De collegiis et sodaliciis Romanorum. Accedit inscriptio lanuvina

71쪽

Nunc videndum de genere iudicii lege Licinia introducti quod plane singulare est. - Εdebat accusator reo quattuor iribus, ortasse ex solis rusticis tribubus, quarum unam reus reiiceret, reliquae iudicarent . Unde explicanda

haec Ciceronis verba ad Att. IV, id scripta a LlV): Messius defendebatur a nobis e legatione revocatus ' nam eum Caesari legarat Appius cos eius anni). Servilius Isauricus praetor eduit ut adesset. Tribus habet Pomptinam Velinam, Maeciam. Quaestio non nominatur, Sed fuit sine dubio sodaliciorum. - Disceptant autem de quibus tribubus haec accipienda sint. Plerique de populi tribubus intelligunt, unde iudices sane enim non omnes tribules iudicabant aut sortitione praetoris ' aut accusatoris lectione ' constituerentur Goeti lingius vero ' de tri bubus albi iudicum selectorum accipit, quae legis Serviliae auctoritate comprobantur, v I 4: qui eae . . DL

viri in eum annum lecti erunt, ex nomina omnia in tabula in albo atramento scriptos latrem tribum cognomenque ab hac disputatione liceat mihi referre memorabilem locum Prisciani

de decuriandi vocabulo a recentioribus neglectum. Qui ait de num et pond. p. 35 Pulsch. : decanus a decem et decuria et decuris nomen, et Verbum decuri decurias, inde decuriatus ex quo decuriata

comitia, ut a centum se centuriata comitia. Turnebus advers.

XIII, 14 decuriata comitia corrupta significare putat, haud scio an perperam. Sed melius non habeo. Cic. pro Planc. 15, 36 cum schol. p. 26 l. reli. 16 38. unde proleg. p. LXXVI. cs in Vatin. l. eicher poet Lat reli q. p. li 2. Ita erratius epist. I. 5. Ita underii l. c. Gelb rom. riminal proges p. 3I3. Rom. Sta aisvers. p. 49 n. s. etiam Ascon in 0rnel. p. 79.

72쪽

tributimque descriptos ab reo. Eadem redeunt . 7. 8. Id est tribus addenda erat cuilibet nomini et praeterea nomina tributim in ordinem redigenda. Ita recte Elelagius; Goeti lingius ' perperam de duplici albo accepit. - Mihi etsi ambigua res est tamen Goeti lingi opinio verior videtur

tres tribus iudicum selectorum iudicasse, quam ita admitto, ut sortitio praetoris a Goeti lingi agnita plane tollatur omnesque iudices trium illarum laciamus iudicavisse. Ad versatur quidem glossa obiensis it p. 261 facta senatus consulti mentione, qui cud. mentionem quae secundum legem Liciniam quattuor edi tribus ab accusator Dolue rit eae quibus reo liceret unam repudiare, ut de tribus reliquis iud icum haberet editionem tamen ab accusatore sic fieri voluisse ut eas ederet quas corruptas a candidato criminaretur. Unde colligere possis de tribus reliquis tribubus iudices editos esse et quidem a reo, quod cum iudicibus ab accusator constitutis apud Ciceronem ipsum pessime convenit. Sed haec salsa restitutione nituntur; omnino scribendum est ut de tribus reliquis tu ficos Phaberet editionem tamen ab accusatore sic seri voluisso et

rel. Ita omnia plana Magis movet me quod Cicero in

I. c. p. 23. Cuiam multis erroribus exiguae eiusmodi lacunae scholiorum Bob occasionem dederint, uno exemplo demonstrabo. inius in i

Ioniana 12, 33 nuper recte suppletus est ex Quintiliano IX, 2, 54 ot Schol. ob in or de aere at Mil. p. 346, quae ita habent Legis menti si in oratione, quae habita est pro Milone atque per spatium duorum sere vocabulorum. Mai. nostrorum omnium rel. In lacuna Peyronus et Beteriis multa verba intercidisse arbitrati contra libri fidem alius alia commentus est, quae supplementa pro genuinis habuisse Vangero tum Lat. Iun. p. 3. miramur. At cum Quintilianus

quae praecedunt Verba nostrorum omnium servarit, Oce atque per

non pertinere ad Ciceroniana constat. Scribendum igitur pro Milone atque per αποσμυπησινJ: Nostrorum omnium rei. Graeco vocabulo ut saepe suppleto. Ita Ciceronis verba hoc modo restituenda sunt:

