장음표시 사용
251쪽
Y LIBER IL ,2 πιι turam persolvipsit S cum solvendi temptu obligatι- adiutur , nisi eopraeteriistyera nonpotes. Notum est exae p. omnis. puram stipulationem, ab ea quae in diem fit, differre in eo; quod ex illa statim peti possit: ex hac non statim . sed cum dies venit. Ait igitur haes Regula in pr/nc. Non posse peti ante id te in , quo per rerum naturam Perseisi potest. Et ait, NiHi L peti potest: quasi diceret,sive stipulatio sit pura , sive in diem, non
interest: nihil enim ante tempuS,quo res ex natura praestari potest, peti potest. Ratio regulae est quia ad impossibile,ut est quod contra na tu-ram,nemo obligatur. Usus hiatu, partis regulae, de natura,est in l. s. interdumI. 37. coulmum.ρ a. supra.deverb. obl. Quo casu tacite tempus inest: sed in secunda regulae parte tempus est eXpressum, & ante id nihil peti potest: de quo latius risi omnis. Huc pertinet Reg. ml. 4. In omnibm Io νε. Mobligationibuι in quibus dies non ponitur, praesenta φη --. die debetur. Quae regula est in pura stipulationusive contractu. Ratio regulae est ex contrario
perspicua. Ut enim stipulatio est in diem in qua dies ponitur vel exprimitur: ita stipulatio pura aut praesens est,in qua dies omittitur.Quae regula dein Legatis δc in Contractibus obtinet. Ulus in Legatis videatur in I 24. cum quidam. Er 3a. Omma ivpr.de leg.a. i. seuprideconditionιb.S dem. t. 2I. siries.supr. quando dies leg. de Contractibus videatur.l. I.Is quotiens. or, .si quι ιtώ. π 137. illudfupri de V. Obl. Interdum tamen tacite dies inest, ob locum vel rerum naturam, Vel persinnam cui obligatio adquiritur: vel etia ob verba ME A quaedam
252쪽
11 COMMENT. DE RE G. JUR.' quaedam adiecta, quae tacite tempus contineattit insilisa.Instit.de V. Obl.ael. continuus. E. 2 i quotiens. si pr.deoperis libertorum. l. ic hamsu,'α de auro ct arg. Ieg. l. Niservus commvnu. Is. U F rvus A pr Hypulatione servorum. Ad te puS quoci, i V. Cum pertinet reg. in I.17. Uiudicitur tem' ipulat. o. -ρ- m adiectum,censere adudium gratia. 2 in commodum promissoris. Idem dicitur in I. 4I. eum clus. Cult dc d. l. V .si cum ι ta.de Verb.Oblig.l. o supr. solui. Ratio est usui huius regulae est expolitu S. supra,ubi de hereditate & legatis.
De Tollendis contra Abu .s de nat qua Effectu Contractuum at seu pin
ATque haec de Obligationibus contra heia
dis Nunc de tolledis:Et primum de Motii. NAu - dis. Quo pertinet Reg. in V. nihil tam eam natu- naturale est sic. Sed de ea regula, quia generalis. id est, ad omnem actum referri possit,iam expli-
ι-ois catum est supra. lib. I.ut&de Reg. Dil. 1oo. IVM a r . Omnia cymejure contrahuntur, contrariojure per eunt. Excipitur Matrimonium, quod consen BContrahitur 3 nuptias.h. . consensu non dissolvitur; sed divortio. Ratio est propter savorem liberorum,ut ait l. 8. consenseu C. de repudiys. Excipiunt quoque Hypothecam plerique Doctores quae pacto contrahitur L .Fupr. de pignoris . Sed contra,ac illi putant ea pacto non solvituri I si tibi β.aseupr.depaciis. Quae opinio,HdCa. a no-' .i bis est replehensa. Huc pertinet dc Regula in L
253쪽
contrarium actis liberamurnut quibus modisadquiramm,isdem in contrarium actis amittimus. Cuius Teg. pars posterior,de adquirendo,supra iam exia
posita, ubi de modis adquirendi d. minij Prior pars est de Obligationibus eodem modo&cO- trahendis & solvendis. Ratio Regulae ibi quoq; dicta. Usus huius regulae est in omni obligatione
ex contractu ut re cotracta, re dis Iol vitur: item , verbis solvitur contracta verbis: consensu conintracta,contrario consensu dissolvitur .llensupri de stationibus. Non habet locum in Delictis: quae omnia re contrahuntur,in princip.tit. Instit. de ob quem del. na sed re non solvuntur: ut rei restitutione fustum aut tapina non tollitur, Ilen uer. vi bon.rapi. Sc interdum tolluntur de/ . . licta nudo pacto,ut surtum&iniuria : d. l. II. I. I.
