장음표시 사용
81쪽
probabile , maxime quia probabile istud suum dicebant approbabile etiam , & verisimile , Ut notat Augustinus in illo cap. I. lib. I. retract.prope finem . Patet euim abusive dici probabile, quod reipsa non est probabile potius, quam improbabile, & cuius oppositum non consideratur, an sit certe vcrum, an certo falsum , an neutrum certo, cum hinc saltem partialiter dependeat
probabilis ab improbabili disterentiar Rursus quaenam apertior loquutionis improprietas esse potest, quam ut aliquid approba bile, & verisimile dicatur ab eo, qui profitetur nil este approbandum , & vetum cognosci, ae inueniri a nemine unquam posse sid est esse dignum approbatione, quod approbari nunquam debet, & quod debet non approbari, atque aliquid cognosci, ut simile vero, ab eo, qui verum ipsum non cognoscit,& dicit co .gnosci a nemine posse . Augustinus autem nil frequentius, ac significantiuς dicit, ac deridet in toto opere contra Academicos, quam istas eorum loquutiones improprias, & implicativas contradictionis; At Doctores catholici utuntur eadem Voce, pro- habile , iuxta legitimam , ac propriam significationem . Dicunt enim probabile, quod probatur fundamento magni momenti ,& nil conuincens apparet in contrarium , idest nil certitudinaliter ostendens illud esse falsum . In summa probabile Academicorum est qualecunque apparens apparentia veri incognites, Ce re non agniti, nec limitabile, ac regulabile per aliquid certum seu positive, seu negat irae , atque adeo indifferens ad manifestes ultum , & non stultum , temerarium, & non temerarium Sc c. Quornm omnium opposita , & non solum diuersa conueniimi probabili catholicorum . Quapropter perinde est , imo faedius est velle transferre ad probabile catholicorum, quae dicuntur de probabili Academicorum, ac velle transferre ad canem Venatorum, quae dicuntur de cane Astrologorum..
t. 7 .. Perspicietur clarius, & prorsus in stuperabiliter discrimen propositum , si producantur in medium definitiones utriusque probabilis ; & Uarius adhuc, atque insuperabilius, si argumenta Augustin. aduersus pro habile Academicorum admoueantur contra probabile catholicorum . Probabile Academicorum sic definit August.lib. 2.aduersus ipsos cap. II. ad med. Id probabile, vel verisimile Academici vocant , quod nos ad agendum sine a sinone ρο- test inuitare.. Atque hoc, sene aisensione, exponit ulterius dicens
immediate e Sine assensione autem dico, ut quod agimas, non ο'nemur, aut nos id scire arbitremur, agamus tamen .. Vides hic Academicum
non tam esse sollicitum de qualitate cognitionis , cui oporteat
rubelle probabiis suum,quam de qualitate cognitionis,cui opor
82쪽
tet illud non subesse. Vides excludi a conceptu probabilis omnem opinionem, Omnemq ue assensionem, idest omnem actu niludaeatiuum,& adhaesitium ad unam determinate partem potius , quam oppositam,solumque exigi cognitionem quali inisque de reliquo sit, quae inuitare possit ad agendum , & cum qua agamus. Vides igitur ad probabile Academici non minus sus
ficere cognitionem, cum qua, & ex vi cuius inhonesti, improdenter , stulte agitur, & perpetratur quodcunque, & qua lacunque flagitium, quam cognitionem, cum qua, & ex vi cuius h neste, prudenter, sapienter agitur, & vitatur quodcunque, dc qualecunque flagitium . Vtrique etenim cognitioni perinde Comune est, & aeque conuenit, Vt in uitet,ad agendum , Utque cum ea agamus. Considera modo ex dictis in nostra quaestione iuxta communem consensum definitionem probabilis cathol corum . Istud probabile ex suo imprimis conceptu generico in
cludit astensum unius partis cum ditansu partis oppositae. Quia probabile subest opinabili tanquam generi suo immediato. Opi
