장음표시 사용
491쪽
sint,&transponendae.Deinde vero ea quae antea erat minor, &postea fit maior, simpliciter est conuertendaratque ita fiet,ut Frise morum reducatur ad Ferio;Fapesmo autem ad Celarent, di habebit conclusionem uniuersam ; quae erit conuertens enuntiationis uniuersae nestantis: ex ολ per leges oppositionis subalternae colligetur conclusio, quae erat in Fapesmo. Quare F
posmo,quum est in secunda figura, non deberetthcipere ab Med a C.Reductionem autem haec tabula indicat. Somnis homo est animal. 'pesino.) Non nullus lapis est animal. Ergo Aliquis lapis non est homo.
Omnis homo est animal. Ergo nullus homo est lapis. Aliquis homo est animal. Biseso. Nullus lapis estanimal. Ergo aliquis homo non est lapis. Nullum animal est lapis. Ferio. N Aliquis homo est animal. LErgo aliquis homo no est lapis. Denique Fapesmo & Frisesomorum , quum sint in tecti reducuntur ad Ferio, si praemissae
t/ijciantur: & praetere a ea enuntiatio quae erat maior inFrisessimorum simpliciter conuertatur; vae autem erat maior in Fapesino:conuertatur
per accidens, ut fit in hac tabula. Somnis homo est rationalis. npesmo. Nullus homo est Leo. Ergo aliquod rationale non est Ieo.
iquod rationale est homo. go aliquod rationale aon est Leo. Fris
492쪽
Cmmenti is uniuersam Iolicame Aliquis homo est rationalis. Frisesom. Nullus homo est Leo. Ergo aliquod rationale non est leo. Nullus homo est Leo. Ferio. Aliquod rationale est homo. Ergo aliquod rationale non est Leo. Quarta difficultas. Quid prodest haec syllo-ὸ ismorum reductio ad probandum , prioremisissisisis syllogismum necessario inferre conclusionem 3 viridia. Respondetur.Cum certu sit in bona argumenta tione quicquid sequitur ad consequens, sequi eistiam ad antecedens;& enuntiationes syllogis. mi perfecti, in quem fit conuersio, sint eaedem atque illae,quae erant in syllogismo imperfecto, aut ex illis necessario colligantur;sequitur,illud consequens,quod infertur ex praemissis syllogis. mi perfecti,inferri etiam ex sumptionibus imis perfecti. Da quaν- Vltima difficultas . Si quis defendere velit AER*m quartam figuram, quomodo eius syllogismos ad reductionem reducet Respondetur, hanc conuersi nem esse omnium facillimam, si cuiuslibet 0Ilogismi praemisiae traijciantur.
De reductione ad incommodumseu ad impos ile.
'uamodo ι Vi alicuius imperfectar ratiocinationis co-ώaelum 'lexionem negat,aut ignoratione ducitur, si oru remi protervia etsi ignorans fuerit, sufficiet ei conuoc tio sersio directa,de qua superiore capite diximus, F p istri sin proteruus sit, alio genere conuersioniS V ten- Ε - - dum ei it', quod apyellari solet ad incommodum . Est autem latum discrime ii inter duo haec
recoctionis genera quo primum tantum syl-
493쪽
rogismus imperfectis conueniat, secundum vero perfectissimis etiam accomodari possit Pri-
usta De dicemus, quonia pacto hoc cenere con- quersionis uti debeamus in syllogismis imper , --etis;deinde aliqua subiiciemus, quae ad syllogi 1-rnos ' perfectos attinent . Conuersio ad incommodum est, quum sumpto contradictorio con Iusionis negatae,&aliqua iam ab aduersario e cessa propositione, aliam ab eo perinde
concessam falsain esse probamus.Verbi gratia, si fiat sy llogismus in
somnis homo est substantia. Datisi,' 6 Aliquis homo est animal. largo aliquod animal est substantia.& admissis sumptionibus, conclusi nem ali Mishbdis, quis neget, ita contra eum est disputandum. Haecseruanda enuntiatio,aliquod animal est substantia,per se insuist est falsa;ergo eius contradicens,Nullum an inia is reuoest substantia, erit vera.Sed ut ante et concessisti, ωm M. Aliquis homo est animal, ergo aliquis homo noest substantia.Tum ita argumentabor: Haec con- clusio;Aliquis homo non est subsantia, est fiasse, cum repugnet maiori antea cori cestae in Datis: - ςrgo propter aliquam praemissarum est falsa. Nopropter minorem huius posterioris syllogismi, quia est eadein,quam concessisti ante in Datisi. ergo propter maiorem,scilicet Nullum animal est substantia. Quod si haec est falsa, Nullum animal est substantia, ergo illa conclusio, quam antea negaueras, Aliquod animal est substatia, erae
vera .Proindeq; haec conuersio ad incommodum , 'vocatur,quia pertrahit eum cum quo agimuS, . . 1 t
494쪽
Vt aut neget,quod prius concesse. Erat;aut coia cedat quod ante negauerat. Quare nulla potest incom- trinodior iudicari.Ut autem genus ta. hoc conuersonis explicetur, primum dicendum est,adullem modum perfectum reducatur quili- ss a.
