장음표시 사용
31쪽
guinis mulio atq, sudoribus plurimis,& urina surssuente, uel uomitu, uel alui excretione, cito Ecorpus extenuetur.Accedit aut dictis causis,& inedia: uigiliae j; & eurs lassicienter extenuat,ut& plures motiones: sed hae raro fibricitantibus adsunt: nam magna ex parte iacent quiescctes. Verum aliqn contingit moueri aliquos,qiii itinere coeperint subricitare, uel urgente necessitate, uel studio domum reuis di. Sed & ex delirio quidam aegroti iuuiter exurgentes,uel iaccio uide, sed continuo partem aliquam corporis comouentcs. aut sit delira loquetes,intra paucostes extenuantur Haec quidem ora aegrotos reddunt macilentos,sicuti & contraiia his corpus in maiori mole conseruant.Signu aut nullum ex his est uirium imbecillium,sed singula sunt mimodo causae Nam, sicuti ex eis corpus cum ratione extenuatur lic S uires destruuntur.Absque his aute corpus pler ratione extenuari signu css e uirium imbecillitatis Hippocratis inquit: qua& in ualde senibus pro ca assignates,celerrime ipsol ii corpus extenuari dicebamus. Neq; miruuideri debet in iis,qui ita se habent imbecillitate quide causam ess e extenuationis,extenuationem uero esse signia imbecillitatis: hoc enim contingit ossius,quq faciunt,& fiunt. Haec quid est sententia Hippocratis,semper existimantis cani, qi: ae in citra ratione, extenuationem simuine imbecillitatis.Nos uero adiiciamus eius sermoni,& alia dispositione,quae causa est in s ribus extenuationis. Est alit haec humorum quide icia uitas,corporis uero raritas.Cum enim haec Fambo conuenerint,celerrime corpora extenuantiar pci cam, ius dimatio insensibilis nominat:
sicuti in dispositione contraria,crassitudine hi morum,& corporis spissitudine neq; fit humoru acuatio,& permanere corpus, ct nihil tunc minui de ipsius mole contingita Janc itaq; dispositionem ostendit Hippocrates in prima parte aphorismi per ea uerba.L6gitudinem morbi signi
praetermisit: sed nos S hanc adiicientes, ta totum sermone inte-ficat.Alteram uero contiariam praetermisigrum prostramus,quantum fieri potest,bretiissime dictum Si bricitantium non olao leuiter,p- manere corpus,& nihil imminui,uel plus,quam ratio postulat colliquescere,malum . Nam permanere,ex acutis spissitudine accidit, & crassitudine hi mori: m: di propterea longitudo morbi significatur. Colliquescere autem no nunquam fit ob humorum tenuitatem,& cutis raritatem: contingit uero,&ob solam uirium imbecillitatem.
Cur Hippocrates hoc consulat,scqt: dii indicat aphorismo: qusi siquis nuper dicto annexuerit, totum sermonε tale essicieti Cis morbi inchoat, siquid moucdu uidetur moue: cu uero c6sistat, G..c sac uigent, quiescere melius est. a circa principia,ac fines ola debiliora fiunt,circa uigores aut5 sortiora. ortet at his adiicere uerbii symptoma,hoc est casus: na de his dictione, Oia.attulit. Dispositio siquide,ex qua casus generatur,qua & morbu nominamus,nsi oino in uigoribus est sortior: uerit in iis, si saluari discnt,melior multo,st in morbi principio: in quibus et Hippocrates nunc c6sulit,ut quiescamus,in morborum initiis,siquid uidet mouentes.Na in morbis exitialibus non nisi v fiunt suo uigori uicini, sed et in prioribus teporibus nihil mouere oportet
recordatibus nobis P deploratos no Oportet attingcre,sed relinquere,& morbi fine talumodo praenunciare,Circa initia uero illoria morboru,in quibus speramus aegrotu c5ualituru,tenta duest maiora asserre remedia: de quibus Hippocrates dixit Sisiduide imouedu, moueSunt athaec,maxime quidsi uenae sectio,non nunqua uero,& purgatio: quoru neutrum oportet in uigoribus adhibere.Vt enim in libro De Crisibus manifestauimus,coctiones morborum tunc maxime fiunt.Vt igitur hae citius eueniant,melius est in principiis euacuare, quo minore ia facta materiam facilius natura possit concoquere.Morbo aut cm consistente, cum iam natura concoxit, superfluum est evacuare,cum propter alia, tum quia uis animalis maxima ex parte eo tempore est fatigata,licet quam maxime duae aliae,uitalis, ac naturalis,sortes persistant. 3ο l Circa initis,o nes,omnia imbecil ra: cire u res uerofortiora.
Casus omnes circa principia,& fines ait esse imbecilliores,accessones uidelicet sobriu,& uigilias atq; dolores,& fastidium,& sitim: sicut ipsas dimositiones, in quibus haec furit, ubi morbi
consistunt,necesse est esse incliores in iis, qui debent sanitati restitui. atri ex agri dine bene citatur, nihilproficere corpus, malum.
oportebat,& hunc aphorismum,dcillii, qui sequitur, adiunctu esse illis,qui supra scripti sunt, ubi dicebat: l Siquis a morbo cibum assumens non corroboratur.In illo igitur aphorismo, pro
uerbo, tum τι, t.bene cibatur, seu bii uescit,inquiens cibum assumere,o casu aliquid docuit scilicet non corroborari.Hic uero,cibum assumere, comune uti isq; seruauit: casum autem uariauit,quoddam illi scribens proportionale.Nam huic,no corroborari, hoc, nihil proficere cori , simile quodam modo est.Illud enim potentiae nostrum corpus regentis, hoc uero ipsius corpuris affectio est.Eueniret; profecto, ut corpus non bene alatur,atq; proficiat nterdum quies e
potentiae,quet ipsum nutrit,imbecillitate,Π6 nunqua etiam ex maorum inimorum abundatia.
