장음표시 사용
171쪽
inde est enuntiatio in materia repugnanti, aut impossibili.Omnes autem propositiones quinque praedicabilium aue sunt necessaria aut con tingentes; alioquin nunquam essent verae. Caeterum percunctabitur aliquis. Clim haec vox Mortuus possit accipi ut inom en, &vt participium, an ea quae dicta sunt, sint vera, sumendo eam Vt participium. Duobus si quidem modis potest accipi haec vox MortuuS, primo Vt nome,&significat idem quod res mortua: secundo Vt participium verbi morior, moreris. Inter quas acceptiones est discrimen vel maximum.Nam si quis diceret, Christus est mortuus,& acciperet
MortuuS, ut nome, esset iraeretic nucenim Chri-ntis no est res mortua, sed res uiua; dicet ePaulo. Christ' resurges ex mortuis,ia no moritur: mora
illi ultra non dominabitur . Si vero acciperet Mortuus. Viparticipium, catholice loqueretur. Dicimus si quidem in Symbolo Apostolorum, Pasitis sub Pontio Pilato: crucifixus: mortuus; &sepultus est.Et significat tunc illa vox Mortuus, aliquando perdidisse hominis vitam: quod veru fuit in triduo, licet modo iam vivat etiam quatenus homo. Dubium ergo est, si loquamur de homine,qui est modo,&sumamus Mortuum ut participium, cuius praedicabilis est illa enuntiatio.Verbi pratia. Mortuus est aliquis homo, & postmodum Per miraculum resurrexit.Si quis dicat,Iste homo est mortuus, verum dicit, sumendo Mortuisum ut participium .Percunctor ergo, cuius pra dicabilis sit illa enuntiatio λRespondetur, esse quinti praedicabilis: accidit enim homini qui nunc est, esse mortuum. Sed mors sumpta hoc Pacto,id est,secundum hunc modum praedicadi, G s Vt par-
172쪽
Vt participium, potest adesse absque subiecti
corruptione. Nec quisquam miretur, quod z
emplis utamur Theologicis; id enim facimus, quia Dialecticae interest omnibus scientijsm thodum explicandi enuntiationes, & tollendi Homonymiam indicare. Quid pqubd eis potissimum Dialecticam tradimus, qui postmodum Theologiae simi initiandi. Secundo potest ob ij ci insuperiora. Nam dictum est , accideus senarabile, posse a subiecto reuera separarissit deinde in tertia definitione accidentis dictum est, accidens semper subiecto inhaerere. Inhaeret subiecto semper λ ergo ab Aetiis,si illo sePararo on potest Respondetur, accidens 6ses in separabile quamdiu existit, semper subiecto in
esse. haerere, veruntamen potest a subiecto separari: sed tunc tale accidens iam non existet . Peribit enim albedo manus,si ab ea separetur. Quare vera est illa sententia vulgatissima, accidetitis
Esse est inesse ina si de Esse existentiae intellia. gat ρr, significat accidens non existere in veru in natura, nisi actu insit alicui subiecto . Quod de viribus naturae accipiendum est. Nam Dei virtute potest accidens sine subiecto ullo existere, ut quantitas Encharistiar: quae non modo caret
subiecto, sed ipsa est veluti subiectum aliorum accidentium Si vero intelligenda sit illa sententia de esse Essentiar, tunc siccidentis esse non est inesse aetii, sed aptitudine:in cuiuslibet enim Accidentis definitione clauditur ordo ad subiectum: id est, propensio & inclinatio ad illud.
Tertio obiicitur aduersus id quod diximus, accidens inseparabile, quamuis reuera separari non possit , cogitatione tamen separari posse.
