장음표시 사용
281쪽
lumini, auctoritat carent ii possint numerum sacere triginta etenim dies uita luna appellatur cum secum habeant et noctes. itaque lucis ministerium, quo spatiun consumma sibi decretum, dies nuncupatur tenebrarum autem substantia, antequam inluminetur, nox appellatur spatium auis illvit quod inter occasum et ortum est, nox est non enim tenebrae adiuntiisseisin stetit et lux diem, quia tenebras manent in sua natura. lueis autem Gessus facit diem et decessus noctem non inmerito ergo subiecta est io diei. 4. Luce igitur facta et cursu duodecini horarum impleto
t0tidemque et noctis spatio peracto aequinoctium sui in primo die et exinde coepit dies inerescere super noctem tribus scilicet mensibus, qui sunt tempus ueris ex eo desiid augmento suo minuitur dies aliis mensibus tribus qui sunt tempus
aestatis et iterum sit aequinocti iam ita ut ex eo nox increscat super diem aliis mensibus tribus qui sunt tempus autum lii.
et incipit iterum nox de magnitudine, qua supergreditur diem, minorari usque ad finem quarti semporis, quod est biemps. et fit ahquinoctium primi temporis, quando sus mundum eremit, qui dies intellegitur esse XI l. Apr. quando primus dies paschae est id est primus dies primi mensis in lege
eniti mandatu ni est ut decima die primi mensis uespere praepararent se ad pascha faciendum quarta destima mensis die id est ab undecimo iam enim uesper decim diei in 2 es. Er. 2, 3 23 es x. 2.
282쪽
undedimunt ludet ut ab XIXL Apr. initium esset primi mensis in principio lanim saeta luna sui quarta deeima quia omnia plana sunt laeta adde et triduum a decima uespere et hi
sunt tres dies ante iii in in alia si ui fuerunt ut X Κl. Alir Dictai Ssit niundus il uia numerus lunae ab undecimo uenit at quarto-
decimum, cui paschae primus mensis integer est adtributus ut in pascha die sollemni neque extra I sit l. Apri nequestio lunam quartodecimam quia unoeim mundus laetus est quarta decima autem luna maiore lumine arior laetus est. 5. Inter principium ergo et claritatem qua inluminatus est a
mundus saluator noster et passus est et resurrexit stula luartadecima luna passus est et prim die regurri xit. lui ideo
dominicus dicitur, quia ipsum fecit, qui multiplicatus menses laci si tempora et annos ut autem uno adque eodem modo minime celebretur, ursus saei lunae in detrimentis et re
mentis. 6. Terra autem erat inuisibilis et inconposita manifestum est quia terra postquam laeta est inuisibilis erat
et inconposita tegebatur enim aquis, ideo erat inuisibilis: inconposita autem ideo, quia, eum esset fluxa non erat apta ad culturam. 7. Et tenebras erant super abyssum tenebras diei: fuisse super abyssum, id est super inmensam ex omni parte
8. Et spiritus dei superferebatur super aquam.
283쪽
hanc aquain quasi sui limitatem significat, supre quam spiritum dei quia superiorebatur, ostendit ut tenebras super infinitam profunditate in luisse significet spiritum auteni dei super aquas, quia ubi spiritus erat dei, obscuritas non erat quantum enim poterat, inluminabat aquam, abyssum autem, id est inmensam prosunditatem, inluminare non poterat hoc est, superiores aquas inluminabat subter erant et tenebras super abyssum. 9. Idcirco auten hunc de spiritum dicit non quia sanctum hunc intellegi uult spiritum, sed cum super reaturam hylicam
id spiritalia uult intellegi, totum autem dei esse significans dei hunc, qui super aquas serebatur, spiritum uocat, ut prauam adseuerationem eonvellat, qua quidam utuntur dicentes aliquid ess quod non sit dei nam nec ordinis nec rationis est, ut super aquas spiritus sanctus fuisse dicatur, quia superi omnem creaturam est quod enim de de est, super omnes
potestates si principatus et simul super omnes potentias spiritales est non moueat aulam mentem alicuius, quia dei spiritus dicitur, cuin constet omnia dei esse ait enim deus inter
cetera facturus diluuium non permanebit spiritus meust in hominibus istis quia sunt caro, et in zechthel inter
alia haec dicit dominus ossibus istis extendam super uos cutem et dabo spiritum sum in uos et uiuetis numquid haec ad metum spiritus sancti pertinent et non ad unam spiritus ergo hic dei est quidem sicut etera, hyli
284쪽
i0 Lue igitur laeta et cursu diei moderato et peracto secundo die sedit stiliam tuni, id est caelum, ut lux intra firmamentum.