Exhibe librarium illud legum vestrarum, quod te aiunt eripuisse e

73쪽

Planciana aliquoties ait non ex delectis iudicibus sed ex omni populo sumtos esse qui de Plancio iudicarent . uto tamen me hoc quoque non sine aliqua specie veri explicaturum esse ita sere Ciceronis disputatio interpretanda est. Editiciorum iudicum ' semper quidem acerbissimum genus est Sunt enim ii, quos una pars constituit se, scilicet qui nomen desert h. Cicero in Planci iudicium cum communem editiciorum iudicum acerbitatem - ista editio

per Se acerba ES tum peculiarem etiam venire queritur; quapropter comparat legis de ambitu caput nuper a Servies Sulpici, in senatu propositum η, sed citi legem,

domο - , t instrumentum tribunatus ad aliquem, deferre posset ita libri non male). An huius ille legis, quam Sex. Clodius a se inventam gloriatur mentionem facere ausus esset Dii es Milone, ne dicam consules De y nostrum omnium Non audeo totum dicere. Videte quid ea lex itii habitura sit, cuius periculosa etiam reprehensi sit. Et adspexit me rei. Non recte plui supplentur de hac lege, quam enarraturum se negat imo nihil videtur deesse, ii concinna enim Verba oratoris animus iratus gestibusque Sex. Clodii

commotu requirit.

16, 40. II, 4 l. Quae underiis proleg. p. LXXVII de editorum et editiciorum indicum disserentia protulit, Ipse mox reiecit in c0m m. p. 127. Editi iudices sunt certae alicuius causae, editicii totum iudicum editorum genus. δ' Serv. ad Virg. Ecl. 3, 50 editicius iudex est quem una at Seligit. ολ unquam enim eum qui causam dicebat iudices edidisse est satis probabile. Sed num dicebantur ii etiam iudices editicii, qui utroque re et edente et reiiciente constituti erant, ut in . Servilia V. 26: quos is qui petet et unde petetur eae . . legerint ediderint δ' Servii desinitio in eos non cadit neque quod maius est acerbitas ulla in hac editione inerat, ut mihi non recte dici videantur editicii: quanquam recentiores hoc sacere solent. δ' Postquam haec scripsi, accepi librum Gelbi Geschichte des rom. Urimina roresses Le*zi 1842. S. quo negatur P. I sq. significari hic legem a Ser. Sulpicio propositam, verbis scholii ob ad h. l. p. 262 ita suppletis: Hae in parte commemorationem videtur facere

74쪽

quam Cicero tulit ex Cio, non receptum, ut quaestio ambitus quoque editiciis iudicibus permitteretur; quibusque rebus ex Licinia iniquior videretur exponit, quam futura suisset ex illa se consule promulgata, si ex Servii sententia eam tulisset. Pro Planc. 7, 4lci Nuper clarissimi cives i. e. senatores nomen editicii iudicis non tulerunt, cum eae CXXV iudicibus, principibus equestris ordinis, quinque et LXX reus reiiceret, L referret, omnia qu potius permiscuerunt quam ei legi conditionique parerent nos neque eae delectis iudicibus sed eae omni populo, neque editos ad reiiciendum sed ab accusatore co=nstitutos iudi ces ita feremus, ut neminem reiiciamus λε' Duae igitur

