장음표시 사용
251쪽
: RENAT DE s CARTE finnis propositum erat cxplicare; nihil restat, nisi ut de natura hominis aliquid addam, ut deinde exscriptum ad te mitum; sed tempus definire
non amplius audeo, toties enim promissis incis 1am defui, ut me pudeat. Quantum ad quae stiones tuas, primo non credo sonum reflecti in unum punctum, licut lumen ; propterea quod non communicatur ut lumen pcr radios omnino rectos, sed semper in gyrum undiquaque cxtenditur.
Ex. gr. si corpus A lumen cinittat, is hius luminis radius per soramen B transmissus non poterit. videri, nisi in recta linea B C; sed si idem corpus Asonum aliquem citat, sonus iste per foramen B transmissus , haud sero minus
audietur vcrsus D, aut versus E, quam
versus C. Secundo. Ratio s ad 8 est consonantia , quia audko sono 8 auditur ctiam ejus semissis Α, quod quidem in ratione s ad 7 non reperit . Sonorum refractio, quemadmodum etiam illorum reflexio , cxacte mensurari nequit; sed quantum observare licet, cortum est il- . Iam debere seri a perpendiculari in aqua, luminis, vero contra. Quod ad modum mensurandarum refractionum luminis instituo comparationcm inter sinus angulorum incidentiae, & angulorum refractorum; sed
nollem hoc adhuc propalari, quia Dioptriccs meae prima pars nihil aliua continebit. Non potest facile determinari qualem figuram' linea visa in sendo aquae sit habitura , neque enim certus est aliquis locus inlinginis in reflexis aut refractis , 'quemadmodum sibi vulgo persuaserunt optici. Non egcram tibi gratias per superiores pro demonstratione de duabus mediis proportionalibus , quam ad me misisti; sed literas tuas nondum acceperam, & dicam tibi D. Mydorgium illius etiam demonstrationem invenisse , simul atque rogaveras ut illius constructionem tibi exhiberem, neque illam unquam judicavi. dissicilem. Maluissem pro-- posuisses constructionem modi, quo angulus trifariam dividatur, quem, ni fallor, eodem tempore tibi exsibueram; est enim paulo diis cilior ἰ&mihi sessus est D. Mydorgius se non potuisse inam demonstrare. Sed longe mallem ut in propositione Pappi indaganda se cxcrcerent. Quod enim D. Mydorgius illam in Conicis suis exposuerit, haud facile cre-d.:nt, qui illa paulo propius examin. averint, ut ego seci, neque etiam
puto id persuaderi posse D. G. qui mihi olim dixit se proposuisse iI
252쪽
EPIsTOLARUM PAR s II. Epist. LXXIV. . et siam D. M. prout facile cognoscere poteris, si velis ad illum liae de re scribere. Vale. E P I s T O L A LXXIV.
De celeritate qua corpora descendentia moventur. Seresonantia chordarum.
I ' Xistimabis sine dubio me esse in rescribendo ad te pigrum; sed scire
debes novissimas tuas Amstelodami diu detentas tu ille propter ab- seritiam ejus, per quem illas ad me mittebas, ita ut non potuerim illas citius accipere. Libenter scirem quis Dominorum F. te percontatus sit de me,. multi enim sint hoc nomine. Quod vero scribis de calculo, quem Galileus, habet celeritatis, qua corpora descendentia moventur cum Philosophia mea neutiquam consentit, secundum quam duo globi plumbei, ex. gr. alter unius, alter centum librarum, non eandem intcr se rationem habebunt, quam duo lignei, quorum unus sit etiam unius, alter centum librarum , imo neque eandem , quam duo etiam plumbei,. quorum unus sit duarum, alter ducentarum librarum, quae quidem ille non distinguit, unde suspicor illum non potuisse verum assequi. Sed li- Senter cognosceremquid de reciprocatione maris scribat; etenim id unum est ex iis, ad quae invenienda maxime laboravi, & quamvis putem merem consecisse, restant tamen circumstantiae quaedam mihi nondum satis 'perspeetae. Si D. F. literas meas communicaverit cum aliquo Matheseos vel minimum perito, non dubito quin facile intellexerit, qua ratione an gulum refractionis mensurem; libenter autem sciam utrum praefatus F. aut quisquam alius det operam inventioni perspicillorum ad praxin revocandae , optarem enim ut rem eflcctam redderent.
