장음표시 사용
511쪽
inutiles. imus est,quando progredimur ex c ditionata alente, hi statuimus consequens, ut inseramus antecedens . Uanum profecto argumentum, nimirum,in quo ex vero poterit sequi falsum, ut Si Leo est homo, Leo est animat,atqui Ieo est animal , ergo Leo est homo. Secundus est, quando posita conditionata alente, destrulamus antecedens,&postea consequens . Uerbi gratia.Si Leo est homo, 'leo est animal : attes non est homo, ergo leo non est animal. Tertius est,quando posita conditionata negante, affirmamus alterutram partem , ut reliquam destruamus. Vt si ita argumentemur. Non si hoe est album,est animat,atqui hoc est album, non igitur erit animal : de Cygno enim verum est antecedens, & falsum consequens. Quomodo inquies,antecedens verum est de Cygno Facile id ostendam. Assumptio enim vera est , quia Cygnus est albus: porro etiam propositio. Quoniam cum sit conditionata negans, hac ratio ne exponitur Non continub atque res aliqua est alba debet esse animal;etenim Papyrus est alba, . nec tame est animal. Vltimus posset tradi moinquum posita conditionata negante, alterutram: eius partem negamus, ut reliquam inficiemur, aut libere colligantiis:quod esset argumentari ex utraque sumptione negante, ut in hoc syllogis.. mo, Non si haec res est alba,est homo;sed non est alba,ergo non est homo ; verum esset antec dens, & falsum consequens de Aethiope. Qubdsi aliter inferre volumus, Ergo haec res est homo, verum erit totum antecedens,& salsum coissequens,de coruo.
Coniunctus syllogismus non potest ex alente
512쪽
Petrus est lapis;sed Petrus est homo, ergo Petrus non esilapis.si vero aliter argumentemur ex eo ni uneta negante,scilicet negando Vnam partem,ut aliam statuamus, mala erit ratiocinatio, ut patet in hoc exemplo Non & Petrus est lapis,& Petrus est at bor, sed Petrus non est lapis,ergo Petrus est arbor. .
I Difiumis syllogismus potest heri trib.moclis. 'DUγἰμ' phimo ex disiueta aiente negado Vnam parte, Vt 'ρ infame6lligamus , ut Hoc animal vel est homo, in brutum ; sed non est homo , ergo
effbrutum.Vrges.Embryo est animal,& non est homo, & tamen non sequitur,ergo est brutum Sed iduitet urges: Nam id nihil ad Dialecticum attinet.Τantum n.ipse docet,si verum sit anteis cedens,versi et is esse consequens. Si autem arbitreris, Embryo mem nec pertinere ad hominem, nec ad brutum:sicut negas consequilonem , it
sy llogi smi propositionem negare debuisses;qua
semel concessa, non lieet amplius consequutiois nem inficiari.Secundo, ex disiuncta alente deis struendo utranque eius partem;ut si quis diceret lapidem esse animal,& nos ita argumentarerimur, Quodlibet animal aut est homo, aut est brutum, ad lapis non est homo , neque vero est brutum;ergo lapis non est animal. Sed farilli- muri est hanc ratiocinationem redigere in Celarent,si tanquam medium sumatur 1llud di-sunctum,homo aut brutum. Tatio, ex disi' no cta aleam
coniuncta fieri .Haec enim argumentatio, Petrus est homo,& Petrus est animal, ergo Petrus C1t animat,bona est;sed Enthymema potiusqua ly Iogismus videtur: potest tamen ex coniunctas affirmemus unam partem,&alI-
513쪽
at ense affirmando vn. am nartem Vt aliam, des fruarni. gxemplum. o in ne animal, autho. mo est alit bruthin esse debpta sed Petrus est homo, ergo Petrus non est brutii m. sed hoc ultima genus argumenti potest equidem tolerari, quum disiunctio constat ex his, quae eidem convcnire nequeunt: l octui non erit vlIaratione appro- Bandui . Vt si dicamuri Uel Petr 'sest homo, vel Petrus est an intal;sed Petriis est homo, ergo Pe
HVbi sim est,cur ex disiuncta negante, nullus L syllogismus fieri possit .Respondetur. Quia
disiuncta negans ut lib. superiore cap. vitam odiximus aequi pollet coniunctat alenti composista ex enuntiationibus Categoricis contradictois
rijs;sed ex coniuncta alentς ut in hoc capite habes)non potest syllogismus efficii ergo neque
Potuissent alia multa de syllogismo tractari, sed quoniam non omnia simul dici debent,