mo autem, relate ad qua opinabile dicituri, definitur iassensu 'nius partis euan formiitne partis opposita . Vnde probabile nostium includit in suo conceptu generico oppositionctu Contradicto riam cum probabili Academico. Deinde probabile nostrum cx suo conceptu differentiali est restrictum ad honestum credi tum tale cum fundamento magni momenti, magni vero tum is positive, tum negatiue, seu & absolute, α comparative. Vnde non porcst inuitare ad agendum quidquam Certo inhonestum 4
Quia opinio probabilis, per quam ipsum agibile denominatur probabile, est assensus conceptus ex moti uorallibili quidem, sed
magni momenti non solum secundum conceptum absolimrm , verum etiam comparatione facta cum motivo partis opposita: Ita videlicet , ut omnibus diligenter, quantum par est, consi deratis, nulla partis oppositae appareat certitudo. inare proba bile nostrum per suam rationem disserentialem opponitur probabili Λcademicorum sicut restrictum, de regulatum laxo,b&ex legi, quae quidum distantia est qualis datur inter hominem pilium , & verum , vel potius qualis inter ebrium, & sobrium. Iuuerit relegere,quae ita pori us dictasunt art. 33.dc 39. de probabili adaequate, & simpliciter tali, & de eo, quod inadequa te tantum, e secundum quid tale est . Quia probabile Academicorum est idem, ac probabile inadaequate, & secundum quid ibi expositum, & coincidit, ut apparet consideranti desinitionem Augustini, cum appetibili proxime, utcunque appetibile sit siue honeste, siue inhoneste, stagitiose, ac nefarie, idque certo, ac I a mani-
83쪽
manifeste. Cuius oppositum conuenit probabili nostro adaequate , di simpliciter tali, ut inibi expositum est. Perge modo identificare haec duo probabilia usque adeo sibi inuicem repugnanistia , & habebis hircocerum. Art. 76. Transeo ad argumenta Augustini, quae retuli art. 7α α dico, ea, si adhibeantur aduersus nostrum probabile , euaderet tam ridicula , ac indigna, quam ridiculam , ac abominabilem, ijsdem argumentis idem Augustinus effecit, ac potius demon strauit doctrinam moralem Academicorum. Proponat iterum Augustinus adolescentem insidiantem pudicitiae uxoris alienae,&quaerat ex me, sicut quaerit ex Marco Tullio, quid dicam. Dico , quod dicit Marcus Tullius, mihi non videri probabile , quod seu intendit,seu agit adolescens. Reponat Augustinus mihi , quod reposuit Tullio,videri tamen probabile ipsi adolescenti, nec ex alieno probabili, sed ex cuiusque proprio agendum csse. Respondeo iam iuxta probabile catholicorum,quod iuxta probabile Academicorum respondere Tullius nequaquam pintuit . Nego adolescenti videri, aut etiam posse videri, id esse probabile. Quia habet certitudinem in contrarium sibi manifestam . Sunt enim illi nota , vel quod perinde est, vincibiliter,&.ancilla te ignorata haec principia, quae insidijs pudicitiae uxoris alienae contradicunt euidenter et Nempe illud uniuersalissimum usurpatum in simili ab ipso Augustino serm. 23. in Psalm. II 8.
Enrrat.in Psalm. 7. lib. a. de serm. Do m. in Monte cap.9.& lib. a. Consess cap. . Guod tibi non vis fieri, ne facias alteri, Et illa duo magis particularia οῦ Non machaberis; Non concupisces Uxorem proximi tui. Quae sunt omnibus certissime nota, Certe a nemine ignorantur in culpabiliter, ut tradit Augustinus in illis locis, & te cnent firmissime aduersari j nostri, ut vidimus supra . Ecce habemus adolescentem euidenter conuictum iuxta nostrum proba-Dile , euidenterque destitutum probabilitate nostra, quo eodem adolescente conuincit euidenter Academicos Augustinus, quia probabile Academicum eripi illi nullo pacto poterat. Vnde quod ad veritatem attinet, licet profecto mihi in uertere iura mentum Augustini, & diccre iuxta probabile catholicorum e
Libet mihi ιleierare per omne diuinum , scire me prorsus, quomodo se pec cauerit , tametsi quisquis id egerit, quod probabile videtur , non peccet.
