장음표시 사용
151쪽
nesse inuicem unquam elidunt, sed ambae simul souent assertam libertatem specificationis.
ntis fit duobus argumentis aduersus Iibertatem opinandi.
AR t. i 3 i. Ex dictis hucusque facit et diruuntur duo fundamen
ta aduersariorum , quae proposuimus supra artic. Iop. & IIO. Ad i. quod erat de potentia necessaria, & centro, dicendum est, intellecium esse quidem potentia exvitro praeciSe conceptu sor- mali necelsariam, non tamen ea necessitate, qualis reperitur ii elementis, & mixtis inanimatis, nec non in aliis rationis, & consertae eidem rationi uniuersalitatis expertibus, sed esse potentiam rationalem, & proinde uniuersalem ad totum ens, atque multI- modis ordinabilem , ac perducibilem ad scopum, dc centrum suum, quod est veritas, cadent utique proportionali ratione,qua voluntas, propter omnino limitem, cic aequalem amplitudinem niuersalem obiecti, variis, ac multimode diuersis vijs ordinatur , ac pcrducitur ad scopum, & centrum suum, quod eli ho nitras. Ratione autem huius uniformis in utraque potentia uniuertalitatis obiecti, & coni uentis ad istam uniuersalitatem
multiplicitatis mediorum i uicem incomposubiti uin , acceden te insuper motabilitate vita usque potentiae, non per res ipsa seu per veritatem, & bonitatem, ut sunt in se a parte rei, sed per eas dem prout ,& quatenus apparent in praeuijs, seu apprehension labus, seu enunciationibus, quas euenit esse inuicem in quales inaequalitate contraria ei, quae conuenit in se rebus represcia alis, sicut etiam euenit hanc ipsam inaequalitatem tam rerum , quam cognitionum ita defectuose, ac inadaequa te representari, VI non innotescat manifeste , & cum totali certitudine, Vtra ex pa Ite determinate se teneat cxccssus simpliciter, tu in rei, tum representationis, sed utra labet maneat tantula' ueluti excedens quoad
aliquid, & veluti excella quoad aliquid aliud , ac proinde utral
bet sit idonea mouere, tum ad instar excedentis simpliciter, tum ad instar simpliciter excessae. Ralione, inquam, horum Omnium totius huius inter intellectum , & voluntatem lim m- tudinis mutuae, conuenit utrique huic potentiae assimilis inutilerentia adactus inuicem Oppolitos, atque voluntas potest Impe rio suo, scii in genere causae efficientis , ad quod genuS reducitur causa applicata ua, determinare intellectum ad utramlibet partem
152쪽
Pan I. Arti CXXXII. GCXXXIII. I; s
potest seipsam determinare formaliter per electionem, quando cunque caetera iunt utrobique proportionaliter paria ,ivi apparet ex discussis superius,& modo subindicatis rationibus. Art.I 3ria Ea quibus itidem apparet clare , quam sit irrationabile, ac indisciplina turn, atque ex superficialitate vulgi velle urger argumentum a pari, pro restrictione , & limitatione intellectu
ad unum , ex halance, aliisque inanimatis, aut etiam animatis . sed rationis expertibus,ideoque incapacibus moueri pr erquam ad unum; & uno modo , Ex mortuis hinc, ct inde eiusdem prorsus rationis Muti mouetunitalanx sola ponderum i iniectorum grauitate, qua grauitas est, caeteris praedicatis habentibus pure materialiter; cum intelIectuv diuersimode assiciatur per auctoritatem, dc per rationem , necnon per rationem a priori, αδ poveriorv, atque per singulas quasque harum , similiumq ui motionum differentiax speciflaas cum facul tare solius rationalis potentiae propria super ii Ias reflectendi, easdemque in uicentias Eomparandi. Ex hac eadem inter intellectum, di vo Iuntatem quoad eiusmodi praerogatiuam comenientia, de similitudin apparet praeterea , quam inanis sit conatus volantium statuere cimerentiam maioris determinationis ex partem tellectus ad veritatem,& ad praeuaIentem apparentiam eius , quam voluntatis ad bonitatem; & ad praeualantem apparentem eius; eum necessa palam sit utramquc potentia tu aequet inclinare ad scopum, M& centrum suum, α utrique aequaliter ilium hetur apparentia, &vecitatis &ibonitatis' hinc , & inde praeualens secundum quid absque clara , ac prorsuς viai Geta discretione exeinias simplicimi frex una potius parte, quam ex opposita, Unde demum obr. pit saepe tam intellectui, quam voluntati determinxio ad eXtrem nium reipsa nocivum, decepto intellectu ,. de deprauata volum 'tate propaec victoriam,& praelatione ni motivi, quod reipsa erae dignum postponi, & absolute oportebat postponee
Art-i 33. Quod ad aliud attinet fundamentum ex Mi-I l C. argueris .
