장음표시 사용
331쪽
ars CON F E s s I ONu Μα audimus haec; & intelligimur , & intelligimus. Manifestissima & usitatissima sunt, Jc eadem rursus nimis latent,dc nova est inventio eorum.
x A Udivi a quodam homine docto ,
'ciuod solis ac lunae ac syderum motus, ipsa sint tempora, & non anni. Cur enim non potius omnium corporum motus, sint temporaὶ An vero,si cessarent caeli lumina , & moveretur rota figuli, non esset tempus,quo metiremur eos gyaeos, & diceremus, aut aequalibus morulis agi; aut si alias tardius .alias velocius moveretur, alios magis diuturnos esse: alios minus 3 Aut cum hoc diceremus, non &nos in tempore loqueremuri Aut es ent. in verbis nostris aliae longae syllabae , aliae breves , nisi quis illae longiore rempore sonuissent,istae brevioreὶ Deus, dona hominibus videre in parvo communes notitias rerum , parvarum atque magna-Tum. ea. Sunt &0dera &luminaria caeli in lsignis & in temporibus, de in annis, & in diebus. Sunt vero : sed nec ego dixerim i circuitum illius ligneolae rotae diem esse, enec tamen ideo templi non esse. Ille dixerit. Ego scire cupio vim naturamque temporis , quo metimur corporum mo tus . & dicimus illum motum,verbi gratii , tempore duplo esse diuturniorem
332쪽
LIBER XI. 32squam istum. Nam quaero, quoniam dies dicitur, non tantum morula solis super terram , secundum quod aliud est dies,
aliud nox; sed etiam totus eius circuitus, ab oriente usque ad orientem,secundum quod dicimus, tot dies transierunt. Cum suis enim noctibus dicuntur tot dies, nec extra reputantur spacia noctium. Quoniam ergo dies expletur motu solis atque circuitu , ab oriente usque ad orientem , quaero utrum motus ipse sit dies, an mo-
ra ipsa quanta peragitur, an utrumque. Si enim primum dies esset : dies ergo es.set, etiam si tanto spatio temporis sol cursum illam peregisset , quantum est
horae unius. Si secundum et nec ergo
esset dies . si ab ortu solis usque in ortum alterum , tam brevis mora esset,
quam est horae unius: sed vicies & quater circumiret sol, ut expleret diem . si utrumque , nec ille appellaretur di s o si horae spacio sol totum suum gyrum circumiret ; nec ille, si s le cessiste tantum temporis praeteriret , quanto peragere sol totum ambitum de mane ad mane assolet. 3. Non itaque nunc quaeram, quid sit
illud ,quod vocatur diesὶ sed quid sit tempus quo metientes solis circuitu , dicereis, mus eum dimidio spacio temporis per-
actum minus quam solet; si tanto spacio
temporis peractus esset , quanto pertaguntur horae duodecim .Et utrumq; tempus comparantes diceremus illud sim-
plum hoc duplumietiam si aliquando ille
333쪽
co NpEss Io Nn Μsimplo,aliquando isto duplo,sol ab orie te usque ad orientem circumiret. Nemo ergo mihi dicat cassestium corporum motus esse tempora; quia dicujusdam voto cum sol stetisset, ut victoriosum praelium perageret, sol stabat, sed tempus ibat. Per suum quippe spatium temporis, . quod ei se niceret, illa pugna gesta atque sinita est.Video igitur tempus, quandam esse distensionem. Sed video, an videre mihi videorὶ Tu demonstrabis lux, verb
I TUbes,ut approbem, si quis dicat tem-J pus esse motum corporis 3 Non jubes. Nam corpus nullum nisi in tempore moveri audio. Tu dicis. Ipsum autem
corporis motum, tempus esse non auis dio. Non tu dicis. Cum enim movetur corpus, tempore metior, quamdiu moveatur, ex quo moveri incipit, donec desinat. Et si non vidi,ex quo coepit,& pe severat moveri,ut non videam cum desi- exit, non valeo metiri, his forte ex quo videre incipio, donec desinam. Quod si diu video, tantummodo longum tempus esse renuncio, non autem quantum siit: quia & quantum eum dicimus, colla- tione dicimus; velut tantum hoc quantum illud, aut duplum hoc ad illud, dc siquid aliud isto modo. Si autem notare . Potuerimu lo ψrum se cia, unde & quo veniat
334쪽
veniat corpus, quod movetur: vel partes ejus,si tanquam in torno movetur: possumus dicere ,quanium sit temporis,ex quo ab illo loco , usque ad illum locum, in rus corporis vel partis eius effectus est. a. Cum itaque aliud sit motus corporis,aliud quo metimur,quamdiu st ; quis non sentiat, quid horum potius tempus dicendum sit 3 Nam etsi varie corpus aliquando movetur, aliquando stat; non solum motum ejus, sed etiam statum tempore metimur: & dicimus , tantum stetit, quantum motum est 3 aut duplo
vel triplo stetit, ad id quod motum est , & si quid aliud nostra dimensio sive
eomprehenderit,sive existimaverit,ut dici solet, plus minus. Non est ergo tempus corporis motus.