Magnum illud interstitham, quod interjacet tertium & quartum seramen instrumenti illius musici, quod serpentis figuram & nomen habet, non debet, ut puto, reserri, nisi ad modum, quo inflexum est, &distantia istoruiri foraminum debet mensurari ex perpendicularibus, quae ex singularum foraminum centro cadunt in rectam lineam duetam ab in strumenti illius extremo uno in aliud. De ratione s ad 8 quod ad te scripseram, in eo non consistit, quod possit eadem ista ratio pernum . rum aliqvcm malorem aut minorem exprimi, sed in hoc, quod audito aliquo sono, audiatur etiam naturaliter alterius soni pre octavam acutio-
253쪽
Σεs RE NATI DES CARTAsris resonantia. Et sic audito duarum chordarum sono, quarum una octo
partcs, altera quinque contineat, disic sextam minorem consciant, auditur etiam resonantia semissis chordae 8. nempe q. quaecum chorda s. facit tertiam malorem.
Tractabo de homine in Mundo meo paulo uberius, quam mihi pro posueram, praecipuas enim ejus functiones Omnes explicare aggredior; iam illas absolvi, quae ad vitam pertinent, quales sunt ciborum concoctio, arteriarum pulsus, alimentorum distributio, &e. una cum qui que sensibus. Nunc in variorum animalium capitibus anatomiam instituo, ut explicem qua in rc cons stant imaginatio, memoria,&c. vidi librum de motu coratis, de quo mihi olim locutus fueras, meque ab rius se tentia parum diversum deprchendi, quamvis illum non viderim, nisi post pertractatam hanc materiam. Vale. .
Varia imadversisnes ad A fusicampertinentes. Rarionespropter quas Mundum suum non ad ipsum miserit. De sono chordarum. V Alde miror quod amissae fuerint trinae illae literae, quas ad me dare fueras dignatus, vellemque me posse detegere unde id factum sit, quod forte possem facere si exacte meminisses dierum, quibus datae ne . runt, hac enim ratione scirem in cujus tabellarii manus incidere debuerint, nam duos habemus in hoc oppido. Quantum ad id quod dicis duos sonos aliquando simul audiri, quando unica chorda plectitur, ego quoque hoc olim observavi; & rationem osse puto, quod cho dae, cum sint aliquantulum fatis & inaequales, duo re
morum genera uno eodemque tempore admittant,
. quorum unus, nempe qui graviorem sonum edit, quique praecipuus est, a tota chorda pendet ; alter vero , qui acutiorem, ex inaequalitate partium chordae. Cogita, ex. gr. quod si plectatur chorda A B, tum quoties . illa progreditur & rcgreditur ab I ad 6, ut sonum naturalem cdat, inaequalitas partium ejus alium in ipsa minorem tremorem cssiciat, quo sit ut progressa ab I uiaque Dissiligod by Coos
254쪽
que ad 2 recurrat versus 3, atqste inde versus Α, atque ex ad 3 , & denique'ades; quod quidem sonum generat praecedenti acutiorem per duo' decimamr chnsimili modo, si secundus iste tremor sit tantum prioris duplus, dabit octavam , si quadruplus quintam , & si quintuplus decimam
Valde curiosum est experimentum illlid quod de horologio absque sole ad me scribis, modo ut is certum, & habeo tibi gratiam, quod illud ad me scripseris, sed de effectu adhuc multum dubito, quem tamen non judico impossibilem. Quaeso rem mihi accuratius describas, si quidem fuisti testis oculatus. Tractatus meus ad finem pene perductus est, superest tamen ut illud eorrigam &exscribam ; laborem autem adeo refugio, ut nisi pollicitus fuissem plus tres abhinc annos me missurum illum ad te sub finem hujus anni, non puto me ante longum tenipus imposisturum fuisse illi ultimam manum; sed conabor promissum eiscere . atque
