Auctores finium regundorum. Nicolai Rigaltii observationes et notae, item glossae agrimensoriae

421쪽

oBsERVATION Ls ET NOTAE. 41 limites occupent; hac tamen conditione .ut si villae in limitibus positae sint, id est, in quibus limites incedant, dent per agros sucsciter populo; dum ne

deterius, quam per illas transeant l A IN BENEVENTA NO.J Lib. de Colonijs. Ager Beneuentanus actus p. cxM.Aardo in orien

tem, Decimanus in nrufidianum. , l . DEFICIENTE numero militum veteranorum

agro J Ipse Flaccus pag. 21. Quoties ager coloniae

SVMTOs AGROS EX VICi. Nis.l Applicitos uniuersitati ex alterius ciuitatis fine. Vid. Front.p.17. S V i s LIMITIBVS quaeque regio diuisa est. JBoetius ad illa Topic. Ciceronis: In urbe fines non reguntur. Regi fines dicuntur, inquit, quotiens unusquisque ager proprijs finibus terminatur. I N Diu sis REGIONIBVs magistratus: coloniar. iuris d. mittere soliti sint. J Ratio suadet ut legamus : Praefecturae appellantur ex eo quod in diuessis regioni. magistratus ad coloniarum iurisdictio nem mittere soliti sunt. Etenim in Italia Praeneti1 irae vocabamur, in quibus & jus dicebatur, & mi dinae agebantur,&erat quaedam earum respublicae Neque tamen magistratus suos habebant ; sed in eas legibus praefecti , mittebantur quotannis qui jus dicerent. Vide Pomp. Festum. LEGIS PR AESCRI PTIO Jetve α-α. Sic apud is. Cicet onem in oti de lege Agrar.Ei locus primus in , uidiae in praescriptione legis concessus est. A LIQUERO INL IMaTATIONI B.

422쪽

dicitur, qui viritim populo distribuitur.

. QV l .B. N T SVPRA DlX4MVS.J Vide quae ad pag. i8. AEsΤIMATIONE facta profiterentur.J Vlpian. l. mi. De censib. Omnia ipsc qui defert aestimet. LIB. SEC. AE ST. quomodo data est. J Legendum videtur : Qtiibus secundum aestimationem

eommutatio data est. .

ILLvD VERO quod saepe respicimus. JOtiosa heic videtur particula, Quod.

ITEMQVi B. Assi G. J Emendandum ex codi Palat. Id est quib. assig. . - T v M QVONIA M. cod. Palat. tamen quoniam. VNi FOCO. J Vt supra i Vni nomini. . - . AEB RESPICIT UR. J Libri aeris inspiciuntur. Hygen. Respicitur quid in aere contincatur. Intelligunt Tabulam aeneam,legem formamVe agrorum continentem t quam qui refixerat, vel aliquid inde immutauerat, lege Iulia peculatus tenebatur, ut ait Vlpianust. 8. D. adleg. Iul. pec.

a erunt, sibiq. Vindicant. ustara istis auctoribus locutio. Aggenus p. 61. Superior possessor sibi de fendat omnem deuexum locun Idem p. 61. Termi nos,quibus inter fundos unius domini unes obseruantur, sibi defendunt. id est, in ea caussa esse aste

gunt, ut nemo habere aut iacere aliquid possit quo

423쪽

deterius ipsi eo loco ijsve finibus utantur Vopiscus in Tacito: Sed quum quatuor illi milites inter se,contenderent, ac sortem sibi quisque defenderet, jussit iterum agitari ranam. . . ' QVA si GNissii CANT A. J Ipse Flaccus p. Inuenimus saepe in publicis instrumentis significanter descripsa torritoria. Idem, p. as. Sed&pagi saepe significanter finiuntur IQUARUM REGIO. J L. quaeque regio. . I . DEXTRA A T S lN Is TR A decimanum dext.l Haec possunt explicari & emendari ex illis incerti auctoris p. 3o8. selas ex lapidum scriptura, quae sit pars dextra decimanum, &quae sinu ra decima - num:&quae citra cardinem,& quae ultra cardinem.