Quia non probabile, sed temerarium , sed stultum , sed haereticum supinae ignorantiae est credere, quod liceat insidiari pudicitiae uxoris alienae. Multo autem manifestius evanescit,&putidum euadit alterum argumentum de homicidi js, parricidijs,
lacrilegijs, deque conglobato omnium facinorum , & flagitiorum a
84쪽
rum, quae dici, aut cogitari possunt, si similiter dirigatur aduersus probabile catholicorum. Cum enim singula ea flagitia haheant contradicentem sibi certitudinem manifestam euidenti timae rationis naturalis, ac infallibilis authoritatis diuinat ut dictum est, multo clarius collectio eorumdem , & aliorum flaeti-μorum , quae diei, re cogitari possunt, eidem subest certitudinim contrarium. Est igitur plusquam dici , aut cogitari possit ridiculum, quod asseratur homicidia, parricidia, sacrilegia, omniaq uellagitia, & facinora , quae disi, aut cogitari pom ut pa cis verbis apud sapientissimos iudices defendi , & sine peccato committi; Si quisquis id agit, quod non esse peccatum est practice probabile apud catholicos, non peccat ; idest,si is non neccat , qui cum magno fundamento, de absque ulla certitudino an contrarium putat esse licitum, quod agit. Λr - ratio Catili rim, exemplo utitur per opportune
Augustinus , & rem suam promouet fortissime, ea vero admo. uet scopo nostro lucentissimam facem. Oratio est digna auth reluo, oc socus authoris, ijsdcmque auditoribus condecentissimis. Vtrorunque vera effigies .exprimitur a Salustio , ex Quo carptim pauca haec prie notare libet, & expedit . Catilina fuit imgenio malo , prauoque . Huic ad adolescentia bella intestina, eaedes, rapina, dis ordia ciuilis grata fuere, ibique iuuentutem fuam exercuit. Animus audax illi fuit , subdolus, varius, cuiuslibet rei simulator, ae dismin ιator, aliena appetens, sui profusus, ardens in cupiditatibus , satis loquem
irae, sapenitis parum s hinc specialiter sublucet spes probabilis apud
Theologia m orationis ) Vastus animus immoderata, ineredibilia, nimis alta Iemper cupiebat. D tanta, Iamque eorrupta ciuitate Catilina,id quod factu faciItimum erat, omnIum stagitiorum, atque facinorum circum se, tanquam stipatorum cateruas habebat . Nam quicunque impudicas, adulter , ganeo, manu, ventre, pene bona patria dispaverat; quique alienum aes grande coUauerat, quo stagitium, aut facinus redimeret; praeterea om nes undique parricida . sacrilegi, reinvicti iudiciis , aut pro factis iudicium timentes; ad hoc, quos manus , atque lingua periurio, aut ciuili santuine alebat; postremo omnes , quos stagitium, egestas , conscius animas exagita Bat , bi Catilina proximι, familiaresque erant . Iam primum adolescens Catitina multa nefanda stupra fecerat cum Vitalae nobili, eam Sacerdote
Uem , ct alia butissimodi contra ius , fasque. Animus impurus, diis, hominibusque 1 stus, neque vigiliys , neque quietibus fedari poterat, ita conscientia mentem excitam vastabat. Sed iuuentutem , quam, is supra dixi mus , ιllexerat, multis modis mala facinora edocebat. Ex illis testacligna
rores fassios commodare , fidem, fortunas, pericula vilia babere. Post ubicorum Iamma arrue pudorem attriuerat, maiora alia imperabat. Si cau-
85쪽
manifeste. Cuius oppositum conuenit probabili nostro adaequate , & simpliciter tali, ut inibi expositum est. Perge modo identificare haec duo probabilia Vsque adeo sibi inuicem repugnanistia , dc habebis hircocerum. Art. 6. Transeo ad argumenta Augustini, quae retuli art. 7o. 6sidico, ea, si adhibeantur aduersus nostrum probabile, euaderet tam ridicula , ac indigna, quam ridiculam , ac abominabilem, iisdem argumentis idem Augustinus effecit, ac potius demonstrauit doctrinam moralem Academicorum. Proponat iterum Augustinus adolescentem insidiantem pudicitiae uxoris alienae , & quaerat ex me, sicut quaerit ex Marco Tullio, quid dicam. Dico , quod dicit Marcus Tullius , mihi non videri probabile , quod seu intendit,seu agit adolescens. Reponat Augustinus mihi , quod reposuit Tullio,videri tamen probabile ipsi adolescenti, nec ex alieno probabili, sed ex cuiusque proprio agendumscsse. Respondeo iam iuxta probabile catholicorum,quod iuxta probabile Academicorum respondere Tullius nequaquam potuit . Nego adolescenti videri, aut etiam posse videri, id esse probabile. Quia habet certitudinem in contrarium sibi mani-lastam . Sunt enim illi nota , vel quod perinde est, vincibiliter,& aikctate ignorata haec principia, quae insidijs pudicitiae uxoris alienae contradicunt euidenter et Nempe illud uniuersalissimum usurpatum in simili ab ipso Λugustino serm. 23. in Psalm. II 8.