173쪽
Primum namque ita impugnatur. Quum dicitur,nigredinem posse a coruo separari opere intellectus, vel intelligitur de vero iudicio intellectus, vel de falso.De vero intelligi non potest. Etenim si reuera coruus est niger, quomodo intellectus vere iudicare poterit, coruum non esse nigrum Si autem intelligatur de falso iudicio, nihil ad rem , quia false etiam potest intellectus iudicare , hominem non esse animaliat non proinde asserimus, animal posse ab homine serendi .Respondetur, intelligi de vero iudi cim de siquidem intellectus dicere potest, coruum non esse nigrum, quod in sequenti obiaiectione explicabitur. Secundo potest impugnari eadem sententia alio argumento,& sit quarta obiectio. Eidem enim pacto dicere possemus, proprietatem posse 1 resa, i. a subiecto separarisquoniam sicut vere intelle- M. ctus intelligit coruum sine nigredine , ita vere rant potest intelligere hominem sine risibilitate. Naquid obsecro vetat hominem intelligi, & nihil de risibilitate cogitari λ Si ergo illa separatio accidentis per intellectum sufficit ut dicamus accidens inseparabile abes. a subiecto; sufficit quoque ut dicamus, proprietatem posse a se lecto separari. Quare nu Ilum erit discrimen inister proprium de accidens inseparabiIe. Ad hoc dubium respondet ditius Thomas , aut quiuis ille fuerit, qui opusculum quadragesimum octauum, quod sub eius nomine circumfertur , didit , tractatui. cap. vltimo, praemissa distinctione . Duplex namque esse potest separatio munere antellectus , alia per primam eius operationem; quando Vnam rem sine alia intelligimu4: ut quando mente apprehendimus
174쪽
naturam hominis, non intelligendo ea,quae sun extra eius essentiam.Alia per secundam operationem,quum unam rem ab alia separamus . enuntiatione negante,ut quum dicimus, homo non est albus.De separatione per tertiam op rationem non oportet loqui;quia eodem modis xes separantur per tertiam & secundam opera
His positis,sit primum pronuntiatum . Nec proprium, nec accides inseparabile possunt reuera a subiecto separari; saltem viribui L I9rae. Secundum . Τam proprium, quam acci ens
inseparabile possunt separari asubiecto per primam Operationem,absque errore . Sjcut enim
possum intelligere coruum,nihil de eius nigredine curansuesic possum hominis naturam intellatio D. ligere, non intellecta risibilitate . Responden- raris Alia dum est tamen cuidam argumento , quod ad- 1 realia uersus. hoc pronuntiatum fieri potest : em er quam que huiusmodi. Quicunque intelligit rem aliterquam sit, fallitur; sed intellectus intelligens hominem sine risibilitate, intelligit eum aliter quam sit homo enim non est si ne risibilitate , ergo fallitur . Sed respondeis tur, posita distinctione diui Thomae i. parte quaest I3.art. vltimo ad Vltimum. Illa nanque propositio intellectus intelligeus rem aliter quam sit, fallitur:duplicem habet sensum L prior est,ut dictio Aliter significet alium modum in obiecto, quod intelligimus: & tunc est vera: nam intellectus intelliuens , & cogitans rem A aliter esse, quam sit, fallitur: Ut si ego cogitarem, hominem in rerum natura sine facultate ridendi existere. Posterior sensus est , ut Voncabulum Aliter significet alium modum ex parte
175쪽
tibersecundia. Iost nostri intel Iectus I & tunc illa propositio est falsa.Νos siquidem alio modo intelligimus
res, quam illae sint, licet non intelligamus ali um modum conuenire rebus , quam illis conueniat.Modus quippe, quo nos intelligimus res externas, est modus i in materi alis, & abstractus; licet non intelligamus, res esse immateriales. Quare intellectus intelligens hominem sine risibilitate, non fallitur:quia non intelligit, hominem ori sibilitate esse; sed intelligit eam, nihil 'bilitate cur an S. Τα ia pronuntiatum.Ρroprium non potest separaria subiecto r secundam operationem. Probatur. Haec propositio, homo est risus particeps,est necessaria,& semper vera: ergo haec alia, homo non est risibilis , semper est falsa. Quartum accidens inseparabile potest separaria sub i ecto per secundam operation m me uti Pros iumuon quidem simpliciter dicendo, coruum fluuisna
non esse nigrum I sed cum addito, coruus non tum G est niger, salua natura speciei, id est, quam- muni a. uis coruus non esset niger, natura specifica cor- ridens Imui integra permaneret. Etenim discrimen est separabita inter Proprium & Accidens; quia proprium, ut risibile, consequitur naturam speciei , iaprimo ipsi competit, ac propter speciem iudiuiduis.Ideo Socrates est risibilis,quia homo est risibilis . Risibilitas enim conuenit homini,