ex motiuis hinc , & inde omnino aeqnalibus ad mori ua inuicem inaequalia, ostensum iam est copiose, di essicaciter, tum aucta iritate, tum ratione diuersam longe , imo & contrariam prosi rationem est Inotiuorum hine& inde inuisiem aequalium . mulaeminaequaliunx, quoad libertatem opinanssilicet perit sub motivis aequalibus. , α viget sub inaequalibu V-deatur praesci turi aria I 29. pro claritate ,, & veritate huius differentiae, imo contiacietatis . Unde quod tradit D..Thoma art. il lo I. quaest. I .de verit. intellectum perinde habere , ac iuspendiluti totali defcctu moveatium , & ludi apparemi eorundum i ρ i
153쪽
utramque partem aequalitate , est verissimum, & nobis eatenus Ru et expresse quoad priorem partem nostrae sentcntiae circa co-trouersiam istam de libertate opinandi. Tantum oportes menim nise sententiae ex proPsso traditae a D.Thoma de totali necessa- .ria similitudine mutua quorumcumque omnino aequalium inter se, atque e conuerso de necessaria aequalitate quorumciue inuicem omnino similium, tam intensiue., quam extenuue,VtIretulimus supra art. II 3. fine. Quod deinde superaddit eodem illo in loco D.Thomas de maiori inclinatione opinantis ad una partem, quam ad oppositam, debet imprimis componi cum multis illis, & claris eiusdem S. Doctoris testimoniis, quae sup rius producta a nobis sunt ,.de libertate opinandi hoc potius . Quam oppositum. Inde enim necessario concluditur, ti ,quoadicitur de maiori ad unam partem inclinatione, accipiendum EI. se de maioritate inclinationis tantum secundum quid, quantum est ex vi motivi intellectus secundum se praecise Considerati; atque in conceptu inclinationis simpliciter maioris,& determinam iis intellectum in actu secundo includi inclinationem etiam , ocimperium voluntatis , ut inter expendendum testimonia illa patefactum est, & omnes indubitanter agnoscunt, dum is lode eadem maiori inclinatione . ac determinatione Intellectus ad Vnam partem, prout opposita suspensioni, & inclinationi ad 1 spensionem assensus simul, dc dissensus , atque assensus Oppositi. Praenotatum nimirum a nobis est semel , ac.iterum eandem, quoad hoc rationem esse de libertate quoad specificationem,quq est de libertate quoad exercitium, hoc est, eandem elle rationem de maiori inclinatione intellectus ad assensum, quam ad disse sum, vel ad assensum oppositum , quae est de maiori inclinatio. ne ad assensum, quam ad puram eius suspensionem , di sic clidissensu, & eius suspensione, nec non de suspensione asseulus II mul, & dissensus, vel assensius Oppositi . . .. . Art. I 34. Obseruandum praeterea est, ex modo,quo loquitur Inidi . D.Thomas, apparere satis, sermonem sibi esse de motivo inclinante , cuius maioritas, & excessus supra motivum oppositum non sit omnino indubitatus, ac euidens. Loquitur enim de m liuo insuffcienti ad hoc , quod determiaet intellectum ad uvam partem
Dialiter , ct vi cuius ita aceιρit intellectus unam partem , ut tamen dubι-
ret semper de opposita, ct subsit formidini eiusdem. Qui autem praestatiassensum ex motivo, tametsi utcunque fallibili , euidenter tamen , atque omnino manifeste maiori, ac sortiori, quam lit motivum Oppositum, eo ipso acccdit magis ad scientem, quam acidubitantem, inter quae extrema ipsum opinari est medium,Ideo que
154쪽
que eonstitii itur eo ipso in gradu certitudinis ritoralis, de consequenter non dicitur absolute. α absque addito aliquo diminue ii, quod dubiter semper de opposito, Sc subsit formidini,de quod non determineturi totaliter ad unam patiem . Non enim haec dicimias de eo, qui credit se nolI esse occidendum ab amico sibi diutissime fido, ac familiari, nullaque prorsus occasione prouincato ad iram , quando ab eo inuitatur ad prandium . 5c sic de
