장음표시 사용
301쪽
petum in Turcas secerunt. Illius ad Varnam causis exstitit nimia quarundana legionum temeritas, quae hostem in glanitie circumcursitantem conspexerant:eumque aggressi,comtra ordinem praescriptum insectat , in loca incommoda suerunt delati, quae caussa ruinae totius exercitus fuit. Ad M haz Ungari differre potius, quod commode poterant, quam inire praeIium debuerant, donec adventu auxiliorum ea citus ipsorum confirmatus fuisset. Illi viro primas hostium . turmas quae e longinquo comparuerunt c*m impetu adorti eos fugarunt, dc tam diu insecuti sunt donec in insidias inciderunt. Etsi clades ad Agriam nostro exercitui, non pro pterea quod paludes milites superarior, sed ob alias quasdam confusiones quibus ordines fuerunt turbati, illata fuerit :n gari tamen non potest, summo cum periculo pugnae initium
fuisse factum ii si quidem hostis dum nostri alibi paludes superant, in alio loco, ubi minime cogitaram, adoriri pro libitu aciem Christianam potuisset. Nisi ruinae caussias praedandi des detio potius quam pugnandi studio adtribuere ve- Iimus, siquidem avariti1 equites seducti in funes re t moria hostium fuerunt delati, ubi misere perierunt. Paulus Ami lius non solum nimiam militum in pugnis sed in verbis quoque temeritatem castigabat: cum non datum sit cuilibet Minutium usus est.
E Ertius error depraedationibus committitur. In militia Roma mi cautum erat, ne miles praedas ageret priusquam Bia. eiril. certum a ducibus signum ederetur. Nec dissicile erat sub M. f. ordinibus copi as conti ner Caesar in clade Pompeii Pharsali ea subito restituit ordines, ut profligaret Pompeianos qu*sdam qui collem proximum occuparant. utilissima haec
302쪽
oe necessaria est disciplina omnibus qui lucratam victoriam in dubium revocari nolunt; ut saepius eveniti siquidem milites spolijs atque exuvijs colligendis adeo disperguntur,ut in aciem reduci nequeant. Quodcunque sane periculum immineat, saepius eo stratagemate milites fuerunt decςpti , . quibus hostes simulata fuga spem praedae opimae injecerunt, Castra omni genere spoliorum reserta eis diripienda concesserunt, inter fugiendum res pretiosas projecerunt, vel carros atque vehicula subducere, ne hosti in manus venirent, simularunt, ut eorum aciem hac ratione dirimetent. Cuiusmodi stratagemata Frontinus plura recenset. Multi du Ces ut errorem hunc evitarent, commoditates eiusmodi suis praetipuerunt: plurimi propugnacula magni momenti, iam victa sere, eapere inoluerunt; quoό hostibus praesidium licet exiguum adventare scirent, verentes ne dum milites in collisenda praeda occupati essent, hostes eos adorirentur impa-
Turcae ejus rei observanti rimi. Nee urbes nec casti a
diripere solent, nisi omni suspicione imminentis periculi va cui sint di liberi, ne amittant certam victoriam spe prτdae exiguae, quae, ut dicebat Ambiorix, victoribus tandem sero licet cedit. Ad Varitam Turca per triduum a dire- ptionibus castrorum abstinuit. Post pugnam ad Agriam'- commissam, sequenti die integro ovinia impedimenta lalva visa sunt & intacta. San E qui hac ratione in bello pioco dunt, non timide sed prudentissime agunt, Secus quam secerunt quidam e nostris centurionibus, a quibus vix hostis discesserat, non vi in fugam conjectus, sed sponte se subducens. Nam etsi hostis non ut nostros deciperet sed prae ti more aufugit, illi tamen suos ip et ordines turbarunt, da hosti caussam praebuerunt insit dias struendi & in aciem rede-,' .undi. Antiqua hujus rei exempla minus nota sunt, sed nostra
303쪽
. recentiora omnibus patere debent. In Ungaria Aladana, . . i & paulo post Deu telius, maxima suorum strage, insignes ami- serunt victorias jam patias, quod nimis avide praedae inlitati= rent milites. Ob eandem caussam Clissa propugnaculum fortissimum nuper amissum fuit: ex cujus conservatio ς fructus sperabamus amplissinaos. G, ediis Non igitur milites in loca ducendi sunt ubi se subduce. lib. ij. re possunt. Quod sit aliquando evitari nequeat, Toxij istius Gallici ducis regula tenenda ; quam observavit cum ex arce, Bresciana urbi jam captae ab hostibus praesidio acceleraret, impetrans ut proximi quique omnes eos trucidarent, qui ina des civium, priusquam hostis penitus devictus atque fugatus esset, sese ingererent. Quin & Turcarum more officiarii quidam post acies substituendi; qui sine discrimine primos occidant, qui ordines egredi untur,vel deserunt. Dc quaret inserius, ubi de ordinatione aciei dicendum
artus error hostem insequendo committitur Cori.
