장음표시 사용
31쪽
Nam laetio post excessum demum Prophetarum exortae creduntur . quando tu i omni idololatria, ob captivitatis diuturna aerumnota n emoriam , prorsus excussa iselici a. in partes abire coepere, ani et 3ue dividi, litesq non necessarias de religione, doctrin partibus, aut externo cultu serere cilia his decidendis compon. iactisque nullus amplius Propheta Θεοσ:νLςΦ superesse , culus autoritate pervicaces homines coercerentur. Cujus mali principiuin ipsi quidem Judaei ad Satabullatum Cuthaeum , ejusq; generum Manassen Iuc iam referuum una in p. XIV. 2. Inde natae disputationes, cessantibus oraculis Propheticis vi corurariae sententiae exortae Limo accedente pertinacia Sc ambitione , sectaractia reses. Ea vero divisio in familias abiit, Duces cum tempore nacta famosos, Hillelenari Scharnmai, indeq; tres lias propagines peperit, Pharisaeorum , Sadducaeorum, Misi eorum ad quod Cisaubono, unxovi Spanhemio antea est observatum. At Scribarum vestigia multo antiquiora in historia . . de pre henduntur, quae in aetate captiVitati proXima modo ostendi seribaci .mus Et postea etiam in historia Maccabaica eorum mentio ea solutum occurrit i. M cc. V. 42. VII. I 2. 4. Maccab Vl. 18. De apt. Bub.
quibus etiam intelligendum venit, quod dictum est a Jacob exiisere.
Cimus moris scripturam publice legenti vel autores ac principes, vel saltem restauratores fuisse Ezram Scribam, &Collegas ipsius divinos, Elias Levita prae monibu ais in Ma*ram QR Gedalias in Catena Cabala assirmant. Videat
Buxtorfii Tiberius Cap. XI. XII.
SCribili nostri Ecclesiastici veluti e quavis tribu originem Sci barum
ducere poterant, nec erant praecipue e tribu Levi oriundi ordo muquod perperam annotarunt Bezaad Matth. II. . I Empe ad certain reur in notis ad Bertramum de Repub Ebr. p. 42 7 eum loca tribum re
qua hic solicitat, nihil tale persuadeant nec de tribu Sime-s in. Ditis, uti Pseudo- Ionathan Chaldaeus, R, Salomon archim ad Gen. XLIX. 3 nugantur, quod commentum explosit a Dru-
32쪽
Drusius de tribus Sectis lib. II. c. ret Ita neu in sola urbe Hieroth, lymitana reperiebantur ie sciri ori bus Judaeo locis ubi Synagoga erant, eos offendere flacebat, vel Uti liquet e Matth. XV. I. ωMarc. Iucia ubi talentio lit γιρο in siri s.
Priscus eo Gλ ων, ad distinctionem eo mim . iii alias in urbibus viverum habi bant. Eorum interdud.cospri cuin habiti. In describit Epipha nius Har. XV. nimirum quod gestaverint πλῶ , Vel ἀμπεχό- pallia quaedam, halientia τε αρο πλε ργοι, quatuor avgulos, quibus pendebant ροὶ οι i. e. orymbi, vel globuli malis
punicis similes quam vestem ait similem fuisse Dalmaticis, vel colobiis, quae lamplioribus e purpura legmentis erat intexta, ab illis usurpabatur, tanquam signum πολm , sive instituti ipsorum, cum fuerit ea ad pompam Mostentatio- Epiphanii nem captandaq; spectantium praeconia composita. Ueriim. opinio ea quod ad ρισκου illos attinet, in eo haliticinarum esse Epiphani. e re um censet caliger Elenc Tri in c. I l quod eos unamus Judaeorum Pontifex solus in ora tunica gestaverit, 'uidem non nisi intemplo, atq; ta ijλῶά At Petavius eXistimat, hos diversos ab illis esse potu ille, clam numero , tum materia aliisq; id genus sicut disserebat Et hod semini Sacerdotis ab Ephod coeterorum Sacerdotum S LeVitarum , imo δί icorum , Animadversion in Ephi han. Har XV. Id quod
nos in medio relinquimus. Fornan eadem Veri specie argum posterius libri Esther ante septennium a Franc Tailero Antagio Latine editum , tribuit Ahasvero Regi Persarum ejuimodi
vestem habentem IV. angulos, a quorum singulis tintinnabulum aureum & malogranatum pendebant, cap. VI LO. Somnium plane nugatore Apella dignum.
