Huberti Giphanii a Giffen ... Tractatus de diversis regulis juris antiqui utilissimus. : Cum indice rerum ac verborum copiosissimo

81쪽

' in pactis&eontra stibus,maxime bonae fidei, cxl depinctu. Sed maxime, inquit haec regula. injuresid est in ipsis legibus & iuris partib ut Ediactis, SCtis,&c.V. G. in Lege Elia Sentia:de qua infra. l. c.adigere. Quamuis fisIure patronarus.

re quibuι manumiss fa L. Iul. 3a.de adulteri s ,ue in Lege Papia : de qua PauluS bb. 4. r.ρε matres ad quam pertinetl.IV quaeret aliquia. f. de υσλsignificatione. utim illa lege xH.Tab. qua permiζ-ritur occidere furem nocturnum , Agelvmbb.aO.noctium Attιcarum in I. Sed eam interpretatur ex equitateJCtus in l.ρ.furem fad L. Corneldescari's.Sic Ac in Edictis, I.I1. licet. f. de receptu arb.er l. II. quamuislfri in ivi vocando. Denia'; in toto jure praetorio, quod sere ex aequitate proficiscitur: ut videre euin exceptionibus. I. insint de doli mali m metus exceptione.Ert.tΘIL de ea ceptionib. in Restitutionibus in integrtim.

m.hereditatib. Praetor enim aequitatem maX

me spectare solet LI siris quorum bonorum. I.Ids de vim vi armata, insi. 2. Unaturalem fostr cario.s adhuc. LV.de bonorum p . Quod igitur. hic dicitur spectandam aequitatem in Jure; intelligendum de Praetorio potissimum. Nam in jure Civili sepe subtilitas & ratio iuris attenditur potius quam aequitas naturalis. Vnde δc vi

derelicet inter veteresJCtos fuisse alios qui ad aequitate cui est Celsus, MarcellἈIlp. di plerim Proculiani: alios qui ad stricta juris ratione ue Sabin', Cassius Julianus, Africanus,Paul , se

82쪽

. - 's . .

M COMMENT. DE RE G. Ium pleriq; Sabiniani propensiores fuerint. Cieer.

Phιινρ. p. laudans Servium Sulpitium,ait,Quae proficiscebantur a legibus dc jure civili,semper ad facilitatem sequitatemque revocabat. Ad aequitatem quoque pertine G. q.A. a. sed de ea mox,ubi de interpretatione. Est enim de iuris& aequitatis contentione sive conflictu: ut Se1iis etsi mhil. b. t. Atq; haee de ipso jure,& aequis

De interpretatione: Ur primumde veris quibusdam.

Nuης de Juris Interpretatione videam

mus: in qua JCri praecipuum munus atq; ossicium versatur,teste dc Salomotanto adiit de Iustitia S 1ure; dc multis in locis Duareno, ut ad n Gasim. g. ct quia f. de lib. rer .ad Ias e rejudscata: & Hottomanno. inta quem insiri tycius, Extant aute de arte M

ratione interpretandi juris ac legum, multo. rum commentarii: ut lib. Stephani de Foedericis de interpretaιιone juras:Constantini Rogerii. Δjuris interpretatione ' Corrasii, dejuris arte, parte. o Alciatiib.I. aes3-ver . significasD. Lorioli. lib.de apicibsens, tractatu L. amomate. 8cusque adios. Ad hunc autem locum de inter pretatione pertinent plurimae regulae hujus tiatuli : quas inter, ut ordo servetur,prius de ver bis,posterius de rebus agemus. Etsi autem reginiae ad verba pertinentes potuissent non incominmode ad res ipsas explicari: ut regula de verbo . . .. oliqua.

83쪽

Alienationis sub loco de Dominio, quod proprie alienari dicitur: quia tamen verborum vissus saepe late patet, multaq; verba ad verum locum sat pe adstringi vix possunt: explanatio autem verborum & ad locum de Interpretatione pertinet ρ rau ,ht.: Recte facturos Osar bitramurui Regula sue y er bis hic explicemus, ordinem literarum secuti. Et primo, de verbo A c c E p I s s E extat haec Accepi e cregula: Non potes videri accepisse, quis putatus UI,Nς potes exceptionesi bmoueri, lais.sii Huc per. tinet & Interpretatio verbi,C E P I S 1 ε ἰ dς 8ης C. υμ. est regula incis.& altera in ael. Ity , in principis De his quoq; verbis agitur in tri. ct I4οὐ fis vreborum significatione: Regula igitur prima,in aeca b.t. es haec. Non videtur cepisse,qui Per exceptionem apetitione remouetur. Et ratio eius tegulae Miι- δε est. quia verbum capere, aut cepisse, cum esse- hictu est intelligendum Iam vero, ut qui actio- nem habet efficacem dc utilem, rem ipsam habere videtur,l.Is qui adtionem .h t: ita contra , qui actionem quide habet, sed inutilem,id est, eam quae repelli potest exceptione, non videtur rem