equidem non eandem esse pugnandi rationem, sed eam mutari pro varietate nationum: quarum aliae statam saliae velitaribus pugnis magis sunt , fluetae. .
Stataria pugna omnium securissima et optima eli: . pius tamen superata ab his qui velitaribus utuntur; non a liam ob caussam, quam quod crebriori impetu hostium sae pius iterato solidi fas&robur copiarum infirmatur & instabilis redditui . Milites vero ad statariam pugnam armati, ob gravitatem armorum minus apti sunt ad velitationes 3 in quibus diu subsistere nequeunt, sed cedere tandem cogun-
omnibus hoc solet initio contingere donec assuescant. Caesaris legiones in Hispania atque Africa idem sunt expertae; sepius ordinibus hostium instabilitate perruptis; unde tanquam tyrones Ecno vitioi ia hoc certaminis genere mili-
304쪽
re pugilum more exercere&itistituere coactias sul: Non me. i liori conditione usi sunt veteres Italorum cohortes Turcis ad I go. Hydruntem oppositae. Siquidem statariis pugnis ipsis nocere BOU.ι. 3 nequiverunt, nec contra velitationes resistere . nec prohiber excursiones potuerunt, quin ad praecavenda majora damna ieperieula copiae quaedam ex ipsa Hungaria evocatae suerunt,quae leviter armatae hostium pugnandi rationem jam didicerant.' Sane leviter armati, si a tergo eos qui gravi arma tuta sunt , . thduti aggredi possum, circumvolutionibus eos fatigant, ordianes turbant,&facile vincunt. Levis enim armaturae proprii est agilitas & crebra agitatio atque mobilitas- Nunc fugit nunc redit in aciem,nunc hostem a tergo vel quocunque lubet aggre. ditur; quod ubi in stataria pugna usu venit. jam rupta censetur. Hanc praerogativam Turcae optime didicerunt, eaque ut, melius quam nostri suos servare ordines, norunt; saepitis enim fugiendo quam pugnando victores exstiterunt. Neque casu vel' fortuito , sed studio& ex legibus suae militiae hac ratione in pugnam descendunt, siquideria impetu contra nostram aciem nihil see e possunt. Michaelem Palaeologum velitationibus diu v ὰ aere possunt. Michaelem Palaeologum velitationibus diu Nic
fugam simulans in insidias eum
deduxit &insigni clade affecit. Andronicum per integrum diem 5b.3.
hunc fugiendo nune iterum propellendo distinuit ; defatigatum omnibus copijs aggressus eum profligavit. Ad Varnam,Cor- ria i ii diuturnis velitationibus insignis illa strages secuta est. Li dovicus defatigatus quod per integrum diem equo vectus es. H victus suit ab hoste, quem fugere credebai,cum ane ordine
victor am incertam prosequeretur. Nuperrime ad Agriam cum hostis tergum vertisset, nimis audacter eum nostri insecuti sunt unde vici oria splendidi Tima illis e manibus elapsa est. Non Temper hostis fugit cum tergum verti . Qua de re inferius de ordinatione plura dicentur. ii -
306쪽
PΑκs 3 S vNDA . isis mc guam quietem tanta expeditione acquisivissemus. Nunquam sortecontinget,utChristianismus ejusmodi classem contra Tu cam, nisi extrema coacta necessitate, instruat. Quod si nunc, Pacem ineamus cursum victoriae sane deserim , Quam adhuc nos ris partibus stare jure assirino, non obstante Agriensi .
clade: si uidem hostis non modo in aliis practiis, sed hoc ipso .
anno longe maiorem militum numerum quam noster exercitus amisit: tum quod ipsus potentia adeo attenuata,ur amplius sereres stere nequeat nisi tempus ei concedatur vires restaurandi. . Faxit Deus, ut exoptatam hanc commoditatem tyranni hujus opprimendirecte perpendamus,nec rursus eam in vanum . elabi pax iamur ;&certo cum Matth a lege nobis persuadeamus, Turcicam pacem ad gravius bellum praeparationem fore. Pax t. 1. mss.