32쪽
A omnosia, qui ma ebadent circa Misia, bene cibari, nec promenus: cista em rum s risum non appetuos: qui vero circa initia cibum Ide non appetua si postea bene petentes: di m
Hie etiam aphorismus de ijs esse dictus uidetur,qui ex morbo conualescunt: non proficere enim,de his dicere consueuerunt cum alii, tum Hippocrates ipse. Siquis igitur bene ab initio ci batus n6 nutriat: quam ob causam hunc subita stu,ob eande rursus fit male appetens cibu. Causa uero, s p qua bene ab initio cibati nihil proficiant,est totius corporis uitili cu partiti appetentium robore. Veru processu. temporis ob cibi multitudinem aucto in toto corpore uitio, ipsum et appetendi instrumentum male se habebit:quare inappetentes fient, qui prius bene appetebat,quos recte ἰ--α-t,i. bene cibatos nominabit Dixerat aut hoc ipsum in praecedentilaus aphorismis hoc m6:ἰQu'dsi no assumente ciba hoc fiat icire oportet,st indiget euacuatione. rio eos, qui ab initio male appetiit adeo,ut paruassumant oino cibi, postea uero ad cotta '
rium transeunt,melius permutari inquit.Hoc ucro ideo citcnit,natura eo tempore, quo paru cibi assumebant,ipsalia,quae causa erat inappetentiae,dispositionem concoquente. 33 quouis morbo mente consare, o benefehabere iatm,quis fieri mur onum:contrarium:
iii .d Neq;,cum aliquod bonu dixerit mra,si ad corpus attinent, oino existimandu est ex eo hominem reualiturii: neq;,cum malum di xcrit, oino morituru . Nam fieri potest, ut bonum signum a maiori malo superetur:& malu a maiori bono uincatur. Tales itaq; en unciationes intelnpendae sunt de eo scio, quod dicitur. Dicitur aut signu est e bonu, quantu in seipse est,hoc aliquici: de signum malum,quantum in seipso est ioc aliquid.De morte aut,ac uita oportet omnium signoruuires prius bene mendentes, ita pronunciare, quemadmodu & ipse in Prosnos licis consulit. Sic igitur & nunc, Constare mente, & apetitum permanere,bonii est sipnum in quovis morbo.Quaedam.n.non in omni morbo bona sunt, ut ipse consueuit nobis significare, inquiens:lvir in Proni. eo. . di autem facilitatem putare oportet ualde magnam habere uim ad salutE in Oibus morbis acutis.Quod aut constare mente, num sit signit,ex isto cognosces: Quae ad cet ebrii attinent,atq; eius membranas,& spitialem medulla, necnon & septu ti a suersium,& omnino partes neruosas, ac praescitim, quae sunt iuxta cerebru, sana esse omnia significantur cκ mentis constantia: sicuti& quae ad uentrein attinent,& hepari se cor,ubi adest promptitudo ad cibos,qui offeruntur.G. uero haec omnia robusta sui at,non parua spes de aegroti salute haberi potest.
34 lis morbis minus periclisantur,quorum nature aut aetati, aes habitui ut tempori magis congruit morbus, quam quibassecundum nihil inurum congruit.
Cum natura multis dicat modis, accipieda nunc est in eo significato,quo multis in aliis locis
usus est,& in toto libro de natura hois, in quo eam,quae fit exprimis clementis,temperatura,naturam nominat: ac si ita diceret in morbis minus periclitantur, quorum primae corporis tepera 'turae,uel ei,5 nunc ratione aetatis,aut habitiis,aut temporis adest,masis cogruit morbus, v qui bus scam nil ut istorum congruit. Calidae. n.naturae,& aetati,& habitui,& tempori,& anni constitutioni,& regioni,morbi calidiores sunt c6gruentes:frigidiorib' uero frigidiores: eade ratione & siccioribus sicciores,& humidioribus humidiores. Contrarium aut est a Diocle dictu : ite in libro de septimanis, cuius auctores opinantur incitari quidem a similibus morbos solui uero a contrarijs: cim&ab ipso Hippocrate scriptum esti contrariis morbis contraria esse remedia. in s Putant igitur febrem ardentein fictam hyberno tempore,facilius posse sanari ea quae fit in aesta in
temon aduertentes,' uehemens dispositio causa cit,ut febris ardens hyme fiat neq;.nuib initio facta misset nisi causa potentior,temporis contraritatem supcitisset.Cum isitur anni tempus co D hibere no potuerit causae magnitudinem,quauis habeat sanitatem sibi sustragantem: multo minus ipsam morbo iam faeto superabit,non amplius assistente sanitatis robore. Sed&hoc est i se compertum experientia.Nam duarum sebrium ardentium magnitudine parium, illa, qui advenit hyeme est herniciosior: sicuti, qn in calidiori temporis costitutione ortum quidem habuerit,subita aut ad trigidus mutatio facta fuerit, non parum iuuatur hic febris ardens ab ambientis aeris frigiditate cum ipsi utraq; temporis costitutio bona sit, prima quide, in qua morbus factus est,tanqua signum:altera uero,in qua Qtutus est,tane cauta. Haec igitur omnia magis atte- insiti, ph α stantur,&non aduersantur sententiae aphori sint sicut neq; illud,st Raucedines,& grauedines inualde senibus non coquunt: quamuis hae pastioncs senili aetati maxime congruat .Primu et enim
non idem est,st aliquid non concoquatur, & q, sit periculosum: deinde, st non simpliciter senes dixerit, sed cinii adiectione,ualde omnia enim in his sunt periculosa, ob virium imbecillitatem. Sed neq; illud, quod scribitur in primo Epidem toruin . t Et maxime moriebantur,quibus natura uer bat ad phthisim: iis,quae dicta sunt,aduersatur. Neque enim eam,quae fit cx clcmentis, i 1.is 1 ios. snunc )ixit temperaturam,sed corporis sormam. est pnim ubi & hanc,naturam nominant. Et,sicuti uerum est calidam temperaturam minus in morbis calidis periclitari: ita, qui ansustiim p
ctus habent,non Ibluin magis incidere in phthisin sed etiam ubi incidere,periclitari. No nulli Extra ord. Cc quidem
33쪽
idem qui aphorismos exposuerunt talibus decepti suasionibus, ill uin cfgruere natu aegrosi
tantis morbum dixerunt, qui sit temperatura c6tiarius, quasi aptior est e diceretur:inulturii ut ostendimus & a ueritate ipsa,& ab Hippocratis sententia deuiantes. 3 y In -uu mom partes adumbiIuum or imum et Arem astinentes, cro tudine habere melius est: vehemens aci extenuario o elliquaruψrauumta edo hoc . ad inferior purgatione lexim um. Partes omnes,qtis ad epigastri v. i.abdon F,attinent omni uacare dispositione,quae sit praeteri' 'g'AE. 1 a. natura, oportere, est manis cstu. Et hoc i ygnostico dictu fuit,ubi his utit uerbis: .Hypochor 's' γε ' optimii est absq; dolore esse,& mollia,&xqualia. Sed&ex his ipsis qua da sunt leui a fidam crassiora de quibusnsic sermonξ habcit quaeci inq; qdsi crassiora sunt hae rneliora esse ii quiens: quaecunq; itero tenuia,mala,& tanqua signa uidelicet,& tanqlia causas. Signa. n.sint imbec talis in partibus eliquatis. Causae uero,st coelio bona ciborum no fiat in uentre,neq; sanguilicatio in hepate. Etenim utrunq; ex his membris a crassitudine dictoru corporii cocalefactu iuuat. Tm ieitur, ubi eliquata suere par est, flendantur eorum operationes,quantum integris ipsis iuuabantur.Quod aut earum,quas diximus,partita tenuitas ad inferiores purgationes sit periculosa,manifestum est. Oportet.n.omnia,quae sunt infra thoracem esse 'busta,ut bene pursationi- bus serviant: alioqui magna incommoda patiuntur.Cur aut de iis inferioribus purgationibus fecerit mentionem,dianum est quaerere . Superiores.n hoc est,quae per uomitum fiunt,sunt ijs, qui ita affecti sunt, periculosae. An has quide tanqua manifestas praetermisit,illaru ueroc'meminit,ut de quibus magis posset dubitarie Imum autem uentrem Fraece ητρον pro trie nominat &appellat regionem uentris imam, quae umbilicum, ac pudenda interiacet: ita ut in haec tria tota abdomen diuidatur,in hypochondrium,& loca ad umbilicum attinentia,& uenti em imum. 36 ciui salubris item corporis habent cum per medicamentapurgantur cito exolvuntur θ' quiparuo
Qiri salubritatem corporis habent, non absque ratione in medicationibus cito exolvuntur. Colliquantur enim,non purgantur.Qui uero uitioso utuntur alimento, ob malorum humorum superabundantiam facile exolvuntur in purgationibus.Siue autem illud, luod exterius assumi tur, siue quod in corpore continetur,uitiosuiu alimentum nominet: utcrq; sermo veritatem habet quoniam cibi uitiosi Ibleat sanguinem gignere uitiosum.Sic ergo etiam uitiosi dicuntur per
.rclationem ad sanguinem,qui debet ex eis generari. G a 't disi benes habent corpore, iamculte ferunt medicationes. q.