similibus mora ii ter certis . Loquitur ergo D. Thomas de maioritat , dc excessu motiui,i seu mouentis ancipiti', ac inoerto. Maioritas auten , Nexeessus moilui pro una parte supra in tiuum ad partem Oppositam, anceps, ac incertus non plus valere potest ad tollendam libertatem specificationis quam valeat adtollendam libertatem exercitis motivum fallibile assentiendi Oc- currens absque ullo alio motivo contrario. Et tamen est certum apud D. Plioniam , aliosque omnes hoc motivum non sufficere ad tollendam hanc libertatem. Ergo nec illud ad illam tolle dam sussicit. Non is itur exigit D. I homas ad opinandum hoc potius, quam oppositam maioritatem motiui ablativam liberta tis q uoad specificationem. em Art. I 33. Gree pro transitu qmέubtexebatur in argumentos a dubitatione, di suspensione ad opinionem, dc determinationem positivam intellectus, necesse nequaquam est, ut superueniat tale motivum restrictiuum ex se praecise , atque alligatiuum, im tellectus ad unam partem . Primum enim transitus a dubitatio ne,& suspensione ad opinionem, ac determinationem positivam intellectus non solum accidit sub occursu motivorum inuicem
pugnantium pro assensi, & dissensu, vel assensu contrario, sed etiam accidit sub occursu unici motiu, adaequati fallibilis absque
alio imotivo in contrarium. Saepe enim dubitamus, dc haeremus aliquantum dubitantes non solum , an assentiamur, vel dissentiamur alicui Obiecto, vel assentiamur obiecto contrario , Paetiam, an asscutiamur, vel pure suspendamus iudicium,ac dein
de transimus non minus a prima , quam a secunda dubitatione; ac suspensione ad actum opinionis, re ad determinationem Dinsitivam intellectus. Certum autem est apud Oinnes, uti sepius , ac multipliciter suggerimus, transitum a dubitatione,ac suspen sione ad rcsolutionem dubii, de ad actum opinandi sub occursu unici motiui fallibilis absque ullo alio motivo in contrarium , non accidere ex vi sola motivi intellectualis ex se praecis deter minantis intellectum independenter ab affectu, de imperio libero voluntatis. Quia nullum motivum fallibile, nullaque falisebius motivorum collectio usque adeo potenter kJac emcaciter
155쪽
propellit, ac determinat intellectum , ut non possit suspendi nihilominus , & lverere dubitando ex imperio voluntatis cohibe tis assensum propter periculum errandi, q0od semper inesh m liuis fallibilibus . Ergo transitus iu suspensi ci pssensus. opina tiui ad assensum ipsum nunquam sit vi soliti in tiui saperue
nientis de nouobis sed requiritui insuper immriam voluntatis, cooperantis motivo intellectuali obiectivo stabortum ex moliriuo assectivo, id proprio ipsius voluntatis .. Idem igitur accidere similiter potest circa trandium a dubitatione L& suspensione inter asisensum,& disseresum, vel assensum contrarium ad utrum uis eorum potius, quam ad Oppositum ἀ inam consequentiam esse legitimam,non multo prius ostensum a nobis fuit Λrt.I D- Deinde experieutia cuiusque propria. , dc ratione facile obuia liquido apparet volentem opinari circa aliquis, quod iam coniicit sibi esse in demonstrabile,. primo coctata excogitare rationes hinc I dc inde dubitaudi , quotquot nuenire,illa complebi mente potest , iisque omnibus simulta nee in prospectu habi- Iis nota propterea existere protinus salteιniuati modum agendi magis ordinarium, opinionem, dc determinationem intelle'ctus, sed carn adhuc aliquantisper diffaexri., tametsi nullis amplius .