Tidlius eius temporis quo Ser silia leae repetundarumJ componere Ciceronem cum lege Licinia non legem Tulliam de ambitu, sed Semiliam legem repetundarum, quae et ipsa iudices editicios habuisset et ab optimatibus lege Cornelia sublata esset. At neque iudices si ab utraque parte editi sunt editicii vide not. li neque

numeruS On Venit, Sive ex centum iudicibus quinquaginta sive cum Gelbi ex ducentis centum ex lege illa Servilia qua dicitur iudicasse putamus; nam loquitur Cicero de L iudicibus ex CXXV lectis, qua in re errasse eum Gelbius haud scio an nemini sit probaturus. Deinde verba illa nuper clarissimi cloes nomen editicii iudicis non tulerunt multo acilius ad senatores legem nondum latam improbantes applicantur quam ad turbas Sullanas id si voluisset Cicero, scripsisset, Opinor meministis bonos viros n. e. i. diutius ferre noluisse γ Inde quod ex lege, qualem voluit Servius, equites soli iudicabant, nequa quam tum eam sequitur alam esse, cum iudicia penes equestrem Ordinem essent; nam id ipsum novum fuisse existimo in Sulpicii propositis, quod senatores a iudiciis de ambitu prohibebantur. Quare cum reliqua argumenta leviora etiam sint, ingeniosa aratonii explicatio iobuli riique supplementum omnino retinenda Sunt. λδ Non equites, quod voluit Gelbius I. c. not. 89 equites enim non dicuntur clarissimi Diri. s. pro Mur. 23, 4 de eadem re: Illa quae, senatus frequens repudiavit, mediocriter tibi aduersata esse existimas - - Editicios iudices esse voluisti rel. λ' Extrema verba eo pertinent, quod aliis qui de sodaliciis causam dixerant reiicere aliquot iudices permissum est.

75쪽

res erant, quibus lex Licinia severius scripta erat quam Sulpicia quod iudicum reiectio cessabat quodque iudices ex Omni populo erant, non ex delectis iudicibus. E lege

Sulpicia igitur iudicabant iudices ex delectis iudicibus,

quod pro re suit. Quinam autem sunt iudices delecti Iudices in albo scripti esse non possunt; neque enim quidquam rei intererat ab iis iudicari potius quam ab aliis in albo non comprehensis, et ii selecti dicendi erant, non delecti. Delecti dicuntur plerumque iudices ad causam certam aliquam iudicandam dati, selecti contra iudices annuo edicto propositi. Ita Cicero pro Rosc. m. 3 8 qui eae civitate in senatum propter dignitatem, eae senatu in hoc consilium delecti estis propter severitatem β; c. 52, lol: ad eamne rem delecti ostis ut eos condemnaretis quo sectores ac sicarii iugulare non potuissent pro Mur.

39, 3 delecti amplissimis ex ordinibus viri in Vatin. II, 28 quaesitore consilio quo delecto in Verr. Act. I, 7, 2 delecto consilio, denique pro Sulla 33, 2 vos reiection interposita nihil suspicantibus nobis repentini δ' in nos iudices consedistis, ab accusatoribus delecti ad Spem acerbitatis, a fortuna nobis ad praesidium innocentias constituti I Ubique iudices delecti consilia in singulis causisy Non loquitur Cicero de legendis senatoribus in album, unde

confirmatur quod aliunde quoque constat, totum senatum suisse pro albo iudicum selectorum.

λ' am extra ordinem causa dicebatur de vi Cic. pro Sulla 28, 9. ad div. VIII, 8, 1. δ' Haec verba parum expedita ipse schol. ob. p. 368. Seir SuS, inquit, multae obscuritatis esto propter insignem similitudinem

locorum ex Planciana, de quibus agitur, iam X plicabuntur. Non sufficiunt, quae commentator antiquus ad h. l. protulit, ut ipse auctor est, ex ingenio ut tamen quod reser Sullam causam de vi lege Plautia dixisse, repertum ab eo in argumentis priorum enarratorum, libenter accipiamus. Quod P. Sullae crimini dabatur, erat con

iuratio Catilinariari Catilinarii enim, ut ipse Catilina a XIII lege Plautia interrogatus est Sall. . . 3I Cic. in Vat. 10, 25. Drum.