In codice Palatino inter illa diuo vocabula, Dicun tur aes, superjedia est huiusmodi figura, Z: quae proxime accedit ad istam c: quae passim in mo-Mumentis antiquis significat centuriam.Nec frustra quis suspicabitur legendum heic: Praeterea dicun tur & centuriae aes miscellum. Nam ipse Flaccus paullo post dicet: Ex quo fit ut his centurhs inueniantur & eorum nomina, &c, ' AEs MIsCELLVM. J Hoc est: aeneas tabulas miscellas; quae scilicet Varia & mixta nomina comtinebant: puta,eorum qui primum deducti fuerant,& eorum qui postea in locum defunctorum successerant. Sic Iulia lex Miscella dicta est, quod varia &confusanea capita ςontinerex Sic. Miscelliones, auctore hestu, appellabantur squinon erant certae

424쪽

NICO LAI, RIGAL Tar. sententiae, sed variorum mixtorumq. judiciorum. Sic gladiatorcs, quum in consummatione, siue turba, mixtim sese mutuis ictibus conficere iussierant, ad miscellanea venire dicebantur. Ad eumq. In omni alludens Iuuen.Satim xi: de perditissimo inepore dc conturbatore,quodam; dixit: - Sic veni via ad aras cellania ludi. Uuae iniicellae, occolumbae miscellae, Vare. Mistella doctrina, Gell.

ς iii a V cmo RE si finem diuisonii. J Delenda illa vox: Fine Nisiquμ malit, Auctores finium dici, quemadmodum Auctores finales, pag. is. Quae autem sequunmr, valde luxata sunt. Videamus an restitui possint conatu isto: Aliquando subseciva Re ublicae coloniarum concesserunt ; aliquando proximis quibιdq. adscripserunt. Quae in conditione illovum remanseru-ς quidam sibi donata. Mendiderunt: Msquii vectigalib. per singula i uitra

425쪽

ORSER v ATION EI ET NOTAE. vir quae ex nouis vectigalibus per quinquennium reciperetur. Plura ad Hygenum.

COLLEGI A SACERDOT. IT. MOS VIRGINES ΗΑ.J

Hygenus Virginum quoq. Vestalium & sacerdo tum quidam agri vectigalib. redditi situ & locati.

S V B s E C I v o R v M de quib. Domitianus finem 18 statuit J Sueton. in Domit. r bsecivaquae diuisis per Veteranos agris carptina suriffuerunt,yeteribus possessorita ut viticapra concellit: ' ' Auctor incertus in fragmentis Arcer. Domitianus per totam Italiam lubsiciua possidentibus dcinauit , edictoque hoc notum fecit. Alius item incertus au 1 r in ijsdem frag. Aliqui quoque agri aut incurui aut angu-

remanent, naturam extremitatum seruanti.

Quae cum vel communis iuris aut publici essent, possessionib. vicinis stinc Domitianus Imp. Practa dit, hoc est metra. lineariam finalem Iob cupato, sum licentiae tribui Exstat autem tu tabula aenea

- . a - . . . M . . . .

esosia in Piceno apud Falerienses nno clP. IIXcIX.

elegans Domitiani epistola su per lite uuae diu tissime fuerat inter FalHietillas & Firmanos de quibusdam subsecinis cui us epitholae verba ip sa transcribrae iuuax, quia non solum Flaccam, sed & taeterosiit, auet res magno te in iii V

IMP. CAESAR. DIVI. VESPASI Alri. F. DOMITIANVS. AUGUSTUS. PONTIFEX. MAX

426쪽

P. VALERIO. PATRvINO. . . . . . . . COS.

-. - . . . .

427쪽

LIMITI Bus PERPETVis. J Hygenus: Multi perpetuos limites egerunt, & in illa operis perseue satione peccauerunt, &c. pag. t 87. IN Pu Bhi Cis instrumentis. J alia erandquac Caesarum instrumenta vocat Frontinus in excerptis Arcerianis. Suetonius de Vespasiano. Aerearum tabularum tria millia quae simul conssa grauerant, restituenda suscepit,vndiq. inuestigatis exemplaribus instrumentum imperij pulcerrimum ac venustissimum confecit.. S IGNIFICA NTER D EsCR I PT A. I: Puta fluminibus, montium iugis, aquarum divergijs, auchuiusmodi alijs, locorum vocabulis. Sic pag. ι 6. Ergo videndum est qua significantia quae q. regi O

dignosci possit. Et pag. 18. Sed & pagi saepe signi

ficanter finiuntur. Aggenus Flacci verba sublegit& explicauit. Invenimus, inquit ; in publicis instru- metitis significanter inscripta territoria, uti Ex colu legio quod appellatur illorum; ad flumen illud ;& super flumen illudi, ad riuunt illum, aut Viam.

