장음표시 사용
411쪽
Nullum animal esse hominem non est possibile. Nullum animal esse hominem non est contingen S. Nullum animal esse hominem est impossibile. Omne animal esse hominem est
' necesse.& tamen quarta est fassa; quae suisset vera; sicut tres priores, si dictum fuisset particulare; scilicet, Aliquod animal esse hominem est necesse. Praeterea in quavis regula earu, quae positae sunt in hoc capite,asseruimus, dictum enuntiationis necessarij debere esse contradictorium dicti ali rum enuntiationum , sed dictum uniuersale est contradietorium dicti particularis; & e diuerso: Ergo varum est etiam, quod nunc cons e Mij,appendicisque loco diximus. Sed id quidem verum est ad seruandas arquipollentias; an autem sufficiat ad explicandam contrarietatem
cap. I . dubio 2. videbis., Costroversa. Η'equatuor enuntiationes, Aliquem homi- Ω-mois nem esse animal est possibile, Aliquem ho- sumaturminem esse animal est contingens, Aliquem ho- possibilatum luem esse animal non est impossibile, Nullum his enun- homi uem esse animal non est necesse, sunt in Amabimus; sed non sunt aequipollentes , aut pares: ergo male docuimus,omnes enuntiationes, rae ad idem vocabulum pertinent, esse concores. Propositio est apertissima. Probatur assumptio. Posteriores sunt verb, Z priores falsae, cum aliquem hominem esse animal, non
sit contingens, sed necessarium x essentiale Υ a ergo
412쪽
3 a Comment. in universam Logicam
ergo no Sut aequipolletes. Qu: enim fieri potest, ut ide omnino pol leat, i duae sint verae alijs existet ib'faliis Ide arg.c5tra Eden tuli potest addu- . Na istis enirntiationes Alique lioni me no esse Leonem est possibile , Aliqu in nominem nomesse Leonem est contingens, Aliquem homine inrisia esse Leonem non est impossibile, Omnem hominem esse Leonem non est zecesse, sunt in Eden tuli,& tamen posteriores sun t verae, SI priores falsae; quia hominem non asse Leonem n eessarium est,& continget S. Sed ut ea, quae copiosissime dici possiant, breuiter a me, strictimque dicantur, obleniandunae est primum, contingens accipi in his enuntiatiaonibus, ut significat idem quod possibile. O , hanc enim caiisam enuntiationes possibilis&contingentis femper eodem modo se habent,
quoad dictum, & quoad modum. Obsertianda est secundo, possibile interdum accipi pro eo quod potest esse, & non esse ; ut Possibile est me ambulare, quia possiim ambulare, SO non ambuis lare. Diciturque a nonnullis possibile Phystaeum, ab aliis vero possibile stricti im, vel proprium. Interdum autem sumi pro eo, quod potest esse, id est, pro eo quod non repugnat esse; ut Pos. sibile est me esse animal, & ambulare quoque quia nihil horum mihi repugnat 2 appellaturque a nonnullis possibile Logicum, ab alijs vero possibile altum,vel latum. Discrimen autem est inter haec duo possibilis genera, quod prima inueniatur solum in rebus fortuitis, secundum vero & in ijs, Si in rebus etiam necessarijs. Quae fuit causa, ve illud prius a Chry fosso mo Iauello strictum, posterius autem latum, aut altum, S eminens inMetaphysicis quaestion ibus diceretur
413쪽
Iam ergo respondeamus argumento , .mnes enuntiationes positas in Amab1mus in superiori argumento es e veras; nec i lias esse falsas, quae asserunt esse possibile,aut contingens. aliquem hominem esse animale in eis enim contingena sumitur pro eo, quod usu venire potest, & quod est possibile. Possibile autem secundo modo accipitur, de sane constat, unam & eadem enuntiationem posse esse possibilem re necessariam, sumendo ita ipsum possibile. Ex quibus constat quid de Eden tuli sentiendum sit. - . De hac tamen re est controuersia inter Caietanum 2.Periher.lecimo.