Qualis Uusmodi καμρωιτέα , qualem jam deseripsimus, Servator Siriba Poet, hei intelligit, quein interpretes Latini reddunt Scribam,
corii;tu excepto Castalione, qui habet eruditu Syrus MVn Arabs Haicr. Inm, vocibus itidem Scribam exprimentibus, quales etiam exhibent translationes Ethiopica Persica , H spanica, Italica, Gallica Anglica: Lutherus Schri figdchinni quem Bel-
sica & Suecica stitvuntur. Vernaculae nostro Strii tisox Quod
33쪽
inio vero Christo juxta ac Prophetis familiare esse solet, ut Nomm anominibus m Synagoga V. T. Judaica receptis quandoq; de S MCasignent cum dona, tum munia, quae in Ecclesia N. . Chri ad Ecclesistiana futura essent, id heic quoq; factum observare licet. Sic am transeenim Joelai 28 .in Adh. Is i 7 gratiota&extraordinaria Spi latum. ritus S. dona in N. . super Apostolos eorumq; discipulos ef Sicut sim fula exprimunt i per Vocabula V. T. propria, ut per in locis. etcA , ορήσεις γε s,in ὀνυηπια mi: OBM , qui modi divinae revelationis inter illos erant , quibus Deus olim usus fuit πολυμερω ι πολυ αἴ πως λαλνσας - παπάm Ebr. I. I. Sic Ese. LXVI. ubi gratia T. praefiguratur,inter alia promittit Do minus, ex variis istis gentibus iationibus, quas ad Ecclesia dicommunionem se vocaturum praedicit comm . I 8. s. o. se
quoq; assumpturum n i i VIII in Sacerdotes, in Levitas, i. e. ministros novo foederi conVenientes. Atq; ita hela etiam voce καυματεως synagogae ludaicae usu recepta, munus thini. strorum Ecclesiae christiana designat Christus, Sc tam Apostolos indice digito demonstrat, quam eos omnes, quos Paulus nomine Me νῆα θηκης commendat et Cor. III. 6.
Qui vero heic Scribae Vocantur, eoq; titulo apud Iudaeos gaudebant, illi a Christianis appellari solebant δεδάσκαλοι .e. su Auastari. gistri, sive Doctores tametsi & haec notio synagoga Judaicae Ilianis si
magistris tribuatur Luc. II. 6. Ioh. III. Io Ro II. zo imo cebantur ipsi quoq; Doctorum Doctori Christo Matth. VII i. 29.IX. a. -κα Ioh. Xul. 14. Sed frequentius tamen de Doctoribus N. T. λοι. usurpaturi, ut de ipsis Apostoli I. Tim. II. 7. 4. Tim I ii. ubi Paulus semetipsum vocat ασκαλον ἐειῶν, conjuncta voce cum, ἐυξα πίς λ':tum: de aliis quibusvis Ecclesiae Chri .stiana,Magistri Act. XLII. i. i. Co XII 28. 29. Eph. IV. II. Iac. IlI. I. Ebr. V. ia. Videatur BeZa ad Act. XIII. i. XIV. V Erum ne falso sibi persuaderet talis N T. Doctor .satis es.se, si ea legis cientia ,rerumque eo pertinentium cognitione sit instruetus, ut Scribae nomen mereri obtinere possit,
dilidi Christi subjecto, insignem differentia, qtri illani a Scribis isti legalibus, populiJudaici masistris dis
34쪽
neret, requirens in eo, ut sit , αλ' Bla esse si βαρολεί- Verbi μα- νῶν Verbum uos licti, quod in novo instrumento quater in- 'gωge venitur, bis activam significationem habet docendi sive discipunt ina e lauefaciendi Matth. XXVIII. 29. Act X lv. 21 ubi valetnisca ito. doctrinam fidei trudere M primis Christiaκ religionis elementis imbuere, sive docendo adsidem Christianam adducere, unde Ioh. IV.LeXplicatur per me. πο- &Syrus ac Arabs apud Mattha uin μαθ ά τε re dunta I n, Persicus interpres ibidem ad fidem ac religionem meam reducite Tigurini thulate, adverbum; Versio Germ Socinianorum macili sic ungeria. Ethi