bet imperfectus:deindevero quo- si nam pacto illud fieri debeat in o 2 oomnibus figuris.Illud aute prius II
tribus vocabulis doctores huius ' o facultatis exponuiueprimum Nes- diciebatis,fecundum Odiebam,tem Ireium Letareromanis.Primum in- Η
seruit quinque modis in directis e in primae figurae,& ideo ex quinque Immsyllabis est compositum; alterum 3 - Η C, modis secundae; tertium t modis so 2, 3 tertiae. Sic autem vocabula sunt a disponenda, ut prima syllaba resitat vo- pondeat primo modo illius figu- . vos D. rae, secunda secundo,& ita dem- vceps: ut fit in hac adiuncta tabula. Porro dictiones illae ex quatuor E vocalibus componuntur, A,FI, E.& O.Syllaba quae constat A,desi nat modum sibi respondentem reducendum esse ad eum modum et o BPa. primae figurae,cuius conclusio est A TA;id est, uniuersa aiens: scilicet Ρ μ ir g
Vocabul dum sibi respondentem conuertendum esse ad mm μι eum modum prim figurae, cuius conclusio, estpis natio. R id est, uniuersa negans mempe ad Celarent. I, o autem conuertendum esse ad modum cuius e
495쪽
. Liber Quintu relusio est id est, particularis aiensrve Dariir sicut etiam O,ad perio,vt patet in hac tabula. Baralipton ad Celarent.. Celantes ad Darii.
Nesciebatis.c Dabitis ad Celarent. Sapesmo ad Barbara.
Frises morum ad Dari, Cesare ad Ferio.
I Restino ad Celarent. Baroco ad Barbara.
Relapion ad Barbara. Diismis ad Celarent, Patisi ad Ferio. ZBocardo ad Barbara.. Ferison ad Darii. Sed qua ratione huius genet is reciprocatio is ' ν
e1are. Omnis homo est animal. Ergo nullus homo est lapis. SNullus lapis est animal. .
Secunda regula . Modi directi tertim s ogurae probantur ad incommodum ex eadem 1 minore,& contradicente conclusioni, sumota ra/iori .Nam absque dii bio se etur con
tradicens, aut contraria enuntiatio maioris
496쪽
.13 Commentan suersam Luiram concessae Hoc autem Ioco perinde inlcollis
gere contrarium , atque confradictorium aII- cuius en tantiationis ; nam sicut duae contradi centes simul verae esse nequeunt, ita noc duae contrariae.Exemplum.
Omnis homo est animal. Darapti. Omnis homo est substantia. Ergo aliqua substantia est animal. Nubia substantia est animal. Celarent. Omnis homo est substantia.
aeviis Tertia regula. Modi indirecti primae figura:
dempto Celantes conuertuntur,sumendo co tradictorium conclusionis negatae pro maiori,& maiorem in minoris locum substituendo nam sic fiet contradictorium , vel contrarium
in in oris iam concessae;aut saltem contradictoris, . Un,Vel contrarium enuntiationis,in quam C uertitur minor iam concessa.Exemplum.
somnis homo est animal. Baralip. JOmne ridens est homo. Ergo aliquod animal est ridens.c Nullum animal est ridens.
Celarent f Omnis homo est animal.
Ergo nullus homo est ridens. ψωσμ Quarta regula.Celantes conuertitur,sumpto contra distorio conclusionis negatae loco assu tionis;&ex assumptione praecedentis syllogi Lmi efficiendo propositionemrac demum infer do contradictorium propositionis concessae; autolus potius conuertentis.Hac ratione. Celan
497쪽
Nullus homo est lapis. Celantes. Omae ri dens est homo.
