장음표시 사용
111쪽
LIBER SECUNDUs92Ο bona, prome tuas saltando corpore vires lHeu repete, atque oculis choreae miracula pande lProh scelusi heu facinust mos heu turpissimus Urbis lExeat adstrietis captiva novacula thecis, Illico ut excedat maribus petulantia. Namque Ipsi venales cogunt ad turpia Mimas si). Et tamen haec scito faciunt, nec jussa nefando Crimine quippe carent. Nam cur, praesente Catone, Non audet populus nudatas poscere Mimas PScilicet extimuit, patefacto Loc crimine, nasum Censorem morum : Peccat non inscius ergo set . Inde fit ut dudum crispis Virguncula vittis , se ae catulos, felesque mares tetigisse vetatur, MDimidioque patrem, fratremque salutat ocello, Sentiat instantes citius sub pectore flammas. Inde simul juvenis, tandem custode remoto, Foedo prava parat genio, cupidoque puellas obtutu comedit, torto cum lumine vibrat Spicula, & a nulla transit sine caede senestra. Et qui vix didicit mammamque, latamque vocare ;Iam doctus tenero balbutit gutture laeda.
Nam praeter verborum ιicentiam , quibus obscoenitar omnis effunditur, exuuntur
iam insti,tar, populo flagitante &e. Hi Ausonius zmenon Iaseivi Floralis ista The
2 a spectasse volant, qui voluisse
Censule quid de hae re sentiat Probus in prae satione de Viris exeessen. 8c leg. Prae toris verba, in Pandectis tit. de iis, qui norantur infam. & Tacitum Dial. de O-νati Augustinum lib. II. eap. X. de Ciυit. Arnobium lib. VII. adve tis Gemes. Od. LIII. tit. XLI. l. III. &e. 1 Isidorus lib. XVIII. Orisin. ait :I Ire ιυpanar dieitur , quia florat/bus ,
ceteris Iudit a lupanarihus in Theatra mi-κ aratur, Ieile Arnobio lib. VII. Quale Iustinianus NowI.CU.seenam v at rc ἀφ. Valerius Max. lib. II. Mareo Poreis Cain one Iudor Furales , quos Messius aedi iafaeiebat, Dectante , populus , ur mi Nudarentur, postulare erubuit. Hae de re
Martiat. lib. I. Epig. III. subdit rNosses iocosa dulce cum sareum FI
Cων in Theatrum, Cato severe, Nem
m pistibulis histrioniam agentibus te pendus Seneea Epist. XCVIII. quin &Varro lib. I. de re Rustiea cap. XIII. Plin. lib. XVIII. cap. XXIX. Ovid. IV.Fas. Gell. lib. X. eap. XIII. Lactaui. lib. I. de falsa Retis. eap. XX. Nonius, ct Fortunarius lib. II. Λνtis Rέeto ica , qui monet, Catonem librum seripsi me de Re Floeia conella oratione , ut indignati nem Magistratuum in Florales excitaret.
112쪽
sERMO QUARTUS. 93Hinc merito Veneri, merito turpissima Baccho si)Sacra haec majores voluerunt ludicra. Nam quid Aut frugi, aut casti gemino hoc de Numine Z Ad haec quid Caesar, ais 8 f.) Tanta mea non sententia luce Discrepat: Et si quid me vis simul addere, dicam,
Inde fuisse patrum sollemni ex ordine cautum, Ludicra ne quisquam exerceret foeda Senator ;Neu foret in scenis: mimus, leno, parasitus, Histrio, saltator; nec turpi cetera more
Discinctis ageret dignissima munia scurris sa). Inde etiam gravibus sancitum lexibus, ut ne Filia patricii, vel neptis foedera sacri Unquam connubii cum mimo serret; & in fas, Haec si junxisset, merito peccalle putari s3).