76쪽

constituta peraeque significant δ' Iudices delecti igitur diversi sunt a selectis et partem selectorum constituunt, aliquam ob causam ex iis separatam. Itaque intelligo omnem

V, 454), non de maiestate accusabantur, sed de vi Cic. pro Cael. 29 70 Legem de Mi Q. Calidus armata dissensione civium, reipublicae paene extremis temporibus tulit, quae eae, sedata illa Iamina consulatus mei, fumantis reliquias coniurationis extinxit. Unde primuin confirmatur optime nectiteri viri summi ingeniosa coniectu in eandem fuisse legem Lutatiam et Plautiam Catilinarii enim opprimebantur lege de vi, quam tulit Q. Catulus, Sulla vero, ex Catilinariis unus, nccusabatur ex lego Plautia de vi. Deinde ea re definitur, quo crimine C. Antonius collega Ciceronis cum reliquis sociis Catilinae Cic. pro Sulla 2 enumeratis e re publica sublatus sit. Errore Drumannus secit eum reum maiestatis I, 538), adsentit Meyerus or. Rom. r. d. 2, p. 460); fuit enim reus de xi, id quod significat coniurationis crimen pro Cael. 7, 15). Causam dixit, ut ait schol. Bob in Vat. 11 p. 321, accusantibus Q. Fabio Maxim et M. Caelio Rufo quo auctore redarguuntur rumanni commenta, bis causam dixisse C. Antonium, maiestatis accusante Caelio et repetundarum Fabio postulante. At socii erant in accusatione de vi et tangit Cicero

illius accusationem in Caeliana passim 7, 5. 3l, 74. 32, 78), huius in Vatiniana It 28 neque quicquam impedit utrumque locum de

eodem crimine vis accipere L. Caninius Gallus sive praetor anni DCC sive lius eius cos. DCCXVII, quem Val. aY. IV, 2 6 C. Λntonium num eundem Hyblidam 3 accusasse et damnasse refert, ab hac accusatione alienus videtur fuisse. - Causam igitur dixit P. Sulla de vi, cuius quaestionis indoles ex eodem loco accuratius perspicitur. Iudices enim Cicero ait ab accusatore esse delectos et reiecto a reo certo numero reliqu0s iudicasse unde colligo iudices suisse editicios cum eodem temperamento, quo usus est Ser. Sulpicius, ut aliquot inde reiicere reo liceret. In causa Miloniana iudices cum ex populo singulari lectione scripti erant, tum ad certam causam iudicandam dati, unde eodem

iure dicuntur lecti Veli. II, 32 Cic. pro Mil. 4. S, 2 l. 38. Sive electi 9, 23, ubi scribe electi ii iudices codd. elect Iudices cs. Garaton.), quo appellantur amplissimorum ordinum delecti iri 2 4 LB, 21. - Νοn cur Asconii personati nomina iudicum delectorum

ad Verr act. I, 6, 17 P. 13 I), quos ipse mox dicit electos.

77쪽

populum de albo universo iudicum selectorum, quod erat quasi quaedam populi imago delectos iudices vero quo resera mug, disiicilius dicitur. Hic enim non sunt iudices qui de aliquo in coiisi sitim mittuntur, sed ii ex quibus consilium deligitur Fortasse Servius permisit ei cuius

nomen delatum erat, ut ex albo certam partem reiiceret quasi perhorrescendi iure, tum petitorem ex reliqua multo

maiore parte edere iussit iudices CXXV, quorum LXXV reus reiiceret. Sed magis placet haec explicatio. Servius senatores ad iudicia ambitus non admisit, sed duas tantum decurias equitum et tribunorum ' non toti igitur populo iudicia tradidit, sed partem delegit duos ordines. Id fuisse

pro necu Satore, quod Senatores de Senatorio crimine iudicare C tabantur, non nego; sed ingeniosius quam honestius

Ciceronem imperitis aliud pro alio subdidisse suspicor. Res erat acta in senatu eisque qui aderant plerisque nova δ' quid erat quod eum impediret nisi forte veri religio Itaque si haec non adversantur, negari non pote StGoeti lingit opinionem de tribubus albi multis nominibus praestare ei de populi tribubus, quam defenderunt unde rus et erratius. Ita enim recte dicuntur iudices ab accusatore constituti; quod erratii sententiae praetorem Sortitum esse iudices plane adversatur. underi quidem

qui accusatori lectionem tradit et si cum Ciceronis verbis conciliari potest, tamen ita absurda est, ut multo magis sit reiicienda, nam si is qui nomen detulit, primum tribus quas velit, deinde ex iis quos velit iudices designat, reus, ut Ciceronis verbis utar, non ad iudices venit, sed ad

carnifice S.

