장음표시 사용
241쪽
LIBER II. Cuiacius lib. . obser. c. b. de quo brocardico Bariolus Sc alii ad i. ult. C. de p*Ectu conventu. Usus huius regulae est in l. t. C. de bonorum p .secunae tab.in l. I.si sciendum. s. de suis ct legit. iuncita l. 7. scripto iunde uberi. in t Zarite. Ccommunia desu es. Idemque in tutela, quod hic in hereditate: ut, testamen ta ria tutela quamdiu speratur, nono sit locus legitimae I ri. s. detestamentaria tutela. Supersunt aliquot Regulae: de ipso Herede: l et ut in l. 19. Heredem eiusdem juris cum defunID.&c. sed de his iam supra explicatum: ut de Hereditariis obligationibus & Aetionibus: sed de his infra. ubi de Oblig.& ach. Una t men regula de ignorantia heredis hic etiam explicanda videtur. in l. a uui in alterius locum Fuccedunt, in- Lex 41. quit Gaius usum habent caussam ignorantiaeZcc. Q Brevi ter,Successoris ignorantia, si conveniatur, 'excusat: si vero alium conveniat, non eXCusλ
Disserentiae huius de heredis ignorantia, atque adeo legis & regulae,Ratio haec est quia qui agit 'aliumque convenit judicio, priusquam expe-- riatur deliberare debet; & tempus habet inquirendi, ut sit certus:cum nemo cogatur agere,sed in potestate sit eius an experiri velit, tot. t. C. ut nemo iuvιim agere cet. I suure . ult. supra. de dolo excest. l.pcu. C. de tempori ιm in ιnteg. restit. COn- Ventus autem vel reus non habet tempus, sed cogitur respondere. Agere non cogimur. respo-d re cogimur conventi: quia judicia dantur in invitum l. v. supra de ver b. obl. Et haec ratio di- versit vis redditur in hac ipsa l. 42. 6c in ae Lysi. μθ. cut Exceptio doli sit perpetua, Actio non N
242쪽
Ei4 COMMENT. DE RE G. Iu R. tem:quia , inquit, actor in sua potestate habet, quando utatur suo jure reus non item. Usus autem huius regulae de ignorantia heredis, est in I. s.siuit .s yl seqq.supra.depositi.in l. IIsin autem. suprasi quu omissa caussa tentamenti. in s.1 ra de reb. eZin typupra de usuris. Exceptio regulae est Si heres sit in culpa,cum potuisset non ignorare L . de his quib. ut indig. Inteli igenda est quoque hac regula , de ignorantia faeti: ut recte in c. t . eum quuinius.h.cis 6.deinde, cum agitur de d no,non de ii cro: n hoc enim heredem non excusat ignor ntia d. f. ult. 23. ι seqq. depositi L M. quidam.si. si quis dium. pupr, ad So. Treb. I. M.
. Hucpertinent 8c Legata: qu resi sint conditionalia,an filiosamilias relicta transmittantur et iras ad patrem, est Regula in I. s. sed iam supra. ex- ωD. Abμν- polita.Est Sc altera de Legatis Regula,m l. iso. m. vlt.Absurdum,inquit Ulpianus, plus juras habere eum cui legatrusit fundus , quam heredem, aut ι- um testatorem,siviveret. h. e. In re legata non plus juris habet legatarius , quam testator habuit; vel heres esset habiturus, si non esset legata.Ratio est perspicua. Quia rem legatam capita testatore,vel eius herede, init. tit. In int. de leg. Nemo autem plus juris in alium transferre test quam ipse habuit, i s . h. t. UsuSreguli est in L Asi rem legatam. fispra.
243쪽
T a Contractibi es obligationibuwangenere earum q. tum definitione, eir δυι- pone : tum requisitis.