&Iauellum inCompendio Logicae tractatu 3. capite 6. Iauellus enim vult sumi illo priori modo, sed Cardinalis Caietanus,cui ego vehementer assentior, docet, po steriori accipiendum esse. Quare autem Calutant sententiam praeferam , explicabo. Nam &superius argumentum me omnino comprimit,& quae sequuntur, non video, qua ratione possint dissolui. omnium enim consensu Purpurea &Λmabimus sunt opposita subalterna, & Purpurea habet se ut superior, Amabimus ut inferiori quod sequenti capite exponemus : Ergo iuxta subalternarum legem ex qualibet enuntiatione, quae est in Purpurea , inferri poterit quaevis earum quae sunt in Amabimus. Cum igitur haec enuntiatio, omne homine esse animal est necesse, sit in Purpurea, ex ea haec alia colligetur, Alia quem hominem esse aui mal est possibile, quae est in Amabimus. At si possibile accipiatur primo modo, non recte sequetur. Hoc est necesse;ergo hoc est possibile, Itaque possibile secundo modo sumitur . Sed quid in re manifesta probationes accumulo λ Nonne Aristoteles
414쪽
ipsa de Μodalibus enuntiationibus disputans. docet, ad necesse esse, sequi possibile esse Non ne ipse sub finem capatis modificatarum enutia tionum, postquam de earum isodynamia disseruisset, tractat,an possibile sumatur pro eo, quod potest esse; an vero pro eo quod potest esse re' i non esse: & docet accipi pro eo, quod potest esse Aetu vir. Explodenda est igitur Iauelli sententia. Non d
t 3 Iaia sunt tamen argumenta, quae viritin alioqui eru-
Meuivis ditissimum,& Aristoteli; fidelissimum sectatonionem rem, in eam opinationem inclinare potuerunt . 'Nnihil Quare tametsi ille eis num me utatur, a nobis
με-nt. & proponentur , & di luentur, ne quispiam decipiatur. Potissima autem probatio sit, quia Aristoteles i. Prior. docet, illud esse possibile quod potest esse,& non esse. Respondetur Ariastotelem eo in loco sumpsisse possibila primo' modo; non enim agebat tunc de 1sodynamia Maequi pollentia diuersorum modorum Inter se Altera est. lib. 2. Periher m. agens de modificatis enuntiationibus, asserit, bene sequi, Hoc est
possibile esse; ergo hoc est possibi te non esse igitur etiam in hoc capi te sumitur possibile primo modo. Respondetur. In prima parte capitis , ubi non disputatur de aequi pollentia modi possibilis,& aliorum modorum; potuisse Aristotelem accipere possibile primo modo; at in secunda non siimpsisse primo , sed secundo modo. Nec quenquam moueat, illud, quod Aristoteles in secunda parte capitis tradit possibile in v tranque partem cadere posse; id est, pos e esse , & non esse. Non enim vult docere, possibile ut pertinet adisodynamiam,
accipi primo modo , sed tantum docet, id. quod est possibile secundo modo , aliqua
415쪽
Messe possibile primo. Sicut de ratione animalis non est esse particeps mentis,Veruntamen animal aliquando est rationis compos . Vitiiva
probatio;Si Aristoteles non disputauit dei so- dynamia poisibilis sumpti primo modo, ergo fuit in hac re diminutus; cdin etiam possibile primo modo constituat enuntiationes. modificatas Nec idonea esset responsio, si diceretur , Aristotelςm disputasse de possibili secun- s, ado modo , sub quo continetur possibile primo rum isse
modo, ut inferius sub superiori , nam eadem ra- nium. tione non debuisset agere de modo necessario, cum etiam necessarium contineatur sub possibili secundo modo; ut ante diximus. Quae cum ita sint, dicimus, Aristotesem multa utilia reliqui iascialioqui inutilia essent omnium interpzetum commentaria, Vaneque torquerentur in scholis