Contra, theatrales demens si exercuit artes,
Nonne potest merito liberto nubere Tul.) Sic pol, Idque impune facit: quoniam dum ludicra fecit, Familiae, ac omni patrio jam cessit honori ). Sic gladiatori conjux data filia Romae est; Sic Davi sanguis commistus saepe Metellis. Quid plura Ut miles summo in certamine, si unquam Sponte sua servum sese submiserit hosti , Ipse minor capitis morti debetur adeptae sue); Sic qui telorum, Martiique oblitus, & Urbis Mimorum voluit facinus sectarier ore
lib. de Speet. proprie Sacrarium Veneris est. Sed, teste Bulene. ι . cap. XVI. &Libero convenit . Nam S alios Iudos scentem Liberalia proprie vocabant. Vitellius eavit , ne Senatores Gquitesque gladiatoriam , aut ludicram a tem exercerent. Quare Quintil. Declamat.1 CCH. ait : stra artem Iudieram exeris euerit , in XIV. primis ordinibus ne se
s3J Ii, qui ludieras artes exercent inisterdum servis, atque libertinis comparau-tur . Nec enim Senatoris filia , neptis , vel proneptis libertino, vel ei, qui artem ludicram exercuit legitime nubere potest. 4J Senatoris autem filia , quae krtem ludieram exereuit, impune Iiberto nubit rlib. XLII. lib. XLVII. D. de ritu utaytiar.
qua habemur, Libertatem , civitatem , Familiam . auuiis tνia hae amittimUt ἰmaxιma est capitis diminutio . 2 mu is mittimus eiυitatem , ct libertatem verme mur ι media est diminutio . Denique quum libertatem tis eiυitarem rerine usi familia υero sua mutatuν c puta per a
doptionem 3 ; est diminutio eapitis minima . Ex his intelligitur eur servi non habere eaput, nee diminui capite dica tur: quia nullum statum habent , videt. neque libertatem , neque civitarem , ne que familiam . Via. Coel. Miolig. lib. XXV. cap. XXIII.
113쪽
94 LIBER SECUNDUS SERMO QUARTUS.
Munera perfricto, Libitinae jura subibit si in .
Caes. Et merito: e nostris nam quis cruce dignius extat,
Quam qui projectis insiqnibus, annulo equestri, Romanoque habitu podio, gradibusque Theatri Mille serens facies, scurrae spectacula praebet Tut. Adde supradictis, quod qui petit improbus actus
Alternos scenae, auditor suat ille, vel actor ;Non famae tantum, rebus seri damna, sibique. Namque emi faciles intrant ex urbe puellae, Acceditque nigris petulans meretricula vicis sa). Quid das dum subito vendunt sua corpora Τ Centum Forte ais. I, selixi emisti dedecus, aetasQuod nusquam longo delebit tempore , & omnis Hinc te posteritas Marsaeum nomine dicet. O toties servi, quoties haec ludicra aditis lo mores Urbis, conversaque tempora i Quare
Haec adeat, Caesar, tantum certamina, sacras
ut temnit leges, famamque coinquinat, & quem se Non pudet in morem discindit vivere Nattae 3ὶ.
cc Miles aeque puniendus est ea pite ,
si artem ludieram fecerit , ac si in servi tutem se venire passus sit : l. quadam dein ιι fa D. de poenis . Vid. l. Ianιψε ad ι.
c Statius lib. I. SAυσν.Ηtie intrane saeues emi puella. Et Isidor. lib. VIII. Idem vera The rrum , idem re prostibuιωm . Vid. Liv. Iib. II. Plaut. Cassini, & Paenoti Prolog. Salviai . lib. VI. Victruv. lib. V. eap. III. Senee. Epist. VII. & LXXXIV, Columel.
raefat. ad DIυια Cyprian. lib. II. Epist. I. ad Donatiam, Minut. in Oe aυio sub finem , Arnob. lib. IV. Clemen. Pada .
ait, Lentulorum , ct Hostiliorum venustate1 , utrum mimor , an Dων vestros in iocis et strophis rideatis, moechum a nubim , et masculum Lunam, et Dianam flagellatam , et Ioυis mortui recitatum te flamentum , et tres Hereuler famelisos iris
νιμι. Vid. Hieronym. in Epist. ad MaraeeII. et Huar. Cassi odor. lib. VI. Epist. XIX. . & lib. I. eap. XX. Cyprian. epist. XXXVII. Ludovie. Fabrie. do dis se nicis, i plumque Buteng.aap. XVI.CLIX.,& L. Et haee de veteribus Romanorum Theatris, eorum lieentia, R Obscoenitate.
