Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum

361쪽

cap. XIIII 27 3 l.

3 liqui ergo cognoscit, sub initio est; qui autem cognoscitur, super initimi est qua igitur rations pagani legem suam ante dimini suissesquam nostram'si mundus anta deum est quod

absit - sic potest et paganitas anteponi Christianitati. 31. Nemo nairetur d nomine Christianitatis est enim colere unum deum in mysteri trinitatis, quia, si nomen Christi putatur ex erisma, nominis tamen ratio ante creaturam est apud maiores

enim nostros, qui in reges ungebantur, christi uocabantur habentes imaginsim uenturi christi qui natus de deo patre in regem

id non inmerito Christus appellatur, quia, quod istis crisma illi dedit natiuitas quem, quamdiu ignorant pagani, reprobant eum autem cognouerint, dilig0ntius excolunt gaudentes quia

de malo transierunt ad bonum qui enim in re tam friuola et inepta pertinaces lamint, quam sortiores et uehementioresuerunt cognita ueritate qualis ergo christus noster est, qui

eum nescitur oditur, cum cognoscitur amatur nam omnis maluS cum nescitur amatur, cognitus oditur quanti retro

oderunt Christum, qui nunc amant quique dolent odisse se, quod nescierant inprudentis enim est odisss quem nescias,

quia probandum est an odio digna res sit denique qui hodie

aduersantur crastino defendent paenitentiam agentes tarde se cognouisse quod uerum est quodsi odio digna res esset aut aliquid haberet fallaciae cottidie ex Christianis ierent pagani. p0rr autem, quoniam haec est ueritas, cottidie omni hora

362쪽

Liber quaestionum

sine intemissione deserenis Iouem, inter quo sotatas et nobiles mundi, qui em deum Onnomini, emistioluit ad christum, cui est honor ex seria in saecula saeculorum cxv. DE Fu0. 1. Nihil iam contrarium Cliristiano quam si arti matheseo badlubeat curam haec enim inimica linoscitur de legi si enim nasemitur qui mali sint et comitia qui boni sint, mistra lex data dicetur, et non soluani hoc, sed ex iniustus a situr legis lator qui enim lege data eo chomines intra id quod

nati sunt facere ciens non posse mutari naturam, ad hoc id utiqua egeni dedisse uidetur, ut haberet occasionem qua

crudelitatevi suam de nec hominis satiaret ut quid enim prolubet, quod sed auerti non posin aut quemammodum damna hominem qui non laesi, quod mers non potuit32. Si autem iusius videtur, ut est quia istud de deo a

sentire ne latiun est . recte et salutati ratione legem dedit, scius posse hominem continere se ab id quod prohibet exigitur quia iust legem dedit, non es utique inicus, cum uindicat 3 Itaque si legi de fides commodanda est quia iuste probatur data, ars matheseos uitanda et sigienda est hane enim

astutia et subtilitas inuenit diaboli quia enim aperte repugnaren0n audet auetori, tergiversati0ne id agit, ut et de iniuriam M. I tam i 17

363쪽

4. Qui ergo des auctoritati cedit st laetum ius retraetarinssarium ducit legi ab illo datas obtemperat dis noctuque studiis eius insistens, ne aliquid aduersum respicit non dubitans quia pol s est homo praecepta eius seruare nam hi, qui preeam4ssiiunt, occasiones quae a quo modo precata sua a se laetant aliena, ut, dum natura quasi inputanda peccata sunt inminis res uidsatur a poena pereator hodio propositum horuin est, qui desperatione promissae uitae prae- nti dosidorant frui uoluptate. 5. At hi, qui freti fiducia fidei spem futurorum expectant, hoc implere contendunt, quod in primordio renascibilitatis pollieni sunt, ut abrenuntiarent pompis et uiniptatibus satanae. is quanta ergo subtilitate usus est satanas ut promtiorem hominem saceret ad peccandum, per quod inuidiae suas expleret

nequitiain dum nim audit sic se natum esse, ut peccet et deum non ignorat esse iustissimum, creditis inpune peceare

quia, qui iustus iudex est, non damnat eum, qui imperanis m natura psemuit, ne quidem eius peccatum Meendum est, quod alius egit per illum, si deceptus est homo pereatis enim