magistri, in difficillimis quaestionibus explicandis,quarum Aristoteles nec meminit quidem. Item ducimus, Aristotelem reliquisse quod attinet ad 1sodynamiam possibile sumptum primo modo, quia non potest explicari, quom do aequi polleat aliis modis. Tertio dicimus, Ariastotelem agere de hoc possibilia. Priorum , sed in studioisru grati antequa finem huic tractari ioni imponamus, de eo nos disputaturos. De Modiscataram enuntiatimum oppositione.CV-υ N tres partes haec disputatio diuidetur. Prima oppositionem modorum Inter se explicabit, secunda repugnantiam enuntiationum eius- idem modi aperiet, tertia demum illorum vocabulorum Amabimus,Edentuli, Illi ace, & Pu-purea , discrepantiam indicabit . . Itaque
416쪽
3 6 Comment.in νniversam Logicam ex his modis Necesse &' Impossibile opponuntur contrarie;Possibile,& Possibile non; subc trarie: Necesse & possibile non, contradictorier sicut Impossibile M Possibile; ut patet in hac tabula. Nacesse est Pe-uum currere
Ratio autem horum est, quia enuntiationes aientes, compositae ex necesse &impossibili, pos. sunt esse simul falsae; simul autem verae essen queui. Quare merito iudicantur contrariae.Pra terea enuntiationes modi possibilis,quarum rina constat dicto negato, alia vero aiente, possutnonnunquam esse simul verat; ideoque subcontrariae appellantur. Qua probatione in reliquis etiam oppositionis generibus facile utemur. Quemadmodum igitur quum de enuntiationibus simplicibus ageremus, diximus, enuntiati o-nes contrarias aequi pollere , si alterutri earum postponatur negatio: idem in duabus enuntiationibus prioribus est dicendum. Nam Necesse est esse , & Impossibile est non esse , arquipollent.Et quod ibi scripsimus, contradicentes mquipollere praeposita negatione , idem in istis
417쪽
ωmprobatur. Si quidem Non impossibiIe est esse,& Possibi Ie est esse, seqstipo llent. Demu quod asseruimus, subalternar aequi pollere praepostea& postposita negatione, idem in istis etiam obseruari debet;quia Necesse est esse,& No est impollibile non esse,aequi pollent. His consentiunt, quae superiori ca ite habes; nempe enuntiati Ο-nes modi possibilis & impossibilis a qui pollete dicto, similiter & modo,dissimiliter se habentibus. Rursumque enuntiationes modi necessari,ia impossibilis ideira omnino pollere modo, . similiter &dicto, dissimiliter se habentibus: quia scilicet huic enuntiation 1. Necesse est esse, aequI- pollet haec, Non est possibile non e fle. Enuntiationes autem eiusdem modi qua' ' qn iis ne opponantur, his regulis explicatur.Prima. φερνης--Iater enuntiationes modi necessarii illat in qui bus modus est affirmatus, dictum ver b dissimiliter se habct, id est, unius est alen S, alterius n. gans, sunt contrariae: illae vero iis quibus modus e negatus, dictum vero se habet dissim liter, sunt sub contrariae. Et si illa, quae habet dictum& modum affirmatum superponatur illi, quae habet dictum & modum negatum, fient subalternae: ex quo patet, quaenam sint cotradicentes. Eadem autem regula seruanda est in enuntiati nibus modi impossibilis, ut patet in his tabuistiss
419쪽
est alens,& in altera negans subcontrariae sunt;&possunt ambae esse verae,illae verb in quibus modus ly veraque negatur, dictum vero in una affirmatur, in altera autem negatur, sunt contrariae;& pariter falsae interdum inueniuntur.
Denique si illa quae est dicti & modi negati, s
perponatur illi,quae est dicti S modi affirmati, erunt subalternae:ac subinde facile erit contradicentes agnoscere. Cuius regulae hoc est exem
le Petrum esse album Non est possibiale Detrii no esse album. Possibi Ie est Pstrum esse album.
sed ut ad extremum illudveniamus,dicimur , De Vec Purpurea& Illi ce opponi contrarie , Amabi - μ re arus&Edentuli subcontrarie, Purpurea & Amaiam ' V bimus subalterne,Purpurea, & Eden tuli coir lictoriciitemque Illiace R Amabimus.