depactis. Ad modum quoque pertinet, ipso jure an ope exceptionis solvatur obligatio. Et de E ceptione est l. 66 sm. Sed de iis insubide Ex. cepi. Ad personas pertinet Regula in Lao.uuia i ro.
jussu ulteriuslvitur pro eo est,quasiq olutum es et ' i m. Ut si solutum procuratori, si dispensatori, si
actori,si curatori civitatis,&cita.vero. l. 69s-lutam. 13squis offerenti l. 6 . cum iussusum defrution. Idemque Sc in adiecto d. Lvero. Cult. Ol. 3 qui hominemystipulatuου. ct s . insim7I. daselutions. plane. Instae inutiis . Sed solutio facta sine iussu non prodest solventi d. l. qui homi- nem sisnullosvr.de solui. ut neque prodest solventi post mutatam domini voluntatem dc re'
vocatum mandatum, iis id ignora eriti. 31 s
254쪽
Hc COMMENT. DE RE I. IUR. II.d.t.desolat M. C. eod. l. ym.supra de reb. ered Usus igitur huius reg est in Procuratore: est Min si donatur M.fupr. de cond. caussa data. Cui Iegi haec regula , ut ex eodem libro Pauli sumpta, coniungi debet. Ratio autem huius regulae ex generali regula pendet, eXposita suprae lib. I. hac nimirum: Ab ipso factum quid videri, quod rim jussu tu uerit :L isa. or I 69.h.t. Ad solu-
tionem quoque pertinet regula in L ns. qua diacitur Eum videra capere, νι obligatione fuerit liaberat M. Liberamur autem obligatione per solutionem Sed haec reg. ad verbum CAPERE per
tinet potius:de quo. supra lib. r. Sic Sc de poenae solutione Regula in ias. pertinet ad condicti nem indebitio de qua infra. MVAE. Videtur & Mora ad solutionem perunere:dE
cat,non videtur mora acere. Quae reg. pertinet
ad illud caput de mora, An & quando mora vi deatur ficta:quod est dissicfllimum, ut ait t. - ra. 'supr.deulum: quia magis est facti , quam iuris, id est positum in attributionibus. sentenistia enim huius regulae est : Litigando sine dolo
malo non committi moram L .n quis seupri δε - Uur. Ait Regula:SiNE DOLO MALO. Nam alioquin,qui litigare mavult, quam rem solvere aut restituere,es tin mora. l. ἡ.cumsilius ms. ult.I.
255쪽
ea noceat,cui non; pertinet regulam I V3. si a. a. me amrcurqueseua mora nocet : quod or in duobis reis et es . promittendi observatur. Ratio huius regu lae est ex illa generali regula, actum cuique suum nocete dequa supra dictum lib. 1. Glo .m I1s h.t. Usus regulae unus in ipsa regula expressus eth de duobus reis r ut si ex iis unus faciat moram,ea non noceat alteri, sed ipsi tantum fgr. de Uur. Alius huius regulae usus est in alijsrut in debitore; ut inquam eius mora ipsi,non vero creditori noceati Zc contra creditoris mora non debitori, sed ipsi creditori noceat: l. 72. D. decem. μpr. de solui. Item ut mora Actoris ipsi, non Reo; & contra Rei,non noceat Actori, sed ipsi, L ia Iun. dea apluvia. Obstat primo i 88, - morasvr. de R. OH ubi mora rei nocet fideiusi, siri. Respondeo. Quia in omnem caussam fide. iusserat, 14 qua seupr.locata. Secundo I in duo bin. supri de duob.rem Respondet recte Papa, id Per consequentias fieri.
