장음표시 사용
101쪽
ME TA PH τε ICAE creatoris summa totestate . . . sectum est z staeria: nisi conditis rebus perpetua ejus provi, dentia adesset, atque ea em υi, qua ab initio constitutae sunt, Semaret, statim is nil tam reciderent; σtque id Scriptura declarat, cum
inquit: Quomodo posset aliquid permanere, nisi tu voluisses λ In artis. I. Omb.
Objici I. Unaquaeque res in existentia semel ae. cepta perseverabit, modo nulla sit ex parte Dei actio qua destruatur; ergo conservatione positiva
Resp. Neg. ant. Creatura enim non minus est a Deo dependens in subsequentibus existentiae momentis, quam in primo; non potest igitur existentiam semel acceptam retinere, nisi Deus velit : atqui in Deo velle & agere, sunt unum &idem; ergo creaturae in existentia permanere nequeunt, sine Dei actione in ipsas jugiter influen- re qua proinde sublata, in nihilum statim rela herentur, ex quo sine divina voluntate nunquam.
- Instab. Creatura, utpote eontingens, ad existendum vel non existendum est indifferens; ergo semel existens, eo ipso perget existere, donec a Deo postriis destruatur. ΘResp. Dist. ant. Creatura est indifferens ad existendum vel non existendum, eo Sensu quod possit existere, vel non existere, Cone. m Sensui quod semel existens, sua virtute ,& citra ullamyei actionem, pergat existere, neg. Itaque creatura est indifferens ad existendum vel non existendum, eo sensu quod possit existe, re vel non existere: non vero quasi semel exi. Stens, ex Sua virtute, & citra ullam Dei actio. nem, pergat existere. Cum φnim nullum ens sit absque sufficienti ratione existere, dari debest hujusmodi ratio, non tantum in primo quo exi-
102쪽
apE IAIII. p ARPL DISS. II. atete incepit momento , sed etiam in secundo , tertio & aliis subseventibus: atqui haec ratio deduisci non potest ex ipsa creaturae natura, quia Semper est contingens ; aliunde ergo repeti non debet , quam ex continua & emcaci creatoris vo
Et vero si creaturae sunt indifferentes ad existendum Vel non existendum: non majorem ad suturam existentiam vim ex se habent, quam ad sui destructionem; tam igitur influxu externo i l ptis opus est, ut Sua in existentia permaneant, , quam ut destruanIur : porro concedunt adversa; rii, creaturaS non posse sine actione divina ex-t nrui; ergo eamdem hanc actionem postulant, i ut in accepta existentia perse erent. Instab. Res in aliquo statu constituta, in eodem permanet, donec ab eo per causam aliquam externam deturbetur. Sic corpus tandiu quiescit, , donec ab altero moveatur; ergo creatura Semei existens non cessabit existere, donec a Deo po-t sitise destruatur. Resp. Dist. ant. Bes in aliquo statu constituta, in eodem permanet, posita Dei eonservatio- . ne; conc. Seposita Dei conservatione, neg. Sen-: sus enim axiomatis est, rem in suo Statu Per-ρ manere propter immutabilitatem divinae volum tatis, quae rem in eodem statu conservat, done occasione causae alicujus externae eum immutet.
Si corpus non desinit quiescere, donec. alterius 'corporis impulsu moveatur; ita etiam servat Ra- nita leges a Deo sancitas: Sed praefatum axioma non intelligendum est, seclusa Dei conservatione. M quippe Sublata, corpus non exiSteret, neci proinde moveretur, aut quiesceret. E cacem emiam potentiam suam, inquit Augustinus, si rebus creatis subtrahar Deus ) nec progredi po-
h terunt. . . . nec 'Oraus in e ρMod creatae' sunt
: aliquatenus permavebunt Lib. 22. de cim. Deis
Objic. a. Opus arte factum, siue artifice sub
103쪽
IGO ME TAP Η Υs r c AE sistit: ergo multo magis opus naturale stare potest citra perpetuum sui ave oris influxum. Resp. Neg. conseq. & parit. Ratio disparitatis est, quia materiam in quam operatur , non est, l' cit artifex; sed eam ab ali' factam certo modo stantum informat. Contra vero Deus materiar &omnium substantiarum causa est effectrix; quae quidem causa postquam dedit esse, seriari non potest, sed jugi influxu conservat quod primum dedit, ut sic testatur Christus Dominus, Pater meus usque modo operatur i s ego operor. Ioan. 5 1 . Nulla. igitur instituenda est comparatio Deum inter & quemlibet artificem, cujus sem. per limitata est potentia. Neque en im sicut stru-Hor aedium, inquit Augustinus, cum fabrica erit
abscedit, atque illo cessante atque abscedente , stat opus ejus s ita mundus vel ictu oculi sim re poterit , si ei Deus regimen sui subtrax
ris . Lib. 4. de Genesi ad Iitteram, cap. II.