Enrrat.in Psalm. 7. lib. a. de serm. Dom.in Monte cap.9.& lib. a. consess cap. . Guod tibi van vis fieri, ne facias alteri, Et illa duo magis particularia et Non machaberis 3 Non concupisces uxorem proximiris. Quae sunt omnibus certissime nota, Certe a nemine ignorantur in culpabiliter, ut tradit Augustinus in illis locis, & tem cnent firmissime aduersari j nostri, ut vidimus supra . Eccet habe-vius adolescentern euidenter conuictum iuxta nostrum proba-Dile , euidenterque destitutum probabilitate nostra, quo eodem adolescente conuincit euidenter Academicos Augustinus, quia probabile Academicum eripi illi nullo pacto poterat. Vnde quod ad veritatem attinet, licet profecto mihi in uertere iuramentum Augustini, & diccre iuxta probabile catholicorum e
Libet mihi deierare per omne diuinum , scire me prorsus, quomodo se pec cauerit, tamet se quisquis id egerit, quod probabile videtur , non peccet .
Quia non probabile, sed temerarium , sed stultum , sed ha reticum ,& supinae ignorantiae est credere , quod liceat insidiari pudicitiae uxoris alienae. Multo autem inaniὰstius evanescit,&Putidum euadit alterum argumentum de homicidijs, parricidijs,
sacrilegijs, deque conglobato omnium facinorum, & flagitio
86쪽
tum, quae dici, aut cogitari possunt, si similiter dirigatur aduex-sus probabile catholicorum. Cum enim singula ea flagitia haheant contradicentem sibi certitudinem manifestam euidenti simae rationis naturalis, ac infallibilis authoritatis diuinat, ut dictum est, multo clarius collectio eorumdem , & aliorum flagitiorum, quae diei, cic cogitari possunt, eidem subest certitudini in contrarium. Est igitur plusquam dici , aut cogitari possit ridiculum , quod asseratur homicidia, parricidia, sacrilegia, omniaque flagitia, & facinora , quae di i , aut cogitari pol ut pamcis verbis apud sapientissimos iudices defendi , & 1ine peccato committi; Si quisquis id agit, quod non esse peccatum est practice probabile apud catholicos, non peccat; idest,si is non peccat , qui cum magno fundamento, A absque ulla certitudi
in contrarium putat esse licitum, quod agit. Λrt.77. Oratio Catilinae, quo exemplo utitur per opportune Augustinus , & rem suam promouet fortissime, ea vero admouet scopo nostro lucentissimam facem . Oratio est digna auth re suo, & socijs authoris, ijsdcmque auditoribus condecentissimis. Vtrorunque vera effigies .exprimitur a Salustio , ex quo carptim pauca haec praenotare libet, & expedit . Catilina fuit imgenio malo, prauoque . Huic ad adolescentia bella intestina, eaedes, rapina , discordia ciuilis grata fuere, ibique iuuentutem fram exercuit. Animus audax siti fuit, subdolus, varius, cuiuslibet rer simulator, ae di minlator, alieni appetens , sui profusus, ardens in eupiditatibus, satis loquemtiae, sapientia parum s hinc specialiter sublucet spes probabilis apud