. Atque hae sere sint Reg. de Contractibus Mobligationibus: ad quarum Vim & Effecta peratinet quoque regula in I.I a. Quod nussim essepotes, id ut abeu fieret, nulla obligatio valet es .f re :id est, Contractus magna est vis 3c potestas; ut Emptionis , quae accedente tradition:
transfert dominium, L lo. cmmmanusina. ultis priscontrah. empl. Quamvis enim contractuum essectus& substantis non est, in dominio, sed in obligatione efficienda, L 3 sup riob σψTraditione enim, non vero Obligatione au
256쪽
contractu transfertur dominium,l. 2O traditis-nibus. Cdepa Llis: Γ arrien traditionis nullus est effectus sine iusta caussa 1ive titulo; qualis Contractus, Legatum, Donatio, Fideicommissum. Contractuum igitur etsi magna est vis & potestas, ut & Pactorum: in obligatione sic: vel em-cienda vel tollenda: non tamen est tanta, Ut rem qu nullius esse potest,efficiat alicuius esse.V. G. rem secram publicam,religiosam, liberum hominem, mortuum &c,quae res nullius sunt,nullius esse postunt, nec sunt in commercio si. I. In- sit. de inutil.s . nullus contractus efficere potest,nulla obligatio, ut hae res fiant alicuius ; sed talis contradius est inutilis. d. V. i. Ad Esse numquoque Contractuum simul δc Pactorum, de quibus jam agendum , pertinet regula in L 3I. Herum est,inquit tapinnusinequepacta, erue Lirinputationes, factumposse tollere: quod enim imposs-bile eri, neque padio neque Hipulatione poteri comprehendi , ut utilem aestionem aut pactum E cerepsit. Cuius regulae duae sunt partes, priore hoc dicitur. iactum neque pacto, neque contr4eta
tolli posse. Ratio haec est: quia laetum insectum reddi non potest. Qua de re copiose disputat nissius adi. I .possessossivir de adq. pM n. δ. Sed hoc intelligendum de ipso iacto, non de eius jure. Nam quo ad jus tolli quodammodo potest factum. U.G.contractus qui est facti L .consilio. quaesitum ea svr. de curatoribiurig. m. tollitur solutione, dc etiam pacto : sed tollitur tantum quo ad ius,id est essectum.Eoque pertinet,quod aitJ C. in Lia.in bellos facib.FV.de capi.σpositim.
257쪽
LIBER II. rerere. secti caussae insectae nulla constitutione
fieri possunt. Ut qui semel desiit possidere, quae possessio est faeti t. is furasus.supr. de ad . p . non potest fieri ut non desierit; ne quidem per
constitutionem Principis: multo minus per pactum vel stipulationem, ut in hac regula: cum legis maior sit vis quam contractus, vel pacti, vel stipulationis. Altera huius regulae pars est haec. Impossibilia pactis Sc contractibus no posse comprehendi: ut si quis promittat,servia nori esse furem, Vsiita quisade evin Eoque pertisnet l. 1 non impossbile. s. depactis. Ubi hoc pa- Etum,nefaciadfurem, non est impossibile: sed istud,sichum non esse urem d. l. sista quis. s. do
Ilaici. Sed de re impossibili iam. supra dictum. Ad Effectum quoque pactorum pertinet insignis regula in L 27. Nec ex Traetorio nec ex Solem- Lex a n iure privatorum conventione quicquam immuta Nec σηροε
tandum est Sc. Cuius regulae longioris haec est sententia, Paetis privatorum non posse tolli jus Praetoriumvel solemne,id est civile r quamuis obligationum sive contractuum natura δc status iure introductus possit mutari pactis,incomvinenti tamen adiectis. Sunt igitur huius regulae duae partes prior ista: Jus publicum priv)torum pactis mutari non posse, i. g.Impublicum. Tde pactis. Ratio est perspicua: quia maior est vis e legis Sc juris,quam passti. Usus huius resulae patet latissime:in Matrimoniis,in Succemonibus,
nuius regulae videntur esse non paucae: ut in l.