Ergo nullus lapis est ridens. Omne ridens est homo. Darij. R Aliquis lapis est ridens. Ergo aliquis lapis est homo. Derida Restat ut dicamus,quonam pacto modi dire- monem acti primae figurae possint conuerti ad incommo- dommdum. At certe quiuis eorum potest hoc genere prima conuersionis tam ad secundam , quam ad ter- P . tiam figuram reduci e ut hoc schema indi
Disamis. - Datisi. Sit igitur prima lex. Si hi modi debent conuerti ad modos, secundae figura ,seruanda est ea. ι''dem propositio:& contradictorium conclusionis negatae 1 umendum tanquam assiimptior atque ita contradictorium assumptionis iam concessat colligetur,ut hic fit. Omnis homo est animal. Barbara . Omne rationale est homo. Ergo omne rationale est animal. Omnis homo est animal. Baroco ' Aliquod rationale non est animal. ' LErgo aliquod rationale non est homo. Meunia Altera lex. Si hi modi ad tertiam figuram sunt νινω. reducendi,sumendum est contradictorium co- clusionis tanquam propositio,ac eadem assumptio est conseruanda;quibus constitutis, contradictorium propolitionis concessar efficietur . Exempli causa. Dd x Barba-
498쪽
41s Comment.in uniuersam Leticam 'comne animal est substantia. Barbara somnis homo est aluma I. Hirgo omnis homo est substantia. C Aliquis homo non est substantia, Bocardoo O innis homo est animal; Ergo a liquod animal no est substatia.. 'Dubitatio.QVarret fortasse quispiam , quonam pacto
reduceds sint ad primam figura ratiocinationes in directae secundae, tertiaeque figurae hoc' genere conuersionis.Respondetur.Primo Con- uertendas esse ostensiue ad aliquem modum dii ecium,& tum reduci posse per incommodnm sicut ille modus postulabit.Verbi gratia:Dara in iis conuertatur ad Darapti,&deinde ad Celarent Talnen ut antea dixi)prster modos in directoS, quOS supra emimerauimus in secuda & ter-ria figura, dantur duo alij modi indirecti; quorum unus in secuda figura apellari debet Bocardo non dico Baroco ster vero Baroco in te tiaret haec exempla domonstran P. y Aliquod animal non est homo. Bocardo Omne rationale est homo. Ergo aliquod animal no est rationale. romnis homo est animal.
Baroco. 6 Aliquis hoino non est iaspiS. ic Ergo aliquod animal non est iaspis. Quare si de his modis loquamur, non possitnt
De Rec ν' prius conuerti ostensiue, ut constat, quonam δε se κ β ercto pacto conuertentur ad incommodum Reo β' ρ ρ pondetur, Baroco qui est in tertia figura conue g debere ad Barbara, sum endo contradictori
499쪽
. Liber Quintae. um conclusionis negatae pro maiore : ipsaque maiore in minorem mutata , contradictorium minoris concesis colligetur,ut fit in hoc exemplo.
arbara Omnis homo est anima I.
p aliquis homo non est iaspis. Ergo aliquod animal non est iaspis. Omne animal est iaspis. p omnis homo est animal.
Ergo omnis homo est iaspis. At Bocardo ex secunda figura conuertitur ad Barbara, sumpto contradictorio coiiclusionis negatae pro minori, & minore in maioris locum euecta;& ita contradictorium maioris concessae inferetur. Exemplum. C Aliquod animal nonest homo; BOcardo. Pomne rationale est homo. Ergo aliquod animal no est rationale. ymost rationale est homo. . mne animal est rationale. go omneanimal est homo.
Deratione inuestigandi Medium. p. r.
V Τ toti huic tractationi tanquam fastigium
imponamus , dicendum est qua ratione exeogitandum sit Medium ad ratiocinationes in his figuris constituendas . Cumque ea , quam syllogismo inferre debemus conclusio, aut uni uersa aiens sit, aut negans ritemque particula ris alens,aut negans varij canones erunt adhibendi.Primus. Universam alentem concludemus sumpto medio, quod sit consequens ad subiectum conclusionis,& antecedens ad prae-
500쪽
4ra Comment.in uniuers Logicam. dicatum.Sed quid appellas antecedens Quid dia
Iti e cis consequens Antecedens hoc loco id omne dicimus,quo posito, sequitur aliud.Ex quo etiam' 'perspicuum est, quid vocemus consequens: Vt hommo est antecedens respectu animalis 3 aoimal a tem respectu hominis consequens; quia bene s Messio AEn quitur,Homo est,ergo animal quoque est. Itaque rece ς' h probare oportet omnem hominem esse substantiam , sumendum est animal , quod est ad hominum consequens , & comparatione substantiae antecedens: nam si homo
est,sumo est, animal est a rursumque si animal substantia quoque erit. Sumpto igitur anima ti,in hunc modum fiet syllogismus, Omne animal est substanti Omms homo est animal, ergo omnis homo est substantia. Verum ad hanc &sequentes regulas intelligendas nuenit humanae mentis solicitudo sex verba, nempe Fecana,Ca-geti,Gebali, insenes, Hebare, GedacO.Ea autem tribus syllabis constant, quarum extr ema com-st Ponitur via istarum quatuor vocalium A,E,I, Ecrum .isti O-Et quidem Α,positum in ultima syllaba desig
catio. na tale vocabulum inuentum esse ad colligendam uniuersam alent m,ut Fecana. similiter E, positum in ultima syllaba indicat, eam dictionem inseruire conclusioni uniuersae negant ut Das nes, HebarerI.speciali alenti, Ut Cageti, & G bali.O, tandem particulari neganti, ut Gedaco. Dine tamen syllabar priores cuiusque vocabuli duabus tantum vocalibus constant A, & E Nam A designat praedicatum conclusionis inferendare
Ε, subiectum Caeterum tam Α, quam E,tres habens consonantes comites psum enim A,comi-