장음표시 사용
61쪽
cap. II 6 Q. 21 8. Nos autem iure rei constituimur, quia aliud facimus quam scimus ober nos sacere sed quia per omnem scripturam reum
diabolum constitui videmus et propterea gehennam illi paratam luimus lagibus illum dammmdum scimus, quia cum sciret et posset lacere bonum, sedit malum nec enim deus qui iustus ast damnares sum, quia bonum non lacerat, quod nescieriit, aut
quia malum fecerat, quod scierat manifestatum itaque puto nullani naturam debere dici malum, quia omne malum, sicutelaruit, ex uoluntat fit, quae per sensus accidit naturae.
I. Prius deseribi non Obuit, quia adhuc ex hac causa error tantus non erat in hominibus adubi autem reuit error generii lium ano ita ut etiam filii Israhel contra hanc expositionem in Aegypto tradi audirent a philosophis Aegyptiorum a quibus etiam IIoyses lacta instructus omnem peritiam Aegyptiacam, quas Saciam quendam mundum istum adsint per malos angelos condidisse, uno quoque principem mundi uideri, id est
X, satanan quam sententiam Marcio secutus ruit in mortem. nam si Manichei ab eodem Sacla hominen dicunt sactum non mundum istum, stultiores ceteris cum enim constet mundum hominis ausa abiteatum, illi a deo dicunt mundum actum,
licet de alieno, hominem uero ab aduersari creatum, ut in domota alterius alter posuerit dominum , oportuit ergo Moysen, ut errorem istum prodere et auferret manissistis mundi et
62쪽
per signa et prodigia quae fecit, docuit sine dubio id uerum esse, quod testibus signis tradebat quis enim non crederet ei, mutis tanta signa in rebus gestis existerent denique hine est undo qui contra disciplinam hanc sentiunt errare noscuntur,
quia iudi uerbis adsertiones suas allegare nituntur. 52. Itaque ut nihil deo coaeternum doceret ordinem ipsum creatarum rerum exponit ut dum minora prius acta memorat,
postea autem maiora, nihil horum insectum habeatur, quia quae tempore minora sunt uirtute maiora sunt, ut ri illa praescribere de tempore se putent, ipsa ins itate qua postis id
rioribus subiecta sunt revineantur, aut si haec de uirtute praesumendo primatus sibi uindicent posteritate ipsa humi lentur, ut nihil horum non initi subiectum uideatur ante
quidem caelum laetum et terra; deinde lux, quae in officio dies est post firmamentum, quod appellatum est caelum, et ncongregationes aquarum quas appellauit maria, ut appareret
terra in qua posset habitari terram autem quam post caelum factam dicit non terra in solam uult intellegi. sed alpriam significauit id est omnia inferna, quae in mundi omnelia speciem profecerunt caelum autem non hoc carnale, sed illud,
superaum, quod spiritale est, in principio laetum contendit ut cum eaelum dicit primum laetum, deinde terram, in caelo omnia inuisibilia et in terra omnia uisibilia a deo creata
signaret totius enim naturae summa et ima conprehendit ut quicquid medium est procul dubio factum credatur luminaria rauero, quae ad gubernandum mundum instituit, quarta die
63쪽
adserit laeta ut quanto naagna sunt uirtute tanto inseriora sint tempore hominem autem sexto die constituit, ut in domum laetam habitatorem induceret.
3. Unc est de quod quibusdam displicet dierum est st uidit deus lueem quia bona est ut, quia omnia a malo laeta direbantur et bona redi non poterant Moyses ut bona
quae acta sunt probaret, ipsi deo placita quas fecit ostendit, ut eui displiesrent reum faceret. nam quo modo posset negetro lueem qui dixit fiat lux et facta est lux aliquisi facit quod nescit facta autem lux conplacuit ei qui se fecit.
