D. Aurelii Augustini Hippon. episcopi Libri 13 confessionum. Ad 3. M.S.S. exemp. emendati. Opera et studio R.P. H. Sommalii e Societate Iesu

41쪽

CAPuT IV.Furtum Mugustini. r Furtum certe punit lex tua Domine, di lex scripta in cordibus hominumquam ne ipsa quidem delet iniquitas. Quis enim fur a quo animo furem pat, tur 3 Nec copiosus adactum inopia. Et ego furtum facere volui, dc feci, nulla com-Pulsus egestate, nec penuria : sed fastidio iustitiae, & sagina iniquitatis. Nam id fu- Tatus sum , quod mihi abundabat, &multo melius. Nec ea re volebam frui quam furto appetebam : sed ipse furio, di peccato. Arbor erat prius in vicinia vineae nostrae pomis onusta , nec forma nec sapore illecebrosis. Ad hanc excutiendam atque asportandam , nequissimi adolescentuli perreximus nocte intempesta, quousque ludum de pestilentiae more in areis produxeramus: & abstulimus in . de onera ingentia non ad nostras epulas, sed vel projicienda porcis,etiamsi aliquid inde comedimus;dum tamen fieret a nobis, quod eo liberet, non quod liceret.

a. Ecce cor meum Deus meus,ecce cor

meum, quod miseratus es in imo abyssi. Dicat tibi nunc ecce cor meum , quid ibi' quaerebat, ut vel essem gratis, malus, de malitiae meae causa nulla esset nisi malitia faeda. Et amavi eam, amavi perire, amavi defectum meum: non illud ,ad quod deficiebam;sed defectum ipsum meum,ama

vi. Turpis anima & dissiliens a firma-

. mento

42쪽

I B E R H. . 3 mento tuo in exterminium: non de decore aliquid, sed dedecus appeteas. C A P u T v.

Neminem pereare sine causa.

a JET enim species est pulchris eor p

cibus, & auro, di argento, & omnibus et ec in contactu carnis, congruentia Valet plurimum : caeterisque sensibus, est a cuique accommodata modificatio corporum. Habet etiam honor temporalis,

dc imperitandi atque superandi potentia

suum decus , unde etiam vindictae avidistas oritur: dc tamen in cuncta haec ad piscenda , non est egrediendum abs te Domine, neque deviandum a lege tua. Et vita, qua hic vivimus, habet illecebram suam propter quendam modum decoris sui, & convenientiam cum his omnibus

infimis pulchris.. a. Amicitia quoque hominum caro nodo dulcis est, propter unitatem de multis animis. Propter universa haec atque hujustia odi, peccatum admittitur: dum imis moderata in ista inclinatione, cum extrema bona sint, meliora dc summa deseruntur , tu Domine Deus noster , de veritas tua, dc lex tua. Habent enim ec hac ima delectationes, sed non sicut Deus meus,

qui fecit omnia , quia in ipso. delectatur iustus, dc ipse est delitiae rectorum corde. Cum itaque de facinore quaeritur , qua causa factum sit,credi non solet, nisi cum

43쪽

η CONF E STIO NuM bonorum, quae infima diximus, esse potuisse apparuerit, aut metus amittendi. Tulelira sunt enim & decora: quanquamprie bonis superioribus & opibus beati. ocis abiecta & iacentia..3. Homicidium fecit. Cur feeit 3 Ad.

amavit ejus conjugem ', aut praedium, sui voluit depra ait , unde viveret, aut timuit ab illo tale aliquid amittere et aut lasus ulcisci se exarui. Num homicidium sine causa faceret, ipso homicidio Helectatus 3 Quis crediderit 3 Nam de denuo dictum est vecordi & nimis crudeli

homine, quodgratuito potius malus atque crudelis erat,praedicta est tamen causa, ne per otium linquit torpescere t manus aut animus. Quare id quoque 3 Curata λ Ut scilicet illa exercitatione scelerum, capta urbe, honores, imperia, divitias assequeretur : di careret e tu legum, di dissicultate rerum , propter inos iam rei familiaris, & conscientiam sce- erum. Nec ipse igitur Catilina amavit facinora su a, sed utique aliud , cuius causa Ala faciebat. CAPuT I v.

