων ἁνατροπεας , id est, sophistasse philosophiae sestes, decretorumque recta via procedentium eversores ac deturbatores anellant. Quod autem eum sub antiquorum auctoritate delitescere voluisse Lucullus ait. id eiusmodi est. Nam quum 4 Arcesilas ambitiosi novandiae calumniandi studii invidiam declinare cuperet , non solum a Socrate Platoneque , quos magistros iactabat, se non descivisse ostendere conabatur , sed & physicorum philosophorum , qui Socratis aetate superiores suerunt. maiorem partem pro sua , sive potius Pyrrhonis acatale-

x Apud Euish. praesta risu. Ii 3. 34. sus stoic s. 2 De Arcesila di inedia Academia. 4 Vide Lactant. lib. 3. de fa 3 De commvn. notitiis adver- elemia cap. q.

225쪽

168 ACADEMICA

psia epocheque citabat. I Quod non candide aut bono animo ab ipso fieri, qui tunc erant Sophistae, interpretabantur, illumque insimulabant quasi propria ac minime antiqua decreta antiquis & illustribus viris, Socrati & Platoni, Parmenidique atque Democrito adfingeret, ut doctrinae suae auctoritatem fidemque apud vulgus conciliaret. Verum Acatalapsiae, id est, desperatae comprehensionis dogma ex Homero ipso antiquissimisque aliis repetitur & confirmatur apud a Laertium in Drrhone. Quod etiam & Cicero in Lucullo probare studet: namque id Academicis omni, bus post Arcesilam propositum fuisse videtur. Multum igitur diversa origo novae, sive mediae, id est, Arcesilae Academiae ab aliis philosophis ambitionem & calumniam atque

contentionem caussantibus, & ab ipsis Academicis commemoratur. Hi enim sic: 3 Cum Zenonae, ut acceFimus, Arcesilas sibi omne eertamen instituit, non sertinacia aut studio miscendi, ut mihi quidem videtur . sed earum rerum obscuritate, quae ad confessionem ignorationis adduxerunt Socratem, , veluti amantes Socratem, Democritum, Anaxagoram , Empedoclem , omnes Faene veteres, qui nihil cognosci, nihil percipi , nihil sciri posse disι runt , angustos

sensus , imbecillos animos , breet O curricula vitae , in , ut Democritus , in Frofundo veritatem esse demersam , opia monibus is institutis omnia teneri, nihil veritas i relinqui, deinde omnia tenebris circumfusa esse , diserunt. Unicam ergo tantum Academiam , cuius originem &antiquitatem a Socrate Platoneque , aut etiam antiquioriabus repetunt, Academici concedunt, nihil post Platonem aut ab Arcesila , aut ab alio ex successoribus novatum s

teri volunt, ut paullo post haec , quae adscripsimus , Cicero scribit. Hanc , inquit, Academiam novam a ellant: quae mihi vetus videtur, siqniim Platonem ex illa vetere

num x Plutarchus ad Colotem. cap. de rebeHo , di 'pMπω. lib. 1. Vide Sextum H ei lis. 3 Cicero cad vat r. lib. I.

226쪽

numeramus , cet. Ipse Philo , de cluo liuia modicus nobis suturus est labor, quique I magnus in Academia novator fuisse perhibetur, negavit duas Academias esse , errorem que eorum , qui ita putarunt, coarguit. Plutarchus in

eo libro , quem in omnium philosophorum defensionem adversus Colotem Epicuri auditorem scripsit , quum ab Epicuro Coloteque contrario convitii genere petitum Arcesilam reserat, quasi qui antiqua ac minime propria

decreta pro ni vis ac suis venditaret, eaque ratione apud illitteratum vulgus laudem ac gloriam aucuparetur; gratias se de hoc & Colotae , dc alii cuilibet, qui Academiacae disciplinae rationem antiqua successione in Arcesilam derivatam ostendat, debere se & agere ait. Itaque Arcesilam, qui novae Academiae primus auctor plerisque creditur , ipsi eius sectatores nihil novi attulisse, obstinate contendunt , nisi illud fortasse , quod a Zenone primum pronuntiatum ipse probavit, id est: Non opinaturum sapientem , id est, non adsensurum incognito aut impercepto.