quatenus homo:Socrati vero , non qua Socrates, sed qua homo. Accidens vero primo competit alicui indiuiduo,&illius causa conuenit etiam Speciei. Ideo homo sedet, quia hic, aut ille sedet: ut docent Porphyrius & Arist. hic capite de Substantia i a Categorijs, ille capite de
176쪽
Io Comment. in viaiuersam Logicam
Commutationibus Generis ti Accidentis io Is goge. Quoniam igitur accidens inseparabile, Vt nigredo corvi, non conuenit coruo, ob speciei naturam ;ideb vere dici potest , cortium. salua natura specifica, non esse nigrum, non tamen absque errore dici potest, hunc cor uti nouesse uigrum;salua natura numerica & indiuid ali. Consequitur enim nigredo huius corvi p Culia Ie.eius complexionem necessario. Haec dicta sunt ad huius obiectionis veram solutione. Alij tamen facilius haec putant exr i. si dia Camus, inter proprium accidens Arabile nullum esse discrimen quantum ad separatione na a subiecto, etia per intellectit sed esse aliud discrimen, quia videlicet proprium tantum illi naturae competit,cuius est proprium;Vt ritabilitas tantum homini: Accidens tamen insepa-xabile multis naturis, ut nigredo coruo, Aethiopi, & Ebeno. Quod discrimen assignatura Porphyrio capite ultimo Communitatu & Diia ferentiarum. Nihilominus ut verum fatear haec solutio clarior est, qua in verior. Primo enim Porphyrius illo loco nihil dicit deseparatione per intellectum . Quare nihil contra nos loquitur. Deinde hoc discrimen non mia ficit inter Proprium, & Accidentis In separabile, si quoad separationem nullum est interea discrimen . Definitio enim prima & secunda, quas tradit Porphyrius , Accidentis nod fatis quintum praedicabile a quarto distinguerent; quia illae per solam separationem definiunt a
ci dens.Et Arist. praeterea I. Topicorum cap. .
praefert definitionem: quam secundo Porphyriiaus tradit, illique tertio loco per negationes procedit.
177쪽
Quinta obiectio est contra illud quod dictum tibia est,entia rationis contineri sub quinto praedicabili, quatenus dicuntur de entibus rei . Namentibus rationis non bene accommodatur defi. nitio quinti praedicabilis , quam Porphyrius tradit. Accidens inquit est, quod neque est genus, nec species, nec differentia, vel proprium, semper tamen subiecto inhaeret: nos autem supra cap.I. docuimus, entia rationis in nullo reiente esse tanquam in subiecto .Respondetur pri-mb;Pn yrium illa definitione ea sola accidenti o one vo luilisquae sunt praedicata a cidetalia, S pr tere A t entia rei: ut albedor spectu manus. Hinc tamen minime sequitur,a c1 dentia secundum rationem, vel secundas notiones non pertinere ad quintum praedicabile, quia Porphyrius sola accidentia nobis notiora voluit defini rer fictit in definitione differentia, quam supra tradidimus, solas interiectas definire voluit, cum infimae etiam pertineant ad ὶ tertium praedicabile.Respondetur secundo, en tiarationis in nullo esse tanquam In subiectoreali; esse tamen in aliquo subiecto praedicationis, quia dicuntur accidentario de entibus rei, tanquam de subiecto. .
De Iudiuiduo Cap. q. SAepe quum Voces uniuersas explicaremus,sndiuidui faeta est meritio: quare dicendum
eliquid sit," uplex sit, dummodo prius uaedam nomina interpretemur,quae eadem rei uersa ratione significant. sunt autem haec, prima Substantia Suppositum, Hypostasis, Res naturae , atque persona . Omnis en m res
178쪽
Comment. in pniuersam Logicam mundi,quae non est uniuersa, appellatur Indi nais δει 'udua; quia inferiora diuidi nequit: appellatur,omina. Singularis, Ut distinguatur ab uniuersali;&hoc,
siue illa res sit accidens;vt haec albedo: siue pars substantiar, ut haec manus, vel anima et siue subistantia integra& completa ut Socrates . Si a tem sit res pertinens ad Categoriam substantiae,&sie completa , vocatur prima Substantia ; sicut substantiae uniuersales appellantur Secundae.Dicitur etiam Suppositum; &apud Graecos Hypostasis, quia ponitur sub accidentibus,&substanti js Secundis; tametsi aliter, atuue aliter.Nominatur quoque res Naturae , Ut Petrus ast res naturae humanae; id est res habens naturam humanam, aut ad naturam humanam pertinens.Denique si non solum fuerit substantia copleta, sed praeterea fuerit rationalis, ut intellectualis naturq, dicetur Persona, Persona, InquitSeuerin Boethi est rationalis naturae india uidua substatia. Quare illa sola quae habet nat ram humanam, Angelicam, vel Diuinam, dicuntur personae. Haec omnia docet diuus Tli
mas I. parte, quaest.29.art.2.