114쪽
Philippi Nerii vita mel ex eo clarissima reputatur , quod inter Urbis negotia, ac multitudine osciorum , intacta femper, reique publicae utilitate refulserit. Male creditur inurbanis negociis huiusmodi vita degi posse, nisi eadem pietatis fulcra , ac remedia faustitatis adhibeantur. Quare ut Nerii sanctitas, sic varia vitia hominum , obtreoctatorum praecipue, describuntur. Am prima externae noctis decesserat ho-
il Ad me quum venit sacrati Prasulis alis. ast Ipse Nepos, Si ii proprio qui nomine
Atque: heus tu, dixit , quid cessas lup g Crastina vates Sacra i dies cunctos in aperta colliget Carmina ut insigni celebrent modulata Philippo.
ci Neapoli in aede Illustrissimi ae Re- vini Urbis Epistoli , viri prosecto si vere adillimi Tloma Paceui , amplissimi l pientia, probitate , Ad virtutibus omnibus
115쪽
sERMO PRIMUs. 97 Haec mea s vera loquor in simul est sententia. Namque
Non ego sum vobis, qualis qui, ut moribus insons, Et pius, & sanctus cunctis habeatur, ab extra De missum vultum, defixaque lumina terrae Monstrat, & hinc gravia, interdum pallentia membra: Utque sibi manibus procedens oscula Uellat, Pillea lata gerit capiti, funditque loquelas, Verbaque delapsum caelo spirantia Sanctum . At quae vis animi, vel quae constantia cordis, Ut bene vivatur, media deposcitur urbe Acta diu Romae praeclari vita nilippi, Qui hic hodie musa, aut saltem praesente Minerva, Vatibus his doetis plena celebratur in aula, Excludat longae nos inter jurgia caussae si).
Iste quidem quis enim obstat facto & nomine sanctus
Eximia probitate suam, plausuque, fideque, Non turpis lucri cupidam, non munere Bacchi, Non iracundam , numi, nec litis amantem ;Sed castam, sanctam , prudentem, deni'ue cunctis Hospitibus facilem , ornatam , sine crimine Vitam,
Quamque petit Paullus sa), duxit: fastidia quamvis Plurima suppeterent, vel quum sera jurgia gentis
Solveret, & domibus praeberet munera pacis Vel quum custodes templi sacra jura doceret, N sam
ci Qui Philippum, qui alios sanctissis
mot homines, ut bene in urbe vivatur, in medium , eeu testes , adducunt . cur e rumdem virtutes minime sibi imitandas proponunt Nam sepe ati diυi , ait Sall. de Bello Iuguri n. 4. R. Μ xumum, P. Seipionem , praterea eiυ3tatis nostra prae elama viros falitas ita disere ἔ auum maiorum imaginer intuerentur , vehementissis me fibi ammtim aetendi; silicet non e ram illam, neque figuram tantam vim i sese habere ; sed memoria remm aesarum eam flammam egregiis visis in pectore eve fcere , neque prius sedari , quam virtus sortim famam atqtie gloriam adaequaverit.
IxJ Quae enim in Episeopo , eaedem in
Sacerdote virtutes quodammodo requiruntur. Qinre Pauli. ad Timoto. eap. III. Oportet emo irreprehe-bilem esse .... sobrium , praedentem , -- Μm , pDd cum, bospitalem , doctorem , aeon vinolentum, non pererassorem, sed missum ; non ιiti tofum , non eupidum , sed sitia damtii ene praepositum oee. Et ad Tis. ωρ. r. Oportet enim sine crimine esse , fietit Dei dispensatorem e non sumbum , mora is eundum, non vinolentum, non νοτυssorem, non turpis Iveri etipidiam ; sed bospitatem, benignum, sobrium , iustum , fa .m . continentem, amylacte rem eum , Mi s eundiam doctrinam es, fidelem sermonem, Mi potens se obortari in doctriaea sana .er eor, qui contradictini, ar mere σα
116쪽
Sanciretque viris leges adflantibus aris;