Nam, nihil esse, quod percipi possit, Socratis Platonisque

atque antiquiorum etiam complurium, quos ipse sequeretur , sententiam esse Arcesilas adstruebat. His vero duobus positis, NON OPINATURUM SAPIENTEM, & NIHIL PER CDPI PossE, necessario εποχη, id est, a robationis retentio ac continentia consequebatur. Qua etiam ratione non solum

scientiam omnem , sed & philosophiam universam everti& e medio tolli a Lactantius putat. Namque, inquit, sὸ neqNe sciri quidquam potest, ut Socrates docuit, neque F Eari oportet , ut Zeno , tota philosophia sublata est. Sie epoche in Platonis scholam venit. Namque etsi, ut novi volunt, veteres Academici & Peripatetici nihil percipi dicerent, tamen quum opinari non prohiberent, nihil epoche opus habebant. Quoniam vero nos perspicuitati m. tius quam aut elegantiae aut brevitati studemus, Arcesi las

a Cleero Acad. ad Varr. lib. 2. 2 De Disa sapiant. lib. 3. eap. p.

227쪽

Iam cum Zenone disputantem ea ratione, qua nunc Vulgo in scholis par digladiantium scholasticorum committi solet, inducemus, apposita etiam Zenonis & Stoicorum de veritatis criterio sententia: sic enim maximi belli inter duas principes philosophorum lactiones , Academicos & Stoicos , caussa origoque constabit, quae ab historiae scriptore minime est praetermittenda. Nos autem nunc nec quaestionem ipsam examinamus, nec decretum interponimus nostrum, sed rem θestam surramus, grammatico operi,

ut I Galenus ait, id est, veterum dieiis repetendis & in medium adserendis operam impendentes nostram, in glorio nimis, uti nunc hominum sensus est, ne dicam ins mi negotio. Tamen hoc agamus. Sic , inquam, & belli caussae, & novae Academiae Arcesi la labro construeta, quae ipsius sectatoribus origo placet, perspicua fient. Zenonis effatum, sive , ut vocant, conclusio erat: Sapientem non Fortet opinari, id est, sapiens non adsentietur nisi percepto & cognito. Probat hoc Arcesilas laudatquci tamquam sapientis gravitate dignum , licet novum , &quod ipse a sapientiae , quam profiteretur , antecessoribus non acceperit. Verum & concedi sibi illud aliud postulat a Zenone, Nihil approbaturum sapientem , ut quod ex illo priore consequatur , aut pugnare. Z no minima id concedit, pugnamque haud det rcetat. Adoritur Arcesilas , & quasi Graeco more i alto titione inter acies , praelium committit. Sapiens , inquit , non adsentietur nisi percepto: seu niuil est, quod sercipi possit. Nulli ergo adsentietur sapiens, sed adsensum sustinebit. Negat Zeno

posterius illud, id est, Nihil percipi. Quoniam aliquid sit,

quod percipiatur. Quid illud sit, rogat Arcesilas. φαντο iια, id est, visum vel visio, aut, si liceat eo verbo uti, apparentia, hoc est, id quod apparet, Zeno ait. Omnene , quod apparet, omneque Vi,um verum est atque per 'cipitur subiungit Arcesilas. a Nequaquam, Zeno re

1 De optima docemdῖ ratione. a Cicero in Lucullo.

228쪽

Spondet, Verum phantasia illa , quam comprehendi dico. I Sola ea est, quae impressa sit atque efficta ex eo , quod est, qua ratione illud est, qualisque nulla possit osterrim eo, quod non est. Recte definitum concessit Arcesilas, a tamen nullam eiusmodi phantasiam esse , ut non Si- milis alia , & quae ab illa non discernatur, id est, ut ipsorum verbis loquamur, 3 ἔμοαγ-τη καὶ αδιακριτος, afalso etiam obiici possit. Hanc speciosam belli caussam

ipsi Academici narrant. Quod si id , quod in D. Augusti

nus credit, verum sit existimandum, honestior etiam Arcesilae & Academicorum caussa est, quam vel ipsos ego voluisse crediderim. Ait enim, quum Zeno a Platonis P Iemonisque magistri sententia aperte discedens, nihil in Ierum natura praeter corpora esse concederet, ut & ipsum Deum animosque corpora esse diceret, Arcesilam, celata

tamquam mysterio quopiam de iis , quae intelligentia percipiuntur, & de quibus solis scientia veraque perce- Ptio esse potest, Platonis sententia , quum nihil a Zenone relictum videret, de quo opinione amplius quid esse pos-Set , comprehensionem omnem optimo iure secundum Platonis decreta impugnasse, nec cognitionem aliam, quam opinionem Zenoni concedere voluisse. Quum vero geno opinari prohiberet, Arcesilas merito adsentiri etiam vetuit. Nam de corporibus, id est, non Veris rebus, opinio, non scientia aut vera comprehensio est. Platonica ergo dogmata Academicorum decreta suisse 5 Augustinus sibi persuasit, quae tamen ipsi celarent, nec, ut Ciceronem scripsis e testatur , ea aperire solerent aliis , quam qui secum ad senectutem usque vixissent. Verum enimvero novae Academiae rationem universam, quum ad Carneadem v rum eius auctorem ventum fuerit, describemus. Namque

a vide D. August. contra ac L s contra lib. I. caP. m. . Iib. 3. cap. s.