N m cuiuscunq; medicameli assuinptione solet Hippocrates medicatione nominare,sed tali : uocabulo in sola utitur purgatione. Verii superior aphori sinus,casum unu,qui in ea fit,inanise- , stat.Cito enim inquit exolui in purgationibus,qui corporis habent salubritate. In hoc aute ge- neraliori uocabulo de eisdem ostendit,inquiens hos dissiculter ferre medicatione. Na & uertigines di tormina patiuntur, & dissiculter his purgatio procedit, & praeterea celeriter exolvuntur. Fiunt autem haec omnia,purgatorio medicamcnto proprium quidem attrahere humor appetente, uel flauam bilem uel atram,uel pituitam,uel aquosam superfluitatem: quia uerb iste non addit,sanguinem colliquat, ac carnes,ut ex iplis, quod sibi proprium est, attraliat. 38 l Parum det torporus orcibus,suavior aut,metioribus quide,sed minasseauibus inpraeferendas. . Non ob id iolum hoc est faciendum, ut aesro gratificemur, sed etiam quia utilius ipsi existit. . Nam,quaecunq; cum uoluptate assumuntur,ista uenti iculus amplexat,& facilius cocoquit: sicuti illa, quae displicent, refugit,ut ad quae uel nauseae,uel flatus. uel fluctuationes subsequatur: ad quidem in pluribus cibis bonos succos habentibus fit. Mando igitur cum uoluptate assumitur H cibus,qui paulo deterior csi,non modo non manet deterior, sed quandoq; redditur melior.
39 lSenes iuuenisus magna exta te aegrotarur minus radiavero morbii accidant tingi a rara Itane comitantur ad mortem.
Non omnes senes minus aegrotant,si iuuenes: neq; enim ocs maiore habet circa uictim con :tinentia: lui uero non habent,magis fgrotant,ut Q iuuenibus sint debiliores. Quod uero plures. ex morbis diuturnis ipsos ad moi te comitantur,clai u est: siquidem & uis est imbecillis, ut neq; morbos facile coquere possit:& OEs morbi diuturni, frigidi sunt: unde & magis senibus,st iuuenibus,accidunt. Omnes siquidein congruentibus naturae suae morbis facilius corripiuntur. O l Raucedines o grauedines in valdesenibus coctionem non admit Iant. Si simul iunxerimus ambosaphorismos, utriusque sermo talis erit: Senes iuuenibus masna ex parte aegrotant minus.Quicunq; uero morbi ipsis accidunt longi,maxima ex parte comitantur ad mortem. Raucedines igitur atquegrauedines in ualde senibus coctionem no admittunt.
Ita ut liuc aphori sinus sit ueluti exemplum quoddam antecedetis.Nini enim hi soli morbi senes
34쪽
tro iactio , scii medicus nic ibitiar.
A comitantur ad mortem, sed nephritis,idest passio renum podragra morbus aret Icularis,coxendi eum dolores,&quae laxiori intestino ac spleni frigidae insunt dispositiones:& pterea crebri anhelitus quos Graeci assthmata nominat tusses, dorsi curuationes, recuruationes, & obliquati nes, demum quaecunq; alia morborum Renera ex frigidis humoribus ortum habent: aut in quibusdam iuuenibus, nedum in senibus,dissiculter coquuntur.
i l fortiter ab ove causa manifesta exolvuntur, derepente meris IIur. Non omnes,qui exoluutur,derepete moriuntur, sed si tres distinctiones adic ris, unam quidem primam, ut caepius hoc patiantur: sciam, ut sortiter: tertiam, ut sitne causa inalii festa. Nam imilier quaedam longum in balneo tempus comorata, frequciato cxoluebatur ob lcmporis diuturnitatem,& qisi balneo magna ex parte ligna succendebantur uitiata: veru non erat hoc' morbi signum, cum causam haberet manifestam. Altera uero qua uteri affectus infestabant, hoc idε
patiebatur. Quidam alius, si diutius inediam tolerasset, dum lauaretur,exoluebatur. Alteri etia, si per hora lauaretur,idem accidebat, nisi prius aliquid panis assumpsisset. Quibus omnibus, aut debile erat, aut sensum plurimum habebat os uentriculi .Quicunque uero nulla tali de causa sae-B pius ac sortiter exoluutur, ij ob virtutis uitalis imbecilitatem hoc patiuntur: sicut & ille, cui, ducxolucrctur, cor sortiter palpitabat, atque hic derepente mortuus est, non alite quam illi, qui acutissimis cordis affectibus, quos sincopas uocant, alii piuntur. 2 ere apoplexiam,fortem quidem imposibile: debilem vero, nonsciis. In amplex iis totu corpus repente sensu priuatiir ac motu, liis restat anticlitus: qui si & ipse prohibeatur, maxima est.&acutissima h. xc apoplexia. Quicunq; ucio respirant quidem, sed niagna cum vi: sortis adest istis a poplexia. Portis autem adest & illis,sed minus,qui neque in ictum
neq; uiolentum, inaequalem tit,ata; ex ordinatum, ac prstcrea intermittentem habent anhelitur
sicut, in quibus aliquem seruat ordine, debilior existit:&, si omnia fiant, i sunt necessaria, cito I-ἔmpiis ea curatur.Omnes autem a poploxiae fiunt ut animali no potente defluere ad partes infra caput exi τάχα. Miit sentes, aut propter aliqua dispositionem insanimatoria, quae in ip ccrebro sit consti uita, aut uentriculis ipsis oppletis humore pituitosb.Verum cati se magnitudinem, et passonis magnitudo consequitur.Magna autem ex parte curationem no admittit propter respirationis lili alieni. Ac mirari licet,quo modo omnibus alijs musculis motu carentibus in apoplex ijs, illi,qui thora C cem attollunt,quamuis diis culter, moueantur in plerianqiie.Videtur autem hoc fieri propter respirationis necessitatem,quae neruorum uim excitat ad operationem. Et ob hac ipsam causam, magna exparte musculi omnes, qui thoracem mouent, in apoplex ijs operantur et si raro prius omnes operent: quemadmodum in uehemetuibus exercitijs in quibus anhelitus plurimus est necessarius. Verum in amplex ijs no ob id,' sit adaucta necessitas respitationis,sed quia uis est imbecillis, ideo omnes musculi thoracis simul coguntur operari: quemadmodum & alioqui in iis, qui cum febre uires habent imbecillis, ob hanc ipsam causam omnes mouere coguntur seipsi,s ,in funimam effatu dignam, ex omnibus operationem colligentes. 