Theologum orationis ) Vastus animus immoderata , incredibilia, nimis alta semper cupiebat. In tanta , tamque eorrupta ciuitate Catilina,id quod factu facillimum eras, omnium flagitiorum, atque facinorum circum se, tanquam stipatorum cateruas habebat . Nam quicunque impudicas, adulter , ganeo, manu, ventre, pene bona patria dispaverat; quique alienum aes grande conflauerat, quo flagitium , aut facinus redimeret; praterea omnes undique parricidae, sacrilegi, conuicti iudiciis, aut pro factis iudicium timentes; ad hoc, quos manus , atque lingua periurio, aut ciuili sanguine alebat ri postremo omnes, quos stagitium, egestas , conscius animus exagitabat , hi Catilina proximi, familiaresque erant . Iam primum adolescens Catilina multa nefanda stupra fecerat cum metine nobili, eum Sacerdote
Uesie, ct alia huiusmodi contra ius, sisque. Animus impurus, dijs, hominibusque inmus, neque vigilijs, neque quietibus sedari poterat, ita conscientia mentem excitam vastabat. Sed iuuentutem , quam, Ut supra dixi mus , illexerat, multis modis mala facinora edocebat. Ex illis testes in
tores falsos commodare , fidem, fortunas, pericula vilia habere. Post ubi comm famam, a Ilue pudorem attriuerat, maiora alia imperabat . Si cau-
87쪽
a Deciandi in praesens minus suppetebat, nihilominus insontes, sicuti sontis,
eirc muenire, iugulare. Sciticet ne per otium torpesceret manus, aut aviamus, gratuito potius malus, atque crudelis erat. His amicis , socijsque eon
fisus Catilina m. Art. I. Ex animo, & pro animis tam foeda peltiferarum consuetudinum lue correptis , penitusque corruptis , qualis oratio prodire, qualis ad persuadendum idonea censeri, & esse potue rit ; facile, isc certo praesumitur. Sed nil opus est praesumptione. Oratio ipsa extat apud eundem Salustium, & in ea tota nullum est verbum , nullum vestigium, aut sapor, aut umbra honestatis , sed omnis vi S persuadendi redigitur ad solam utilitatem, delectationem, seu libertatem ex legem , & ad gloriam
vanam. Post maledicentiam enim aduersus dominantes, & inter alia aduersus seueram flagitiorum coercitionem, robur orationis in haec verba contrahitur. in igitur expergiscimini ' En illa, illa, quam sape optastis libertas, praeterea diuiti decussitoris,in oculis sita sunt.
Fortuna ea omnia victoribus praemia posuit. Res , tempus , pericula, ege fas, belli spolia magnifica , magis quam oratio mea vos hortentur . EG,
pericula erant ex legibus ob delicta ante pcrpetrata , egestas ex prodigentia, & vita luxuriose peracta, spolia magnifica dicum tur direptio patriae, quae sunt manifesta ex contextu Salustij.
Honestissima haec oratio tunc tandem persuasir , euicitque intentum , & vim suam exeruit manifestius , cum postulantibus subinde socijs , qua conditio belli foret , qua praemia armis peterent perrexit Catilina polliceri tabulas nouas, proscriptionem locupletum, Mamistratus, Sacerdotia , rapinas, aliaque omnia , qua bellum , atque libido victorum fert; breuiter, & dilucide , ut creditores fraudarentur iuribus suis, spoliarentur iusti etiam omnis genetis honorum possessores, liceret omne nefas.
Art. o. Oratione ista nil potuisse probabiliter persuaderi probabilitate honestatis, claritate ipsa est Uarius . Qua videlicet claritate clarum cst, nil quemquam persuadere de re aliqua poste sub ea ratione formali, sub qua nil de illa dicit, nil considerat.