opicus μαλί. -- in loco Actorum Vertit introduxerurit in l-
ros, scit . in domum Dei, ivile Christi Tigurini cinios
ero a Mάσκω , quia uα κ .cειν est eos doceri, qui a magisterio&doctorina nostra alieni fiunt, ut discipuli reddantur: at δεδασκε is est ii cere eos, qui jam discipuli redditi sunt, nostro magisterio addicti Quanquam optime concurrant duae istae notiones Matth. XXVlII. 9. O. ubi utraq locum habet. Deinde sipassiva significatione adhibetur Matili XXVlI. 7. ubi de Iosepho Arimathae ensi dicitur quod μοι , τὐι τῶ I , , discipulumse trabucri Iesu , veΙ discipulus fuerit Iesu, ut Beza&Tigurini reddunt, vel ut Castabo, i sciplina Iesu. Syrus
u II, ni eodem sensu, sicut 'rabs ac Persa. Pin W Participium vero nostrum, Jgλὰ majus aliquid designat,
πψ ' in vel Misi vi , vel si , vel mar δία P- Judicς y Υ Φ Erasmo , tum de Mose dicitur , in omni A g pxit rum sapientia instituto Act. VII. 22. tum de Paulo ad pedes Gamalielis educato, δί patriis legis erudito Acl. XII. 3. Unde nec Ebraeum participium In quod in Evangelio Matthaei Ebr. Munsteri Quinquarb. h. Lextat ejus emphasin exhaurit, quod alias occurrit in sontibus a Paras XXV . ubi ei apud LXX respondet δεῖ δαγμένα. Nec alterum ejusdem seruia mna, quod invenitur Palis. I 'III s. nativam illius sim exprimit, quamvis ita Grotio videatur Nam hoc participium LXX. ibi reddunt per os eis. At
μαλlGM est, qui alicubus disti: una est imbutus ex profecto,
35쪽
&relationem habet ad eum, cui sed Lipulum praebuit Ara Arabisabicam versionem . . Pet. Hirstentus in notis ad Evangel. et io Matth ante so annos editis, ita intellexit, ac si verbiit pcvritur. ID, activa significatione sumeretur, iensius est et Scriba qui Occbiici id quod ipsi nagis placet, contextui conveni entius videtur , quam passiVu sensiti in reliquis lingvis neni- ne ductus. Sed fallitur procul dubi Hir stentus, dum verbuisti Arabicum actiVe interpretatur, fortassis a Rapheleiagio deceptus in LeX Arab. Pallitur quoq; Corn. a Lapides, qui
Arabem interpretatur, qui idocebit pro regno cor seruuia Nam xerbum quadriliterum nes ri ortum ab Ebrae a radice rem, , interprete doctissimo Golio in Lexic, emb. Lat est illic pullus a
ij, unde Inristahu'm Adeoq; Latina versio, quae Arabicum textum ad verbum eX primit, in Bib L Polygi Walto n. h. l. habet, qui scipi iussi regii cor rum Neq; actita signiti catio textui magis consentanea est quam passiva, ut vult Hir stentus, sed vice exSa Graecum Ver Bega, Tremellius Castal. Piscator reddunt edoctus. Gallieneu bri apstims, in margine, docteu biensu i an , Angi in struct d, Luth. clebrii Belg. ondirive se n. Optime Omnium Diodati Ital. aininae r quod bene exprimit Erasmus, qui ex discipulujavi fictus es Doctor, de eis Germ. Socin in marg. cui Gn.Iergi machi.