Hue deveneram eum mihi reddita fuit ultima tua II mensis hujus data. Iamque id meditabar facere, quod pessimi debitores, qui creditores ruos adcunt, ut aliquid morae hal ant, quum tempus solvendo eonstitutum adesse sentiunt. Revera tibi destinaveram Mundum meum in hujus anni strenas, nec adhue duae sunt hebdomadae, ex quo mihi propola ram saltem illius partem aliquam ad te mittere, si totus non posset in hoc te-pus exscribit sed dicam quod, cum nuper curassem ut perquir retur Leydae & Αmstelodami an systema Galilei ibi haberetur, audiv ram enim editum fuisse in Italia anno superiore, responsum tulerim,revera impressum fuisse, sed omnia exemplaria eodem sere tempore Romae eo- . bustaesse, atque ipsi multam aliquam irrogatam; quod me usque adeo te ruit, ut fere statuerim scripta mea omnia comburere, aut saltem nemini . facere illorum copiam. Nequeo enim imaginari qui ille Italus, &Papae, ut audio, gratus, potuerit aliam ob causam reus agi, quam quod sine dubio motum terrae stabilire voluerit, quem probe scio a quibusdam olim Cardinalibus fuisse censura notatum. Sed tamen ab eo tempore putabam me audivisse eum palam doceri, etiam Romae, & fateor, si salsus sit, omnia Philosophiae meae fundamenta etiam falsa esse; ex iis enim clare demonstratur, & omnibus tractatus mei partibus ita cohaeret, ut illo sublato caetera mutila sint. Scd quemadmodum nollem quicquam a me proficisci, quod Ecelesia vel minimum improbet, ita malim illum supprimere, quam mutilum edere. Nunquam addictiis Si libris scribendis, di nisi me tibin amicis quibusdam promisso obstrinxissem, ut ratio promissi
255쪽
248 RE NAUL DES CARTA smisiti me ad studium adigeret, rem nunc'am persectilem; caeterum non metuo ne in jiti me sis vocaturus, quo extorqueas a me debitum, quin, mosorsan tibi gratum crit levari taedio mali libri perlegendi, Tam mul- tae sunt jam in Philosophia opiniones, quae speciem habent, & disceptabiles sunt, ut si meis nihil certius inerit, neque possint absque controversa admitti, nolim illas unquam promulgare. Nihilominus quia factum esset illiberaliter a me, si putarem impetu uno satisfactum este tibi, cui tractatum istum totum tam diu promisi, illum quidem quam primum p tcro, tecum communicabo, sed annum peto, quo illum recognoscam, S ultimam ei manum imponam; monuisti me Horatianum versum, no
numque prematur in annum , triennium autem tan
tum est quod tractatum hunc aggressus sum; r go te etiam ut mihi renuncius quid de Galilei negotio intellexeris. Quantum ad quaestionem tuam, nihil habeo ultra id quod tibi per superiores seriapsi, nempe chordam A B, currendo & recu rendo a C usque ad D, naturalem suum sonum edere, & praeterea transeundo a C ad D facere alios . tres regressus minores CE, EF, FD, qui res nantiam generant acutiorem per duodecimam. Si vcro quaeras utrum cjusinodi chord. e falsae sint neene, puto me jam scripsisse ad te minus falsas esse quam eas, quae dissonantius resonarciat; magis v ro, quam eas, quae sonum unum, simplicem & aequabilem habent; potest autem tubis & omnibus corporibus resonantibus non minus quam chordis falsitas inesse. Vale. EPISTOLA LXXVI.