a NT confiteor tibi s Domine) ignorare δὴ me adhue, quid sit tempus ; & rursus confiteor tibi Domine scire, me in tempore ista dicere, & diu me iam loqui de rempore ; atque idipsum diu,non esse nisi moram temporis. Quomodo igitur hoc sciam , quando quod sit tempus nescio λ An sorte nescio, quemadmodum, dicam, quod scioὶ Hei mihi, qui nescio
saltem quid nesciam.Ecce Deus meus coram te, quia non mentior ; sicut loquor, ita est cor meum. Τυ illuminabis lucernam meam Domine , mur meus illumina tenebras meas.
335쪽
i Nonne ubi constetur anima mea consessione veridica , metiri me
temporaὶ Itane Deus meus metior,& quid i metiar, nescio Z Metior motum corporis lin tempore, item ipsum tempus non me- tior 3 A n vero corporis motum metirer ,
quamdiu sit, & quamdiu hinc illuc per
veniat,nisi tempus in quo movetur, metirer Ipsum ergo tempus unde metior 3 An tempore breviore metimur longius , si ut spacto cubiti spacium transiri 3 Sic eis
nim videmur spacto brevis syllabae metiri lipacium longat syllabae, atque id duplum
dicere.Ita metimur spacia carminum,spa ciis versuum spacia versuum , spaciis
Pedum; & spacia pedum, spaciis syllabarum;& spacia longarum,spaciis brevium: non in paginis ; nam eo Modo loca me- timur, non tempora: sed eum voces pro- nunciando transeunt, & dici mus,longunt carmen est; nam tot versibus contexitui:
longi versus ; nam tot pedibus constant, longi pedes 3 nam tot syllabis tendun- tur. : longa syllaba ; nam dupla est ad
a. Sed neque ita comprehenditur certa mensura temporis:quandoquidem si sui potest , ut ampliori spacio temporis Personet versus brevior, si productius Pronuncietur, quam longior, si corre- Ptius. Ita carmen,ita pes,ita syllaba. Inde
mihi visum est , nihil esse Eliud tempus
336쪽
quam distensionen used ciuilis rei, nescio; et mirum, si non ipsius animi .Quid enim metior, obsecro Deus meus, di duo, aut
indefinite, longius est hoc tempus quam illud; aut etiam desinite, duplum est hoc ad illud 3 Tempus metior, scio. Sed non
metior futurum, quia nondum est. Non metior praesens , quia nullo spacio traditur. Non metior praeteritum , quia jam non est. Quid ergo metior 3 An praete euntia tempora , non praeterita i siqenim dixeram.
TNsiste anime meus, & attende sortis ter. Deus adjutor noster, ipse fecit nos,& non ipsi nos. Attende ubi albescit velitas. Ecce puta, vox corporis incipiesonare, & sonat, di adhuc sonat, & ecce desinit sonare lanaque silentium est, di vox illa praeterita est,& non est jam. Vox furitura erat, antequam sonaret: & non poterat metiri, quia nondum erat; & nunc non potest, quia iam non est. Tunc ergo poterat, cuna sonabat, quia iunc erat quae
metiri posset. Sed di tune non stabat; ibat enim,& praeteribat. An ideo magis poterat 3 Praeteriens igitur tendebatur in aliquod spacium temporis, quo metiti poLset, quoniam Praesens nullum habet spacium. Si ergo tunc poterat,ecceb puta, altera coepit sonare, di adhuc sonat, continnato tenore siue ulla distinctione ue moliamur eam dum sorat. Cum enim sonare cess4-
337쪽
cessaverit,jam praeterita erit, dc non erit, quae possit metiri. a. Metiamur plane,& dicamus,quantast. Sed adhuc lonat, nec metiri potest ,
nisi ab initio sui quo sonare coepit, usque ad finem quo desinit. Ipsum quippe intervallum metimur , ab aliquo inhio us 3 que ad aliquem finem. Quapropter voX, iquae nondum finita est, metiri non po- test,ut dicatur quam longa vel brevis sit: nec dici aut aequalis alicui, aut ad aliquam simpla , vel dupla , vel quid aliud. Cum autem finita fuerit, jam non erit. Quo . pacto igitur metiri poteriti Et metimur tamen tempora , nec ea quae nondum sunt, nec ea quae iam non sunt, nec ea
quae nulla mora egienduntur, nec ea quae terminos non habent. Nec futura ergo, nec praeterita, nec praesentia, nec praete-reuntia tempora metimur , dc metimurultamen tempora. 3. Deus creator omnium , versus iste
octo syllabarum , brevibus & longis alternat syllabis. Quatuor itaque breves: cprima, tertia,quinta, septima,simplae sunt ad quatuor longas , secundam, quartam, sextam, de octavam. Hae singulae ad illas singulas, duplum habent temporis: p nuncio & renuncio ; & ita eit, quantum sentitur sensu manifesto. Quantum sen- fsus manifestus est , brevi syllaba longam metior, eamque habere bis tantum sentio. Sed cum altera post alteram sonat, si prior brevis , longa posterior, quomodo