quis opifex in opere suo non laetetur si dictum est uidit deus lueem quia bona est, tras non sunt qui dieant Mala est', quid, si sine testimonio esset relictum 34. Igitur deseripta mundi fabrica et primi hominis originsi traducem tenuit generis Seth qui redditus est pro Abst, et per ordinem uenit ad Abraham patrem Iudaeoruin, ut ostenderet Abraham huic de credidisse qui opifex mundi est, et ipsum legem dedisse, in qua futurus Christus promissus est, qui liberaret genus hominum de dominio diaboli ex his, rationabilis probatur fides nostra testimonium enim huic dat origo descripta, quia ab initio genus est Christianorum ex Sethenim filio Adae uenitur ad nocti ab nocti ad oe, ex Noe ad AbNillam ab Abraliam descenditur ad Dauid a Dauid ex Maria de spiritu sancto nascitur Christus pri0res erg'
64쪽
onmes quotquot dem habuerant unius dei, quam saluator praedicauit iure Christiani dicendi sunt ab initio enim galuator uenturus promissus est unde in Apocalypsi ait agnus qui occisus est a constitutione mundi itaque semper christianismus hi enim omnes quos supra dixi a
primo homine creato in mundo per quos tradux reditur ad saluatorem, huius de fidem habuerunt de quo christus locutus est dicens: haec est autem uita aeterna ut
civi mora cana te odi rum diu m et mimniis isti Iesiani Christum potest dici e contra: si ante id
Christianismus, quae notitia per Christum γ' hunc intell0gentiae prosectum aduentus contulit Christi, quia praedicati unius dei ostendit mysterium et quid eui personae eonpetat domonstrauit sit ad explendam legis iustitiam addidit quas rese uata erant. H
IIII. QUARE LEGEM NOX IMPRIMORDIO DEDIT 3
1. Primum lex formata in iureis dari non debuit, quia in natura ipsa inserta quodam modo est et reatoris notitia Miraduco non latebat nam quis nesciat quid bonae uitae conueniat aut ignoret quia quod filii fieri non uult alii minime od ρbsat liori ad ubi autem naturalis ex uanuit prsessa consuetudine delinquendi, tunc portuit manifestari ut in Iudaeis omnes audirent, non quod penitus oblitterata esset, sed maxima
65쪽
eius auctoritate carebant idolatriae studebatur timor dei in terris non erat Dinicatio psrabatur circa rem proximi auidi erant concupiscentia data ergo lex est, ut et quae sciebantur Mictoritatem habreent et quas latere coeperant manifestaren-
tur nam inuenimus ante Moysen non solum non latuisse, sode uindicata esse peccata quam ob rem et iusti fuissa repperiuntur multi scientes enim deum uindicem timebant peccare.
quod cum coepisset neglegi legem naturalem reuelari oportuit, ut seirent cuncti aperta ration dominum requisiturum actus ad humanos quamuis per diluuium uindicatum legatur et in
Sodomam et Gomorram, sed haec uetustatis obliui texerat, unde per Moysen terroris causa ad disciplinam corrigendam et fidem in deum reformandam commemorata sunt quare et
apostolus iustis, ait, lex non est posita, sed iniustis, is idola eo lentibus, fornicatoribus, et talia. 2. Nunc uideamus an conueniat his, qui des iudicium audientes rident futurum si proderit an oberit, si ueritato munitur anearet ratiotae lex quidem data est mundo sed videmus illium eirca multos cessare non ergo iustum uidetur ut quid hic pectu eantes per potentiam securi sunt, alii leges inludunt, pauperes deprimuntur, iustis accusatio nonponitur, bene agentes obprobrio sunt, pii indigent, mali orent, iniqui si corruptores in honore sunt auari et raptores locupletantur, iudex uenalis si '
66쪽
26 Liber quaestionum ut qui hic iii iuste pressi sunt releuentur et qui bene uiuendo indiguerunt remunerentur et qui propter iustitiam obprobrio erant honorentur illi autem qui per potentiam leges contempserunt aut tergiversatione inluserunt iniquitatem sectantes,
sic gloriosi in his ut ipsi iustitiae insultare uiderentur, ut humiliati et confusi tormentis subiciantur in conspectu eorum. in quorum malis et despectatione gaudebant ut et ipsi de poena illorum lauti deo gratias reserant, apud quem solunt
1 Ex uerbis hoc lis ius lectionis potest colligi, quia non est litterarum aris uelata historia nam Abel prudentem et deuotum
in eo ipso sermo indicat scripturas Cain uero neglegentem et inprouidum ac per hoc minus deuotum Abel ergo de placi latis potiora elegit, quae de offerre creatori, ut de his utique quae creaverat praecipua illi offerret per quod et dicationem
suam et meritum eius probaret ut et propriam reuerentiani leunt a uetore ni ost pluteret lici uelut rusticus praesentire nequiuit totum enim aninium terrae inserens mentis oculos
ad eaelum leuare non potuit, ut quid creatori dignum essεt aspiceret qualiacumque enim de Obtulit munera. 2. Quae eausa etiam in ludaeis obliquae mentis deprehenditur.