- Varia quaestiones. ΙNtelligo ex tuis amissas fuisse eas quas ultimo ad te dederam, quanquam putabam me illas tutissime direxisse. Exponebam fuse in illis r
tionem cur tractatum meum ad te non mittercm, neque dubito quin il-
Iam adeo justam invenias, ut tantum absit ut sis mihi vitio daturus, quod . illius
256쪽
EpIsTOLARUM PARS II. Epist. LXXVI. et sillius copiam nemini unquam facere destinaverim, ut mihi ad hoc auctor futurus esses , nisi id mihi plane constitutum esset. Sine dubio haud ignoras Galileum ab inquisitoribus fidei fuisse correptum, Musquc de motu
terrae sententiam haereseos damnatam; omnia autem ea, quae in tractatu meo explicabam, inter quae etiam crat opinio de motu terrae, a se mutuo
ita pendebant, ut si scias illorum unum esse filium, satis habeas ad concludendum rationes, quibus utebar, omnes corruerc, &quanquam illas demonstrationibus certissimis & evidentissimis innixas fuisse pulsebam, absit tamen ut illas adversus Ecclesiae auctoritatem propugnatum eam. Scio quidem regeri posse illud omne non esse statim de fide, quod I n-quisitores Romani definiverunt, atque ad hoc praerequiri Concilii decretum; sed mea non tantopere amo, ut ea velim sub istiusmodi cxcepti num specie defendere; & desiderium tranquillae vitae, quam inii, cum hoc mihi symbolum assumerem, bene vixit, bene qui Luuit , facit ut mihi potius sit liberari metu, qui suberat, ne pluribus, quam Optarem, exscripto meo innotescerem, quam grave erit tempus & operam in illo con
Quantum ad rationes Musicorum vestrorum, illas tam absurdas reperio, ut vhc positim a me impetrare, ut illis amplius respondeam; cum enim dicunt non posse auditu distingui disterentiam inter octavam & tres di tonos, idem est prorsus, ac si quis diceret, proportiones, quas de columnis Architecti praesis ibunt, esse inutiles, eo quod oculo non minus placeant, etiamsi illarum debitae magnitudini millesima pars desit. Iniosi D. N. esset adhuc in vivis, testari posset sentibilem admodum di sterentiam esse inter semitonos majorem & minorem; postquam enim id semel jussissem illum observare, dicebat se non posse ferre concentus, in quibus ea non esset observata. Auctoris hujus Musicam libenter viderem, in qua dicis dissonantias tam multis & novis modis ab illo adhiberi, & rogo te ut illius nomen ad me rescribas, ut librum ejus per Bibliopolas nostros huc asportandum curem. Causa cur lapidis projecti motus desinat, manifesta est; non enim alia est, quam resistentia corporis aeris, quae valde sensibilis est; sed ratio cur arcus intensus resiliat, dissicilior neque illam absque Philosophiae meae principiis cxplicare queo, de quibus mihi porro silendum censeo. Rumor erat hic nuper visum fuisse Cometam , si quid de hoe inaudiveris, quaeso ad me rescribas, & quia olim scripsisti ad me,
notos esse tibi nonnullos, qui in experimentis, quae vellem, faciendis me adjuvarent, nuper legebam in recreationibus Mathematicis, unum, quod cuperem ut curiosus aliquis, cui commodum foret, exacte facere
257쪽
αso REMΛTI DR s CARTEa conaretur, bellieo nimirum tormento crino & versus Zmissi in planitie aliqua explose. Dicit enim auctor, id solus tentatum fuisse, globo in terram non recidente; quod pluribus incredibile futurum, apud me impossibile non est, & eredo rem esse examinatu dignissimam. Quod ad experimenta, qtiae ex Galileo rescribis, illa omnia nego, neque propterea judico terraemotum esse minus probabilem. Non quidem quod negem currus, navis, aut equi agitationem in lapide ex illis projecto manere, sed aliae sunt rationes, quamobrem non tanta in illis