258쪽
xit COMMENT. DE RE G. IUR. bere , sive naturaliter obligatus esse censeatur & proinde si solverit condicere non possit. Videatur Lao.l. 2. UT 47.μpr.de cond. indeb. in quibus hujus Regulae est Usus. Nam Obligatio naturalis vel definitur 3c aestimatur eX persona ; ut servi. filii familias,&c. d. servi.&Lstater. segride condus i. indeb. vel ex cauta ; Ut operarum, alimentorum: non tamen ex causta Inutili ; ut legato injusto, &c. quod putant tamen multi In-
Terpretes ad i. I. C. ad L. Falcid. Haec autem Regula ad naturalem ex caussa potius pertinet, quam ex persona:quia fit mentio juris gentium: ut 6 in l. pensΨr deprascript. verb.ubi lure gentium obligari quis dicitur at iud dando,ut aliud
rediatur. quemadmodum & actio rerum ain tarum ex jure gentium oriri diCitur in l. 21septa rerum amotarum. Et breviter,Omnes obligationes Sc actiones ex aequo Sc bono, juris gentium esse uidentur ratione caussae: ut actio de Dote, I 8.evi,supr. de cap. minutim condictio indebiti, Lob. haec condiditosvr de condLLindebitt. s. Aliae autem obligationes naturaleS , nempe quae ex personae vitio oriuntur , caussam habent civilem , l. I. necfervus. βpr. de peculio. Et haec distinctio obligationis natura lis,ratione caussae MPersonς, etiam Baroni videtur nota suisse:quem tamen reprehendit P. Faber, Herman. Vultejus aliique nonnulli. Baro tamen hanc distinctionem personae & caussae non satis vel assecutus,
vel explicasse mihi videtur, adt. 1su . depa Iis,
s in tib. e uanualium adiit. de condi t. indebiti.
Etsi autem naturalis obligationis duplex haec
259쪽
est origo; expersona, & ex caussa: utraq; tamen actionem parere videtur Jure gentium: hoC et , non modo quae eX caussa, de qua minus et I dubium ut& modo dictum; sed etiam ea quae ex Persona spectatur. De caussa esl d. llen ivr de
rum. in quibus duabus legibus fit mentioJuras gentium ,& condictionis ex jure gentium, ex Caussa. De persona est l. 13. Siseqseupri de condiet. indeb. de dicta quoq: Lyenuit. depraestri vexb. Haec autem Regula de utraque,& persona & cauila, recte intelligi potest: qua continetur definitio Naturalis obligationis,ab effectu: ea nim IrUm,ot dicatur esse Naturalis obligatio quae parit actionem jure gentium ; si ve, ut regula sonat,
quem Iure gentium dare oportet: quae sunt verba actionum in personam antiqua, o te mihsdaro
oportere. de quibus Brissonius bbr. 1. de formulis. Pertinere autem hanc Regul. si ve usum ejus adeondictionem indebiti;argumento est, quod Scprior pars hujus legis δέ perspicue agat de indebitor & quod Paulus eo libr. . quaestionum,ex quo haec regula tractarit de condictione inde
fit mentio juris gentium; ut is qui indebitam jure gentium sol vit pecuniam, habeat condictio nem indebiti.Nec obstiti. 6 si quod dominus A. e. ubi condictio indebiti non ex jure Gentium, sed Naturali esse dicitur: & perspicue jus Gentium distinguitur a Naturali,etiam quo ad con dictionem i
260쪽
COMMENT. DE RE G. IUR. dictionem.Nam verbum JuRIs GENTIuM, biis riam accipitur; interdum de eo quod ex neces.sitate est;ex quo est servitus: interdsi de eo quod est ex naturali ratione ; ex quo est Regula, Nequis locupletetur cum alterius detrimento. Jam in Al. 64. Jus gentium sumitur de necessi- late,nempe de servitute;sed aliae leges, ut & h cregula de iure gentium ex naturali ratione sunt accipiendae. Ad personas quoq; pertinet rcgula Π ml. 3. .ult. Nec paciscendo,inquit Scaevola, nec δε legem dicendo, neobpulando qu quam alteri ca- verepoten: id est, Alteri nemo vel pacisci vel stipulari potest. Legem dicere, est pacisci initio contractus. Et generaliter, contractus & obligationes alteri nec prosunt, nec nocent: a nobis ipsis proficiscantur oportet, ex nostra per naut initium sumant: alioquin inanem actum es-ficiunt ut ait l. II. quaecuns ,seupr. de oblig. ct a LCertissimum est enim , ex alterius contractu neminem obligari: ne filium quidem ex patris. vel patrem ex filii, vel dominum ex servi, vel
maritum ex uxoris;vel contra l.Lmsi C. ne uxor pro marito. Neque nocet igitur alteri, neque
prodest sive adquirit obligationem. si alterum. Instit. de inutilib. stipui. Sed hic excipiuntur quidam: ut pater, dominus. Ratio hujus Regulae est : quod jus civile vult quemque suis rebui prospicere, alienis se non admiscere, L 36. cuia
Nunc de Rebus ad quas primo pertinet Reg.
6 in l. i. Neque pignuι, neque depositum, neque pre caraum,ueque -ptio, neque locatio rc sua consipe