3 'unguntur c diffluuntur,nοῦδε uero mortuisnt o referuntur,rbusssuma circa offerit. Omnis spumae generatio ex duarum si abstantiarum mistione conficitur,altera spirituosa, altera humida. Fit autem earum mistio ambabus in multas partes perfiactis,multisq; mutuo complexu paruis ampullis ab ipsis affectis. Cum uero tenacem habuerit is,qui perfringitur humor, consistentia quo spiritum circumplectente, ampullas cotingit generari, non facile dis )lubilis, sed stabilis spuma perficit: qualis maxime currentibus equis, uel ira percitis apris, circa, os ag-D gregat. Ambarum uero subitantiarum confracti ini, ac mistionem facit non nunquam quidem motus uiolentus uci utriusque, uel alterius tantum: nunquam uero & fortis calor: nisi& hunc dixerit quispiam spumam per motum operari. Verum homini ea,quae manifesta uidentur, consectanti tutius est dicere spumam duabus de causis generari: in mari quidem impetuosis uentis agitato, ob impulsionis uehementiam: in lebetibus autem esseruescentibus,ob caloris vim. Sic itaque & in corporibus animalium, cum adsunt ex morbo comitiali conuulsiones, uehementia motuum solet spumam generare: in apris uero calor: in cursibus autem equorum, utraq; causa ualida conspicitur. Na,cu continue per respirationes aer intro, atq; extra feratur: si liua in ipsis extenuatur,& aliquid cliam ex pulmone instar uaporis effertur,quod saliuae miscci, ac circumplicatur: unde factam spumae substantiam augeri contingit. Qui uero opinant hanc spumam euentriculo prodire aberrant.Neque enim fieri potest, iit lubito tota inde proueniat,cum neque eo ten Dore animal evomat, neq; nausea ullam patiat: c itra quos casus quicqua effert i a uentriculo est impossibile:& multo magis fieri non potest, ut plurimus aliquis uapor cfferatur, codem modo , quo in expirationibus: cum nulla talis e uentriculo substantia citeratur, qualis e pulmone expiratur. Et sane sanguis,qui quidem c pulmone educitur, spumosus est, similis uisceri
qui autem e uentriculo, neque huic proximus cst. Sed,quae una cum stinguine e pulmone educit Exuared. Cc a spuma,
35쪽
spuma, labito eum tussi educitur. Qui uero ex tali humore paulatim uapor expiratur, non excitat tussim .Vbi autem laqueus collo circundatur, necesse est quidem corci atque pulmoni,ut fuliginosam expiret superfluitatem. Hoc enim a nobis ostensum est in libro de usu respirationis. Prohibente autem laqueo, totam uiolenter impellit, qilo fit,ut pars propriae humiditatis una expellatur, eo modo quo fit in sanguinis eductionibus. Signum itaq; hoc est exitiale,qu niam pulmonis uiolentiam significat,quam patitur,dum animal sufocatur. Praecipue uero hoc fieri rationabile existit propicr cam,quae ex corde ad ipsi in impellit, caliditatem: unde & cal ris effervescentia,& motu spiritus uiolento, & uehementi pulmonis conatu ad educendu , spuma enata, signum est mortale.Non nulli tamen, quamuis raro, qui strangulantur, relati sunt,quibus spuma circa os apparuerat:& sorte Hippocrates,non tanquam semper intereant, sed ut contrariu rat issime eueniat ta pronunciauit, ciue admodum & paulo antea Ostenderat per alterum supra xpho. io. aphori simina,ita inquiens: l Quibus iuuenit usaluus humida, ijs senescentibus exiccatur. Nam Α- ς mi a coin loco magna ex parte, licere praetermisit, quod tamen uerbum in sequentibus adiecit, ubi AF i. i. inquit: Quicunq; aluos humidas habent, siquid cin iuuenes fuerint,melius degunt ijs, qui siccas habent: au senectam uero deterius: nam senescentibus magna ex parte exiccantur. η Ui natura admodum crassi cuius intextum, quam qui I acius. Eos, qui a prima aetate crassi sunt,&graciles inuicem comparas, te crassis pronunciat, P cito ad mortem perueniunt, magis, qgraciles. Optimum siquidem est,bene carnosum esse natu, hoc est ita commoderatum, ut neque crassitudo adiit neque gracilitas.Tales enim iressunt ad longa senectam pervcnire Si uero a mediocritate rccedatur, inc lior ad gracilitate, peior ad crassitudinem excessus est. Anguilae sunt enim horis arteriae ac uenae, atq; coli id paucum omnino sanguinem,& spiritum habent adeo ut, cum et late processerint,cclcritur in ipsis uel paruam ob causam calor nativus destruatur. Graciles autem hac quidem ratione non peri itantur: quia uero partes principales ita affectae sunt ut nullum habeat munimentu, a causis exterioribus prompte of-1 ΑΤ mxior est. senduntur.Qui uero natura quid in modiocres erant,sed uictu delicatiore utentes postmodum crassi ficti sunt ijs, licet caro atque pinguedo adnatae tint,venae tamen atque arteriae latae consi-
. ' atque idcirco in eis calor natiuus t minus obnoxius est extinctioni leae t. m -- 41 l iconque Iuuenes movi comitiali lasorant, mutatione maxime aeraris, er temporum, Ac
V m moueras Morbus comitialis proximus quodam modo est morbo, quem apoplex iam appellat cy idem sit. locus in utroq; patiatur, & idem humor in causa sit. Vcrum apoplexi a quidem ob omnimoda carentia illius potentiae, ius ad neruos defluit, morbus aut comitialis propter motum uitiosiam generatur. Frigidus aut S crassus humor ambobus est causa: Atq; idcirco iuuenu aetas calidam& siccam habens temperaturam,maximii affert auxiliu ijs,qui morbo comitiali laborant: sic &locorum proportionales mutationes, dico aut e proportionales,qn ad calidiorem, ac sicciorem commutantur: codem modo& uictuum. Nemcnim uictus mutatio quaelibet morbu soluit comitialem, sed quae calidiorem & sicciorem corporis trabitur a cilicit. Contingit autem simpliciter etiam uitae mutationem intelligere morbo comitiali prodcsse, quoniam magna ex parte uiactus deprauatus passionem generat: unde dc mutatio multo ad inclitis perducit. 6 l Duobus dolari bassimul non eundem locum insessumitus, et chementior alterum obstaras. Siquis eundem exquisite locum intelligat, nunquam duo possunt in eo id fieri dolores: siquis uero late, possibile cst. Dico autem late, circa membrum maius,ueluti circa brachium, cubitu, semur aut tibiam.Verii hi duo dolores simul ausent loci afflictioncm, cum neuter lateat aegio tantem.Si uero sint in locis diuersis, alter quide si ita contigerit in cubito,alter uero in tibia: tunc alterum ab altero obscurari contingit,cu uis sensibilis tota ad lichementiore ducatur, ac distrahatur.Nam de hoc nobis in moeroribus stoici accidere,qui sunt & ipsi ueluti dolores quidam s lius animi sine corpore. Nam & horum,qui sunt uehementiores, occultant minorcs, uuado non eadem e re ortum habeant: alioqui & illa seipsos mutuo augent. 7 tDum pus conficitur Gres acfebres accidunt magis, quam iam confecto. Pus exsanguine ortum habet, qui semimalam ut quispiam dixeri habet transimulationem. Nam mala simpliciter,cii putres actione, fit olida: sicuti, quae simpliciter optima, est ipsa nutritio partium animalis: at,quq pus Scia erat, in diu in inter has obtinet locum, neq; a i Alo calore extra natura, neq; a solo scam naturam facta Milius enim quodam modo ex utrisq; est calor inflamationis. Fit aute dolor extenta simul ac calcfacta praeter naturam inflammata particula: Febres uero sequuntur principio concalefacto:& haec ambo contingunt ex quadam ueluti ebullitione atq; exustione sanguinis : qui ubi ex toto exiistus suerit, residuu eius fit pus,quemadmodum inlianor um exustione cinis:atq; idoo tempore illo dolorea sedantur,ac febres praesertim cum pus fuerit