maneat. Qitantum vero ad globum tormenti bellici ex summa turre explosi, necesse est ut longius tempus impendat descendendo , quam si ruonte sua decideret; ostenditenim majorem quantitatem aeris, qui non solum obstat quominus horizonti parallelus seratur, sed etiam quominus descendat. Qirantum ad motum terrae, miror quod Eecleuastieus
quispiam ausit de illo scribere , quicquid in excusationem suam arri-- piat; vidi enim diploma de Galilei condemnatione, Leodii impressum anno I03. in quo haec verba diserte habentur, qvirareris ' in is a se iram proponi uiaret; ita ut videantur etiam prohibere ne in Astr nomia adhibeatur haee hypothesis; quod quidem me reprimit ne meas
ulli hae de re cogitationes aperire audeam. Praeterquam 'uod cum non videam hane censuram fuisse Politiscis aut Corienti, sed lotum privatae Cardinalium Inquisitorum conmmtionis, auctoritate firmatam, non caream omni spe, idem in hae materia eventurum, quod de Antipodibus, eodem fere modo olim damnatis . atque ita Mundum meum in lucem aliquando proditurum; quo casu meae mihi rationes necessariae erunt. Quantum ad Musicos vestros, utut peritos illos praedices, dico iterunt illos aut ridere, aut nihil omnino in Musices theoria unquam intellexisse. Quod ad Rami eathedrae candidatum, vellem ipsi proposita fuisset quaestio aliqua paulo dissicilior, ex. gr. ea, quam triennio sere abhinc mihi ex Pappo proposuerat D. Golius, aut alia similis, numquid illa sese expedire potuisset. Libenter audiam historiam longitudinum D. Morini,
atque utrum possit Astrologiam aulicis commendatam facere. Qua, me ama, & Vale. -
258쪽
De bbro Gaiauei. De celeritare in dessendendo. De mata chordarum , ta de motu terra. I Am anxius esse coeperam quod nullas a te acciperem, sed putabam te forsan occupatum esse in impressione libri, de quo ad me antehac scripseras. D. B. huc venit die Sabbati ad vesperam. librumque Galilei secum attulit, & hoc mane retulit, ita ut triginta tantum horas illum penes me habuerim; integrum tamen evolvi, mihique videtur de motu latis bene ratiocinari, non quidem quod iis assentiar, quae de illo disserit, nisi in paucissimis; sed quantum videre licuit, magis errat dum receptas opiniones sequitur, quam quum ab illis recedit; exceptis iis, quae de re
ciprocatione maris habet, quam ratione ab eo plane diversa concipio, quamvis illam cum eo statuam a motu terrae pendere. Cogitationum tamen mearum nun nullas hic illic sparsas animadverti. atque inter alias duae sunt, quas ad te scripsis ae opinor, nempe spatia, quae corpora gravia descendendo percurrunt, esse ad se invicem ut quadrata temporum, quae descendendo impendunt; ut si ex. gr. pila tria momenta ab A ad B descendendo impendat, unum tantum a
B ad C pergendo impendet; quod quidem multis cum restrictionibus dicebam, nam revera nunquam exacte verum est . ut a se demonstratum
putat. Altera est vibrationes cIusdem senis pari fere temporis spatio fieri, quamvis aliae aliis Ionge majores esse possint. Rationes ejus ad motum terrae probandum sunt optiinae, sed non mihi videntur ad suadcndum recte dispositae; nam ex digressionibus, quas illis interserit, si ut priores
memoria exciderint, antequam ad posteriores ventum sit.
Quod vero ille dicit de tormento bellico parallelo horizonti explose, si bene experiaris, puto te sensibilem disses entiam deprehensurum. De caeteris quae scribis, mihi jam non vaeat cogitare, praeterquam quod immpossibile est ut ad ullam Physices quaestionem determinate respondeam, I, 2 nisi
259쪽
a si R N. A T I D E s C A R T E snisi explicatis omnibus principiis meis, quod quidem facere nequeo sine tractatu illo, quem supprimere decrevi. Vale. EPIs TOLA LXXVIII.