Aut quum multa manu privata negocia obiret, Instrueret pueros, viduas leniret, amicos ossicio augeret, lucunda lese maritos, Uxores, natos, patres contunseret, atque Mobilium mentes hominum firmaret aci unum sI . Quae tamen in variis, tantisque in rebus agendis Iam bene firmato tribuit medicamina cordi 8Quae bene moratae concessit pharmaca menti Ad galli cantum surgens, genuflexus ad aram orabat longum: crebris sua membra flagellis Vexabat: lumbos serro cingebat: acerbis ossa diu patiens reprimebat stricta catenis: Saepius & terra nocturno tempore stratus, Cuncta Dei benefacta putans, atque hinc prece mest Percutiens cellam χ), nunc visus corpore ad auras, Nunc mente est celso, ceu ventus, tractus Olympo. Sed quae tot cives degentes tempora vitae
Urbibus in mediis, menti dant pharmaca Z Quaeve Tot dubiis rebus praebent medicamina Numae
Mente tegunt recta peragenda negocia civis Num cohibent animos poenis num membra lacessant Quaelibet ossicia aut privata aut publica, pace Vel bello, aut extra aut intus, terraque marique, Quo more & studio, vel qua pietate teguntur Quo tandem cultu, aut qua relligione tuentur ξMO: nam paucis narratur sabula. Cunctos Moll
mu Ithus ad unauem perfunctus est Nein ius, quem protecto non fugiebat quid a S. Leone Papa Srem. II. de Ietamio x. - Fidelibus commendatur: Studeamulviatiarum defensio.. , νων llorum utilis
Ο Multae quidem cessarum sandieationes et hic autem aecipitur pro sacello , quod pars erat templi sacratior, in quam ingredi cuivis fas non erat . Sic Cic. I. P,iιιν armator in te a Coneordia in sit. Et Liv. ut ex Dionysio constat e Cayitolimiam rem um tres eeliae babiail . Martim media Iovi , dextra νιο - , lava eras Iunoni seres.
117쪽
Mos novus invasit nulla sibi vivere lege si),
Non aestus animi audaces fraenare, nec ullas Cernere personas, casus , loca, tempora , mores ὁEfficiuntque diem noctem , noctemque diem quin Obscoenum reputant sacrum , sacrumque profanum.
Rides P Cerne precor subtili nare puellam . Vix pedibus regitur, data vix sibi copia fandi; Artubus ipsa tamen rectis bene fingitur, alvum obstringit, lateri deflectit brachia , pectus
Allevat, & tenero dictu miserabiles ) ab ungue
obscoenos tacitis animis meditatur amores sa). Adspice nunc puerum. AEternae pracepta salutis, Primaque vix didicit linguae documenta paternae; Non tamen ipse petit puerilis commoda ludi Sumere cum sociis, equitare & arundine longa; Pessima sed sordis erueiat crimina verbis s3ὶ, Quae vult vi carpit, frendet, genitoribus obstat: Quodque magis peccat, choreis sua tempora sumit,
Plurima & adjungit puerili crimina ludo M.
sententiam, Iegem neque hominiam ingeniis excogitatam , nee stitiam aliquod esse popuIorum, sed aeternum quiddam , quod universem Μundum regeret , imperandi misibendique Iapientia . Ita principem ιestem illam, re υItimam , mentem esse dicebant , omisia ratione au1 eogenris , sut vetantis Deir ex etia ilia Lx, qtiam Dii bumano generi dede ne, ree e Gιaudata. M enim ratio mensque sapie ris ad iubendiam , ct ad detrerendiam .
dones. Sublata igitur Iege, quid pensi rein manet Reipubliear Quare Cie. ib. Sed vero intestigi se oporter, ct bae , ct
Iia iussa, ae vetita popuIomm , vim ba bere ais recte facta voeandi . oe a perea rit aυoeandi ; quae vir non modo senioν est, quom aetas popularum, oe eivitatum, sed aqualia illius, e Iiam atque tereas tueris, o rex emis Dei.
U Illud repetam Horatii OLVI. lib.
III. quod nostris temporibus aptius to venit: Motus doeeri gaudet Ionima Natura virgo, ct fingitων artubul
lam nune, re incessos amores Da tenera medita υν ungui.