229쪽

T Arcesilam metum Pyrrhonium sub Academici nomine fuisse , plerique omnes tradiderunt. 2 Sextus magnam sibi videri habere Arcesilam cum Pyrrhoniorum verbis adlinitatem dicit, ita ut eadem propemodum disciplina eius sit ac Pyrrhonis. Numenius apud 3 Eusebium . Arcesilam 3: Crantoris & Theophrasti, Diodorique atque 4 Pyrrhonis disciplina imbutum & armatum ad pugnandum cum Zmnone accessisse, scribit, Verum praeter cognomentum Academici Pyrrhonium perseverasse. Μνασεας γουν, inquit, φιλομηλος τίμων οἱ απτικοὶ, σκεπῆικον αυτον προσονε - περ λυτοὶ ησαν, ἁναιρουντα. 6 λυτον τα αλη-

Θες το ψαυδος f το Θανο ν. Id est, Mnaseas ergo, Ph lanielus , Timo Sceptici Scepticum eum cognominant, quales, ipsi erant, qui etiam ipse verum , falsum is probabile tolleret. Academici autem cognominationem propter Polemonis magistri reverentiam retinuisse illum , Numenius ait. Namque ei, quod Diocles Gnidius in Diatria bis scriptum reliquit, minime se fidem habere , scribere vero illum, Arcesilam sibi caventem metu Theodoraeorum Sophistarum ac Bionis, qui omnia omnium philosophorum decreta nullo discrimine impugnarent, ac pertinaciter instarent , nullum dogma palam statuere ausum, sed epoche , ut atramenti effusione sepiae , sese occultas se , & tutum delitescere voluisse. Quin &, quod 3 Cicero ipse de eo scripsit , Sceptico magis quam Academico convenit: is utramque partem eum disserere solitum, ut quum in eadem re , inquit , paria contrariis in partibus momenta rationum invenirentur , facilius ab utraque parte adsensio sustineretur. Atqui haec Sceptica vox est. παντι λόγω λογος ἐσος αντιαε M, id est, omni rationi ratio alia aequalis obstat: qua voce non solum comprehenSio, Sed

x Arcesilas Pyrrhonius plerisque 3 Prima at ἰοπ. Evang. lib. I habetur. 4 Uide Laertii ini in Arcesita. 2 Ορου pos. lib. 1. cap. 33. 3 iaca emis. a. lib. I.

230쪽

P. VALENTI A E. Ira

sed & probabilitas omnis evertitur. Si enim pro alterutra

parte aequalis momenti rationes omnes sunt , neutra est

altera probabilior. Tamen Ciceronianum hoc de Arcesila cum eo , quod de veteribus Academicis I Galenus scribit, satis concordat: Ait enim is, DisFutat em inratramque fartem in yochen desinere a veteribus Ae demicis existimatam. Certe rationum pondera, quod perceptionem spectat, Academicis paria iudicantur; quod adprobabilitatem fidemque faciendam attinet, aliae aliis rationibus praeseruntur maiorique in pretio sunt. Vix enim, ac nec vix quidem Academicum a Pyrrhonio discernere liceret. si nec Academicus quidquam alio probabilius crederet. Verum de hac re satis multa dicturi sumus. Illa quoque Eusebii de Arcesila magis est, ut de Scepticodieti videantur: Πολεμωνα γὰρ

σίλαον , ον- ιτεχει λόγος α φεριενον των πλάταρνος

κρυψαντες γὰρ Θεῶ νοον ανΘρ -οισιν. ἐπει-ετο f παράδον τινα ανακαίνιζειν , id est, Polemoni enim Arce- .silam aiunt meres,isse: quem memoriae est proditum, relictis Platonis decretis , peregrinam quamdam , novam, ac , uti vocant, secundam Academiam constituisse. Diaxisse enim, in omnibus adsensionem continere Fortere: esse enim omnia incomprehensibilia, rationesque pro alterutra sarte aequalis momenti. Fallaces esse sensus se rationem

omnem. Laudabat igitur Hesiodi dictum illud: Sapiresiaruenim dsi hominibus celarunt. Voluit etiam a O invisata

v De .prima dare si ratisnae. sta iam obsoleta denuo excitare. ae Via . inopinata Q.aedani dogma.

SEARCH

MENU NAVIGATION