338쪽
L x n Σ R TI. 33sgae metien s applicabo,ut inveniam, quod bis tantum habeat: quandoquidem longa sonare non incipit, nisi brevis sonare destiterit 3 Ipsam quoque lGngam non praesentem metior , quindo nisi sinitam, non metior. Ejus autem finitio, praeteritio est. Quid ergo est,quod metior ὶ Vbii est, quam metior, brevis i Vbi est longa,
quam metior 3 Ambae sonuerunt, avolaverunt 3 praeterierunt, jam non sunt: dc
ego metior i Fidenterque respondeo , quantum exercitato sensu siditur, illum smplam esse,illam duplam, in stacto scialiteretemporis. Neque hoc possum , nisi quia praeterierunt, Zc finitae sunt. Non ergo ipsas , quae iam non sunt, sed aliquidici memoria rnea metior, quod infixum
manet. In te anime meus tempora m
tior. Noli mihi obstrepere,quod est 3 norat tibi obstrepere turbis. assectionum tuatrum. In te, inquam,tempora metior, aD octionem , quam res praetereuntes in te faciunt, & cum illae praeterierint, manet. ipsam metior prasentem , non eas quae praeterlerilari, ut sieret. Ipsam metior , eum tempora metior. Ergo aut ipsa sunt
tempora, aut non tempora metior.
. Quid cum metimur silentia,& dicia' mus,illud silentium tantum tenuisse tem oris, quantum illa vox tenuit: nonne ogitationem tendimus ad mensuram vocis, quasi sonaret: ut aliquid de intervallis silentiorum, in spacio temporis Ie-n uncia re possimus 3 Nam de voce atque vrecessime, peragimus cogitando car-
339쪽
3 7 6 CONFESSIONUM mina, versus, & quemque sermonem, moti onumque dimensiones quastibet; &de sp aciis temporum , quantum illud ad illud sit, renunciamus, non aliter, ac si ei Tonando diceremus. Si voluerit aliquis edere longiusculam vocem, & constituerit praemeditando quam Ionga futura sit,egit utique iste spacium xemporis in silentio , memoriaeque commenda ias, coepit edere illam vocem, quae sonat, donec ad propositum terminum perducatur. Imo sonuit,& sonabit. Nam quod ejus jam perfectum est,utique sonuit; quod autem re-. stat .sonabit. Atque ita peragitur , dum praesens intentio fu turum in praeteritunx trajicit,diminutione suturi crescente praeterito,donec consumptione futuri sit ti
QEd quomodo minuitur aut consu- Umit ut futurum , quod nondum est 3 Aut quomodo crescit praeterjῖμm , quoa jam non est; nisi quia in animo, qui illud agit,tria suntὶ Nam expectat, dc attendit di meminit 3 ut id quod expectat, Per id quod attendit,transeat in id,quod meminerit. Quis igitur negat futura nondum esse 3 Sed tamen iam est in animo expe Etitio futurorum .Et quis negat praeterita jam non esie 3 Sed tamen adhuc est in aximo memoria praeteritorum. Et quis negat praesens tempus carere spacio, quia:
340쪽
Lr3rR XI. 3 37 attentro , per quam pergat abege , quod aderit. Non igitur longum tempus futurum, quod non est Ssed longum futurum. longa expectatio futuri est. Neque longum praeteritum tempus, quod non est ;Ιed longum praeteritum , longa memoria Prat eriti caea. Dicturus sum canticum,quod novi- Antequam incipiam , in totum expectario mea tenditur: Cum autem coepero , quantum ex illo in praeterhum decerpsero, tantum tenditur in memoria mea, a
que distenditur vita hujus actionis meae iapa emoriam, propter quod dixi, &in exlectationem, propter quod dicturus sum; praesens tamen adest attentio mea , petquam trajici tur, quod erat futurum,ut fiat praeteritum. Quod quanto magis agitur Eci agitur, tanto breviata expectatione prolongatur memoria, donec tota expectatio consumatur , cum tota actio sinita trami serit in memoriam. Et quod in toto canistico, hoc in singulis particulis ejus fit Laique in singulis syllabis ejus ; hoc in aqi
ne longiore, cujus sorte particula est illud ricanticum; P oc in tota vita hominis , qu-sus partes sunt omnes actiones hominis: Hoc in toto saeculo filiorum hominum , cujus partes sunt omnes vitae hominum.
r CEd quoniam melior est mise ficor- 'dia tua su per vitas , ecce distens est vita mea, et me suscedit dextera tua ,