moderaretur diem, ut esset quasi lucerna in domo hoc itaque tirniamentuni factuni est ex supra dicta aquae substantia. iiii ne enim conpaginatur in specie mundus, ut de confusione
rerum discretis substantiis singulae partes aptarentur, quae ad membra mundi proficerent substantiae enim, quas primum saetas diximus, inpensa sunt mundi et ideo mundus dieitur, quia res ab inuicem separatae, quae erant confusae et in speciem
productae, mundum secerunt uocari cuius in fabricam pro id fecerunt firmam ultum ergo id est caelum, factum est in medio aquarum, ut diuideret inter aquam, quae erat supra firmamentum,
et inter aquam, quae erat sub firmamento, ut de uirtute in medio aquarum consisteret mamentum sub se et intra se et supra et ire se habens aquam, ut esset concauum de Dsoris et intra munitum, ne aquas siue exteriores sius interiores
penetrarent concauum eius ut esset quasi domus munita adque irmata, ut securi essent habitantes in ea.
11. Tertio dis iussit congregari aquam quae erat ubeaelo, hoe est intra eapacitatem firmamenti, in congrega-mtionem unam, ut apparere arida, quae est terra, et sae- tum est sic exhausta enim latitudine terrae laetum estusti ut alueum, in quod demergeretur omni aqua quae erat intra firmamentum, et tunc apparuit arida recedente enim aqua necesse erat appareret terra lacta uisibilis qua prius msuerat inuisibilis tuno arida appellata est terra et eo ii es. Gen. I. is et Gen. I, et Gen. i. io et om C immoderatoi immodoratum inmoderato A 2 inter P in terra CXX 4 aquae adque erum in ree. M substantiae G substanti seorr. singule P saetus eorr. X l uideret supra urniamentum et inter aquam quae erat om P 3 firmamentum eo'. C l eo teret X sub se firmamentum P a monitum exterioris C corr. . X uterioris C corr.), NX 20 oelo N Mim latitudinem ni eruαὶ M altitudine P a quae qua FB M r sedenti CXX o aqua in P apparerems i rem uisibilis coli eri . -
285쪽
pabuli sit ligna fructifera ad semen super terram. 12. Quarto iterum die iussit deus ieri luminaria in firma. mento caeli, ut luceant super terram luminare maius in
in eboationem dis et luminare minus in inchoationem noctis et stellas haec ad onceptum et natiuitatem et ad nutrimenta perlinent eorrum, quae gignuntur in mundo, et ad signa temporum Ortis titulis necessaria se non et
ad ornatum totius oriundi. sicut enirn ad ornatum domus id pertinet, si camera eius habeat auro distinet laquearia ita et mundo ruatum praestant stellae diuersa luee sulgentes.
lues itaqus, quas acta est prior est additus splendor solis ita ut onma sint hae et inditiidua nocti autem, quae erat tenebrosa, datum est luminare et quia quarta decima fuit luna
i quando acta est, sic ait luminare minus in inchoationem noctis facta enim tota nocte luxit a parte ergo ad totum dictum est in inchoationem noctis quia non semper uespers lucet luminare autem maius, quod solem dicimus,
manet in initia diei, quia simul cum lue priore eoneretus est ae 13. Tribus igitur diebus in luminaribus his sui mundus: non enim erant adhuc quibus proficerent sileta eorum aduhi
autem produxit terra herbam pabuli et ligit fructi sera necessaria fuerunt quae nutrirent uel c0nseruarent quae erant tiro ducta quia ergo generati omnis h0rum interuentu perlicitur, et Gen. i ii 3 cmen i i 4 Gen. i, is i Gen. i, in I Gen. I, 16 et Gen. I, 125 inchoatione CXX lumina corr. m. inchoatione ait GA noctis D eras. noctis, 2 qui , corr. A 8 eertis titulisteertitulis N 11 ordinat uni P pri stent . 12 est prior prior est additus est P addito est 14 et utras eras. m. est . CXX quaita decima quadragesimam, A corr. qua dirigi sime corr. postea quarta d 'eimal I sic sic add. m. ree. s. l. etiam M sicut C sie a . enim
s. l. A I a parte aperte M. C eorr.). XX ad in II 8 quodluti is in Om. initia e r. m. redi initio M oneretuni est Pisonereius est us est moris. 20 litis N iis ubi XX ad eo r. at ubi C
286쪽
non oportuit prius hoc fieri, ne inim Metu, quae producta de terra sunt, orta putarentur, sed illa ante saeue et si haec,
ut in his saeta non ambigantur. 14. Quinto deinde die aquas iussit producere reptilia animarum uiuarum et uolatilia uolantia super terram secun sdum firmamentum caeli; et factum est sic. et inter eteraret uidit, inquit, deus quia bona sun et dixit: er scit et multiplicamini ideo autem adiecit et uidit deus quia bona sunt, quia a quibusdam dicuntur mala
esse, ut uel sic erubescant quando eniti deo et condi Iotori suo placent, nulli utique debent displicere nam solent