Objic. 5. Per creationem res quae non exiStebat, incipit existere; per conServationem vero:res jam existens pergit existere: ergo creatio & conservatio inter se disserunt. BeSp. Dist. conse . . Inter Se disserunt ratione lcreaturae, conc. ratione Dei, neg. ereatio & conservatio discrepant quidem ratione creaturae. Cum enim creatur, nihil Est: dum
autem conservatur , jam e nihilo educta pergit existere; sed minime disterunt ratione Dei; siquidem eadem aut simili actione & voluntate, ut probavimus, Deus creat & conservat. Unde sic habet Μalebranchius: Si te monde subsiste, Hest dono que Disti continue de vovisis que Ie mom lde soli. La conse ation des creatures n' est Mnc, lG Ia part de Dieu , que leur creation continuest.
te dis , la nari ae Dieu qui agit. Car de Ia pari des creatures, ii a paroit de Ia diffδ-
104쪽
VII. Eniret. mgtaph. n. q. ' - Instab. Si creatio & conservatio ratione Dei non differrent, Deus res creatas conServanS, eaS singulis instantibus & nihilo educeret: atqui id absurdum est; ergo, &c. ' - Resp. Neg. maj. Neque enim dicimus creationem & conservationem ex parte Dei non discre-Pare, quia Deus res creatas conservans eas Sin gulis momentis e nihilo extrahit, ita ut creaturarum duratio ex iteratis & repetitis existentiis coa--lescet. Quo pacto enim homo in instanti B. educeretur e nihilo, cum jam existeret in instan- ti Ae sed creationem & conservationem ratione Dei non disterre dicimus, quia eadem voluntas Dei omnipotentissima, quae secit ut res primo existeret, esticit etiam ut res per totum Suae durationis spatium, a Deo constitutum, existat. Uno verbo, Deus vult existentiam continuari,
Et vero creationem &.conservationem. mmde in esse ex parte Dei actionem, quamvis alte- ra substantiam ae nihilo educat, non autem altera, ista comparatione Suaderi poteSti: Nonne eadem est luminis in meos oculos actio in primo& secundo ,nstanti, quamvis in primo tenebras, in quibus versabar, depellat, in secundo autem e tenebris me non liberet, siquidem in eas non re-
cideram λ Sic homo in momento B e nihilo non educitur, utpote qui in momento si jam existebat; sed in nihilum rediisset in istanti B, nisi as suisset vis estieax Dei conservantis.
De proυidentiae Divinae in creaturarum
actiones infiuxu. μὴ I raemonendum statim praecipuam quaestionem . non morari de creaturis corporeis. Bes quippe
105쪽
videtur apud omnes recentiores Philosophos hi consesso posita, Deum esse omnium, qui in eo pcribus seprehenduntur, motuum causam ethcientem; potissimum igitur versatur dilhcultas circa lDei in mentium creaturarum actiones influxum . 'Vix ulla est tota in Philosophia quaratio , 'quae controversiis sit magia obnoxia; qua in pertractanda huncce ordinem i a. ii tuimus: I. notiones quasdam generales pra mittimus, quarum ope soici ius intelligantur ' varie ea de re opinioneS: I. praecipuas illas sententias reseremus : 5. quae nam re iciendi vel admittenda nobis videatur , eΣ
rovidentiae in creaturarum actiones insilixus, appellatur concursus. Quo nomine generatim intelligitur auxilium ; quod una causa praebet alte- sri ad agendum . Auxilium vero duplex distingui- l
tur , naturale .& super naturais ἀ
pernaturale illud est, quod influit in acti nes, quibuS aeternam felicitatem promeremur, aut quae ad eam spectant. Supernaturale dicitur quia non conceditur juxta naturae leges . sed procreatoris arbitrio , & a Mediatoris L C. meritis pendet. Illud auxilii genus vocatur gratia , dei qua disserere Theologorum eSt. , - .