36쪽
A fuerit exeretum,utpote iam consumpta materia, extinctaque ignea caliditate. 8 lis omni corporis motu, ubi Lborare cxperit, qui statim initudinem visera. Verbum π-ν, id est laborare, significat dolere,significat & fatigari:& in utroque significato sermo uerus est. Sive enim membra iam doleat ex multitudine motionum, siue sint fatigata, ut uix iam agoee aliquid possint, quies statim lassitudinem aufert. lini consumsolitos tibinsferre,e fuerist imbecillero es. on cometisfortibus atque ia- uenibusfaciliusferunt. Alius alij labor cosuetus est,huic cursus, uel alius aliquis motus cruribus factus,lauic uero manus certa mouere lege, siue quouis alio modo operari manibus alijs sedere terra, uel remigare, uel arare, uel simpliciter quod uis aliud agere. Differunt aute omnes isti laboro, quia uel plurcs, uel pauciores partes operantur, & quia uel magis,uel minus laborant: hoc tamen omnibus comune existit,st partes exercitatae flut robustiores, atq; idcirco labores cosuetos facilius ferunt. so ex singo tempore conserasim is deterior unt, insuetis minus molamresolent. OponerV igitur is inseraspermutari. Non desilis exercitationibus hic sermo est, sicuti prior,veru de omnibus simpliciter consiletis hic aphorisnus enunciat, cibis potibus, balneis, illotionibus, uigilijs, mno, calcfactione frigefactione, curis. Horum etenim singula minus nocent,cli fuerint consilieta, iis,quae natura quidem minus noxia sunt, sed nunquam in consuetudinem peruenerunt.Quod igitur ita seres habeat in exercitationibus, ad partium,qtiae oper itur,robur refertur, iit ante diximus: in reliquis uero,quo modo fiat, lain dicemus.Cibi ac potus naturam aduentitiam efiiciunt,maxime quidein uentriculo, cum hoc itero& in alijs partibus. Nam cis quam maxime uincantur & trans utentur a corpore, ipsum in quoda modo pro sui natura disponunt ita, ut processi temporis multa fiat permutatio,ac similitii do nutritorum ad nutrientia. Hoc enim ostensum est a nobis in libro de consuetudinibus: ostensium est etiam , qtiod unumquodq; facilius a similibus alteratur. Ob hanc Uitur causam, quanto similius fuerit id, quod transi nutat ei, quod transmutatiir,citius alterat ipsum. Saneq; corpus ab alijs omnibus, quibus adhaeret, quodam modo asticitur,ueluti in aere frigido ac calido,confatum quidem a frigido,laxatu uero a calido: atque ideo consueta C facilius perfert,ab insuetis uero molestatur.Si enim laxato corpori ob caloris adhaesum repente frigus superuenerit:& in imas eius statim partes subintrat,& maxime offendit.Causa itaque de omnibus consuetis dicta est in libro de cosuetudinibus. 4od uero experientia notum est,id ianoscimus: quod Qtum ab Hippocrate scriptu est,qui causam ascribenuam non censuit.Nos u re, ad eiusdem inuentionem aliquas dedimus occasiones. Haec isitur dicta susticiant quatum ad primam aphorismi partem attinet. Quod uero in fine scribitur, in quo consulit transi nutari quodam modo ad non consueta, lubris gratia securitatis dictu est. Est cnim omnis uniformis consuetudo, periculosa: cum omnos homines inopinatis rcrum sortibus subi j ciantur. Ne igitur incidentes aliqua lo repente in nobis insueta magnopere offendamur,satius este inquit omnia tentare. Fit autem hoc non inhaerentibus nobis semper ijs,quibus assuevimus,sed & non nunquam
contraria tentantibus.s I l Plurimum, dique repente euacua e,vel replere, cesfacere, I resti eraresiue quouis alio modo corpus mouere,perici, fum, quoniam omne nimium natura inimicum:δε quodpantiti I, tutumes,tum alias, rum cum ab altero ad alterum transitu t.
Causam,ob quam plurimu, aut repente euacuare, uel replere,calefacere,ves refrigerare,siue quouis alio modo corpus mouere periculosum sit, ipse ostendit, inquiens omne nimium esse naturae inimicum. Nam in elementorum commoderatione natura consistit:quare non absque ratione nimium omne, ut quod destruat c6moderationem, animalis consistentiam dis Ioluit. Paulatim uero liquit, implere scilicet, uel euacitare, & quaecunq; alia subinde dixit, tutum est,cum alias,tum maxime,cum ab altero,cui as lueuimus, transimus ad alterum. Na in antecedξ te a phorismo cosiniit & ad insueta permutari. In hisce igitur permutationibus, quod plurimum existit atque repetite, riculosum cst satis: quod uero paulatim fit, tutum. I a l omniassecundum r4tione icientis no ccedascundum rarionem: non est transeundum edaliud, B te eo, quod a principis vrsem eis. Non paruae est opus scientiae, no transire ab ijs, si recte uisa sunt,si nondu manifesta appareat utilitas ex his,quae ita facta sunt,smiii. Qu&dmoctu .n. gutta subiecta mira porciitiente uix lcgo ipe sensibilis passio in lapide manifestatum sic accidit etia in crudis,& quae d:fficulter concoqui possunt, dispositionibus: in quibus, qui recta ratione inii enerit id, quod codiicit no discedit illo,ql primo faciendu existimauit, etiamsi nihil appareat manifestu ex illius usu subsecutu. Extra ord. Cc 3 inicumque
37쪽
3 3 micunque alum humidas habentos idem iam remerint, melius degunt se, quisicora MDH. E
Manifestus est hic aphorismus:&,quicquid de eo dicere conuenit prius est dicta in eo apho
supra, apho.io, risino, cuius principium,l Quibus iuuenibus uentres humidi sunt js senescentibus exiccantur. 14 Maenitudo corpori semum quidem neqM indecem eque inberalis senectae vero
Mas ait udo corporis proprie quidem nominatur, quae longitudine, latitudine, prosenditate moderantiam exuperat.Interdum uero& quod longitudine tota amplius auctum est corpus, solamus magnum nominare: quamuis huic proprium nomen sit longum.Nam deliquando,qur scam latitudinem,ac profunditatem ultra modum corpus est auctum, dicut esse magnum, suff-uis & hoc crasium proprio uocabulo nominctur.Si igitur magnitudinem corporis in proprio si- nificato Hippocrates dixit,nihilo deterior est in senectute,quam paruitas.Si uero uel longitudinem corporis uel crassitudinem intellexit: hae deteriores,atq; inutiliorcs senescentibus sunt: veruin neq; crassitudo est iuuentae decens,neque libcralis.In Ala ergo longitudine,quod sit iu- suetae libcralis, senectae uero inu tilis, uere diceretur.Ex bac enim senescentes gibbi fiunt,& uix. possunt onus perscre: quod Hippocrates' inutile dixit.