δ' Vtrique uno nomine dicuntur principes equestris ordinis Cic. pro Flacco , , eiusdem scilicet ordinis viri scitol. Ob ad i. c. p. 229) Quod explicare longum est neque huius disputationis.*' Ideo etiam non licet aliunde repetere quibus Ciceronis verba eXplicemus; nam imperitis dicta sunt. Non sine causa igitur adiecit: principibus equestris ordinis.

78쪽

Causa iudicii huius plane singularis non erat, ut iniquitate iudicii ambitum coercerent maloque malo mederentur, sed ut tuli carent qui testes iidem esse possent λ. Quae res ut nos offendit qui iudicem quicquid extra iudicium habet compertum, oblivisci iubcinus ita Romanis optima probandi ratio videbatur et saepe in iudiciis lege requirebatur. Ita iudicium calumniae in causis privatis publicisque ad eundem iudicem consiliumve pertinebat iidem que iudices absolut reo statim ut de re sibi cognita decerne bant '. Sed clarius etiam exemplum tenemus in causa praevaricationis, testibus lege Servilia et epistola Coelii ad

Ciceronem. Neuter locus cum recte intellectus sit, liceat utrumque apponere Lex Serv. V. 74. is De praevaricatione. Praetor qui ex . . quaeret qua de re ei praetor iisq is qui cum ea res iudicaretur ad eam rem rudicandam adfuerint qui vivent eorum maiori parti satisfactum g erit nomen quod ex . . delatum fuit praevaricationis causad latum SSs, facit . . . . Coel in epp. ad div. Vill, 8. refert ita cum et Pausanias et Pilius repetundarum crimen intenderent i l. Servilio eius periculo incitatum esse Appium minorem ut indicaret pecuniam ex bonis paterni R pervenisse ad Servilium praevaricationisque causa diceret depositum HS LXXXI. - - mittit in consilium eosdem illos qui lites aestimarant iudices. Quae ita interpretanda. C. Claudius cum a LV a Chr. Asiam pro praetore obtinuis-Set, ex ea proVincia repetundarum accusatus est et da innatus, ut consulatus Spe deiiceretur, quem a LIV petere

destinaverat β. Cui cum damnato lites aestimarentur, mi

pro Planc. 15, 37. 17 42. ' Vide praesertim Aemilii Heri manni viri humanissimi D. de

abolit. p. 18 sq. in qua egregie haec Xponuntur.* i. e. satis probatum. Ita satisfacere saepe in lege Servilia usurpatur, quod interpretes non viderunt. Eadem ratione legitur Cic.

de orat. III, 2, 5 in Cto ut populo R. satisferet et pro Planc. 25, 62. ' Repetundarum accusatum esse C. Claudium eo es scitur, quod

79쪽

minoris pecuniae damnaretur essecit corrupio accusatore βper sequestrem M. Servili urn q. unc Servilium cum Appius, minor C. Claudii paulo post damnationem mortui ars lius a L multis nominibus videret periclitantem idoneam ratus hanc Occasionem nomen eius de praevaricatione detulit, non quasi ipse praeVarieatus esset, Sed quod pecuniae praevaricatione ad eum pervenisset ' et eosdem illos

lites ei aestimatae sunt, quae res plerumque ad hanc quaestionem pertinet quod X Si hoc ipso anno, coniectura est Drumanni, pro- habilis tamen. Quem si audis II, 99. 384), Claudius absolutus est ut requirit litis aestimatio condemnationem ante factam. Vide Ciceronis verba in Clodium a p. schul Bob. p. 337): At sum, inquit, absolutus. 0 v quidem hercle more, cui uni absoluto lites