pressus actus est morti obnoxius igitur tollit uino hominis bonia in qui tollit et ahim si ni in pecator non iubet poenam nec iustus coronam et quid laudantur boni et re prohon, duntur mali si enim huius naturae est ut peccare non possit,

quid laudas in illo, quod non est eius et ut quid condemnas

364쪽

Liber quaestionum in peccatore delictum, cum scias non eius esse, quod peceat,

nisi quia iniustus erit, qui bonum laudat et malum accusaty6. Sed sorte dicatur e contra 'bonam naturam in homine laudo et malam condemno, quia et uinum bonum laudatur, cum per naturam bonum sit, et malum recusatur, cum adaeque

natura hoc praestet'. si ita esset, nihil erat reprehensionis in causa ut sic laudaretur iustus ne c0rona dignus iudicaretur.

neque ita accusaretur iniustus, ut poena dignus diceretur. porro autem et in praesenti et in laturo iustos remunerariseimus et legimus et iniustos poenis subditos oneremari, id quod iniustum utique uideretur si iste, qui naturas suae rem

gesserat igne ultore poenas pateretur aut alius adaeque naturae suae rem exsequens rast mi is adficeretur. . . Si autem laudandus est bonus, quia quod naturae suae

erat sedit, laudari debet et malus quia et ipse similiter quod u

naturae suas erat gessit, ut unus quisque permanens in eo, quod laetus est, laudetur, quia, si in quo laetus est manens uituperabilis habetur, auctorem tangit uituperatio, qui talem nasci fecit, qui displiceret. 8. Quodsi iure remunerandus est iustus et i ondemnandus miniustus, iam non naturae respondetur, sed uoluntati, quia natura libera est, uoluntas intem in ausa est, quae sensibus accessus patitur et recessus ut iniustus uidens coronari iustum, se autem damnari, sibi inputet qui contra legem sensibus credens malum secit, cum potuit facere bonum numquid p0test,

365쪽

Meusari sol, quia urit, aut aqua, quia insti dat aut numquid remuneranda est aqua quia siti adsectos homines recreat, uel praemiis adficietur sol, quia rendit omius calore suo postsigorem quod nim naturas suas est suriunt undo nec con-

demnantur nec laudantur aliud enim facere nesciunt. 9. Sed quoniam non ita est, ut aestimant t0llarum speculatores, ratio actuum probat nemo enim inueniri potest, qui bene suriat semper aut male tunc enim uideretur sic natus ut bens ageret, si inreprehensibilis permaneret; et ita digne id aestimaretur ut esset malus, si in eo duraret ut malam iret semper at eum et illum quem bonum putas natum aliquotiens

uideas male agere et hunc querat malum natum dicis nonnumquam Brnas ager bonum, quo modo hoc uerum probas,

ut malus malus sit et bonus bonus, nisi quia hoc magis cediis lissimum est, quia ubi animum quis dederit, in eo proficit'nam et eausae sunt, quas generant peceata, ut aut inuideat aut litiges aut inimidus existat.

10. Illa autem quae a lege prohibentur non palam neque manifeste sed occult admittunt quare, nisi quia reuerentur

eo legem sin uero, ita ut adserunt, ad hoc nati essent ut male lacerent non quaererent latibula neque aliquam legi reuerentiam exhiberent, sed passim ea lacerent, quas cogeret natura. sed eum uideas procurari pectatis et excogitari ubi possint latenis admitti et loca enim et personas et tempora eli-D gunt ut mali propositi impleant uoluntatem , simili modo etiam boni iudicio quodam bona opera sua decernunt, ut pro

inutemtorium oram in aure hewνο perturbato se uritur in X uera i mutari negatur te. p. 346, 3hes in hoc His omittuntur so leuisueruere quem et rationis p. 357, In euuntur legi Om P 22 Merenti non quaererent latibula neque aliquam legi reuerentiam exhiberent sed passim ea taeerent denuo re 23 possent V 24 et r. iam rus s

366쪽

Libo quaestionuni tempore et causa alicuius bonum suum distribuant, quod ut, que non iam naturae inputandum est, sed, quae in natura est, uoluntati si autem naturale esset, cessaret iudicium.