Omnia, quae boni specie nos ad vitia invita tin sto Deo esse vera 9 perfecta. r OUid ego miser in te amavi, o fur- tum meum . 5 facinus illud meum

nocturnum sexti decimi anni aetatis me a 3 . Non enim pulchrum eras, cum furtum

44쪽

mus et quoniam creatura tua erant, pul-dherrimo omnium, creator omnium,

Deus bone,Deus summum bonum & b num Uerum meum. Pulchra erant illa poma , sed non ipse .concupivit anima mea miserabilis : Erat enim milii meliorum copia. : illa autem decerpsi, tantum ut furarer.Nam decerpta projeci .epulatus: indes la iniquitate,qua laetabar, fruens. Nam

quid illorum pomorum intravit in

os meum,condimentum ibi facinus erat. Σ. Et nunc Domine Deus meus quaero,

quid me in futuro delectaverit, & ecce species nulla est. Non dico sicut in aquitate atque prudentia, sed neque sicut in mente hominis atque memoria & sensibus Zc vegetante vita.Neque sicut speciosa sunt, ydera dc decora locis suis, 3c teria dc mare plena foetibus,qtii succedunt nascendo decedentibus. Non saltem, ut est quaedam desectiva species bd umbratica vitiis fallentibus.'Nam &.superbia celsitudinem imitatur , cum tu sis unus super omnia Deus excelsus. Et ambitio quid nisi honores quaerit & gloriam , .cum tutis prae cuntiis honorandus unus ec gloriosius in aeternum 3 Et saevitia potestat ritimeri vult, Quis autem timendus, nisi

unus Deu ὶ Cuiu&potestati eripi a subtrahi quid, quando aut ubi,aut quo, vel a quo potest 3Et blanditiae lascivientium a mari volunt:led neq; blandius est aliquid

tua charitate, nec amatur quicquam salu

45쪽

luminosa veritas tua. Et curiositas assectare videtur studium scientiae, cum tu omnia summe noveris.

3. Ignorantia quoque ipsa atque stultitia, simplicitatis & innocentiae nomine tegitur, quia te simplicius quicquam non reperitur. Quid autem te innocentius, quandoquidem opera tua malis inimica sunt 3 Et ignavia , quasi quietem appetit:

quae vero quies certa , praeter Dominum3 Luxuria satietatem atque abundantiam se cupit vocari : tu tamen es plenitudo , & indeficiens copia incorruptibiliss uavitatis. Effusio liberalitatis obtendit, umbram: sed bonorum omnium largitor affluentissimus tu es. Avaritia,multa posisidere vult;& tu possides omnia. Invidentia de excellentia litigat: quid te excellentius; Ira vindictam quaerit : te j iistius quis vindicat 3 Timor insolita & repentina exhorrescit, rebus quae amantur aversantia, dum praecavet securitati: Tibi enim quid insolitum , quid repentinum Aut quis a te separat, quod diligis Aut ubi, nisi apud te, firma securitas 3 . Triti itia, rebus amissis contabescit,

uibus se oblectabat cupiditas: quia itabi nollet, sicut tibi auferri nihil potest.

Ita fornicatur anima cum avertitur abs

te: & quaerit extra te ea , quae pura & liquida non invenit, nisi cum redit ad te. Perverse te imitantur omnes, qui longe se a te faciunt, & extollunt se adversum te. Sed etiam sic te imitando , indicant creatorem te esse omnis natura deo non eger

46쪽

go in illo latio ego dilexi ; & in quo dominum meum vel Ixς 'R ' '' lea

imitatus silm3 An libuit secergem, saltem fallacia , quia potentatu non poteram , ut mancam libertatem capyisuus imita er,faetendo impune quod non liceret, tenebrosa omnipotentiae limiutudine r

colit hac memoria mea a

mim esse sateor: bc quae ' P mala ; de quae te duce non seci. et Ouis est homauum, qui tuam S

47쪽

m. C o N F E s s I ONu Metia suerit misericordia tua, qua donas peccata conversis ad te Qui enim vocatus a te, secutus est vocem tuam; & vita- . vitea quae me de me se recordantem dc fatentem legit et non me derideat ab eo medico aegrum sanari, a quo sibi praestr- tum est , ut non aegrotaret, vel potiris ut minus aegrotaret. Et ideo te tantundem, amo vero amplius diligat; quia per quem me videt tantis peccatorum meorum languoribus exui, per eum se videt tantis Peccatorum languoribus non implicari. CAPuT VIII. λιid amaverit infurto.