dicere stulti 'ideo,' inquiunt, uidit et placuerunt ei, quia ante nesciebat hebetes, quo modo nesciuit, qui quod uoluit, productum est aliquis uult quod nescit et qui potest adore, potest diei qui nctes quid saeiat et quod amplius est, non
ipse secit sed iussit ut fieret et quam iussit, non est huius uirtuti ut faceret sed quia huic omnia possibilia sunt iubente hoc quae non poterat coepit posse, ut ad huius laudem proficeret duplex enim uirtus est, ut insensibilem iuberet sens, bilia producere mi 5. exio uero dis pratevit, ut produceret terra animam uiuentem, quadripedi et bestias terras et laetum est iee producta sunt et uidit deus quia bona sunt, et ualde
b0na, quia omnia necessaria lint.16. Supra dicta igitur die dixit deus faciamus hominem raad imaginem et similitudinem nostram, et habeat,
es. Gen. I, 20 7 Gen. i. i. 22 8 Gen 1 2 iret Matili l 9. 26 2 es. Gen. I, 24 23 Gen. I, 25 2 et oen i ai 25 Gen. I, 26 hae P - - d. s. l.) sit, corri nox a non ambigantur quinio dein om X crepidium N uolantia om. uolentia eorr. C ii diviseram 8 Gelasi neseiunt corr. Cu qui re non Io quid quod P i fieret Gre. m. recsereni a quam e r. m. reci quia af e r. ma quoniam F eorri quod A is enim ergo a insensibilem sensibilem ae 20 pr duceret G a terram merus. Im 22 si laetum est GA
287쪽
inquit potestatem super omnia quae acta sunt super terram primum quidem fecit deus substantias ex quibus mundum c0npaginaret, quo conpacto et omnibus ornatibus decorato et necessariis honestato post haec hominem sedit, qui si ueretur eo et oninibus quas in illo sunt nam eum omnia super terram ex aquis et terra produci iussisset, hominem tamen ut saceret, limum terras manibus adprehendisso describitur, ut multum disterre homine iii ab his, quae secerat edoceret ad honorem enim hominis pertinere uult quando eum
de manibus laetum deseribit et laetum ad imaginem et similitudinem dei, id est ad patris et filii 17. Quid sit aulam ad imaginem et similitudinem', quamuis alibi dixerimus, hie tamen locus et causa postulat ut iterum
dicamus patris enim ad filium uerba sunt dicentis faciamus hominem ad imaginem et similitudinstin nostram, quamquam in omni opere utriusque intellegatur persuna, dieentis
et obaudientis hae ergo imago dei est in homine, ut unus laetus sit quasi dominus, ex quo eteri orirentur, habens imperium dei quasi uicarius eius, quia omnis rex dei habet imaginem ideoque mulier non est laeta ad di imaginem sieetenim dicit et fecit de iis hominem, ad imaginem dei secit eum hinc est uti de apostolus uir quidem ait, non
debet uel ars caput, quia imago et gloria dei est mulier autem ideo uelat, quia non est gloria aut imago dei similitudo autem des haec est in homine, ut, sicut ex patre filius, simi
288쪽
liter ex homine mulier, in hoc plane dispar, quia hae saeia,
illo uero natus est. 18. Quibusdam tamen uidetur omnia simul dominum fecisse. 'at enim uerbo inquiunt, serit, quare non omnia simul
sedisse dieatur nam hic hominum mos est, si partibus fecisse eredatur.' ad potentiam ergo magis dei proseus dimiit, si unodis omnia ab eo saeret credantur porro autem magnam proubdentiam in ioc opere et ordine contuemur. nam potuit utique simul facere cuncta, sed ratio multiformis prohibuit et sepositis his omnibus scripturas diuina fides habenda est, tu
quae dicit et saepe dieit, quia in sex, inquit, diebus seeit dominus deus tuus eaelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt primo enim in loe sie debueram fieri ut
sentirent ac scirent quia facta sunt quando enim non se omnia simul uiderunt sed unum hodie cras alterum, cognouerunt ibinitio se contineri nec posse aeternitatem suspicari, ubi se partibus inuicem recognoscunt nam si omnia simul exstitissent non esset eis sensus infirmitatis, sed putarent se non coepisse quas enim uerbo dei subito simul existunt, non se seri sentiunt, nisi aliud ante se aliud post se uidendo et ne sorte illud quod primunt laetum est liutet se insectum maiora post se facta cernendo boo redit de s quod uidet in alterum potiorem denique lumen, quod dies appellatur, anisos babet caelum et terram, id est aquam et aridam eum autem ipsa aqua et arida et tenebrae confusa fuissent uicta aeternitatem tasibi uindicare non poterant, quia nemo harum statum et proprier Ex 20, ii 2 est laeta tamen iunei deum P si enim uerbo
289쪽
talom sibi ausa est uindieare sol iterum et luna eum sint elarissima, ante se habent multa ita ergo factum est, ut potiora posteriora anteriora autem inferiora cum se uident, nihil horuit sibi uindicet aeternitatem.