supersit spes , nec adhibeatur conatus, inueniendi ulteriorem aliquam opinandi, ac determinandi rationem directam,ac proinde tempus interea, & conatum. Unice impendi deliberationi, ac confestatio iii reflerae, viris potissimu in rationibus inuicem pugnantibus oporteat assensum accommodare; quod siti easdem rationes inter e conserendo, atque librando , donec voluntas asciatur magis. ad aliquam , vel aliquas earum rationum,quam
ad oppositas, ac demum. eligat eisirum illis potissimum assentiri,
atque eligendo imperet intellectui, .cunde a que determinet a Viassentiatur. Itaque ut quis opinetur,. postquam fluctuavit inter rationes duhitandi inuicem oppositas, oportet, ut consultet dicligenda opinione, oc praesercndict rationibus his, v ct illis in ordine ad attingendam veritatem , sicut oportet, ut consultet circa quodvis altu clanculorum. Seu us, . quicunque praeconcepit plum
Ia inuicem media incoinpostibilia, v c eligat. aliquod illorum in ordine ad finem prae interitum & sicut non potest peruenire adirequutionem cuiusquam medii ita alio quovis genere, nisi per xiuinvidi contultationeni, dc elegionem ; ita nemo potesti con εipere opinionem victricem , solutioncmi dubitationum iniuPutiealtam ... Ergo tam libeta est Uectio eiusmodi opinionum, atque electio quorumvis aliorum mediorum . Attestatut huic critati priuata cuiusque, dc publica uniuisitatum stillicitudo,
156쪽
in conquirendis magistris, qui non solum sint magni, & saecvnodi acuminis ad inueniendas multas, & subtiles rationes dubitaniadi , sed etiam sint, dc hoc maxime se maturi, & Optimi iudicij ad eligendas opiniones,prout oporter. Quς proiecto posterior pars sollicitudinis esset inanis, oc stulta, si ex adinventis rationibus duia hitandi , quae reipsa est maior, ac emcacior, traheret ad se necessario intellectum, nullusque superestet locus arbitrio, Sc liberae electioni in opinando hoc potius, quam Oppositum , atque i praeserendis, ac approbandis his determinate rationibus dubitandi potius , quana oppositis. Quapropter eaedem rationes dubitandi, quae primo , ac directo suo aspectu . aut etiam renexo, sed inchoato tantum, ligabant intellectum, tenebantque suspeiasum, accedente deinde perfecta, dc adaequata comparatione res cxa,ila mox subsequuta electione, ac praelatione emcaci voluntatis,con, ferunt ad solutionem , & progressionem eiusdem intellectus, a que rationibus praeelectis, oc astensione ipsa confirmatis,iamque praedominantibus in animo distblirantur , ac dissipantur ratio nes contrariae, oc finis amponitur'controuersiae , totique dubitationi ut Di omυ, vis,
Subinferitur duplex conis mario eius is tibertatisi- '
ARt. a 3'. Huiu modi in opinionIς determinatione coopera
tio mutna intellectus praelucentis primui Α, ac dirigentis,tum dubitando', tum consultando, ac deindo sequentispen assen. sum , vel dissensium, vel assensum contrarium, necnon volum. intlyper interiectum vitique illi operationi intelleatis Hecti . nem, de imperium, suaderi ulterius ex eo potest, quia notuminum discrimen fluctuationis inter duas partes aduenas, quae est propria opinabundi-firmae, ac tenacis adhaesonis ad unati partem determinato, quae ex natura ipsa rei suboriri solet in i inopinante, non aliunde prouenirevotest . qua ira ex praedictaeo hiunctione, o cooperatione mutua intenectus, dc voluntatis in opere opinandi . Qui agitQe decidenda controuerita aliqua, de de statuenda pmpria circa illam opinione, antequam actu decidat, de opinetu r, sentit se ita facilem. ad v trami i ber partem , Mnulla sit dissicultas non solum in utra mer, verum neque iιτ vrtν que simul parte reiicienda per puram suspensionem iudicii et Si audiat obloquentem aduersus rationes verivitiis partis, ea usem que censurantem acerbe ranquam minus probabiles rationibus S a conm