13 Vid. Quid alibi adnotavimus, prae
sertim Somane IV. lib. II. M. φ .s J Qui parum honeste e. antur ad inhcmesta maturius rapiuntur. Murob. . III. eap. XIV. In eo Isis saltatorio Ividi νιus moir ω virginibias quingentis: in his vera tintim s quo me maxime Reia νωιiea misertum es a puerum btiuatum petitσris filiam, mois minorem annis dtio decim , eum crotalia fateare e etiam salta rionem ampudicus servisiva boisse festare non miser. Maiori itaque diligentia an liquitus pueri intaiebantur . Sic. Virgilia lib. VII. aeneid. ver. 16 a. er se de Latianis seripsit ante Urbem pueri, o prim avo flore
118쪽
Ioo LIBER TERTIus 'Quod si sorte viri trutina pensantur eadem, omnia clara satis: non est quod multa loquamur: Pejerat in cunctis si), perfricto denegat ore Cognita vera aliis, Cereris commissa nefande Sacra sibi pandit, verbis offendit amicos, Saepe fidem frangit, Venerem sibi poscit, avitas
Res omnes chartis noctumo tempore perdit, Et violat foedus, leges, hominesque, Deosque. Quid reseram vatum, obtrectatorumque catervas, Dum laeta pandunt aliorum crimina fronte P
Est mala gens hominum media de gente popelli, Gens ignava, loquax, nullique addicta labori,
uete quum tuberibus propriis ignoscat, acutum Cernit in alterius verrucis, & sale multo Utitur, & cives mordax inquirit in omnes sa). Ut tamen excutiat populari ex ore cachinnum, Protinus insurgit, salsaque aspergine tinctus Prodit fronte rigens, exporrectoque labello, Corrusat nares, & dentibus infremit ardens. Non ideo, pravis quod sit sultus male talis, Quod nimium demissus homo, gibbosus, ineptus, Sordidus, aut vilem quod olet Gorgonius hircum, Ridetur: tacitas damnosa licentia culpas Magna libertate notat ; calamoque minaci Vir
popuItis in I ragiis , ves in iis ea is ,
nisi etiam peierando pereabant Nam eis ruptismis misibus ad hoc mos iωνandi servabatων antiquus , non ut a seeleribtis ne u resulanis probιberemur, sed με pem iuria quoque eneris steteribus adderentur. Vid. Sall. de Sella Catu. num. 1 ca De hae poetarum licentia nomiis natim in Theatris aliorum vitia palpan tium fusius diximus Sermone tala. ιib. II. de obseaeuitare. et Iieentia veterum The tremm . Sunt autem etiam quidam , qui
non in scenis, sed in privaris publieisque eolloquiis aliorum vitia, tuin etsi maioribus parcentes , diligentissime perscrutantur. Quid autem Horat. Sat. III. lib. I. ver. 73. et se . ait 32ui , ne tuberibus proniis ossenda
119쪽
Virtutes etiam crebro culpantur honestie si Et nutu, & verbis: triviis dum tota morari Vult sadra, ut plebis rictum deducat hiantis. Nam quia peccati decussit fronte pudorem, Turpibus exultat, gaudetque illudere Uulgus. Frigida cui tamen exudant praecordia culpa, Plebis ad arbitrium describi quum videat se, Pallidus heui macie toto perfunditur ore, Tundit humum pedibus, vivos sibi mordet & ungues.
Luditur Z aut rabies pelle est induta leonis Z
obtrectatori nam quae recinuntur acerbo
Debita, sed nigro plena hinc maledicta, veneno sαὶ Τ
Ηeus, qui aliena studes mordaci laedere versu, Dic mihi, te ignoras P an tu vaser hic dare nobis Verba putas sub vulpe latens P Te vox tua fallit. Vas raucum sonat, atque emptoribus indiget, etsi Sandaracha inducta rudeat. Namque adspice quanto Pondere turgescat lato tibi mantica tergo, Major ut excedat, medio quam pectore rides Pendentem alterius. Nigrum derideat albus,
Non furem Cacus, aut homicidam sorte Procrustes s33. Integra si malus in patinis patrimonia vendis, Pallidus a coena dubia si surgis, ubi res
stJ obtrectatores quidem sunt , qui
non vitiis opponuntur , sed virtutibus i vident . Hine Cic. IV. Tusc. cap. 26. Obtreflare vero Atrei, aiae illa vitiola mulatione, quae rivalixari similis 6 , mulari, quid habet Mi ι litatis ' Ω iam sit aemulantie, an ei alieno bono , quod se non habeti obtrectantis autem ia angi aliens bono ; quod id etiam Mitis sakeat. sal Qui ad iracundiam provocantur , saepe saepius par pari amant referre. Hi obtrectatores pari iure obtrectantur . Sie Horat. Sat. III. lib. I. ver. 23. Rutim tua perυidear oeulis maia ι pus intinctis ;cων in amicorum vitiis tam eeraeis
stuam aut aquas , aut serpens Diadaurius y at tibi contra Euenit, in ta rane vitia De tua rum Da et illi.