Siquidem ergo excuentu orationis eius, quatenus de facto parricidium patriae , quo Vno continentur omnia scelera , persuasit, recte colligit Augustinus, Omne scelus esse probabile, &defendi posse,& committi sine peccato iuxta dogma Academicorum ; euidenter concluditur probabile Academicorum non fuiste restrictu in ab probabilitatem honesti , sed prorsus indifferens , iuxta praememoratam ex Augustino definitionem , ad quodcunque, & qualecunque potens nos sine assensione sinuitare ad agendum . 'Verum Academici non solum C s
88쪽
adhibuere, sed nec potuerunt adhibere vllam eiusmodi restrictionem probabilis sui ad honestum. Quibus etenim nil cer-ltum erat, neque hoc utique certum erat, utile patere latius, iquam delectanile, & orum uis, atque utrumque latius, quam honestum ,& magnam inter haec existere differentiam , ac distantiam. Necesse igitur erat , ut probabile Academicorum, id est potens absque ulla assensione inuitare ad agendum, esset pi orsus vagum , ac indifferens ad triplex illud genus bonorum,. utque amplecteretur aequaliter omne appetibile , siue honeste , siue inhoneste appetibile esset, & quidem honestate, ac inhonestate, siue certa , ac indubitata, siue incerta, ct controuersia . Nos autem disputamus de probabili probabilitate honestatis, quod nos inuitare possit ad agendum per assensum , quo probabiliter iudicamus illud este honestum, & certo scimus , non esse certum , quod si r inhonestum . Quod sane probabile, usque adeo non euincit oratio Catilinae, adfuisse in opere, quod persuasit, ut ne quidem illud attigerit. Ex ijs itaque omnibus abunde liquet argumentum ex Academi mo nil ad rem ipsam perti
nere., qua de agitur in praesenti, & aequi uocatione laborare valde crassa , atque differentiam Academicos inter, de nos catholi cos probabilitatum patronos non esse materialem , & penes siniam maiorem , vel minorem extensionem ipsius probabilis, sed csse omnino formalem , & quoad. totum conceptum rCale in Quidditatiuum probabilitatis, & probabilis , solamque hanc vocem probabile esse utrisque communem.
Tres insuper Annotationes circa Academismum
ARt-8P- Duo quaedam alia notanda supersunt circa istud ar
gumentum ex Academismo derivatum. Primum leuioris momenti est, Marinari uni perperam ii, longinquam regionem peregrinatum esse , atque per saecula quam plura, perque ambi gum tenebrosis antiquitatis semitas retrocessisse ad tempus usq; Asiademicorum , quorum nullus iam dia extat codex , Vt argu mentum crueret, quale proposuit. Si enim noluisset nudae huic voci,. probabile, adhaerescere, quod esse turpe,& sapientc indis gnum inculcat Augustinus in illo cap-Iris lib-2- contra Acade micos, sed rem ipsam urgere ea voce significatam, & expressam
definitione Augustini dicentis proba hile esse, quod nos ad agemdam sine assensione potest inuitare. Si, inquam,rem hanc ipsam urgere voluisset, habuisset illam facile obuiam apud peccatores, di im-
89쪽
& improbos quosque homine, qui nullo unquam saeculo deis
fuerunt, nec pauci fuerunt. Iis cnim nunquam defecit, quod. inuitaret ad agendum, & quidem cum assensione, quod magis confert ad paritatem respectu nostri probabilis; cum assensioni vero ita plena, ut & plauderent sibi nequiter agentibus, tanquam prudenter, & optimo consilio agentibus iuxta illud Prou. a. I 4. ut latantur, cum mala fecerint, ct exultant in rebus prisimis, & illuderent timentibus Deum tanquam ineptis, ac in lipientibus, seque ipsos stulte odio habentibus iuxta illud Sap. s. . Nos insensatι υitam illorum aestimabamus insaniam, ct finem illorum sine honore. Detuit autem iis nihilominus probabile simpliciter, & adaequa tu tale , eadem ratione, qua dictum est Academicis demille , & diximus supra aduersus Sinnichium defui ste peccatoribus alijs . QVa nimirum simul cum apparentia inuitante ad eligendum, ac agen dum , quod elegerunt, aca gerunt, adfuit certitudo in contrarium , ad quam quia non attenderunt uti, & quantum par erat, agnoscunt se in fine , & fatentur, ac deplorant insensatos . Sed haec ratio in ijs peccatoribus est manifesta, in Academicis exesa Vctustate, ac tenebrosior, ideoque hi praeelecti sunt ad contentionem a