lati ergo , occasione libri quem ipse ossen. REcte judico tibi non succurrere nomina eorum omnium., quos 23. aut 26. abhinc annis auditores habebas, quo tempore Philosophiam Flexiae docebas, meque esse in eorum numero, qui ex memoria tua oblit rati sunt; verum non ideo existimavi obliteranda esse ex mea tua de me benemerita, neque sane destiti illa grata memoria prosequi , quamvis nullam occasionem habeam id tibi signis candi, nisi quod um nuper l, brum ediderim, quem una cum bac epistola accipies, velim tibi illumcflerre tanqtiam flatum tuum, cujus nimirum prima in mente mea semina jecisti, quemadmodum etiam vestris debeo paulam illud, quicquid est quod habeo eruditionis. Quod si librum hunc legere non graveris, aut ab alio quopiam, cui magis per otiat liceat, lagendum tradideris,& errores, qui sine dubio magno numero occurrent , mihi indicare digneris, & sic docendo pergere, dabis me tibi devinctissimum, illosque pro virili secundum monita tua corrigere conabor. Interea Deum oro ut te salvum conservet. Vale. EPIs TOLA LXXIX.
Ad quendam Principis Auriaci a Camera.
Ossisti ergo, occasione libri, quem Principi Auriaco offerendum mittit. Λ Ccepi tandem privilegium, quod ex Gallia expectabam, quodque
in causa fuit cur typographus tamdiu moratus sit in excudendo ultimo folio libri, quem ad te mitto, di quem te rogo ut Principi offeras, non ausim dicere nomine auctoris, propterea quia neque auctoris no-mcn in eo exstat, neque etiam ea me tenet ambitio ut nomen meum d
gnum existimem , quod ipsi innotescat; sed tanquam compositum ab aliquo tibi noto, jusus ejus capessendis devotissimo & addictissimo. R
260쪽
EPIsTOLARUM PAR s II. Epist. LXXX. 233 vera possum profiteri quod, quum Patriam meam linquere, atque a fomiliaribus meis secedere destinarcm, suaviorem & tranquilliorem, quam antea vivendi rationem initurus, in hasce provincias minime concessissem, neque illas aliis multis, quae bello carent, & in quibus serenitas&siccitas coeli saetibus ingenii aptiores videbantur, praepositurum, nisi prae- conccpta mas a de Principe opinio tutelam ejus & regimen fidissimum esse mihi perniasisset; atque ab eo tempore cum fuerim sub armorum Qus umbra fruitus otio & quiete sperata, insentem illi hoc nomine gratiam habeo, librumque hunc, qui nihil niti otii hujus selictus continet, illi melius, quam ulli alii deberi existimo; quapropter si placet ut hoc per te debitum persolvam,' quamvis tuus erga illum amor non relinquit locum suspicandi velle te adulterinos nummos pro bonis ei obtrudere
accurata, quae in te est, rerum omnium, nedum carum, quae in scriptis meis sunt, cognitio mihi suadet magnum illis ex commendatione tua pretium accessurum. Vale.
suorundam errorum excusetio. Varia. De vamulB cordis.
O Uamvis nihil habeam quod ad te potissimum scribam, tamen quia
plus duos abhinc menses nullas a te accepi , diutius procrastinandum non existimavi; nisi enim benevolentiae tuae erga me diuturniora argumenta haberem , timerem fere ne aliquantulum refrixisset ex quo
defui promita mittendi ad te aliquid de Philosophia mea ; sed ex alia
parte virtutis tuae cognitio spem facit te eo melius de me existimat rum, quod tractatum meum supprimere, & quadriennii sere laborem omnino perdere voluerim, ut Ecclesiae obediremineo quod opinionem de motu terrae prohibuit. Verum tamen quia prohibitionem hane a s . lis Cardinalibus librorum Censurae praepositis farum nondum intellexi a Papa aut Concilio confirmatam fuisse , vellem scire quid in Gallia de hoc sentiant, atque utrum illorum auctoritas articulo fidei constituendo sufficiat. Audivi N. N. ad Galilei condemnationem contulisse; ει totus liber P. N. satis probat eos non esse iIli amicos; sed ex alia parte observationes, quae in isto libro habentur, suppeditant tot argumenta, quibus adimantur Soli motus, qui ipsi vulgo tribuuntur, ut nequeam