terpretamur cum Erasmo, Elacio, Ar Mosa tan O, Calvi re numno, Tremellio Ligurinis, Piscatore, iis iiiiiii coelii Ii quan caeloram
quam Vulgatus Bezamalint iii regno Oriorum, & Bel iii het sonin 3rii derocmelen item German. VersioJohan. Echen Vulgatum secuta in Dina incire id l& Hispanica et ei, ne delos cietos quorsum respicere videtur Castalio regni cccisis res edoctus. Et hi quide tu praepositionem . pro M accit-unt, veluti etiam in simili loco Colossu V. II cujus enalia iis, isthges exemplum adducit Bega ex Sophocle in AE ce ageli ver hsu iu se si τοῦτο εἰ δί - ό --, id est A J μci: Alle it insuper lectionem eΣemplaris sui vetustissimi , quae pro, etia βα--
36쪽
βα πλεί- habet, e 6 Qua de re etiam testimonium perhibent variantes lectiones Graecae . T. Bibliis Polygl tis Waltonianis in appendice adjectat, ubi eadem lectio producitur ex eodem codice Evangeliorumi Actorum Graec. t. quem Academiae Cantabrisiensi Beza donavit Forte illius codicis lectionem expressit textus Matthaei Ebraicus a Munst. Quinquarb editus, ubi eodem modo extati bonD Petra in regno cariorum. Ita etiam legerunt Augustinus, Hieronomus, Chrysostomusi Hilarius in suis lucubrationibus ad h. l. Et sane non inconveniens ost haec siVe lectio, sive quae Particula inde fluit interpretatio. Nam si Vel lectio ista nos deficeret, i tamen si pro es facile accipi posse largiremur, sicut Matth. II.
sicutJud. XVIII. 6. ' P es, intextu Hebraeo est, quod LXX reddunt, εο εἰ lis Ioli I. 18. λων εχ υλπον
i . Cujus permutationis exempla complura etiam apud pro . fanos autores observavit Seb. Pi chenius Diatrib. de Ling.Graee. N. T. pluitate'. 7 I. ut 'ρνήλεις apud Euripidem in
Diversa pud Sophoclem in Electra v. 7 8.&c. Quin & sensius satis conta ct nis gruit, si hoc modo verba Christi sumantur, ut mens ipsius fue- sensu rit, quod Scriba hujusmodi debeat esse bene instructus, di comino scipulus redditus in regno caelorum, id est, in Ecclesia, ubi De drs. us in hac vita regnat sive indocilii a caelesti, quae in Ecclesia sonat, quae , metonymice regnum coelorum dicitur, veluti accipitur βααλεία εὐοινῶν hoc eodem capite Matthaei comm.
s. q. s. Unde Galli Genevenses in Margine Bibliorum habent, quant ita doctrini das se . Et licet haec locutionis istius
37쪽
istius interpretatio non satis probetur Jesuit Moldonat, qui
etiam vulgatam versionem hoc nomine aspernatur , ut ut a Concilio ridentino in Canonicae autoritatis solio colloca tam atq; ita Ecclesiae suae Vineta caedit' nec Piscatori, aut Hug. Grotio in h. I tamen laudatur a Drusio Quaest Ebr. lib. III. c. 7. tanquam omnium quas viderit optima, is qui Ebrat Ismum, duci neque displicet alteriJesulto Adamo Conteten comment in h. l.
ALiam hujus loci lectionem in nonnullis olim Graecorum Alia lectio
Exemplaribus expressam Dan Heliasius EXerc. Sacr. lib. rati iri I. c., laudare non dubitat, tanquam elegantemi commodam, quae nullam praepositionem heic agnoscit, sed habet μαλα- τῆ βααλείαοὐανῶν, idq; ut addit, ex usu Graecorum, sicut alibi de Josepho Arimathaeensi μοι, si bal PMatth. XXVII. s . Hanc lectionem etiam secutum este Procopium in Le Vi licum existimat Hensius, visi memoria hoc dedit, A g 'ira i , iniquit, έm ἱνh-rci πλους &c. Caeterum non ius ecto codice adduxi se A cum fidemfacit quod, pro ἰυδεατοτ' habet άν ωπι et Ecbric. Addimus nos, quod eam lectionem confirmet testimonium, quod iterum reperitur inter Variantes illas lectiones N. T. in append. Bibl. Polygi. Walto n. productum e codice Graeco antiquo, qui in colle io Emmanuelis Cantabrigiae asservatur. Nec dissentit versio Persici interpretis, qui regno ooelorum idoneus discipulussuerit, aut Ethiopici, qui operam dat regno cae florum. Imo congruerentLatinae translationes, quae in Biblii jam