II. Nam si rem plenius discutiamus, qui nunc iusti sunt iniustos illos prius in ostendemus, data autem opera inrum lati sunt ipso etenim Abraham per fidem iustus lactus legitur

ante ergo non suit, quippe cum patre suo duce idola coluisse intellegaturi et Zacheus utique, cui post uulgarem uitam testimonium perhibet dominus, et uas electioins, qui istud etiam latini dicens: eramus e nos natura silii irae, te ut is et ceteri qui Odit uoluntas pro natura ex uoluntate enim quis iudicatur, non ex natura , sine dubio et omes martyres et iustificati sunt boni, quia non fideles nati, sed renati suntiet quantos cimus turpis uitae fuisse et prodigos cultores luxoriae, qui nunc continentes et sancti sunt accedent enim utimor dei uincuntur uitia, quae prius dominabantur. IT quantum autem possit timor legis, in aduertamus. ante Iuliani edictum mulieres uiros suos dimittere nequibasi accepta autem potestate coeperunt sacere quod prius sacere non poterant coeperunt enim cottidie licenter uiros suos dimit fitere ubi latuit fatum tantis temporibus timor' credo, legis

occultabat se.

13. Illud autem quo modo subintrauit, quod tradidit Moysesydormientibus, credo, satis tanta enim tradita sunt illis seruanda et talia qualia nulla gens habet praecepta si ne hoc aliquis ad riplagam caeli referendum putet in omnem prope orbem dispersi mandata legis suae custodiunt haec praecepta contra fata sunti

367쪽

non enim sumin sorte tribus milibus sinis et supra Deo tb tutione mundi postea autem data permanent s. adranem. quod ergo tot milibus annis non siit quo modo coepit steblarum enim cursus a constitutione mundi est.

14. Et quid illud est ut, cum tanta multitudo Iudaeorum sit per totum mundum nemo inmutetur ex his ut fiatisntilis, eum uideamus ex paganis, licet raro fieri Iudaeos edes, qua*tum pretinet ad ritum Iudaeorum, exclusum est satum, quia et extra satum esse coeperunt et in eo permanent.1 15. Quid uidetur de Sodoma et Goniorra, quorum qualis fuerit exitus uindictae obtutibus adiacet sic fuit, ut omnes spurcitiae infamia adspersi diuino igne consumi mererentur ineataclismo omnes unius sati fueriint, ut una moris et eodem tempore euneti perirent excepta domo Noe et omnis exercitusnaharaonis uno decreto natus dicetur, ut ineptus error matheseos uindicetur quia demersi sunt in Rubrum Mare cum suo rege et alia quanta exempla sunt qua praetermittimus, quia

ad satisfactionem sufficiunt duo exempla, quanto magis tria lI6. Nam et eunetas gentes diuersa habent instituta sit, quod alibi lices, hie non licet et iterum, quod hie liest, alibi non

sieet hic enim in urbs Roma et finibus eius, quae sacratissima appellatur, licet mulieribus uiros suos dimittere, cum cautum sit in lege diuina ne quidem uiri ut hac potestate uterentur, excepta fornicationis causa ecce in hac re meliores

ae sunt barbari quod et hi seruari possa non inpossibile est,

368쪽

Liber quaestionum

quia prius seruatum docetur mutatum est ergo fatum, quia coepit licere, quod ant prohibitum erat 17. Et eunuchos in regno Romano fieri non test apud alios lice quia autem et hic possent in in absoluto est:

nam actum licet occulte probatiir si autem essaret timor,

publice fisret metus ergo prohibet fatum uincitur enim, si, quod uult sacere, non facit. 18. Et Persas mulierum more inaures habent, quod hic inhonestum et inlicitum si quia autem et hic possit fieri, testantur antestites Matris, quae appollatur Magna istis ueracio magna fuit sed meretrix sed in eo distat quia isti inedisunt, illi uiri et quid dicemus in omni orbe terrarum i soli ho lato nascuntur, ut abscisi in mulieres transformentur, ut in toto mundo isti pauculi inueniantur, quos constat miseros circumueniri et promissis praemiis ad hunc dolorem et dedecus is