GA LENI IN APHORISMOs HIPPOCRATIS
In hoc tertio in aphorismos Hippocratis commentario, eorum,quae de temporibus,at'; ita, tibiis ab Hippocrate scripta si int,expositioncm faciemus: maxillae quidem,quicquid est in ipsis obscurum,declarantes noc enim est proprium expositionis opus ueruntamen singulis etiam , uuae recte dicta sunt,demonstrationem apponentes,quoniam & hoc fieri in commentarijs con sueuit Miror autem & hoc loco Lyci inconstantiam, scribentis quidem ut ipse aisexpositiones Quinti praeceptoris,nulli autem eorum,quq de temporibus,& aetatibus dicta sunt,probationem Monstrativam apponentis, sed ad ςxperientiam, & obscruationem omnia reserentis, cum in ipse in aliorum aphorismorum expositionibus rationalem adhibeat cosiderationem de ea,quae Cin ipsis continetur ueritate, non contentus sola experientia. Ruod uero sola experientia non Ilifficiat ad talem contemplationem aggrinandam, id ex ipse Hippocrates ostendit,& in processu ferinonis ostendetur.
tiones, aut stigo D, aut calom: auapro ratio/re,eodem modo.
Mutationes temporum non nulli existimant dici, quibus inuicem coimmutantur,quasi successiones dicerer.Nam hyeme ad uer transeunte, fit dictorum morborum generatio, de quibus ipse deinceps loquetur.Vere enim furores, atrae biles,& morbi comitiales. Vcre rursus in aestatem desinente,
quod ia initio aestatis, febres continuae nquit & tertianae, & ardentes, &quae subinde connumerauit. Et de aut uno atq; hyeme similito scripsit, ut inquiunt illi, qui pro
eodem accipiunt mutationes, & successiones. Sed uerbu, potissimum, quod aphorismo adiectu est,hanc ex stionem non admittit.Nam in temporum adinvicem commutatione sicut quida sat A id morbi emerantur,codem modo ' ctiam soluunturi & hoc ipse etiam Hippocrates dixit. Quare nihilo magis successiones temporum pariunt morbos,e soluunt. Quo modo igitur non sat fuit ipsi dicere, Mutationes temporum pariunt moibos,scd &,potissimum,addidit Melius itaq; suerit ob hac adiectionem permutationes temporum intelligere eas, quae fiunt secundum illorum temperaturas, aItcratiota .Hae siquidem sunt,quae potissimum generant morbos,quando multae, alia post aliam, fiunt alterationcs:quemadmodum in h pidei iiijs scripsit,& nunc etiam paulo post dicet. At uero unius temporis alteratio sola efficit quidem moi bos aliquos Mon tamen potissimum. Quando igitur fiunt morbi potissimum ex unius temporis alteratione Qtrando contigerit magnam esse alterationem: & ob hanc causam ipse inquit: Et in quibusdam temporibus magnae mutationes, uel caloris, uel frigoris, uel alicuius ait crius, ut humiditatis, aut liccitatis, uentorum,aut horum desectus.Haec igitur expositio recta est in ista scriptura. Inuenit tamen &alia scriptura quae ita se habet: Mutationes temporum pariunt moi bos maximos: potissima adton & in quibusdam temporibus magns mutationes.Quae scriptura nullam habet obscuritate, iis praetatim,qui ea audierunt,quae a me statim antea dicta fuerunt. Sunt uero & aliae lalptura: huius iuctionis, quas intelli es, atque probabis, ab ij ,quae diximus,clicitatus. .
38쪽
Naturas hoc in loco dixit Hippocrates Lecundum principalissimu & proprium significatum, uni ad quod scd in ipsam maxime substantia naturae est. Dicebamus aute in praecedentibus ipsam este temperaturam quatuor elementorii, humidi, sicci, calidi,&frigdi: ostensaq; a nobis eiu in libris de temperaturis: una quidem tempcratura bene temperata atq; optima: male aute temperataratq; uitiosae,octo numero, quatuor quide qualitate una ex oedente,calida, frigida, sicca,& humi da: quatuor uero duabus,calida & licca, cadida & humida,frigida de humida, triaida & sicca. Ad aestatem itaq; frigidae & humidae naturς optime assiciuntur: ad hyemem uero calidae & siccae: sicuti di male assiciuntur calidae & siccae ad aestatem frigidae & humidae ad hymena. Persectissime igitur hae naturae ad dicta tempora optime, ac pessime assiciunturi mediocriter aute,quae aliquomodo a temporibus uel iuuantur uel offenduntur,sicuti humida & calida, state & hyeme: quoniam aestate quide,quatenus humida est,melius ericitur: hyeme uero, contra,quatenus calida.d, oi--εω. 3 l. 'forborsi Eν adam bene, vel males habent, cor quaen res ad Dra victus genera. iis AF ' Τ' g B In ordinato quodam interpretandi genete mihi uidetur usus Hippocrates in hoc aphorismo. Nam melius utiq; ita dixisset: Morbi & aetates, alij ad alia tepora. & loca & uictus etenera bene 'maleve se habent. Morbi igitur bene se habent ad tempora, ut ad generationem quid c,similes: ut ad sblutionsi uero cotrarij. Nos. n. de hoc ipso determinavimus in expositione illius aphoris ini,cuius initiu est, illi morbis minus periclitatur. Aetates autem, quemadmodum & naturae fiet x. Aphini retagidae quidem ad calida, calidae uero frigida: Seniim qui dein, ad aestatem: iuuenti uero,ad hyeinem. Eadem ratione & ad loca no morbi tantum, sed etiam aetates assiciuntur. Na morbi calidi, in locis calidioribus magis generantur,& minus sunt periculosi: magisq; sanae iunt in frigidis regionibus aetates calidiores, in alijs proportionaliter.Sic uero & ad ui eius genera, alij ad alia b ne maleve se habent morbi,& aetates: Na calidiores ad frigidiora, frigidiores uero ad calidiora,& sicciores qde ad humidiora,humidiores uero ad sicciora bene l. habent. Et, ut simpliciter dixerim, contrari j quide ad contraria bene, similes ait id ad similia male: praeterqua si aetas te perata,& uietui,& regioni,& loco temperato comparetur: hoc. n. solo modo similes a similibus be- ne assicientur. Q uero plus a temperie recesserunt aetates, ijs scam temperaturam contraria loca & tempora ta uictiis genera coierunt magis. Cum uero omnes morbi a temperie & modo C recedant: generatio quidem a similibus locis,atque temporibus, lutio uero a contra ijs fit. . t In temporibus,quando eadem die modo Gor, odori sit,aut natis morbos expectare oportet. In lib. de Humo Cum ratione fit hoc.Neque enim appellatione temportum, causae morborum sunt,sed teinpe o. 'iui ritu craturae. Cum igitur ipsae uariant,necesse st& morbos conuariari. .