NU N c de Contractibus & Obligationu
bus videamus. Nam & de his nauit sunt regul . In quibus hie est ordo tenendus, ut prioret oco explicentur generales sive communeS omnium Contractuum:deinde speciales sive propriae quorundam; ut pignoris, emptionis,&c. In Generalibus autem ordo hic est tenendus, ut primum explicentur quae ad definiationem,& divisionem contractus pertinent: deinde quae agunt de rebus quae ad contrahendum sunt necessariae : postremo quae de tollendis cbtractibus:& de vi& effectu contrachium. atq; pactorum . Ad Definitionem contractus pertinere videntur duae Regulae.1n l. 18.eor IV.Nam in I. I8.di Lexa. Ncitur,differre Contractum a Testamentor ut&, in I I9. inter contractus 3c testamenta haec sertur differentia: quod in contractu non excusat ignorantia; Sed in herede excusat. Qui cum adio, inquit Ulpianus , contrahit,velen, vel debet esse non Chiarm conditionis, sim cum quo contrari hit: heredi autem hoc imputari non potest, cum non fonte cum legatar' contrahat. Quae regula in-1ignis explicatur diligenter a Francisto Hoti man bb.Fobsc.I9.6ca Cialacio ib. .c., . obser Uandum autem, ut Ratio hujus disserentiae®ulae uitelligatur siure dc legibus,diligenuarg
244쪽
,iε COMMENT. DE R EG. IU R. laudari & requiri;ut & fidem: contra autem ne gligentiam, culpam, & dolum graviter impro hari. Hinc est, quod in jure is qui imprudenter contrahit, vel aliud quid agit stulte aut in cori sulto, sibi imputare debeat l3. ulrseupr. de
quibus moris re contrahitur obl. Lysis semel,sip. ut inposs. legat. l.7asocrudsvr.pro Focio. 27.diem. svr. de receptis qui arb. cep. Quare dc in hac Regulaus qui cum alio contrahit videre debet, cuinius ille conditionis sit id est filiussa lias an paterfamilias:servus,an liber: pupillus,an suae aeta tis Sc juris:suriosus, aut prodigus, an sanae mentis,&c. sitis,cum quo contrahit,diligenter priuiinquirere quis debet. Neq; enim excusatur ejus ignorantia:ut videre licet in Titius. βyr.de
jusserabim nisi iusta ignorantiae sit causa; ut in O.sup r. ad Maced l.Esupr.de exercit a L Sol vens igitur debitor filiosa milias, cum patri solvereri. Sed in herede aliud jus est, qui solvit legatum Iegatariis : vel debitum defuncti creditoribus . hereditariis. Et ratio disserentiae inter contra , hentem heredem, est haec: quia hujus obligatio est necessaria, illius voluntaria. Notum est' Voluntarii & Necessarii discrimen, in multis. juris articulis : ut rerum pupillarium alienatio
necessaria permittitur,voluntaria non item, LI.
O tot.tit.:Ur.de reb. eorum quisub tutela. Ad Per. In sonas quoque pertinet Regula, in l. aE. In persos a crvilem nulla cadit obligatio. NuLLA, hoc deberet,non liberatur;item pupillo, cum tuto- est,
245쪽
cap min. Ratio est nota. Quia obligatio est juris
vinculum, cujus non est particeps servus, i. 3 a. quod attines. h.t. Naturaliter tamen Obligantur, I. I servi, sigr.de oblig. Ur aes. Haec autem regula de contraehibus et accipienda. Nam ex Deli ctis servi etiam civiliter, & eslicaciter,obligantur .l em.Sed de hac reg.jam supra dictum . Sequitur ut de Rebus, quae in contractus dc obligationes veniunt, videamus. Prius tamen explicanda est regula in I. 84. Cum amplius, si I. Quae regula ad divisionem obligationum accommodari potest : Est enim obligatio omnis vel civilis,vel Naturalis: Et de Naturali agitur ind. Regul. cujus haec sunt verba : Is natura debet, quem ure gentium dare oportet, cuju3sidem secursumus. Quae regula ad explicandum est dissicesima: ut intelligi potest ex discrepantibus Interpretum explanationibus; ut Ferreti ad rubri sup .de V. O. num. Ita Molimaei adi. I. g. si cyreis simpliciter.d. t. Ba ronis ti bd. de dividuis S individuis.