do in iis quae nunc recolens erubeia eo ; maxime in illo furto, in quo ipsum 1urtum amavi, nihil aliud ; cum & ipsum esset nihil,& eo ipso ego miseriorὶ Et tamen solus id non fecistem; sic recordor animum tunc meum, solus omnimodora non fecissem. Ergo ibi amavi etiam contortium eorum , cum quibus id feci. Non ergo nihil aliud, quam furtum amavi; imo vero nihil aliud, quia di illud . nihil est. a. Quid est revera Quis est,qui doceat me, nisi qui illuminat cor meum, & discernit umbras ejus 3 Quid est,quod mihi venit in mentem quaerere , dc discutere.& considerare 3 Quia si tune amarem Do-ma illa, quae furatus sum, & eis frui cu perem, possem etiam solus, si satis esset,

48쪽

committere illam iniquitatem, qua pervenirem ad voluptatem meam: nec cun- scicatione consciorum animorum s ac-

Cenderem pruritum cupiditatis meae. Sed quoniam in illis homis voluptas mihi Mon erat, ea erat in ipso facinore , quam faciebat consortium simul peccantium.

C A v v T I X. 'tagiosa res, sodalec mali. z Ovid erat ille affectus animi 3 Certe enim plane turpis erat nimis:& vae mihi crat,qui habebam illum. Sed tamen quod erat Delicta quis intelligit 3 sus erat quasi titillato corde, quod fallebamus eos ,.qui haec a nobis fieri non putabant, & vehementer nolebant. Cur ergo eo me delectabar, quo id non faciebam solus 3 An quia etiam nemo facile solus ridet Nemo quidem facite: sed tam ei; etiam solos & singulos homines , cum a lina nemo prasens est , vincit risus a b quando , si aliquid nimis ridiculum, vel sensibus occurrerit, vel animo. At ego illud solus non sacerem, non facerem omnino solus.

a. Ecce est coram te Deus meus, vivs recordatio animae meae.Solus non facet e

furtum illud, in quo me non libebat id , quod surabar, sed quia furabar; quod me

solum facere prorsas non liberet, nee facerem. o nimis inimica amicitia , sedulo mentis .investigabilis ex ludo de joco

49쪽

tus i nulla lucri mei, nulla ulcistendi Iibidine : sed cum dicitur: Eamus, faciamus, & pudet non esse impudentem. C A P u T X. a ovis exaperit tortuosissimam istam

implicatissimam nodositatem Foeda est , nolo in eam intendere, nolo eam videre. Te volo justitia & innocentia, pulchra dc decora honestis luminibus, & insatiabili satietate. Quies est apud te valde,& vita imperturbabilis. Qui intrat in te, intrat in gaudium domini sui: & non timebit, & habebit se optime in optimo: Defluxi abs te ego, & erravi, Deus meus: niaris devius a stabilitate tua in adolescentia, δι factus sum mihi regio egestatis.

' MBER TERTIUS.

C A P u T I. more, quem venabatur, capitur.

a Carthaginem , & c cumstrepebat me undique sartago flagitiosorum amorum. Nondum amabam, di amari amabam ; & secretib re indigentia, Odeeam me minus indigentem. Quaerebam, quod amarem, amans amari, & 0-deram securitatem , di viam sne musci- i.

In Deo omne bonum

50쪽

tr B E R III. 'pulis. Quoniam fames mihi erat intus ab

interiori cibo,te ipso Deus meus,& ea fame non esuriebam;sed eram sine desiderio alimentorum incorruptibilium , non quia plenus eis eram,sed quo inanior, eo fallidiosior. Et ideo non bene valebar anima mea,& ulcerosa projiciebat se foras miserabiliter, calpi avida contactu sensibilium. Sed si non haberent animam , non utique amarentri. Amare & amari dulce mihi erat magis, si etiam amantia corpore fruere r. z. Venam igitur amicitiae coinquin ham sordibus concupiscentiae , candoremque ejus ol nubilabam de tartaro liubidinis; & tamen foedus atque inhon stus , elefans & urbanus esse gestiebam

abundanti vanitate. Rui etiam in am rem, quo cupiebam capi. Deus meus,lubsericordia mea , quanto felle mihi suavitatem illam , & quam bonus aspersisti quia & amatus sum, & pes veni occulte ad vinculum fruendi,& colligabar laetus

aerumnosis nexibus, ut caederer virgis ferreis ardentibus, eteli, & suspicionum,& timorum , di irariam , atque rixarum. Rapiebant me spectacula theatrica , plona imaginibus miseriarum meaium, α

fomitibus ignis mei. C A P u T II.

Spectacula tragica.r OVid est , quod homo ibi vult dole- ie , cum spectat luctuosi atque