paucis ad haec additis, finem faciamus aliquando.Ιgitur in praesentia colligamus appendicis loco var1as syllogismi diuisiones . Sane ratioci nationiim aliae Categoricae sunt, aliae Hypothetica . Hypotheticas nunc diximus, in conditio natas, coniunctas,& disiunctas diuidi. Sed Categoricae aliae simplicibus constant enuntiatio nibus, aliae modificatis. Quae simplicibus constant, aliae medium habent uniuersum, aliae singulare; quae cui diximu expositora dici posisunt .Praeterea quae medium habent uniuersum iuxta figurarum ac modorum varietatem diutis E e a classis
514쪽
solent.Porro alijs modis distribuuntur e nai syllogismi alij aientes sunt,alij vero neganteS. Item alii dicuntur particulares, quorum conclusio est specialis,alij uniuersi, qui uniuersam conclusionem habent.Deniquepartim directimconcludunt,partim indirectim. De syllogilino igitur haec dicta sint Ιa ad aIias argumentationis species veniamus : primum mad inductionem, quae Dialectica est argumentatio.
in I Nductio,qua teste Aristotele 6. Ethic.eap.M ' ' ε' Iutimus ad scientiarum principia ostendend/, ita definitur.A singulis ad uniuei sa progressio: ut Iste ignis est cali dus,& ille,& ilade reliquis;
ergo omnis ignis estcalidus.Veruntamen Vt e acta sit inductio,oportet probe numerari singula: ut si probandum est mihi, omnem hominem esse album, non tantum mille,aut decem millia recensebo ; sed omnes ad unum homines et alioqui nihil ea inductibne efficia sed quoniaarduuforet.omnia, quae sub eo genere continentur,' persequi singularia; satis erit,quibusdam recensitis, addere, Et ita dereliquis;aut Et sic de singulis; vel Et eadem est caeterorum ratio. Indum. Quoniam autem inter omnes argumentatio visisse L nis species longe, multumque praestat ratiocinalogi mi tio, non erit a nostro instituto alienum, exp.ile-
formum re quonam pacto inductio ad syliogismum posimul tis. sit referri id vero fiet,: si omnia singularia pror medio accipiamus: Quare inductio supraposita hoc pacto ad Barbara reuocabituri omne quod est iste ignis,aut iste, aut alius quiuis est calidumόsed omnis ignis est isteignis,aut iste , aut certὸ
515쪽
eerte alius:ergo omnis iguis est calidus . Ianii. eitur dubia proponamus. νDi cultates.
PRimum difficile ad intelligendimγ Videtur, . . quonam pacto inductio differat a syllogis bisistiti et
mmcum perinde ac ille sit oratio , in qua qui- in indu busdam positis,aliud necessario colligitur. Sed mone naeia
huic difficultati iam responsum est lib.I.cap.IO. ner---dub. 2.Quare asalias properemus.Prima . Haec
inductio est bona, AIiquis homo fuit in arca RQe.& aliqui, leo;itemque ex singulis anumalis speciebus aliquod animal fuit in arca i
sus Noe: ergo animal fuit in arca Noe &t men ut manifestissimum est nec numerantur, 'nec numerari possunt omnia singularia quae sub animali Continentur. Nec quidem dici potest, eandem esse caeterorum rationem 3 alioqui nullum animal suffocatum fuisset Pergo non oportet omnia singularia inductionabus percenset i. Respondetur,etiam in ista inducti e satis. numerari singula,quae sub uniuerso continentur. Nam cum accipiatur ibi illa vox, Omne non . niuerse pro omnibus animalibus Jed pro omni- bus speciebus animali sun defit, ut sufficiat ni Merari singulas species, ratione laltemvnius,aut plurium indiuiduorum. Alia difficultas. An inductio suapte natura ita-λώ. est bona argumentatio,ut non possit in ea eX an ctios Matecedente veto conseqtiens fὶlsum colligi E' naargmnimuero Aristoteles i. pic. p.rO.ait, inducti- mentatio. Onem esse verisimilem argumentationem,&p
516쪽
argumento nobilis quidam auctor sibi peris fuasit, inductionem non esse necessariam ar- sumentationem , sed tantum probabilem& mediocrem contemiram: quo etiam ductus, ii esse addendam existimaui olla maera usulam.& ita de singulis; aut1lIam, & eadem est caetero rum ratio, &c R.espon demus tamen, ani ducti nem esse duplicem,atiam accuratam Sc perstactam, aliam probabilem tantum,& ut aiunt, Τopicam.Si accurata fuerit inclustio, nunquam in ea antecedens verum & conseque ua fallana dari poteritiquia in ant*cedente vel omnia in- inhamis diuid a percensentur, vel additur illa Rartici et ibat, la,& ita de singulis, teste Aristotele 1. Prior. Cap
notius sit eedens inductionis esse aeque ignotum, Rc consi est se PM quens.si enim quisquam probatur u S, OND- coruum esse nigrum, ita disputet Hic coruu Sest
nig*r,& hic alius,& caeteri etiam ,ergo omni coruus est niger: certe qui negat consentiens,
negabit & antecedens Quare id quod dubium.