. AJ Proverbium est , ne sei Iieet qui
vitiis scatet alium reprehendat. Sic C cur, qui Iatium undique latrociniis infestabat, quique Hereulis etiam boves mactu eauda in antrum suum traxit, 2 quo detectus clava tandem interfectus est , non debet surti alios aeeusare c Vid. Virg. ιib. VIII. aeneid. Liv. ιib. I. ea . 7. ne. Peoouster in latrones animadvertere, qui& ipse insanis in Attica reaione latro , hospites cogebat in lectum aliquem asce dere , quo si longiores fuissent , pars supereminens amputabatur, si breviores, vi extendebantur; qui denique ab Hercule etiam, sive a The eo fuit interfectus . Vid. Ovid. vII. Muam. Ner. 44s.
120쪽
LIBER TERΥ Ius Et multae, & variae ducunt fastidia ventri si),
Verbaque si Baccho tumidus modo turpia profers; a parasitorum illuviem per compita carpis Fronte, oculoque Senex tibi si majora remittis , uum mala per noctem ludentem te alea fallit, Perdis opes, solidosque dies, vitioque tabescis, Dum tua flens lanas deducit pollice conjux sαὶ Prompta ministerio , vivens & pane secundo ;Me rides ludos sortis, fatique dolentem 'Ast homines nescis. Quid quum de more per urbem
Curris, anus clamant, pueri, vicinia tota:
Te petit hic cornu: quid non stas longius 8 heus tu Latrantem demitte Lycum, demitte Melampum sa), Aut laqueum collo male sani innecte poetae:
si Facile credes varietatem ciborum homini esse noxiam , si modo velis meis minisse, quam utilis esca simplex , quae in stomaeho plaeide cocta , bono succo , atque , ut aiunt , chylo, repararit vires corporis : S e tontrario quantum molestiae tibi erearit esea multiplex ; quoties degluti isti simul assa cum elixis, carnes cum piscibus. ova eum aliis die. Macrob. Saturn. ιib. VII. eap. 4. et s. de hac re lueuienter ait : Qui simplicim cibum sumit , faciis quo succo eius corpus vel iuvetur , veι gravetur usu doeente eognoseite atque ιυ euius caussa deprebenis est , noxam facile distrat. Qui autem multipticem, edi υerstare sueeorum diversas paritiar alia
ores : nec eone dant humores ex materia
stordia, &e. Hine Seneea D. II. Fastia ditisti, est stomaehi multa degustare, qua viri viaria Dut et diversa , non aIunt , sed in uietant et inqNinant. Et Plutarch. Dmρι f. 4. c borum copia rurbat , et corrumpit. Et Cic. T c. V. n. roo. stis deuod no menta quιdem recte uti pos istis multo e ibo et potione complari ' Hine Horat. Iar. II. lib. II. Wr. 3 t. et seq..... Pinguem vix;ir albumque nee Urea , Nee searus, aut poteris peregrina i vare lagois. Et fusus υρο. 76. et seq..... Vides ut pauidus omnis Cana desurgat diabia r quin corpua onustum insternis vitiis, animum quoque praea
adere eum Maerobis mox cit.e eluden dum : PωImentorum varietat reeipit varia eandiment' quibur Rula NItra quam narura
neresse est , lacessitir e et fit inde reveris diam pruritu desiderii ampliων, Φι certe de singulis pama Libantur. Hime Soe teststiadere soIirus erat, illos euos potusque vitandos, qui titrea sitim famemque s dandam pro eunt appetentiam , die. 1J Quidquid delirant mariti , ton tu ges ipsae plectuntur ; quae, consumptis iam illorum vitio faeultatibus, ut miter
rime saltem vivist , manuum opera cibum eomparent, neeesse est . Vid. quid in sequenti Sermo.a de laboriosis ac pru- d. atibus feminis adnotatur. 3 laeus . atque Melamytta canum