157쪽
contrari js, tanquam leues, nulliusque momenti, disi as&cintlassicitur , nil mouetur, fautores, de aduersarios utriusque partis aeque aestimat eatenus. Haec opinabundus. At postquam opinatus iam est, atque in alteram determinate partem incubuit, magnam imprimis sentit dissicultatem in cantanda palinodia, dilne cogitare quidem,nisi aegerrime, potest de transitu ad sententiam contrariam . Vnde est celeberrima laus Augustini ex libris retractationum , tanquam de re heroica , & siam me ardua, non minus, si non dc magis,quam ex libris Confessionum, peractaque in illis affectuum prauorum poenitentia. Contradicit deinde feruenter impugnanti , aut utcumque deprimenti fundamen ta suae opinionis, eaque dicenti minus probabilia, ac solida, uam sint fundamenta contrarii sententiae 3 acerbiores vero eius uae sententiae, ac fundamentorum censuras , ac vili pensiones audire nequit absque amaro doloris sensu. Talis profecto eli animi dispositio, quam ex sua natura inducit determinatio sentcntiae in alteram partem controuersiae,. nisi aliunde cohibeatur permotiua respectu opinionis extranea, & per sanctos assectus . Eadem dem uiri ratione , & sub eadem conditione parui pendit auctores opinionum suis plerumque contrarios . Quae cum sinti cxperimentaliter nimium manifesta , necesse est, ut habeant fundamentum , εc rationem a priori in spcciali opinantis, qua opi nantis actualiter, & determinate , dispositione ex parte, vel in tellectus, vel voluntatis, vel utriusque. Constat autem proue iatro lia n,inime posse ex motivo intellectus secundum se praecise considerato . Quia motivum intellectus ad opinandum est idem, dc. cognoscitur aequaliter, dum sumus in actu primo proximo opinandi, dc cum iam opinamur de facto. Opinamur enim
CX. dum motivo, quo constituimur proxime potentcs opinari,
nec cognoscimus illud magis, dum opinamur actu , quam 1am praecognosceretur ab Opinaturis, quandoquidem ideo opinando assenti inur illi, quia iam innotuerat , α non ideo innotescit,quia iam illi assentimur . Quidquid autem existit de nouo ex parte intadect M secundum se praecise , necesse est, ut proueniat ex o lecto motivo ipsius proprio, qu tenus eidem apparente. Necesse igitur est, ut di crimen praenotatum inter opinabunduin,& opimnantem reu.ςetur , tanquam ad prim*m radicem, ad actum Vin untatis , quo praeeligitur , praeamatur , ac imperatur Opinio, i Iusquam erumpimuβ di: facto, & postponitur , negligitui, ac Impeditur opinio opposita. In eo nimirum actu voluntatis clucet sponte ratio omnium praedictorum . Primo etenim motivunt
eligendi, illud ipsum, ad quod eligendum mouet, diliguntur
158쪽
magis per amam ipsum electivum, quam diIigantur, dum s
mus in actu primo proximo eligiendi. Praeseruntur enim am ctive per actum electionis iis, quibus in actu primo proximo eramus indisserentes, ut postponerentur . Deinde actus electio. nis placet specialiter per seipium eligienti, eundemque sibi usq; adeo potenter, ac evicaciter deuincit, ut cui fuisset facillimum
cligere oppositum , sit iam dissicillimum, si & impossibilo