19. Praeterea, quia sex diebus pus consummatum, totius mundi aetatem in se eontinet, ut sex dierum opera sex milium annorum haberent figuram, quia, quod uno quoque saeculo futurum erat, sex dierum per ordinem operibus continetur ut puto quia prioribus saeculis tanta cognitio dei in teriis lutura id non erat , sine splendore anteriores dies uiderentur ut autem ante hominem pecora fierent, quia ueteres nostri inculti et agrestes pecorum more uicturi erant sexto autem dis homo fieret, haec res sedit, quia sexto millesimo anno aduentus christi hominem sedit, ne morti esset obnoxius ut autem imago is dei esset homo quia dono de eoimaginari haberet filio dei
dicente Iohanne apostolo scinius aute in inquit, qui cu In apparuerit similes ei erimus et uas electionis coimaginati, ait, filio dei arbor autem uitae, qua posita est in paradiso, imago sui sutura gratiae dei, quae est corpus et domini, quod qui edit, uiuet in aeternum nam arbor etentia boni et mali lex est data per Moysen, quae eum cognitum secisset peccatum quod prius latebat, dedit scientiam otii et mali ostendit enim quid esset bonum, quidue malum illud uero, quod septimo die requieuit ab Oporibus suis, hocra significauit, quia implet sexto millesimo anno in septimo millesimo requiesceret essante iam mundo ab omni opere
saeculari. 12 et Literat V 29 sq. 14 s. orn. 2 6 IMoli 3 2l Rona 8 29 8 cf. Gen. 2 9 20 es Iob. 6, bl. 58 es. Gen. 2, II es Rom. 3, 20 21 Gen. 2, 33 posterioraJ potenesoram 5 eonsummatum est GA 6 operiun
290쪽
20. Haec diximus pauca de multis ut uiam panderemus intellegendi secundum ea quae supra ostendimus.
CVII. DE ORDINE DIEI ET NOCTIS.
I. Quantum ad mundi rationem retinet tenebras ante legimus qua in lucem ea enim, quae ad mundi labri eam pro sfecerunt quaeque simul laeta uidentur lumine priuata suisse considerantur id est aqua teria tenebrae, ex quibus conpaginatus est mundus, sicut continetur in Sapientia, quae dieitur Solomonis ex materia inuisa, hoc est tenebrosa et tenebras enim et aquam laetam aera uolumina ipsius domini id uoce testantur per Ese iam prolatam ego enim inquit deus qui feci lucem et creavi tonebras similiter et pst David et aqua factas et terram firmatam super aquas spiritus sanctus ostendit quod conuenit et euangelicae auctoritati et apostolicae traditioni, in quibus omnia saeta leguntur et ut nihil exci-uperet, siue quae in caelis sunt, ait, siue quae in terris 2. In hac ergo parte quae ad terras pertinet ante tenebras
legimus ita in luc se in hoc quantum ad ordinem lectionis pertinet non luantum ad dignitatem nam utique multo melior lux quam tenebrae in mundi tamen ratione lux accepit nomen,
ut appellaretur dies et tenebrae nox, sed hac scilicet rati0ne, quia, dum inluminantur tenebrae et praeterit lux, illud tempus quamdiu redeat lux dieitur nox et illud tempus, quo inluminantur tenebrae appellatur dies nox ergo cum dicitur, speratur futurus dies et eum dies dicitur, speratur ore nox cum uero, et Gen. a 2 3 s Sap. l. 7 18 ii Esai. 45, 6 713 s. s. i34 6 6 col. 1, 20 es Iob. I, 3 18 et Gen. I, 2. 20 es Gen. i,
2 a m P si librii alii nundi om ait GA proficerunt XΗ inuisa m. rec. s. l. inuisibili M est m. X 1 inquit in NI lucem celum P ereavit CN corr. 13 firmauit P 20 acei pit
corri A 2 appelletur CXX 22 praeteriit C illud illa ad C 23 reddat eorr. II rediat C. N corri) FB adiuti qui 2 fore sutura , in ariis. N