laudatis Syro: Arabi interpretibus respondent, nempe, qui se discipulum praebet, aut qui discipulus' regni uelorum, modo illa, Vς ri textus istos satis accurate exprimerent.Sedri Origenesi narrin Matth. c. XlII T. II. Oper Edit Basil. A. i s i. p. 12. ali quoties verba ista hoc sensu allegare videtur, ut instituitur re I 'l gno caelorum Scriba, eruditus regno caelorum, doctus regna Dei, doctis, Γρ j'm'rsin caelorum, nisi heic apud Origenem, in sit ablativi casus, per ellipsin praepositionis in coincidat hoc int 'rpretamen
xum cum expositione Vulgati, B eZarvi reliquorum jamjam
38쪽
commemorata. Quod nec a contextu rigeniano alienumelle, αίρανοι docebit. XVII. V Eium etiamsi nos neutram illarum lectionum,aut inde natarum ἐρW:νειων rejiciamus,sed utramq; ceu non prorsus incommodam admitti posse censeamus tamen praeferimus illam receptam plurimorum codicu lectionem, εἰς βα πλειουντάροινῶν, communem eam particula εἰ interpretationem, qua haec verba reddantur, eruditus ad regnum coelorum. Sic interpretes
Syrusi Arabs habent, pro eo , quod textus Ebraeus Matthaei supra allegatus poni: At itera I apud Ebra os, Syros in rabes plerumq; respondet Graecae praepositionisi , tametsi alia etiam significata quandoq; haud respuat 'Lutherus noster recte reddit una Dimili Irtich Galli Gen. quum auroaumedes cievi, Anglica etsi umotheci domos heaven, Vernac. ut Dimmeriai mges Suecicatis immetritet Dio dat Ital eodem sensu perii regno de'cieli Latinos interpletes ὀμοι supra allegavimus. Mens itaq; Servatoris haec est, quod debeat Scriba, idoneus in regno ipsius minister futurus, esse bene institutus,in omni necess,ria disciplina imbutus ad regnum caelorum , scilicet aliis praedicandum lannunciandum. Nam sine dubio ellipsis Verbi heic agnoscenda est, plane sicut in verbis Luc IX. a. δεὶς θῆ et σαλων EGχ-οι οἱί ἐπιαρατρον. βλέπων εχτα οπibui, rizθετος εδε εχ βαο λσίαν ζ Θεοῦ. Quod apud Matthaeum est Bb, diere heic est Helevero manifeste est ellipsis verbi λαθ -ν, quod extat comm praeced. 6o ubi Christus dicit illi,qui ab ipso vocatus petierat veniam prilis sepeliendi patrem suum, ς- νεκροὶ θα Iriowlων νεκρου συ αἰ ελθω δάθελε Mβοι πλείοιν Θεὰ Hine alius dicit Christo comm. 61.sequar te Domine sed permittemia hiniti, ut valedicam iis, quisum d i me . Huic respondet jam Christus comm . r. nemo, qui manust mota aratro te exerit ad ea, qua retro sunt, Ἀτο: εδεν εἰς γλειν) ἀάρα. NMiαLIpsum i. e rem est dispositius ad regnum ci nuunciaisdam. Ita enim
istam verbi illius ellipsin e comm o supplendam esse res ipsaldo uitur. Rusmodi ellipseos exempla plura vid ri possitnt iii
39쪽
29Glata Grammat. Sucr. lib. IV. tract. II. Observ. . Proinde hanc verbi ellipsi i in nostra γνωμη viderunt & observarunt doctis.
sin interpretes in notis ad h. l. Lutherus ipse tu Dimmes r id forderia ait ereuhren' und summim mitreici bringent
Diodati per predicari , per servire ades , Laranetario, Hug. Grotius, belle paratus ad tradenda pracepta regni coelestu , Lucas Osiander, qui vom alios docere, quomodo regnum coelorum consequi possint. Idem agnoscunt Mart. Bucerus, Maldonatus ad h. l. Corn.Janssenius comm in Concord Evangel. c. 3. Quod RVηum autem per regnum caelorum h. l. intelligendii sit regnum caelorum
gratiae Christi, sive doctrina Evangelica in illo praedicandassi 'quet eX communi Scriptura usu plurimis in locis . T.
quidem in hoc iplo Matthaei capite octies, ut comm . II. 24 3 P. 33. 4. F. 7. 2 quin M absolute Vocatur βααλεία comm. I. Q. a. item regnum fui hominis comm. I.