est, nulla re certiore, sed aeque obscura ,. probari videbuit r.Attamen haec nihil nos commouent Dicimus enim antecedens esse notiusdunt quia sensu notum est hunc coruum esse nigrum, S illud similiter;tum etiam quia satis probabile est, si omnes corvi, quos in hanc usque diem vidimus, nigri sint, reliquos non ab similis esse coloris . A Hecedens ergo est notius conseqMute
quia est probabilius & clarius. Nec si antecedens inductionis sit probabile, continuo seqilitur, i ductionem e ite argumentum probabile. In omnisi quidem syllogismo nec inatio infertur ex an
ic cedente conclusio, tametsi plerarunque rati cluationum antecedetis siς contingens. Verunta-
517쪽
mensi inductio fuerit Logica, seu Porensis, norivst necessaria argumentatio; nec oportet addi semper illam particulam. Et ita de reliquis. De quΘ inductionis genere intelligendus est Arist.
Vltima difficultas Videtur posse dari inductis 'nom, quae progrediatur ex singulis recte enu--ἀα- ineratis, ac nihilominus antecedens sit verum, μημα &consequens falsum apud Aristot . Nam cum arbitretur ipse, Mudum ab aeterno fui1se,ac pro indo perpetuo leones fui ste , ac futuros esse,
profectb ipso iudice haec inductio erit nul Irilius pondet is, Hic leo non existit in rerum nam tura necessario, neque iste aut ille,& ita de .singulis: ergo nullus leonecessario in rerum natu- xa existit. Aril enim concedet antecedens , re Hegabit consequens;quia cum apud ipsum necesse sit, aliquem leonem existere, prosecto falsum etiam apud ipsum erit , nullum leonem 'necessarib existere.Respondetur,hanc inductionem esse bonam,& consequens apud Arist. etiaesie verum;duplicem tamen posse habere len- sum;primus est, nullus est certus, ac determinatus leo, qui necessario existat . Hic autem UeruSeit:& ex antecedente sequitur. Secundus est, nullus leo etiam vago & indefinite sumptus existit neeessarios qui tensus est falsus apud Ari- stotelem mec ex posito antecedente sequitur.- 'Aristoteles enim in eo fuit errore, ut arbitrare nil tur, necessario aliquem leonem fuisse i quiui Asthiis, ille esset rarunt. De Enthymemate. Cap. 16.1Νstat iam disputatio argumentation si , qua- Ee 4 rum
518쪽
rum usus Rhetori est accommodatus;Enthyme malis inquam, si Exempli.Prius autem deEnthyis memate, quod syllogismus quidam imperfectus videtur agemus: deinceps de Exemplo , quod quia frequenter ex uno singulari aliud colligit, videtur,imperfecta quaedam inductio. Syllogi Lmus autem prior est inductione. Explicabimus
igitur in hoc capite, quid sit Enthymema, de qua via ad syllogismum possit reduci. sit Enthymema est imperfecta ratiocinatio , in
η' θ ο qua ex una sumptione festinatui infertur coninclusio , ut Oninis homo est animal, ergo omnis homo est substantia . Sex autem regulis explicabitur reductio Enthymematis ad syla Ditissi. HOgismum . Triplex enim est Enthymematis Euth m. genuS : primum quod tribus terminis constat s quorum unus ponitur solum in ant
cedente , & hic sumendus est pro medio syllogismi; alius semel ponitur in antecedente,& iterum in consequente: alius denique tantum ponitur in consequente, ex quo Vna cum medio debet constari ea, quae deest enuntiatio. Alterum Enthymematis genus tantum duobus terminis constat . Τertium denique pluribus quam tribus. Igitur priores quatuor regulae ad prius illud Enhtymematis genus pertinebuntet μει. quinta ad secundum, & sexta ad tertium. Qua-inia. νς prima regula est. Quum idem terminus est subiectum in antecedente & consequente , dC- est propositio, aut maior,&ea addita fiet syllo. gismus in prima,aut tertia figura. Ut omnis ho nio est animal; ergo omnis homo est substan tia , deest maior , nempe omne animal