7, dicit Po lybius, rei dulci si ima, S Leum omni ratione vitandum, , sea extrema quaevis non sunt tentanda, ut ad pacem perveniamio, si, quidem Reip. sequitas incolumitas & libertas cuivis paci prin seruntur. Nec Pindari sententiam probo, qui cives suos hor . tabatur ut tentarent omnia quo pacem & tranquillitatem recus. Perarent. Pax sane, idem subbcit es est pulcherrima ,s, fit' hovola: quio nihil quicquam pretiosius inveniti potest. Deni que nihil quicquam vel injuste vel. turpiter committendum,
. Rectum e iam tempore sdierna gereη am, ' Ci bilium commodis me pluribus annis continuari potest ut . supra probavi. sequetur ex iisdem rationibus etiam hybet. τ υν- ιμ no tempore cum utilitate Sci ructu illud geri posse. Idem Ap
Pius Romanis suasit cum Veios obsideret quod live me interve niente.labores& sumptu am impensi inutiliter cedant,& nun-
307쪽
vires restauraridi, eumque defatigari. ri: iusti. ΔQuod ita se habere in bello Turcico experimur. Ad quod tarde noster exercitus sese parat; potiorem anni partem ia apparati bus iaciendis consumiti vix duo vel tres menses militando transiguntur, interim stipendia pro quinque mensibus persolvuntur. Pleraque igitur pecunia in prosectionibus de apparat,bus j inpenditur. Secus fieret, si per integrum annum bellum duraret, & stipendia pro duodecim mensibus solverentur, etsi novem solummodo miles in castris versaretur. Ea neptus a ris est temperies,ut miles in campis per totum fere hyemen mo- rari possit. Glacies nonnunquam expeditiones faciliores red- .dunt. Sereno coelo educi possunt milites. qui aeri Ungarico magis sunt assueti. Si stipendia longius durent, milites dilatio nem solutionis atque diminutionem minus graviter serent: siquidem nullum sere commodum ex stipendiis percipere possunt, quod militia cito dissolvatur. Sed gravia incommoda in itineribus, & multum detrimenti in solutione stipendiorum pa- tiuntur; quorum loco & arma &aliae merces eis dantur, unde maximu m lucrum ad duces redit, qui ob id fingulis annis novam militiam instruunt. Adde quod in Ungam semel tantum exercitus lustratur, e quo primo statilia mense quarta sere militum pars fuga dilabitur vel morbis perit; quorum stipendia duces sibi reservant cum provinciarum maximo damno, quod exiguo lcum fructu bellum geri possit propter militumpaucitatem. Dbligenter haec considerari &stavere reformari debent. Huc a cedit quod singulis annis miles per easdem provincias bis prcs fellai soleat, unde plurimum damni miseris rusticis infertur, de onera illa graviora fiat quam ipsa tributa quinpendent. LNon solum autem nostris proderit bellum hyberno term re continuare Propter causas modo dictas, sed inprimis ho- ω A- - stibus Id
308쪽
a Rs S ge M. - 20stibus illud impedimento erit; siqui leni Turca ut Rex Maturias is o dicere s*li ius erat b aqua & paucissior o cibo contenti, hyemis in urias&Hm st goris non aeque perferre possunt, ut Hungari qui vino & victu lautiori recreantur. Tum quod milites A si
tici temperatiora aera fantasueti. Vsus c/melorum qui impe- iret. Idimenta gestant in hyeme vanus est&inutilis, quod super gla-iciem incedere nequeant. Incommoditates augent viae lutosae herbarum inopia unde tot equ i & reliqua animalia sustentem ψbir, in aestate ex campis nutriri possunt. Unde fit,ut raro copi- na. as antequam herbae excreverunt,educathostis, hyeme nunqua, quicquam tentavit praeter excursiones. quibus singulis diebus in alia loca perrumpere potest, ut habeant milites unde vivantal Cum igitur praeter ordinaria praesidia nullus hostium exerci. rus in Ungaria hyberno tempore subsistat, non opus erit unis, versas nostras copias, sed earum partem praecipuam, peditatum