rem adl.I. Vr.de pactis ut alii omittantur huiustit. interpretes. Vera autem hujus Regulae sententia videtur haec esse: In condictionibus sine causa, indebiti, & c. in quibus naturalis debiti sive obligationis multa est mentio & usus, Naturalem obligationem accipiendam & aestimadam esse non ex jure civili, sed ex jureGentium: adeo,ut si quis jureGentium dare quid cogatur, licet iure civili non cogatur ue natura tamen de
246쪽
xit COMMENT. DE RE G. IUR. bere', sive naturaliter obligatus esse censeatur: & proinde si solverit coniucere non possit. Videatur Lab.l. φ .c' - . seupr.de cond. indeb. in quibus hujus Regulae est Usus. Nam obligatio naturalis vel definitur & re istimatur ex persona ; ut ser Ut filii familias,&c. d. servi.&LIrater.βpride conduri. indeb. vel ex causas Ut operarum, alimentorum: non tamen ex caulla inutili ; ut legato injusto, &c. quod putant tamen multi In-1erpretes ad i. I. C. ad L. Falciae Haec autem Re- t . gula ad naturalem ex caussa potius pertinet, ' quam eX persona quia sit mentio juris gentium: H ut scin l. pensvr depraesivi. verb. ubi iure gen tium obligari quis dicitur aliud dando,ut aliud red latur. quemadmodum 8c actio rerum ain tarum ex jure gentium oriri di Citur in l. Vsupra rerum amotarum. Et breviter,Omnes obligationes Sc adbones ex aequo Sc bono, juris gentium esse videntur ratione caussae: ut aetio de Dote, I 8.eas,sur. de cap. minut.ur condic io indebiti, Lob. haec condicitiosum de condi Lindetiti. s. Aliae autem obligationes naturaleS , nempe quae ex personae vitio oriunturi, caussam habent civilem, L I. necfπυιμ. r. depeculio. Et haec distinctio obligationis naturalis,ratione caussae M' Person , etiam Baroni videtur nota fuisse:quem tamen reprehendit P. Faber, Herman. Vultejus aliique nonnulli. Baro tamen hanc distinctio' nem personae &caussae non satis vel assecutus, vel explicasse mihi videtur,adl. r.pupr. depastu,s in tib. . Manualium acitis. de condict. indebiti.
Etsi autem naturalis obligationis duplex haec est
247쪽
est origo; ex persena , dc ex caussa: utraq; tamen actionem parere videtur Jure gentium: hoc ei , non modo quae ex caulla, de qua minus est dubium; ut& modo dictum ; sed etiam ea quae ex persona spectatur. De caussa ellae pen fur de praescript. Neo. s d. l. 2s rerum.=pr.rerum amotarum. in quibus duabus legibus fit mentioJuris gentiunata, , Sc condictioniS ex jure gentium,ex caussa. De persena est l. 1 s seqFVnde condiet. rndeb. Sc dicta quoq; Lyeuult. depraesicr. vexb. Haec autem Regula de utraque,& per na& Cauila, recte intelligi potest: qua continetur definitio Naturalis obligationis,abesse stur ea numrum, ut dicatur esse Naturalis obligatio quae parit actione in jure gentium sive, ut regula senati quem juregentium dare oportet: quae sunt verba actionum in per nam antiqua, iso te mihi dare
oportere. de quibus Brissonius libr. 1. de formulis. Pertinere autem hanc Regul. sive usum eius adeondictionem indebiti;argumento est, quod de prior pars hujus legis M. perspicue agat de indebito : Sc quod Paulus eo libr. 7. quaestionum,ex
quo haec regula tractarit de condictione indebiti. ut videre estiri l. at .m 6 supr.de condicit. mindebiti: dc ex d. ap rerum amotarum Videatur quoq; t47. indebitam.d.t.de cond indeb. ubi item
fit mentio juris gentium; ut is qui indebitam jure gentium selvit pecuniam, habeat condictio nem indebiti.Nec obstat. l. g si quoddommus.d. p. ubi condictio indebiti non ex jure Gentium, sed Naturali esse dicitur: & perspicue jus Gentium distinguitur a Naturali,etiam quo ad con dictionem
248쪽