aestimatae sunt. Quo posito alia, quae Drumannus Statuit, sponte c0ncidunt.* Idem Ciceronem fecisse fama erat, cum Verri damnato lites aestimarentur Drum V, 324. 8 Homo alioquin ignotus, nisi idem fuit ac M. Servilius pessimus orator Cic. Brut. 77, 269), quem sine causa vel potius ex salsa Pighius ad a. DCXCIV tr. l. acit nepetundarum OStea Rccusatus est a Q. Pilio Celere, cuius orationem in M. Servilium Cicero a L mitti sibi iubet. Cic. ad Att. VI, 3, 10. Drum V, 8 n. 61.

cf. Meyer Or. Om. r. d. 2 p. 403.). - equestrem eum fuisse, non accusatorem, arguunt cum verba Caelii pecuniam ei Denisse ad

Seruilium, depositum HS LXXXL, tum maxime decretum Laterensis non redigam. Ita enim non in iudicio principali pronunciabatur, quo de condemnando absolvendove re certaretur, sed in secutorio illo, quo ea pecunia pervenisset. Quod ita est, sed exponere longum. Denique non ad iudicii corruptelam, sed ad accusatoris pecuniam datam esse nemo ambiget. Cic. r. pari. 36, 24. s. l. 1 D. de praevaric. XLVII, 15 7 Drum II, 99.

η' uuamquam alias non quaerebatur, quo ea pecunia pervenisSet, nisi cum reus principalis damnatus esset nec summa litis ex eius bonis redigi potuisset Cic. pro Rab. Post 13, 37. Quod ut expediamus, non ponimus accusatorem C. Claudii antea in ius esse vocatum aliter enim res explicari potest Quaestio enim, quo ea pecunia perVenerit,

80쪽

iudices, qui ante quattuor annos C. Claudio lites aestimaverant quique etiam de ipsa causa iudicaverant ' inconsilium misit. Sed ignoscant lectores quod de itinere me paullum declinavi iam redeundum est ad crimen sodaliciorum. Et de genere iudicii satis idetur expositum de poena legis Liciniae pauca addemus. Qui sodaliciorum damnatus erat, exilio plectebatur)0; praeterea mulcta irrogabatur et sortaSSe alia complura, . pro Planc. 33 init agitur in Planci δα lu8, patria, fortunae. Quod etsi hic non indicaretur, tamen e probari posset quod lex Tullia de ambitu ad poenas lege Calpurnia constitutas ut pecunia mulctarentur et in perpetuum honoribus carerent damnati, exilium decem annorum addidit Τ. Exi lium legis Liciniae fortasse perpetuum erat.

Ceterum quaestio sodaliciorum paucos an iiνυ annos in usu suisse videtur; non enim commemoratur nisi in iras DCC et DCCul. Anno DCC qu rogala est lex Licinia

ex ea accusati sunt mense Quinctili Messius δ' Sextili P. Vatinius δ, quem excepit in , ordine aeorum Cn. Plun

etsi et in causa repetundarum et in praeVaricationis usu venit, tamen quod de altera accepimus ad alteram applicare minime cogimur. Itaque nihil impedit quo minus in repetundarum quaestione de hac re secutorio tantum iudici litigatum esse Statuamus, in praevaricatione

vero iudicio proprio et principali.*' pro Cluent l, II 6 pro Rab. Post 5 init. δ' pro Planc. 3, unde p. LXXIX. . schol. ob pro uti. 5 p. 36l.

. V. supra P. l.

δ P. Vatinius bis accusatus est a LVIII DCXCVI lege Licinia et Iunia propter leges, quas tr. l. proXimo anno rogarat, Cic. in Vat.14 de lege Licinia et Iunia lata a. LXII DCXCII, ne clam aerario legem ferri liceret v. Drumann IV, 47.) a. IV DCC de sodaliciis lege Licinia, accusante C. Licinio Calvo, defendente M. Cicerone Cic. pro Planc. 6, 40 et ibi ich0l. B0b. p. 262 De sodaliciis causam