Iam ad indiuidi Logicam tractationem - veniamus . In diuiduum est,quod de uno solo pra dicatur,ut Petrus de se ipso; vera enim est haec enuntiatio, Petrus est Petrus.Porphyrius verboapite de Specie, definitIndiuiduum hac ratione;Indiuidumn est, quod quibusdam proprietatibus constat, quae simul in alio inueniri non
possunt; ut esse natum Valentiae, hac die, hoc anno, his parentibus, hac facie praeditum esse, &c.
Est autem quadruplex Indiuiduum , scilicet
Certum, Determinatum,Vt Petrus: ex Demostratione,ut hic homo: ex Hypothesi, ut Ferdi-
179쪽
Bandis ius , tantum dicitur de Principe Ioa ne, si solum illum habuit filium:&Vagum,quod
habet ratiouem indeterminatam;ut aliquis homo, quia eius signi iacatum per multa vagari potest. De hoc autem indiuiduo existit controuem πινει-sia inter auctores, an de uno iratum dicatur.Vita diuidus. detur enim dici de plui ibus: nam Petrus est ali quis homo,& Paulus sim liter .Di cunt ergo qui dam ue Indiuiduum Uagum dici de uno tantum, secundum rem, vel secundun, rationem ; dici tamen de multis secundum nomen, sicut etiam patet in Indiuiduo certo,& determinato. Petrus nanque de multis dicitur secundum nomen. Est siquidem Petrus Apostolus,& Petrus Martyr;non tamen de eis dicitur secundum eis andem definitionem,& rationem . Definitionem inquam re nam definitio nominis Petri cuiuscunque, eadem est scilicet Petrus est, qui vocatur hoc homine Petrus . At desinitio Rei diuersa est. Si enim definire velis Petrum Apostolum , non solum qua homo , sed qua Petrus est,dices , Petrum esse quendam hominem Christi domini primum Vicarium, &c. S. autem velis definire diuum Petrum Martyrem, qua Petrus est dices, esse hominem duodecim fere annorum Centuriis post Christum , exparentib.haereticis natum;sed haereticorum ace
rimum expugnatorem j qui pro sanctae Inqui sitionis officio sanguinem dedit,&c. Non aliter sentiunt hi autores de Indiuiduo Vago, sci- seni nita licet illud dici de multis solo nomine . Caete-'diisTho.
rum diuus Thomas de Potentia quaest.'.art. 2. de Indiunad primum asserit a Indiuiduum Vagum dici de duo vago. multis eodem nomine, & eadem ratione, ac H defini-
180쪽
comment. inuniuersam Logicam definitione. Quae sententia ita ab eo exponitur. In quolibet Indiuiduo Determinato , & certo
duo inueniuntur,est enitri natura, & peculiaris modus existendi naturae in illo r Uerbi gratiar In Petro,& Paulo est natura humana,& praeterea naturae humanae in Petro connexae sunt quaedam assectiones indiuiduantes, diuersarabillis quae sunt in Paulo.QEemadmodum ergo ex functione inteIlectus considerantis naturam humanam , non considerata hac natura Petri , vel Pauli,consurgit in natura humana no-eio speciei,aut saltem uniuersi : sic intellemi considerante naturam humanam existentem
sub aliquo modo particntari non curando quis sit ille modus particularis, utrum ille qui est inP etro, an ille qui inlaeso,aut in alio quouis homine; consurgit in natura humana notio In- diuidui Vagi,& dicitur tunc Aliquis homo. Quae sententia his argumentis probatur . Primum.Apud Aristotelem,qui ut Ethinicus di is,mundum ab aeterno fuisse , & in perpetuum duraturum; laec propositio necessaria, Leo est. Hoc posito, ita argumentamur.Leo est ergo adiis quit Leo est:nam si nullus Leo est, quomodo ali quis leo est Antecedens est neeessarium apud Aristotelem;ergo & consequens debet esse necessarium. are haec propositio erit necessaria, aliquis leo est. At aliquis leo n5 est individuum certum quia de nullo peculiari,& certo leone vere dicitur,hic leonecessario est: ergo indiuiduum Vagum habet rationem incertam,&ina terminatam;& multis communem apud Ariastotelem. Secundum argumentum est Theologicum . Persona dicitur de tribus. sum