scilicet omitem nova militum lustratjone habila,ibidem retino ire dii Reliquis qui dimittuntur tempus certum, quo denuo in Icastris comparete debeant, gnetur. Cum propter tempest tes educi milites nequeunt, in hyberna debent collocari in vieinini oppida,unde iacile coire dc congregari possint.4 2 Nec Germanis atque Ungaris didici Iuserit in Ungar ab . bernare quam Romanis in Italia. Utraque enim proVincia ae iris temperie, incolarum habitu. qui altera dicitur natura,&cor poris complexioni respondet. Nam Germani poros& meatus magisconstipatos habenti, ut frigus tam facile ad partes corpo ris interiores penetrare, vel calor naturalis exhalare nequeat. 3Vnde propter sanguinis abundantiam corpulenti eVadunt, necis Iuni neribus terrentur. Nec in Germanis quiequam desidero
praeter bellica exercitia, quae usu & experientii addiscuntur. Prima Vladistii expeditio in hyemem usque duravit. Freme, et g 3 bant militea & indignabantur, quod non essenta siueri contra
309쪽
'men' dissicultates nihil moratus copias non reduxisset, nisi pe- .nuria commeatus exercitus laborasim Inseeunda expediti ne non hyemis saevitia sed annonae inopia pugnae catissa exii aq7S- λ. Matinias in hyeme Tenderoviam obsessam reliquit, in castra cum majori Gercitu redituru . si Danubius glacie conge- qtitus oppugnandi occasionem pratuisset. Idem in Moravia e ' quirum conductitiorum ordinem instituit , qui in hyeme exeu babam in castris, unde in aestate strenuissime sese contra hostem: 'gerebant 'Exercitium dubio procul sortiores producit miliares quam ipsa natura; qui & calorem excessivum, & frigus sperrimum , Ic omnem militarem austeritatem Perserre pos
uod ad cladem attinet duo consideranda veniunt. Quomo- do scilicet nostros in ordinem reducere, vel post cladem ae Ceptam nos gerere debeamus. Prius ad caput de aciebus or-
dinandis teijciam. De posteriori hic dieendum. ' Prosi gato & caeso exercitu duo obvenire solent. vel enita omnes milites in fugam se con ciunt, idque tam praecipitanter, ut duces malum praevidere & remedium afferre nequeant; vel solum pars eorum fugit eorumque sugam pars aliera excipit, unde duces commoditatem nacti rebus suis prospicere& con sulere possunt. De hoc itidem iusius in capite de ordinandis 'aciebus dicendum. Quod si eodem momento universus exercitus fugam arripit: neque consilium, neque artes, neque vires usquam reperiuntur,quae sugientes retrahere vel remorari pos-' t, ut dicit Secretarius. Sic Cn. Fulvius in Senatu se excusat, i , , ti, quod non m culis exercitus ex acie sugiens fuerit profligatusῶ ιι ι. is enim recte ossisito suo suactum probe omnia praevidisse &
310쪽
rdinasse; nec suorum animos nec h0stium in potestate habuis- se , sed vi aperta armis & acie victum, eumque fugerent omnis se quoque turba ablatum fuisse. ut Varro Cannensi pugni at
Nihil emolumenti sed maxima ruina in Hungariam ex morte ' Ludovici redundavit. Quod si sua culpa victoriam amissanet' & cladem exercitui illatam dux belli cognoscit,non animum tamen despondere, sed caute extra periculum se subducere,& suos in tutum collocet omnes inire rationes; se denique meli
ri reipublicae fortunae praeservare debet, Varronis qxemplo,qui: suga ex Cannensi clade elapsus a senatu suit laudatu S, eique. . , gratiae fuerunt actae, quod de reipublicae statu non desperasset . ur colleP f. - . r Sedux habeant duces unde in tantis infortuni)s sele conto lentur, legant errores non ab uno duce, sed ab ipso Senatu R
.via nos operiatur ortiina, Pael μη ne per vias infimas S inc i. inas incedit: sere per meliora sperant m feeo inprini, ubi vis a 'e f . re vi e G ma me a paret . quidem muctu exercitus unasola voce. et e falsa quadam specie, in fugam Iurrunt coψiam multi cum victi es-
Turpissimum igitur duci postres male destas, quod superi est per desperationem negligere. Cum milites in latam fugam etsi sunt, opera danda, ut eos in tutum exua pςriculum collo nc , eQ4 cc uore: Ieddat, quos San Kὶ si rei& quibus uus ia- .