aio COMMENT. DE RE G. IUR. dictionem. Nam verbum JuRIS GENTIuM, bisa riam accipitur ; interdum de eo quod ex necessitate est;ex quo est servitus: interdu de eo quod est ex naturali ratione; ex quo est Regula, Nequis locupletetur cum alterius detrimento. Jam inae l. 64. Jus gentium sumitur de necessi- Iaze,nempe de servitute;sed aliae leges, ut 6c h cregula de iure gentium ex naturali ratione sunt accipiendae. Ad personas quoq; pertinet rcgula 73 s ml.73.s .ult. Nec paciscendo,inquit Scaevola, nec legem dicendo, neobpulando quisquam alterι ca- vere potiat: id est, Alteri nemo vel pacisci vel stipulari potest. Legem dicere, est pacisci initio contractus. Et generaliter, contractus & obligationes alteri nec prosunt,nec nocent: a nobis ipsis proficiscantur oportet, ex nostra persona ut initium sumant: alioquin inanem a etiam es-ficiunt ut ait l. II. quaecunq,,μpr. de oblig. Ur Certissimum est enim , ex alterius contractu neminem obligari: ne filium quidem ex patris. vel patrem ex filii, vel dominum ex servi, vel
maritum ex uxoris;vel contra.l. . insi. C. ne uxor pro marito. Neque nocet igitur alteri, neque
prodest sive adquirit obligationem. si alterum. Instit. de inutilib.stipui. Sed hic excipiuntur quidam : ut pater, dominus. Ratio hujus Regulae est : quod jus civile vult quemque suis rebus prospicere, alienis se non admiscere, L 36. culpa. h.t. Nunc de Rebus ad quas primo pertinet Reg. L M N f in l. i. que pignuου, neque depositum, Neque pre earιum,neque emptio, neque locatio rosu ρυῖ ς-
249쪽
repotest. Quae Reg. licet tantum de quinque contra etibus concepta, potest tamen generaliter concipi; Reisiua nullum esse contra Ium. Et Ratio eius a Seneca adsertur lib.s de beneficiys: quia, inquit , duo contraria non coeunt in uno; ut idemoc det & accipiat. Est igitur huius regulae rationaturalis: & proinde Juris gentium esse dicitur, in I. 3i. bona. in L pra. depositi. Usus huius regulae hic in quinque contractibus ostenditur: ut in pignore l. 2q.sirem alienam. seupr. depig. M. ut in Deposito,d. Ibona fir l. Is. eod. ut in precario L
demque dc in stipulatione,y. U-Juris Insi. de inutilo H. Excipitur stipulatio conditionalis L 3I.supr. de Go. Obl. Ad Res quoque pertinet Regulam l. IV ct in I. 186. Quibus in Regulis de iure impossibili agitur. Imrisibilium stilicet nutilam essε Obligationem. Ratio est perspicua. Quia I res impossibiles dari aut pr stari non possunti& proinde vani atque inutiles essent contraei'. videnturque contrahentes hoc modo inter
iocari, nee velle obligari l. 3i. norifoluim. supri da oblig.ctari. Altera de impossibilibus regula esth c. quae dari impossibiliastunt, eique in rerum natura non sunt , pro non adiectis habentur. hoe contractus vel stipulatio recte facta sit,sed ei adijciatur aliquid impossibile , stipulatio non . vitiatur; sed haec adiectio pro non adiecta habe. tur: quia nimirum utile per inutile non vitietur ut & sepra iam explicatum,hra Vr. de Herb.
250쪽
. io C OMMENT. DE RE G. IUR. e. 6. Nemo Obi Eodem pertinet c.f.in 6. Nemo potes ad im- , ' possibilia obligari. Iam vero ad Modum contrahendae obligationis pertinet locus de Die. Omnis enim obligatio vel pure vel sub conditione, vel in diem contrahitur 3.omnis.Instit.de Q. Obl. De conditionali obligatione nulla hic est re- de Tepore eit regula in I. I . q.I. Insu ρ-tio,.. p lat ovibusan quis Paulus , id tempusi Liatur, quo contrahιmus. Est hic locus insignis, de tempore: & generalis; quod sc. tempus spectatur ita Contra etibus, Delictis. Iudicijs sive Achionit, rsed haec regula est specialis de Contractibus ta-rum :& putat Hugo Donellus ad Is limsi .
de Vobl. hanc regulam non habere locum nisi in con tractibus sub conditione initis : Cui vix. est ut assentiar. Ratio autem huius regulae est: ' quia eo tempore quo hic actus celebratur, statim vires capit; etiamsi conditione adiecta suspensus sit,i. assisemus s. desip.semv. Usus RG gulae quod statim licet moriente stipulatore obligatio ad heredem transirilitatur,licet condi tionalisosex conditionali. Instit.de V. Obl. Sed aliud in Legato t. I sim autem. C. decad.toll. Quia legatum poli mortem testatoris, sed contractus statim vires capit: ut 3c T. dictum ad reg. in l. 18. h. t.ubi de conditione. Sed obstat primo t. 132.quidam.sfuitsupra.de Verb. Oblig. l. r. sidebitora.H1supra deme usi Secundo , l. 12. ρ.si illo familias pupra. Mandat . Tertio, l. II. si quandoseupra. dedon.ιnt. vir. Sed his responsum adis litus. 8. 7.de V. O. Ad tempus quoque pertinet Regula in