y l auditu hebetates, caliginosi capu/grauates pigri,ae luetes. G uado huio modi tepestas Hualuerit, talia in morbis aliutur. At si a Iutoni afuerit, Ues fauces. μι - , is scutrates et rani. OG in ridis. Aut rores, o Iarum datores,ces pectoris ..dando haec tepestaspraeualueris,lalia in morbis pectare oportet. auditum era- Id quide auod fit,declaravit,inquiens: Austri auditum hebetantes,caliginosi, caput grauantes,pigri, diis, luentes. Causam aute huius declarauit scribens,Vbi hic tepestas praeualuerit,ialia in morbis patiuntur.Semper. n.oportet medicum distinguere& separare id, quod a causa extrinseca contingit ab eo, quod morborum ratione fit: ut praecosnitiones faciat diligentiores. Causam uero, ob quam austri reddant auditum grauiorem.&uisum caliginosum, non est dissicile ex eius temperatura cognoscere, quae calida & humida est natura. Omnia etenim talia si int
i 6 VD apta replere caput. Ob hoc igitur & sentuum instru menta plurima implent humiditate,& capi
tis grauitatem efficiunt. Principio autem neruorii in hum debito, necesse est&circa uoluntarios motus piscitiam euenire. dc ueluti in seipse dissolutum hominem apparere.Contra uero in aquiloni js ut ipse inquiet in serius corpora reddu tur fiuntq; robustiora,vegetiora,ad motus prona iis γ, ptiora,&m. lius audientia. Nunc uero haec non opposuit iis, quae ex austro circa corpus con 'U' 'tingunt, qu3niam in hoc aphorisna de laeti a ne tantummodo,quae ex utroq; accidit uento, tractare proposuerat: ut haec cognoscentes ab illis separemus, quq ex morboru natura contingunt. In aquilonijs igitur ut inquit fiunt tusses, pri,pter uidelicet instrumentorum respirationi obseruientium inteinperiem,&propter faucium asperitatem, de qua nobis insinuauit adiungens uerbum illud, fauces, ut subiiuclligeremus, pati utur. Nam solet interdum hoc modo loqui. Paul post igitur inquiet: i Aut uno di multi aelituorum,& sebrcs quartanae,& erraticae,& lienesa icci Insea,vivi. i. autem & simul duo coniungentes legere,fauces, alui di irae, ut non nulli expositores legendum exi stimaruiit. Nam fauces in actui loni js constitutionibus apparent durae, quoniam exiccantur, ae refrigerantur : & uenter inferior dura excernit. & propter temporis constiti itionis temperaturam, quae uersit ad siccitatem, toto corpore exiccato,& magis ipso ad seipsum trahente eas, qui fiunt ex cibis huin iditates Sed de alia ratione, quoniam,cum longiori tempore maneant,de Extraord. Cc A non
39쪽
non excernantur, mnia exiccantiar. Vrinae etiam accidunt dissicultates, uesica statu aquilonis Eob frigiditatem offensa: est. n. exanguis:& propterea ex causis frigidis, plus, qua aliae partes, ipsa est ostensioni parata. Eadem aquilonis stigiditas etiam thoracis dolores efficit,ultra comunem ad alias partes laesionem,illam quoq; , q fit ex respiratione,assumentis quae non pari modo pulmonem attinsit,& cor ob sui caloris multitudinem. Homines uero horridos fieri in aquilonijs constitutionibus, clarum est, consentanee uidelicet aeris ambientis temperatura. 6 l ota tuerisimilis,sedores infebribus multos expectare oportet. Quemadmodum pauloantea dicebat: Muando die eadem ali ando stisus, aliquando calor acrat,morbos autumnales expectare oportet sic nunc rursus: in aestas fit ueri similis,hoc est temperatura habet commoderatain, expectare inqui oportet multos sudores in febribus, &hoc non line ratione. Neq;.n .sine aeris ambientis calore multi sudores fieri post uni, neq; absq;hoe, P aliqua redundas humiditas in corpore contineatur Horum uero alterum adest in aestate, alteria in hyeme, in autumno autem neutrum, in uere utrunq;. Rationabiliter igitur aestas,quae sit arida sitis, assumit, atq; rc soluit humiditatem: similis autem ueri, ob caliditatem sui de attrahit ad ciitim: ob humiditatem uero non potest per modum uaporis resoluere. ta igitur humiditas in moi borum iudicijs, dum astatim excernitur, sudores multos iacit.
7 Insiccitatibusfebres acu untriosi annus magna expane satisfuerit, quati ecerit conititutis-nem,tales magna ex farte mo)bos oportet ea tectare.
Non multas ait febres in siccitatibus fieri sed acutas, qua paulopost inquiet: IConstitutionum anni, quod in totum dixerint,siccat Epora pluuiosissiunt salubria magis,& minus mortifera. quibus deinceps adiungens rursus inquiet: l Morbi in pluuiosis teporibus magna ex parte fiunt se bres longae: non absq; ratione. Na aeris ambientis humiditas pituitoses aceruat humores,& no paucas generat aquosas superstuitates: siccitas uero pauciores quide humores efficit, sed qualitate biliosiores:& ob hanc causam febres numero quidem si in t pauciores ijs,quae fiunt in teporibus pluuiosis, sed acutiores. inae uero deinceps in aphorismo dicuntur, manifesta sunt. 8 l In constantibus temporisus,cum tempestiue te en ira redduntur:moνbi consantes boni iudia Mum vn incon iantibus autem. condantes, O mati iudicν. Constantia tempora nominat,qu. v ordinatim sua recipiunt temperatura. em uero c5stan Gle appellet anna, tibi licet discere ab ipso in libro de aqua, aere, locis,& regionibu ita dicente: i Siquide pro ratione facta fuerint signa huiusceniodi in ortibus,& occasibus sydem,& in autu- nosi aquq descediit,& hyems mediocritate seruauerit,neq; ualde serena,neq; frigore excedcs, de uere aquaecuenerintlcni pestiuae,&aestate: sic par est annu ibre saluberrimu . Post qua ieitur, qualem uelit esse costante annia, si dicisti: facile eli et inconstante intelligere. Oia. n.quae esiqua sex parte no seruant anni constantis ductu, ea niuic Hippocrates inconstantia uocat:& eos, si in lipsis accidunt morbi, similiter appellat. Ait aut, ipsos dissiculter,hoc est male, iudicari. Vel. n. cu casibus pelliculosis iudicia i his morbis clieni ut, uel itati in siit rnicios,ueloino iaci ut recidiua . y i Aut o morbi acutissimi,a ι exitiales aximo exparte. I er alafluberrimsi, et minime exitiale. Cum tempora cc ueniente seruant tota temperatura, inter ipsa uer quide erit saluberrimum. Morbos aute acutissimos,atq; morbi feros,alloria temporii coraratione aut unus asserct,mii uerquide bona temperatura habet. Autumno uero hoc in primis inest,st eadem die aliqn calorem, aliquando frigus cotinet. Deinde,st aestiuo succedat tempori, in quo multis quide humores G. sati suerunt,quibusdam uero & uires dini litatae. Non Elum uero hac ratione autumnus malus Hest, sed etiam quia primum quidem humores mouebant ad cutem,atq; diis abant: autumno u ro ab acris amnientis stigiditat retruduntur, atq; ad interiora impelluntur.Haec itaq; sunt om nibus hominibus comunia: ijs uero,qui malo uictu utuntur, hoc amplius accedit,st sitivo ten pore fructibus abundanter repleu, malorum humorum multitudinem generarunt. io i Autumnus rabidis malus. Damnauit quidem & aliter autumnum in antecedente aphorismo: nunc autem praecipue nocentem tabidis rursus uituperat: Vtrum uero selu illos nominet tabidos,quibus pulmo est exulceratus an omnes quomodocunq; colliquescentes, non possumus coniebari quelaute utris. que autumnum este malum, cum sit siccus simul, ac si igidus, & inaequalis. ai De temporibus autem si quidem bems a,et aquioni ueri ver autem -issim o auctrale, necesse euasta mures acutas fert,cst oppiluae ei Graeci ephthalmias vocant reinusinorum dio Lrates, pracipue vero mulieribus, o viris, qui natura sunt humidiores.