prorsus non est, ab electione iam facta recedere,oc ad oppositam transire electioncm rebus omnibus alijs eodem modo se habentibus. Id quod elucet vel maxime ex comparatione vehementer terribili ex una parte , & aeque delectabili ex altera, Angelorum,& Dari nonum, quibus virisquc fuit facillimum, ut inop positas ijs, quibus incubuere de facto, electiones concederent, utque euaderent, seu permanerent fingeli, qui sunt Daemones, aut e conuerso . Utrique enim suberant assimili, & intrinseco, acentitatiue pari intellectus , & voluntatis, naturae, & gratiae dispositioni proportionali praeuiae . At postquam e gere,ut placuit , ita mansere deuincti electioni quisque suae, ut ab ea recedere, & vices permutare suas non amplius unquam possint, sed cohaereant proposito aeternum immobiles, ac inflexibiles, idque ex natura, & intrinseco conceptu electionis illius,uti cum Diuo Thoma , alijsque communiter tradidimus qu. 23. de Ang. lib. 2. CurLTheolog. Ista autem tanta illigandi vis, & usque adeo viscosa tenacitas electionis, utpote placentis per seipsam eligienti su per omnia incompossibilia secum, eundemque consequenter remouentis, quantum potest, ab omnibus, dc quibusvis ex seis idoneis ad inducendam electionem contrariam, aut suspensimnem iam iactae, peruagatur proportione seruata per omnes cuiusuis generis electiones. Quia in omnibus viget proportionali ter ratio a priori modo insinuata, idemque suadet, seruatis scr-uandis, ratio a pari ex electione Angelica . Reuocata igitur ori gine , & causa determinationis ad opinandum in electionem li- heram , & imperium voluntatis,apparet protinus ratio clara, de Iermanentiae dissiculter reuocabilis in opinione semel concepta, displκentiae omnium, & qualiumcumque aduersus eandem impugnationum , & impugnantium, quae ipsa ratio in opposita sententia non satis apparet. Nec enim dici potest cani, & tenacitatem opinionum, dc displicentiam contrariorum prouenire ex complacentia consequenti, per quam sua cuique placet opinio. Quia si determinatio intellectus ad hanc potius opinionem, quam ad oppositam non proueniret cx imperio , & election ,
libera voluntatis, sed aliunde necessario resultaret, fieri facile
159쪽
posset, ut saepe nostra nobis displiceret opinio, uti accidit frequenter circa plures nostras cogitationes, quarum assultum patimur inuiti propter carum, vel improbitatem , vel inopportu nitatem, atque earundem insectationes, ac vili pensiones audimus libenter, libenterque meditamur, & perquirimus. Dicendum igitur determinationem opinionis conceptae,ex fundamento ancipitis excessis prouenire ex imperio libero voluntatis. Art. 138. Addo apparentiam maiorem, Vel minorem harum,uel illarum contrariarum inuicem rationum plurimum dependeri ex tali, aut tali dispositione phantasiae, dc aestimatiuae materialis, dc variari iuxta variationem utriusque . Phantasia autem, dc aestimatiua materialis dependent rursus similiter ex temperamento corporis,dc ex intensione, ac remissione qualitatum naturalium, atque illarum actus variantur iuxta variationem in ijs existentem. Neminem porro latet, in temperamento corporali, & in intensione,& remissione qualitatum naturalium magnam , dc frequentem,quam pluribus ex causis, suboriri vicissituclinem. E si determinatio intellectus ad una in potius, quam ad oppositam opinionem consequeretur Iacccssario iuxta apparentiam squalitercunque maiorem reipsa harum potius, quam oppositarum rationum 3 necesse omnino Csset, ut daretur in nobis vicissitudo,ac permutatio opinionum nimium frequens certe maior, quam quae datur reipsa, dc per expcrientiam mani se stam certo innotescit. Quod in conueniens cessat teuocata ea intellectus ex se ancipitis determinatione ad imperium, Sc electionem liberam voluntatis, quae est potentia spiritualis operans independenter ab organo corporali, adeoque potens pr alere proposito suo ad uersus variationes corporales, dc potentiarum, ac apparentiarum