Auxilium naitiolo illud est, quod inservit adsiciendas ordinis naturalis actiones, qualeS Sunt ambulatio, manducatio, M. quae ratione sui lPhilosophis spectantur, & sine ullo ad vitam δ' ternam TeSpectu, quamvis revera , & juxta doctrinam christianam, omnes ad Deum, tanquam finem ultimum, reserendae sint. Dicitur natura ie , quia consertur omnibus , juxta lege& natura-Ies & ordinarias, ab ipso creatore institutas , Praefatum utrumque auxilium externum est , vel internum, Prius est illud, quod extra mentem l
106쪽
nostram posituin est, ut lex, doctrina, miracula. Posterius est illud, quod ad animam usque penetrat, euinque interius & immediate a ficit: tales sund illustratio intellectus, & voluntatis motiones. Auxilium tuternum appellatur vulgo
Concursus dividitur in mediatiam & immediarum . Concursus mediatur est largitio virtutis , seu potentiae ad agendum requisitae. Talis est
libertas, vis intelligendi & volendi a Deo nobis insita. Quo sensu horologii opifex dici potest cum
eo concurrere ad horas indicandas, quia horolotio virtutem dedit horas indicandi. Concursus immodiatus est conjunctio unius causae cum alia, quam inter operandum adjuvat. Ille auteni posterior duplex etiam distinguitur, nempe simu taneus & praevius. 'Concursus simuItaneus est actio unius causae cum alia, suam adjuvando comitatur duntaxat, non praevenit; seu potius est conjunctio virium, quae a duobus causis adhibentur, ad efficiendum aliquid. Hujusmodi est duorum hominum concursus ad Opus sublevandum . .' ConcursuI praeisus , qui speciali nomine dicitur praemotro vel praedeteνminatio, est influxus unius cauSar in aliam, suam non solum adiuvat inter
agendum, sed etiam ad actum impellit & prae-
Ρrae motio vel Mysisa est, vel moraias. Prae motio moralis est incitatio quaedam ad agendum, ei similis qua movere & Impellere sese mutuo Solant homines, nimirum consulendo, adhortando , blandiendo, terrendo, &C. Praemotio pHsica est areo praevia unius cau-Sae , alteram physice & efficienter applicantis adactum. Ita Scnolae Μagister manum discipuli physice praemovet ad scribendum. Praemotio phy- 1ca actum ipsum efficit; moraias vero ad eum eisiciendum tantummodo excitat. Hinc utriusque
107쪽
wq METAPH τ SI :Ρromotio physica genisalis est, vel 'erialis. Generalis est propensio quaedam ab auliore naturae mentibus nostris insita, qua bonum Sive selicitatem nostram prosequimur, & malum fugimus. Prae motio si sica specialis ea est, quae ad unum ae um specialem, potius quam ad alium voluntatem applicat . a .
De praecipuis P Iosophorum circa concursum disinum Sententiis. ' .
randus Theologus scholasticidi, circa annum I 526. factus Episcopus Μeldensis, existimarunt Deum nonnisi mediare cum creaturis agere; quatenuSScilicet expeditam agendi vel non agendi, bene vel male operandi facultatem iis a primo orta concessit, & jugiter conservat: ut actioneS naturae Suae Congruentes pro suo nutu per se exerceant. Unde apud illos Dei concursus a SubStantiarum creatione & conservatione non est dive SUS. In eam sententiam invehuntur ceteri omnes Philosophi, contenduntque , p ter creationem& conservationem, admittendum esse alium influxum, quo Deus cum ipsis creaturis operetur.
Creaturas omnes ηndigere auxilio, sive Concursu Dei immediato & physico, communiS est Sententia; de illius vero concursus natura & Virtute Mon levis est inter Philosophos & Theologos
Μolinae discipuli sentiunt r. divinum Concum
Sum esse tantummodo simultaneum Sive concomitantem; Deumque in actum duntaxat volun-
108쪽
tatis influere, non vero in ipsam voluntatem, quam nec movet, nec determinat, neque ad agendum applicat: sed quo temporis articulo voluntas actum suum elicit, eodem statim praesto est Deus, crui actum illum esticiat; quemadmodum, ut ait latina, duo equi ad trahendam rhedam ita concurrunt, ut neuter in alterum influat, sed ambo conjunctim rem exequantur. Quo posito, Deus & voluntas ereata se habent tanquam duu causae parallelae, eumdem eiectum influxu sibi proprio, nec aliunde accepto, si iuuioperantes.