De alteratione, quae in temporibus fit, hic docet, ab hyeme quidem sicca,& aquilonia initiu
40쪽
A sumens,uere autem pluuiose,& austrino. Paruae igitur qua mitis sint tales mutationes, pter natur1 tamen sunt: quapropter de in aestate scaui ait hos morbosciebres acutas,& lippitudines,&intestinorum dissicultates. Caus i in uero, ota si stiperabundant in tali constitutione huiuscemodi morbi, ipse explicauit in libim de aquis locis,& aere. Verba autem eius se habent in huc mo dum. Si hyems quide sicca,& aquilonia si ierit, uel aute pluuiosum,& australe, neccssc est sita- D. Ain. Qui
tem subribus abundare,lippitudinesq;.&dificultates intestinoruin aduenire Quando n.aesta- ω locis .cap - te suffocatio repete superuenerit,& terra madida pluviis uernalibus, & ab austro suerit, neces. se est ael tu in duplicari,& a terra madida,atque calente,& a sole comburente, nondum G stanti bus hominum uentribus, neque exiccato cerebro. Neque enim possibile est tali uere existente, non instim mari corpus,ac carnem: unde febres accidunt acutissimae tum relictuis Oibus, tum M tio is, raecipue pituitolis. Difficultates uero intestinorum mulieribus, &uiris humidioribus couenit fieri. Haec Hippocrates in libro de aquis, locis,&aere dixit. Nos uero latius eius sermonem ex-- iis planabimus tot primo quidem ob quam causam,neque in hyeme, neque in uere per talia consit -- tutionem dixerit uulgari morbos. Cum tamen in secundo Epidem torunt, in ipso tEpore uitis ea,. . to dicat apud Crationem factos esse carbones.Verba aut E eius haec sunt: v lCarbones in Crano m. iis tib οὐιB ne aestiui pluebat in aestibus aqua ruente per totum. fiebant autem austro magis. Manifesta isit A ucis . a, est ex ijs,qus dixit, causa quoq;, ob quam apud Cranone facti sint aestate carbones. Neq; cnim paulati in inutauit temperaturam naturalem, sed ad tale peruenit constitutionem, in qua ficile M putrent,quscunq; naturam habent, ut putreat.Habiles enim sunt humiditate quae modum cxcesserint, ad putredinem faciendam.Na ut ipse inqui et morbi in teporibus pluuiosis fiunt,magna ex parte febres l6gs,& alui ilux',atq; putredines: adhuc aut magis, si humiditates, putredinem calores faciunt,in unu itaq; conuenientibus adeo ibrtibus, atq; immoderatis dispositioni g. . .,
bus,ueluti in Cranone,secundum tempus corpus non expectat, uCru anticipat in priore pluri- .iamisisti. l.
mum offendi Per hyemem uero siccam & aquiloniam, corpora quid c tali modo allicerent, qua νο- Gad. iii ipse dixit e hsc uerba εἰς iSi uero aquilonia fuerit. tu sies, fauces, alui durae,iarinς difficultates, liui
horrores,dolores laterii, pectorum: non in effatu dignus morbus co trahet: na & alioqui siccio -- m p. estres constitutiones sunt salubriores. Ex toto. n.ait siccitato pluuiosis teporibus este salubri EνM-res,ac minus mortiferas. Hyems uero aquilonia, ac sicca nocebit qui de rectis statibus homini- num.
bus ad tusses,& alui suppressionem,& diis cultatem urinae, atq; dolores locorum ad thorace a tinentium: non tamen febres uel difficultates intestinorum, aut tale quiddam operabit. CLr igi C tur non etiam in uere pluuioso atque australi morbi uulgantur Musnia antecellit hyems stigi- κει susscienter,ac sicca. Ipse uero et xerat, non simpliciter praesentcs costitutiones fore c o sidera seu principium. clas,sed ex qualibus,ad quales fiant permutationes.P exiccatum itaq; corpus per hyeme sic- ζcam,atq; aquiloniam cxilieme,non modo nihil ex uernis pluuiis patietur, sed potius ali ilia ex ' parte iuvabitur ad naturalem rediens mediocritatem. Si uero totum uer humidiu fuerit,ad c6trariam ducetur corpus constitutionem illi,quae prius incrat,id est siccae, trascendens illa, quae medium tenet, mediocritat .inare aestas subsoluens, paratu cxcipiet Ostensioni,cu terra adhuc humecta sit: atq; ob hanc caulain suffocationem ossiciat,utpote Etesiis nondum sei ratibus, Nam postea flare incipiunt poli anem etia. uare totum tempus medium habcbit febres acutas,yP caliditate,&humiditate humorib'in corpore putrescentibus,nec nolippitudines,&dis ficultates intestinoru. pro aptitudine pat ilia, quae ossicia siOncrccipere natura apta sunt. Aliae.n.
aliis magis, aliae minus pallibiles sunt, secudum corporum temperaturas. Na lippitudines scrEoEs inscitant repleto capite, quibusda exceptis, quibus oculi pii alidi sunt: Difficultates uero intestinorii, sicut ipse dixit,cos,si naturas humidas habet, di mulieres: hae siquide uiris sunt humidiores Si igitur tota coititutioile, tanqua nostra putresic ictite corpora, danainus,liquet,l pu- D tredo magis humidis aduenici corporibus. Ipsum siquide humidum,quod in nostris putrct corporibus,quaedam ueluti materia est a ui caloris paticias.Humiditas uero ambientis aeris,quatenus exiccari non sinit humor u ii corpore superabundantiam, catcnus adiuuat uim putrefacietem.Nihil itaq; miru,si in talibus constitutionibus plus offenduntur nature humidiores: dc propterea ait iebres pituitosis maFis aduenire: hi si quide neccssario sunt humidiores. Manete igitPutredine in coipore, sebres sui: si uero pcr uentre cuacu tur, difficultates intestinor v. Et liscper totam aestate contingent, nisi fiat circa Canis ortu permutatio, sequa ipse in libro de aquis, locis,& aere transegit post uerba paulo antea scripta, post illa uidelicet: tDifficultates aute intestinorum pares fieri mulieribus,ta uiris humidioribus.Nam sermonem cotinuas,sci ibit in huc , .s modum: iEt, si qui desuperuenerit circa Cani, ortu aqua,& hyberna tepestas,& Etesiae perfia- ibido uerint,spes est quietis,& quod autumnus salubris erit: alioqui periculu est,ne pueri irroriant,& mulieres, minime uero seniores:& ne,qui euaserint, in quartana finiant, & ipsa quartana in ag inter cutem terminetur.Vcrum de ijs,quae adiecit in libris de aqua acre,& locis, cum libru illu ponemus, diligentius considerabimus. De ijs ucro, qtiae in praesenti aphorismo proponunt, susticienter est dictum, excepta una dictione,ex neces litate, tua non solum apposuit in aphoris mis edetiani in libro de aquis ocis,dc aere, Osten&ns per eam,2 rei natura persuasus,non aliqua