67쪽
sRepe eni In Eprehensi suIlla uita in nera sua inprovide de altari Ost serrent, quae nec hona in ilius digna uiderentur dicente domino:
caecas si luscas offertis mihi non haec suscipiam
de manibus uestris osser ea praeposito aut ducis tuo, si acceperit ea, eum constet apud omnes personae sublimi maxima debere offerri munera ideoque cain munera refutata sunt dicent ei deo quid contristatus es et
ut quid eo ne idit urius tuus nonne si recte os foras recte auten non diuidas, peccasti quiesce. id apud te conuersio eius, et tu dominaberis eius.
3. Vides ergo quia diuisio incurrit peccatum dum non aestimat quid deo dignum esset, potiora reseruauit suis usibus itaque non
quia obtulit reprehensus est, sed quia indigna obtulit, nec ex
eo damnatus est, sed factum emendare commonitus ad te, enimi est, conuersio eius, et tu dominaberis eius hoc est
me non accipiente ad tuum dominium conuersu in est munus a te ni datum'. ut de cetero sciret quid faceret. iii inuidia
exarsit ut occideret fratrem, ut ab iniust oecideretur, qui iustitiam primus ostenderat, et exemplum malum daretur hominibus sic enim aemulatione et eaecatus est ut non solum gratias non ageret 'o quod reus factus noninierat, sed et didicerat quo modo hoc emendaret uerum etiam adderet
aliud grauius, per quod damnari mereretur. 4. Talis est causa inprouidi ac parricida Cain qualis et illius nequam serui, cui cum ign0tum esset a domino, ingratus essectus 2 sies, PGen. 4 6 7 i Gen. 4, N et Matth. 18, 27 41 reprehen--si Iutidis. 3J C offerent CF, I 3 Metriam 4 offera ea offerre a C offer eam aut dues tuo tuo audin, Mae-esperitia 6 sublimis, ossore inre. - Η reputata Cis et esset C i apud apud ad O eonuersario eorr. G, corrima my. A ii quial quodi 2 dignum de A i quialmodi quisl quod C 7 eiero cerom inuidia mir. Mis ostenderet e r. O 23 aliquid P damnar p. 'o ignoto inrua. 24 parri Missis uertici eras. N partesdi essen
68쪽
Liber quaestion iniexiens suffocabat conseruum suum ut et de prasterito ignoto sibi facinoro et de impietate in conseruum admissa inexcusabilis damnaretur et tamen ad praesens damnatus non est Cain, sed confusus sit reus sub terrore dimissiis est super terram, ut, si paeniteret, ignosceretur ei denique timens ne quis eum pro hoc laeto occideret ait ad deum maior causa est mea relinqui
me si eici nn hodie a facis tua, et a facie terrae abscondam me et ero gemens et tremens super terram et erit, omnis qui inuenerit me occidet me.