PERTICA OMN Is, id est omne territoriuim JFrontinus p. 37. Solum autem quodcunq, coloniad

428쪽

est assignatum,id uniuersum pertica appellatur. Ipse Flaccus supra: Et quamuis una res sit forma, alij dicunt persicam,alij centuriationem &c. Hygenus libros aeris & typum totius perticae linteis deseri. pium, secundum suas terminationes. L EGEs DATAE colonijs municipijsq. J Leges agrorum imollige: quas conditores coloniarum agris dixerunt. Hygenus pag. αμ. PIi agri leges acci piunt ab his qui veteranos deducunt, & ita propriam obseruationem eorum lea data praestat in bis agris. Labeo apudVIpianum l. i. de aqua&aq. plu. ait conditionib. agrorum quasdam leges esse dictas: ut quibus agris magna sint flumina liceat mihi in agro tuo aggeres vel fossas habere. Si tamen lex non sit agro dicta, agri naturam esse seruandam. Huiusmodi legem innuit Paulus i. a. D. eod. quum ait: In summa tria sunt per quae inferior locus superiori seruit ; lex, natura loci, vetustas, quae sem, per pro lege habetur, minuendarum scilicet litium

caussa. '

VEL EX HOC magistri pagor quod J Si quisco ccturae locus, totam hanc clausulam irae men

dandam cesseo: Vel cx hoc quod magistri pagorum pagos lustrare soliti sunt, uti territoria habeamus

QVIBVs P AGIS. J Legendum, quiVepagi. QvALiTER PAGi sacra faciant. J Id est, an sacra facere soliti sint colliculo sepimine consecra to, an trunco dolamine esagiato, an cespite libamine humigato, an lapide unguine delibuto. Huius. modi

429쪽

ops ERVATIONES ET NOTAE. M odi enim fuisse pagorum&paganoxiam sacra in dicat Apule1us feoridorum I. Sic Latinus Togatus pag. a. i. i Upei se autem sacra paganorum ostendit in trifinio. Et auctor incertus pag. ιo8. pleris'. super ripam paludis sacra paganoru inueniuntur. Alludit ad haec sacra Persius cum ait. - Ipse scinipaganus .Ad sacra vatum carmen adfero nostrum. Poetae, inquit, Parnasii & Pirenes compagani, Heliconia das invocent, ijsq. sacra faciant ; ego semipaganus ad ipsa tantum paganorum sacra carmen adfero. DuCEs FACTI SVNΤ. J Scribe: Decus, vel, Decu sies. Sic supra: Aliquando etiam decussatas

petras inuenimuS. . .

. MAXi Mi. J Vocabulum istud non legitur in i trecensione Volaterrani. recte: pendet enim de su- Tioribus: Decumani maximi, Cardines maximi. Vid. Hygen. NON A Rir. J His limitibus subjungit Volater- 32. ranus: qui solis cursum sequuntur.

s, TEMPOR A LEs. J Subjungit Volaterranus squilunae cursum sequuntur. 1 v L et I FRONTiNI. J In fragmentis Arcerian.

huic principio prefixus est titulus in hunc modum

in codice Memmij. Nonnnulla tamen, quae in hoc opusculo reperiuntur , Boetius accepta refert Fron-rino, eumque appellat geometricae artis inspectorem prouidissimum. Clarum vero in primis elo

430쪽

gium illud Frontini quod Flauius Uegetius inseruit

lib. H. cap. 3. Cato Ille major, inquit, quum & armis inuictus esset, & consul exercitus laepe duxisset,plus se Reipub. credidit profuturum, si disciplinam militarem conferret in litteras. Idem fecerunt alis conabplures, sed praecipue Frontinus DiuoTrajano ob citis inodi comprobatus industriam. STUD lGRUM N OSTROR VM. JCod: Arc. stud.

notitiam.

INTER EOs.J Haec verba non leg. in cod. Mem. IN QVOR. NOΤiT.. VENIAT. J Hei multa desunt in Arceri aniS. SI IN PARVO. Haec non leguntur in cod. Menti 34. INTERVE N I T clara sacratiss J Gentiam Her ueti liber. Interea vcnat secratissimi Imp. nostri ex

peditio quae me ab ipsa scribendi festinacione se

duceret.

exerceorcura.

BELLI GL GR IAM. C per quam viuere intelliguntur in perpetuum qui in acie pro Repub. ceciderunt. CEL si CE sARIs nostri. operati J Legendum vi est in codice Heructi. Coelestia Caes nos. opera. Sic Velleius ra. Coelestissimuinios Ciceronis dixit. Sic in basi statuae Septimij Seueri, CAELESTIS

IN DULGENTI A.

V E N. D ii rationem monstrabant.J Sic in veteri Inseriptione,ARA Pos ITA DEMONSTRANTI B, DI IS AQV. A. S APERIENDAS .