Statuunt s. divinum concursum generalem esse, vagum & indifferentem ad producendam' hanc vel illam ac us speciem, bonam vel malam, honestam Vel turpem; ita ut penes voluntatem sit eum ad hanc ves illam actionem specialem inflectere , prout ipsi lubet hoc vel illud agere . Sic
inquit Molina, calor solis ex se indisterens eStast procreandum animal, vel plantam, ad effectusque particulares operandos non determinatur, nisi per corpora terrestria, quibus facundi talent, tanquam causa uni Uersalis, impertit. Hoc modo, inquiunt, facile intelligitur humanam libertatem com ursu divino nequaquam offendi, ne Deum peccati auctorem fieri. In tuto quidem est libertas, a se enim sola, non autem a Deo vo Iunias creata determinatur: Deus etiam censeri non potest auctor peccati; ipsius quippe cot cursus ex Se vagus est ac indifferens , neque ac:ui vitioso intervenit, nisi quatenus ad eum Operandum a voluntate creata flectitur.
Theologi qui rigustiniani dici solent, quia
S. Augustini doe rinae adhaerere se profitentur, vulgo docent posse Deum voluntates creatas e ficaciter determinare, illaesa earum libertate, te que reipsa efficere in praesenti naturae laesae Statu quoad omnes & singulos christianae pietatis a cius; sed existimant hujusmodi praeiterm natis nem locum non habuisse , quandiu stetit nat Pu
109쪽
tu admittunt quoad naturalis ordinis actiones , quin etiam a divina sanctita Ie alienum esse puw. Iant , ut voluntates creatas Deus ad opera Vitio. a Physice praernovear Statuunt igitur ad hujusmodi actus non requiri , nisi ancursum ri- multaneum Seu concomitantum , qualis describitur a Molinianis
Thomistae sic dicti quia divum Thomam se ducem sequi gloriantur, docent Deum, tanquam causam primam,. res Omnes a se creatas sigillatim regere, & moderari ; ita ut in earum actus non tantummodo influat, sed causaS omnes Secundas, etiam liberas, physice moveat, determiunet & applicet ad singulos ipsarum actnS, tan quam instrumenta viva & actuosa, quae omnem emcientiam motumque suum ab illo 3ugiter recia Piunt. Censent igitur i. concursum divinum eS-ες praevium, sive quamlibet creaturae determin tionem praecedere, non quidem tempore, Sed natura, ur a unt, & ratione, sicut causa quaelibet uo edictu prior est , & sicut actio moventiS amtecedit motum mobil, impressum; I. ConcurSumes e physicum, id est, effcienter producere quidquid in creaturam actibus inest entia & positivi; d. Specialem , eo sensu quod voluntates cTeatas son SoIum modo quodam generali moveat ad sperῖndum , verum etiam ad spem actu& determinet.
Addunt nihil detrimenti inde pati. liberum arbitrium, quia Deur omnipotens naturarumquφ .con ditor, eo modia unumquodque movet, quem no vii ejus naturae attemperatum; Deum quoqHehac doctrina non fieri auctorem peccati, quia .icyremovet ad illud omne quod in actu vitioso aliquid entis physsci habet, ut formasem Pecca
ti rationem, quae merus est desectus, nec artiu-. τδt nec velit. Denique, juxta Thomistarum Semientiam, creatura non est nisi causa secunda Deo-
110쪽
SPECIALIS, PARSI. DISF. II, Io re modo quo manus discipuli subiicitur manui magistri, per quam ad scribe n m movetur 5e applicatur: in opinione vero concursus simultanel, Deus & creatura due sunt causae parallelae, quarum neutra in alteram influit; sed conjuncis mad ethciendum eumdem actam suam conserunt
Hujusmodi pM motionis necessitatem repetunt Thomisto, tum a supremo quod Deus in creaturas universas habet dominio, tum ex eo quod causae secundae Omnino a prima . dependeant; ideoque illam requiri contendunt ad quoscumque creaturarum actus, sive naturales, sive superruturales, sive natura sit integra, sive corrupta. Hanc appellare solent praemationem Oissicam specialem , aut pssicam prae determinationem , aut simpliciter praemotionem.
Deus imm diate cMm ereaturis concurrit in omnia fus earum a Tomsκr Liberis, nec proinaee tu
el admittendum est concursus Dei immediatus, vel voluntas ut agat, sibi sumait: atqui, posterius diei non potest: voluntas enim creata debet a Deo maxime pendere: atqui ab eo non penderet , si ipsa sibi ad agendam sulticeret. In illa quippe hypothesi voluntas a Deo quidem iccepisset facultatem agendi, sed in ea exercendi nulfo 'modo Penderet . Cum autem ex legitima illius ecem citatione perficiatur homo, sine ullo De: influxu melior evaderet & persee ior : atqui id absurdum est ac impium , ergo voluntas creata, ut agat, sibi non.