adeptus: ita dc in hac regula; Non videtur rem cepisse,vel accepisse,qui actionem quidem ha Mised exceptione remoueri potest. usum huius regulς & exemplum dissicile est asserte pro-lirium. Quamuis ex inscriptione, h.e. Ulpiani ibro 1'. ad Sabinum, constet, eo in libro Ulpianum tractasse de dote praelegata . Illud tamen certum est, in legatis hoc verbo, cepit, fuisse u

Diui ipso b

84쪽

asseruntur haec: Quod amplius legatorum nomina ceperisctc. Potest autem usus in querela esse: quamuis ad eam h c lex non pertineat.Nam re gula est. Eum qui voluntatem testatoris appro- . bauit non posse agere querela in officiosi testamenta .penarit.si diuersum f. de inessis. V. G. si relictum tet famento legatum quis acceperit,' non datur ei querela contra idem testamentum LIO. Sipara.ιnsiue, .LSed si accepit sine essectu, . . iam non videtur aecepisse:&proinde non denegabitur ei querela: V.G. si petens legatum, 'pessit repelli exceptione a petitione Altera re- λ. . gula de Verbo cepisIe,est haec: Non videtur quis si non U- quam 1d capere , quod ei necesse es ali' restituere..detur cyw1- Eius quoque regulae eadem est ratio, nepe quia verbum Capere, cum essectu sit accipiendum

tur Capera ab Accipere. Nempe ut Capere dicamur id,quod non est alteri restituendum sed remansurum in dominio nostro: unde&vsu- capere pro adquirere. 2i.m M.f de usurp. πυ-- μωρ. Quomodo & peruenisse dicitur id demum,quod est remansurum.d Laliud Sed Acciapere id quoque dicimur, quod alij tenemur renituere. ut iri commodato,deposito&c. Sed ii c- Iubtilis di Cretia inter Capere dc Accipere plerumque negligitur: ut& hic in t uss. I. Usus

huius regulae proprius videtur esse in bonorum possestione contra tabulas: a qua repellitur,ut a querela, is qui legatum accepit; nisi ita acceperi ut cogatur alii restituere: tum enim non Vl- detur

85쪽

.. LI B E R. I. detur cepiste; ut in hae l. dicitur. Sed obstiti.I. ι λvideamus.d.t. cur plus quam per cfalcid.s c. Vbi haec stipulatio, in qua fit mentio verbi Ceperis, praestanda dicitur, ab eo qui legatum ita cepit,ut tamen alit id restituere debeat. Respondeo eam stipulationem ut heredi consuleretui introductam esse; dc proinde aeqqum elle ut ab omni ea legatario praestetur heredi.Tertia reseest ind.l.IU.his. Quae lex est de utroq; verbo,Ce- ας ε . sipisse & Accepisse. De verbo Cepi ile reg.hςc est λῆ νιderi cepisse, qm obligatione sit liberatus. Ratio ex usu intelligetur: qui cernitur in Edicto

de calumviatoribm: quo datur actio in calumniatorem,qui pecuniam ceperit siue acceperit calumniandi causa. LI.stue calumniatoribm. Nihil autem interest pecuniam acceperit, an aliquid pro pecunia, G. I. insine.vel etiam si obligatione sit liberatus, i.a.d.tes hac reg. Tenetur Igitur de calumnia non tantum si pecuniam a

cepit, sed etiam si debitu ei remissum sit, id est, si obligatione sit liberatus: Vel si minoris res ei

vendita aut locara fuerit.Tenetur quoque etia-

si pecuniam non acceperit, sed promista sit ipsi stipulanti modo ne ipse stipulator pacto remiserit.Hoc enim casu,quia exceptione paeli submoueri potest, non videtur accepisse: ut hk in regula; Non potest videra accepisse Sc. Petitio e- , nim dc actio per exceptionem iustam redditur inutilis. Atque haec de verbo Capere,Cepisse,& Accepisse: cui contrarium est verbum ADENARE& 11TTERE. De illo est haec regula: Non abe- Abem mei E a