est substatia, quae si ponatur,perfectus erit syllo
519쪽
gissimus in Barbara. Secunda reguIa.Si idem est praedicatum antecedentis,&consequentis, deest 3ssumptio,redigeturque in primam a aut secundam figuram , ut Omnis homo est animal, Secunda. ergo omne rationale est animal; adhibeaturassumptio, sed omne rationes e est homo. Tertia Tertia. regula. Quando idem est subiectum antecedentis,& praedicatum consequentis, desideratur as
sumptio,qua posita, syllogasmus is secunda fl-gura constituetur: ut Nullum animal est lapis, ergo nullus Carbunculus est animal ; addenda est assumptio, sed omnis Carbunculus est lapis. Quarta regula. Quando idem est praedicatu na Ouaria. antecedentis,& subiectum consequentis, deest maior in tertia figura,vt Omnis homo est animal, ergo aliquod animal est substantia ; addenda est propositio,scilicet, Omnis homo est fu stantia. Quinta regula. Quando Enthymema constat solum duobus vocabulis, reducitur ad syllogismum Hypotheticum. Ut hoc Enthymema,Omnis homo est animal,ergo aliquod animal est homo, ita reducitur , Si omnis homo est animai,aliquod animal est homo; sed omnis homo est animal r ergo aliquod animal est homo. Sexta regula. Si Enthymema constet qua- Se t tuor termina S, non potest reduci ad unicum syllogismum Categoricum, sed ad duos. Verbi
causa. Hoc Enthymema, Omne animal currit; ergo omnis homo mouetur, ita reducitur, Omne animal currit, sed omnis homo est animal, ergo omnis homo currit. Praeterea, omne quod currit, mouetur;sed omnis homo currit, ergo mnis homo mouetur. Quod si mauis, reducito ad Hypotheticam ratiocinationem, ut Si omne animal currit, omnis homo mouetur: sed omne
520쪽
animal currit , ergo omnis homo mouetur
Nullum siquidem Enthymema dabitur, quod ad syllogismum Hypotheticum reduci ne
Quastiones. QVo signo potest intelligi aliquod Enthymena esse bonum 3 Respondent quidam, tum esse bonum, quum reduci potest ad bonum syl- Vos ηρ Iogismum. Nam syllogismus habet se ut per-ιρυμ fetium. Enthymema vi imperfectum. Quare Misa Enthymema erit bonum, quod ad bonum 'his reduci potest. Sed haec sententiai ut intelligitur de sylIogismo bono rario ne se
mar, aut de bono ratione materiata Si primum, perspicue impugnabitur,quia hoc Enthymema, Omnis homo est animal, ergo omnis homo est albus,est pessimum , cum ex opposito consequentis haud sequatur oppositum antecedentis; & tamen reducitur ad perfectum ratione formae syllogismum: scilicet, omne animal est album, sed omnis homo est animal, ergo omnis homo est albus. Si vero dicatur secundum, iami litor refelletur, nam hoc Enthymema , mnis homo est lapis, ergo omnis homo est in sensibilis, est optimum Enthymema ; & tamen non potest reduci adbonum syllogismum ratione materiae: Ergo non oportet Enthymema bonum reduci ad bo um ratione materiae syllogismum. Propositio probatur. Quia est bona argumentatio, cum ex opposito consequentis sequatur oppositum antecedentis , de non est
syllogismus, vel inductio; Rc. ergo est bonum Enthymema. Assumptio autem est maritiasta,