Αrt. 339. Adde & confirmatiunculam aliam ex scrupulosis, qui, hus, qui dirigendis , conso uendis , ac sanandis sunt intenti, ac assueti, sciunt satis , dc plusqua in vellent, quanto i psis opus sit conatu , ac industria in perurgendis rationibus , atque in adlii, hendis opportune, qua lenibus adhortationibus,qua duris obiuris gationibus, per quas utiliter conueniatur voluntas scrupulosi affucponendas ineptas, quibus pereditur, opinationeS, quaeque
eaedam, di rationes, Ec adhortationes, & obiurgationes suat pro susim doneae, ut conuincatur, aut persuadeatur directe iniciterictus eiusdem scrupulosi, utpote iam deprehensi indirigibilis, quoad intellectuna, ac impersuasibilis directe. Videri potest inter alios, in hunc modum , & hoc industriae genere lapicnter , foditi ter, dc pie differens aduersus scrupulos, re erigens scrupulosos
160쪽
D. Antoninus I .paraunimae tit.3. cap. IO. S.IGin regula praeserritim s. α 6. quarum prior incipit sic - igitur quinta regati obedientia humilis imitatio, ut Alicet scrupulosus captiises intellectum sumis dictis sapientare. O Mediretia superiorum O. quantamcunque scrxpulus siri dictet aliud. Posterior vero incipit sic Sexta regula es animosa imis pugnatis, seu rem in scrupularum, seu pusillanimitatis . Ad quod bona batur D-nus Isara 3 3. dicens. Confortamini pusillanimes , eo ortami ni , σ nolite timere. Ecce ea m neas vesser , scilicet addi uuanx, ct tu Irans .. Erit autem ineptus. μ prorsus lautilis , ut sponte patet , hic modui agendi, si rixatoequaevis apparentia , seu uiatoris vl-cunque rationis, ac fundament, raperet necessario intellectua ad unam partem , nullaque eius inopi ando daretur su&ordi tio ad liberam clamonem α imperium. voluntatis - Ad quam videlicet solam directe pertinent obedientia, animositas, di depulsio timoris, & ciusmodi alia-
Exponitur necessitas lisertatis opinandi pro et S licito opini vis minus Probabilis- n. la:
ARt. I o. Venio ad scopum operosi dc fusioris, quam dram ore , molimini& mei proximo praecedentis , de vico praeasesertam libertatem opinandi esse omninci necessariam pro usu lis cito opinionis minuς probabilis,. ω minus tutae, atque doctrinam motalam de hoc usu licito ita dependere 1 doctrina speculativa de illa libertate physica, ut procedant omnino inconsc-quenter, qui negata uniuersaliter, oc pinomni prorsus euent Iibertate opinandi in utramlibet partem contradictioni&, atquOderei minandu quaestionem,tum assirmariue , tum gallu , do cent nihilominus licere uti opinione minus probabili. Quinimo instituunt quaestionem,& tradunt concaesionem de subiecio no supponenti. Quia nemo uti potest opinione , quam non habet. sicut re nulιλ alia uti unquam potest, qui illam non habet, dum non habetia Et, quod est quodammodo manifestiua,. nemo po testeuasi meliciendo acta voluntatin per cognitionem, dcopi. nio R , quae actualiter non praeristit in in lectu eius istesque lane chimericum, ut conformare q uis liberer possit electi erura cognitionu, sest opinioui , quae non datur in eligente , nec praelucet eidem electioni ex parte actus primi: ,: VHuc exerccat mediatam aliquam causalitate ,. se directivam ,iti mori uana, seu formalem, seu essicientem in actum volu tatisca cΩ-gnitio, ac' inio ,quae volenti ipsi non inest , dc cummii