86쪽

sa COMMENT. DE RE G. III R. LM iis No nat qui duntaxat omittit possessionem. I. U' .h. t. - Huius autem regulae ratio di usus ut intelliga- tur, notanda sunt haec tria verba; Alienare sive Amittere, Adquirere,& Non adquirere sive

mittere:quod postremum est velut medium ita iter duo priora, Ut inter Velle & Nolle eli Non Nolle L3.h.t. Non Adquirere cotrarium est verbo Alienare sive Amittere et udant. dea Fa-mitt. possessione, a quibus differt Omittere,ut intdfde a . omitt.heredit. Is enim omittit he- , reditatem, qui delatam non adquirit adeundo,

sed negligit& repudiat. Minus est igitur omittere sive Non adquirere, quam Alienare. Nam . iΑlienatio est rei iam suae, iurisque iam sui,in alium translatio; ut ait Seneca Lb 1 de beneficidii. Is igitur non alienat , qui tantum omittit sive non adquirit. Cuius rei usus priinti est in Edicto de alienatione iudici j mutandi caussa facta:quet alienatio rescinditur illo Edicto. V G. Si quis dolo malo possidere desierit t. sit.rit. Ex qui I ad verbum sumpta est hac regula. Alienation. eo Edicto rescinditur:Si modo haec duo concurrant; dolus malus, dc causa mutandi iudicis.' Is,inquam, qui tantum omittit sive non acqui- rit, non tenetur eo Edicto ut tenetur qui aliena Diti quia non alienat qui duntaxat omittit poDsessionam: id est ad illud Edietiim non est satis, dolo malo desinere possidere,aut possessionem amittere Sed hoc amplius,necesJe est, ut id fiat animo & causIa mutandi iudici j. Breviter, verbum Alienationis iri eo Edicto requiritcaussam iudicii mutandi. Itaque si quis hanc regulam

nostram

87쪽

LIBER I. nostram, unde sumpta est eo revoc re Velit,verbum omittere possessionem,n9n pro Non. ad- ' quirere sed pro Desinere & Amittere, accipie-da erit. Quamuis interpretes illud, Non omi tere,accipiant pro non adquirere. Quia tamen sub h. . haec regula est posita, videtur posse dc latiuς accipi: ut Omittere hic possessiqnem sit Non adquirere. Et sane major tum est usus non tantum in Edicto illor sed etiam in Edie in sive iinterdicto frauda torio, ne quid instaudem creae alienetur. Nam contra illud non facit debitor, qui tantum omittit sive non adquirit, ut legata,ut hereditatem Sc c. l. s. in princ/fde his quam

Duae Creae t. Itemq; in Edicio, si in fraudem Pa- roni libertus quid aliena uerit t.1. g. utrum. si quid instaud patr. Itemq; si quid in fraudem fisci quis aliena uerit, rescinditur; non si non ad quisierit.l16. cum quidam . de 3ure Asci Sed ei quod de debitore in fraudem creditoris alienate dictum est. obstare videtur lig. patremm l. 2Odebitorem is de his qua instauri cred. Vbi heres iussus restituere hereditatem,si illibatam, id est

non retenta falcidia restituat; non dicitur fraudem facere,nec alienare. cum tamen falcidiam retinere possit. Sed respondet ipse ICtuῖ,Heredem totam hereditatem restituendo non tam

alienare videri portionem legis Falcidiq; quam fideliter ficere, & plenam fidem defundio exhibere.d l 1ρ. esseq. Usus quoque est in Lue os i3simaratuus de donatanter virum S uxorem. Donatio enim inter coniuges non valet l. I. c. d. t.