cogi si autem ad hoc nati essent, non cogerentur. 19. ersa licitum habent culi filiabus suis conuelli re quod et hi fieri posse ostenditur, per id quod a quibusdam factum probatu . sed quia uindicta interuenit, metu correpti sunt,

ne Merent, quod potest fieri, sed non licet omne enim, quod, prohibetur, ideo prohibetur, ne, quia potest seri, sat si autem

sat esset, non posset fieri neque prohiberetur nam si non est sati et prohibstur, posse fri quod sati non est significatur. et qua prudentia est prohibere quod non potest fieri aliquis prohibeat, ne quis de urbe Mma transvolet in Hispaniam, B

369쪽

cap. exv I 23.

ant iis quis vinetis montam transferat illa autem, quas possunt fieri, cum non debeant, prohibentur. 20. Mos Maurorum est, ut inaures etiam in naribus habeant

seminae numquid fati est si sat esset, huc translatas sio manerent, quia, si satum est, nisi inuisos secum habet suum suum; sed quia non est sati, omnes ino hio inmutantur uidentis turpe isti uidin, quod illic decorum putatur.

21. Certe apud omnes gentes numerus numeru8 8 et terra terra est et aqua aqua est et aer aer est et ignis ignis est.

an numquid potest alicubi repperiri tena, quas non arida sit. aut aer, qui palpabilis sit, aut aqua, quas non fluxa aut stigida sit uel ignis, qui nodus sit si ubrius Iuppiter Iuppiterest et Saturnus Saturnus est et Venus Venus est; eotam modos cetera sima ars enim ista una ratione ubique tractatur. D 22. Sed, quia apud omnes gentes instituta manent non latorum ratione, quae ubique una est sicut tractant, sed hominum excogitationes quidquid enim alicui, qui primus putatus est apud suos, ratione dignum uisum est et aptum decori, statuit quibus praeerat , ino una quaeque regio uel gens ad propria habet quas serust, sicut Solon et Ucurgus multa si

tuerant quae a Graecis legis more seruarentur, quae paulatim deficiente regno eorum oblitterata sunt. 23. I am regibus Iudaeorum mulas placuerunt ad sessum; Romanorum autem non mulae, sed qui Garamantis autem,

m qui supra Tripolim storum sunt, regibus tauri laesint ad

sessum; ersarum uero reges in lectulis serentur nam ueteres reges ersarum nec uidebantur a populis et reges

370쪽

326.

Liber qua estionum

Madiam antelis delactantis ad sessunt, ita ut colla Nomini aureis exornon torquiniis et per meam asinis magis uolunt edere quam equis.. 24. Cum omnia ubique sint non tamen omnibus omnia gratiosa sunt, quia unus quisque eligit, quid magis apud illum sis sat gratiam pam et nobis ipsis diuersa uoluntas si et in uostibus V in cibis et in cetero usu et in ipsa sententia quod norasti dimis, quia multorum diuersa adserunt lata ,h in ros prohibet quia frequenter mutatur in nobis uoluntas. quod enim diu amamus postea despicimus et diligere incipi inmus, quod prius non libenter habebamus, et facta e0dsuet din inmutati gnem ..

25. 0rdinem autem sic dicunt esse latorum, ut sit quid quibus essetant semporibus per interualla recurrentia pristina, ut puta quod hodie laesunt, iterum laciant post tempus. non sinis in uno diduntur manere; nam per disciplinam et consuetudinem uincuntur.

26. Mulieribus etenim Romanorum multis temporibus uini usus incognitus fuit disciplina enim facta consuetudine omsmauit sensum suum, ut retineret quod prodesse didicer 'numquid illis temporibus haec lata suerunt et postea mortua sunt ut cessaret res bene inuenta sed non sata hoc sed disciplina inuenerat adubi autem recessum est a consuetudine, periit disciplina. 27 Et ueteres Minanorum tantae continentiae fuerunt ut etiam oblata munera refutarent bonam famam diuitias aris irantes et uirtutem uoluptatibus praeponentes et his ia26 et Sallusti in 7 6

inadian auris G, A eorr. auro exornent torquibus exornentur quibus C. N m. recisio torquibus . inricam PCNX