territus Cain uerbis iusti iudicis dei timet despici a deo, ita laut et a conspectu hominum sugere se debere putet certus, quia qui irato deo uiuit etiam ab homine possit occidi sed quid
si respondit dominus non sic inquit hoc est non ad hoc te remisi, cum non merearis uiuere, ut ab aliquo occidaris sed ut gemas et tremas, quasi qui primus malum exemplum 5
dederis super terram, dum laboribus tuis non respondit Ductuso humo'. itaque omnis qui occiderit, inquit, ain, septem uindictas exsoluet hae sententia ostendit iure damnandum Cain quando enim uidit legem datam sub tali comminatione, ne quis imitarptur actum eius, plus coepit m limere, sciens quid mali admiserat. 5. Septem ergo uindictas promittit, si quis ad hoc facinus adspirasset, ut uidens ex hoe o re Cain reum nuditum, et cum adhuc legis manifestatio non erat sciret se septemplici poena multari si non libe uitaret ut logis notitia sex plagas adderet supra quam rimeruerat Cain, ut cum plaga Cain septem numerarentur uindictae. 6 Gen. . a. i a Gen. 4, 15 Gen. 4, 15b
69쪽
29 o etiam numero remunerandi sunt qui relictis omnibus dominum sequuntur et in futuro uirum aeramam habebunt hoc est signum quod posuit deus in alii ne quis dei dare sum
omnis qui inuenisset eum in parricida enim posita lex est, ut si quis homicidium fecissot quia omne parricidium homicidium est septiens reus esset, quam fuerat Cain, ut hae seueritat ceteri terreni ab hocis facinore inhiberent.
I. Frustra hoc putant, qui arbitrantur quod Lamech dixerit de iocain oecidi uirum in liuore mihi et iuuensim in uulnere mihi iam enim quinta generatione natus erat Lamech a Cain, id est de Musalam abnepote cain. hoe autem idcirco memorat Lamech, ut ostendat acrius adstringendum eum qui sub manifestata lege peccauerit ac per hoc si post Cain in imitatorem eius septiens uindicatum est, quanto amplius uindicandum in eum est, quem nec laetum Cain et eorreptio nec post eum lata sententia terruit, ut a tam impio ei erudeli lacinore uoluntatem auerteret post cain ergo Lamech homicidium e strauit qui sin dubio iuxta ea quas supra dicta sunt septem uindictas exsoluit et quid post Lamech et, qui hoc secutus suisset, futurum esset ostendit diems: de Lamech autem septuagiens septiens, ut quia malum opus paenitentia non subsequitur, septuaginta septem
70쪽
plagarum ictibus feriatur unde et saluator etiaria septuagiens septiens peccanti, conuerso tamen, remitti praecepit
2. Sed ne putetur alius ante Lamech homicidium post Cain s disse initia ruit da ea in uindieatum est quasi iam lamtum Lamech autem de se quo modo dierest quia uindicatum in
eum erat cum adhuc recens esset homicidium quod consessus fuerat so fecisse eum constet omnρ factum sententiam secum
habers quando enim alia spes non est, praeter quam quod expleto operi dignum scitur, suturum pri sint habetur den, que dictum das est qua dis manducaueritis, morte id moris mini et utique non statim mortui sunt, sed post
longum teniporis interuallum sed quia iam spes inmortalitatis amissa erat, futura mors praeSens dicta est quia haec coepit in spe haberi igitur Lamech iuuenem se occidisse fatetur et
Cain, sicut claruit, usque ad hoc tempus peruenire non potuitu aut si peruenit, quod inpossibile est, senior fuit. VII. QUA DECEM UERBAM TABULIS DATA
1. Decem sententias decem uerba appellauit quia et saluator rosensum uerbum signincauit dicens inter cetera ad Iudaeos: interrogo uos et ego unum uerbum respondete mihi baptismum Iohannis unde erat, e caelo an ex hominibus hune sensum ectum appellauit simili modo sit in duabus tabulis decem uerba scripta dicuntur, qui di