XVIII. OUocunq; Vero modo hanc locutionem reddamus, certum . est, quod SerVator hac nota κ H discerenat suum Ofς πω Scribam, sibi in regno suo deserviturum, Scribis illisJudaicis h*y quorum eruditio intra legalis scientiae terminos consistebat cum in hoc requirat majorem aliquam; perfectiorem doctri nam, nempe rerum Evangelicarum &mysteriorum caelestilam idoneam cognitionem, adeoq; sublimiorem illuminatio. nis gradum, quo hic illis antecellat. Id autem Christus primo scribi fiunt quidem in Apostolis requirit , quos ei principe instituto . o soli.
compellat instruit, de quibus etiam dixerat antea comm . II. υμιν δεδο γων α μυ ργα, βα Πλείας εὐοινῶν, ἐκεινοις scit. ιχλοις comm. 3. IO.)έι --q. Unde&illis parabolas obascuriores explicavit, laudatis ob beatam istam rerum sublimi um intelligentiam comm. 7. 8. 36 37 Hos enim principes Scrib.as, sive Doctores publicos, in regno suo , ouod est
Ecclesia militans, destinaverat Christus. Quaerit Origenes comm . inlici quomodo Apostoli possint appellar κωμαri ' i. e. homines docti is titerati, cum in Actis Apost. c. IV is dican 6μhim' ti ira ωποι ἀγρο- να, ρ aiam ζ Nam inquit, sirite, ait, ii ota, quomodo manifestissime Scriba vocantur a Servatore Respon-
40쪽
det ad hanc quaestionem Origenes, quὸ -on omnes, sed Petrus
ct Iohannes in Actis istiteratisint dictι, plures ver fuerint discipidi, de quibus omniascientibus locutus sit Chri sus Addit, omnem discipulum , quijuxta iteram legis doctrina uerit institutus , Scribam dici is qui quanquam sint illiterati, ducuntur tam usu legis luera Scriba dicuntur, juxta signiscationem aliquam. At sane maxim competit in idiotiu,qui non norunt tropologias 5 a Cornuscripturarum,sed smplici credunt litera eam , defendunt appellari Scribas Euc Neutra harum responsionum satisfacit. Prior non quadrat, quae ad Petrum Johannem solos ex Apostolorum numero illud
, V qu 4,- μ- restringit , quod tamen de omnibus illis, qui tum ad Apostolicum munus Vocati fuerant Paulus enim, homo doctus, nondum in sanctissimum illud collegium erat cooptatus intelligendum est, cum omnes fere opifices& mechanici, quidam piscatores fuerint. Sicut enim Christus ipse Iudaeorum Judicio habitus est literarum expers oh. VII. a. I s. unde admirati sunt illi, quomodo ipsi ea sapientia,quae in concionibus ejus se exerebat, obtigisset, cum fabri filius,4 ipse
faber haberetur Matth. XIII, 4 s Marc. VI 2 3. ita&4ales sibi Apostolos adscivit, primos in regno suo ministros su- Et quare turos: scilicet, quia Voluit Evangelium suum praedicari A Q.
ne fides nostra con steret in sapientia humana, sed inpotentia Dei, I Cor. II. q. s. r. Unde ipse Christus docuisse visus est, o .hj Q sicut reliqui Scribae Matth. VII. s. Posterior Origenis biu esponsio frivola est: insipida, in primis dum eos Idiotas vobcat, qui simplicem Scripturae sensum defendunt, ignorant
ejus tropologia, allegorias, nempe illas, quas ipse Origenes suum Philonem secutus nimis amavit, ibivis intempestivo studio consectatus est, literati sensu insuper habito, adeoq in omnium cordatorum justam reprehensionem incurrit. Cuius viri magni, alias ob eximiam eruditionem omni laude dignis, nissimi,naevos&errores nonnulli proh dolor ammagis aemu - α 5 linxur, quam industi iam quavi Virtutes alias, quas majore