Sed si maritus heres institutus repudiet heredi-

88쪽

. COMMςNT. DE RE G. IUR. talem donationis caussa, valet donatio. Quia nihil de suo alienat, non fit pauperior: tatum non adquirit. ZMimaritus. Denique usus est in I. I. sipater fis jure dotium.Vbi qu ritur: An dos si e profectitia, quarta pater conui fuit filie repudia-do hereditatem :& ait non esse: quia scilicet ut sit proseistitia, necesseelΙ,ur ab ipso proficiscatur,& ab eo res alienetur 5c transeat pro filia in maritum. d. I. pr et princ. at repudia ndo hereditatem aut legatum nihil de suo dat vel alienat; at in h. l. licitur. Atque haec de verbo Alienandi: Amis,. .'qV0 ἶ--Vcrborum significatione. Nunc de verbo AM1TTENDi, de quo est regu-ῆς 's μ' lai Dii δν Non videt in rem amittere cuim propria

montuit. Ratio est qui aut adquirere, ita α am I

tere,ad dominium & ius quod nostrum est re, ferri solet. V. G. deportatus non recte amittere dicitur bona, quae nondum quaesisterat: nec tu tor rem proprie amittit, quae propria non fuit . . pupilli: Improprie tamen amittere dicitur in La I. pupistorum . . de admin*batione tutorum. Sic, non amittit polleisonem qui eam non habuit:

ut,non deijcitur de possessione, qui nondu posis edit, ideoque non datur ei interdictum, Unde vi,quod tamen datur dei edio. l. i. p. v. interdi- Elum f. de vi 2 vi armina Etsi autem rem non nostram non recte amittere dicimur : re ste tamen elua pollectionem amittere dici possumus: Si modo dc ea polle illo nostra fuerit. Nam alio

qui quod hic de Re, id est dominio,idem quoq;

89쪽

nondum amitti,qui nondum sit noster. I.1. g. Issquib. modis usustus f. amittitur. Ad hanc autem regulam accommodari potest l. aos. non potest videri desisse habere,qui nunquam habuit. Sed de ea insta. Proxima est reg.us Ide verbo, ARBITRIO alie . Vticuius quid committi, sive conferri quid In arbi- etimarias.

trium alterius. Est enim Arbitrium duplς - ς' - , rum sive liberum;& boni viri. Ait autem Ulp. ind lGV I. Arbitrium intelligendum boni viri cum in contractibus bonae fidei quid consertur in alterius arbitrium.Exemplum est insigne in contractu societatis. .si coita sitsocietas. ct quinque siseqq. Prosocio. Sed de ea regula infra, ubi de contractibus. Est enim specialis. Verbum autem Capere explicatur in reg. 13. π 11. de 'uibus iam supra dictum ut 3c de verbo Cepille.L

quit Ulpianus, qui impublicum sequitur. id est, V

non fraudatur,non laeditur, CuiuS reg.usu est ,. in restitutionibus in integrumn quibus quaeri solet: An minor sit captus,id est lat1us.l. Π.verum sciendum de minorab. Stagitur minor ius publicum Sc commune 1equutus, δc non fallacia aduersari j,aut sua imprudentia laesus fuerit;non videtur laesus sive captus :&proinde non restituetur. V. S. Dcio fideiusserunt pro Titio, dc inter eos diuila fuit actio; postea alter desiit esse soluendor: cuius onus non recidet ad alterum;

90쪽

', COMME UT DE, Eo. Iust. egerit minor,non restituetur in integrum: Ist. inter eos. g yeu sfdeside, s. quia illa diuisio este κjure communi . inte ex beneficio Adriani si si, plures.Inst.d delusi quodque soluendu esse desiit, non factum est vel imprudentia minoris; vel calliditate alterius; fel infortunio quodam&sato: ut ait Ulpae ii Is si locupleti. Ubi&alii eius rei exempla asseruntur: Ulai emerit se

uuin necessirio minor, qui mox decesserit, non restituitur contra venditorem ob eum casum&euentum fortuitum. Hec autem regula ex- atino.ιnter eos. 6 penult. dc iteratur in Luit. C. .em integrum resistui. Non videtur, inquit, circumscriptus esse minor qui usus sit iure communi. Sed & in majorib. as. annis huius hegulae est usus:l. u quι Reipubifex quibus. causis majores. ubi negatur restitutio ei qui cum Reipub. eausa abesset laesus suit; sed non, quia abesset, sed qitia& alias laederetur. Usus denique est&hq ius regulae,de verbo C pi, sive Captus; in illa antiqua clausula contra fi lium, cuius & Cic. 3.issmerninit ne propter te captus frauda-

Gliano. Nunc de verbo C4vi LLATIO Nis est it c regula: E. est natura cauilla uonis,qua graecι Grιten V. ellat ut ab euιEeter veru ρ r breυιsimas mutationes ad euidenter falsa d putat o producatur. Eadem definitio cauillationis totidem Uerbis p

p ' - -- tum est ex Elenchis Aristotelis, varias esse spem cies calumniarum sive fallacium conclusionu,