Art. 8 I. Alterum seria magis animaduersione notandum est quod doctrina Academicorum quoad hanc partem tuit tam stulta , tam foeda, usque adeo perniciosa, ut Augustinus non potuerit sibi in animum inducere Academicos, licet docentes illam pamiam, atque clamantes se eam tenere, & hortantes, ac suadentes, Ut omneS eandem tenerent, tenuita' illam re ipsa, mentemque- doctrinae exterius sonanti conformem habu ille, sed finxit se potius pro temporum Opportunitate, atque aliis tradidit se , quae ipsi falsa reputarent, ad vitanda nimiru maiora incommoda , quae pro ea, quae tunc vigebat, rerum, animorumque uis positi O-
nevitari aliter posse minime sperarcnt. Qua ratione vindicat Augustinus cx professo Philosophos illos a tanta foedissimae sententiae ignominia lib. 3. contra eosdem a cap. i7. ad finem Vsque libri, & tota Epist. 2I quae sic incipit. Academicos ego, ne inter ιο
candam quidem, unquam lacessere auderem , quando enim me non tautorum vιrorum moueret authoritas, visi eos putarem long/ in alia , quam vulgo
creditum est, fuisse sententia. Par autem profecto erat, ut Illultri ilimus Marinarius tantumdem , ut minimum deferret Doctoribus Catholicis vocatis,& induciss a Deo in admirabile lumen suum,
S multis, & p ijs, & sapienti stimis, quantum detulit Augustinus cadem in re Gentilibus unius scholae Philosophis manentibus in umbra mortis, & coeca insidelitate obuolutis.
90쪽
Att.82. Hoc praeterea insinuare iuuat occasione helli Catilinarii. quod in argumento attactum fuit, nos non debere , nec posse cogi ad demonstrandum singillatim ijs omnibus, & singulis. quos Constat retroactis temporibus peccauisse talia, vel talia agendo, aut sic, vel sic agendo, siue in bello, siue in pace,defuisse eatenus probabilitatem sententiae ipsis fauentem. & adfuisse ce titudinem in contrarium; idque duabus inter alia rationibus .
quas etiam superius aduersus Sinnichium subindicaui. Prima est, quia rationes uniuersales, quibus haec controuersia de usu licito opinionis probabilis in utramque partem promouetur.sunt notiores nobis, atque clariores, quam circumstantiae, & rationes differentiales singulorum actuum praeteritorum, & qualitas, at que gradus cognitionis illarum apud operantes. Notiora autem,& clariora, non dcbent subesse minus notis, minusque claris,sca
haec potius par est per illa regulari , nec est honi consilij, ut quod scitur, dimittatur propter id, quod ignoratur; uti soleo in simili suggerere post Augustinum lib.6.muscap. s. paulo post initium,oc alibi ita praecipientem, ad repellendam ineptitudinem non nubiorum si uti uantium circa rationes uniuersales recte concluden
tes , quia nequeunt illas in singulis quibusque particularibus disilarentiis distinctissime percipere, & exponere adaequate, quod est opus I operosissimum intellectus propemodum infiniti. Secunda, & praecipua ratio est, quia propter easdem causas, dc motiva. Propter quas apud nos est certum tales, vcl tales, tali, vel tala tempore peccaui sic, quatcnus tale, vel tale aliquid, vel taliter fi cerunt, nec est apud nos probabile illos eatenus non peccauisse s fuit Pariter certum, aut quod perinde est, debuit esse certum apud illos ipsos peccatores, Bre ut peccarent. si talia, vel taliter facerent, qualia, vel qualiter faciendo peccauerunt, nec fuit probabile apud eosdem , quod possent talia. ves taliter facere sine speccato. Quia rationes, & regulae honcstatis. & inhonestatis sunt semper caedem, aeternae, & invariabiles, nec differentia tem poris praesentis. futuri, aut praeteriti variare quidquam eatenus
potest. Ergo fieri non potest ex natura ipsa rei, ut apud nos sit prorsus improbabile Catilinam,& socios non pcce isse perpetrando patriae parricidium, in quo omnia scelera continentur, renihilominus non fuerit eodem modo, ac sensu improbabit apud ipsos Catilinam, & socios se posse sine peccato idem patriae Parricidium perpetrare, idemque dicitur de similibus. Mitto iasive ponderare circa orationem Catilinae, quod & in alijs sup rius argumentis respective obseruaui uesi quam illa minceret pro