장음표시 사용
121쪽
ri 3 ME T AP ΗΥs I e AE Objic. r. Illud rejiciendum est, quod tollit hominis libertatemr atqui praemotio Physica, &c ergo, &c. Resp. Neg. naia. Illud enim libertatein humanam non tollit, quod potentiam agendi vel non agendi minime perimit: atqui praemotio physi- .ca, &c. Ea quippe potentia in homine servatur integra, de qua nihil detrahitur, & cui nihil adjicitur contrarii: atqui praemotio physica r. de
potentia agendi vel non agendi, quae menti inii in est, nihil detrahit . Namque additio unius, scilicet actionis, Non est alterius, nimirum potentiae, diminutio. a. Nihil etiam adjicit, quod DIentiae non agendi adversetur. ΑEho enim . quam operatur praemotio physica, & potentia non agendi, nequaquam Sunt duo contraria; bene vero actus & non aetiis r ergo praemotio physica ad agendum , nullo modo porentiam non agendi labefactat, nec proinde nocet tibertati . Et certe praemotio physica libertatem non tollit, si Deus, cujus voluntas est enicacissima, non solum velit, ut homo agat, sed etiam ut libere agat: atqui Deus non solum vult, &c. 1llius quippe voluntas non effectus substantiam duri- taxat attingit, sed etiam ipsius modum . Illud
autem ratiocinium non tam nostrum est , quam
Doctoris Angelici, qui sic habet: Dicendum quod
εος ipso quod nihiι . voluntati disinae resistit , sequitur quoae non solum fiant ea quae Deus υult
Ferr, sed quod fiant conting nter, id est libere
Simile ratiocinium sic adhibet Bossuete Dieu
122쪽
sion des Moses, ne se contente pas de votilois q. elles aolent en generaI, mais it descende .... is ci
Ex iis patet quantum P sul ille doctissimus
ab eorum mente abfuerit, qui praemotionem phy- . Sicam sibi animo fingunt urinti compedem seg-
ream , qua voluntas captiva constringitur.
Inst. Illud tollit libertatem, cui non. poSSumus reSistere: atqui praemotioni physicae non possumus resistere; ergo, &c. BeSp. Neg. min. Praemotioni physicae resistera Po4Sumus, si ea posita, veram retineamus potemtiam non agendi: atqui posita praemotione, ph Sica , veram , &c. in nobis quippe non Oparatur nisi actionem , nempe consensum & determinationem : atqui actio stare potest cum facultate non agendi; siquidem non opponuntur. Si enim actio es facultas non agendi secum invicem consociari non possent, inde sequeretur in nobis, etiam absque ulla praemotione agentibus , extim
123쪽
guendam esse potentiam non agendi, ac proinde libertatem: atqui id a urdum est , ergo adtio &. Potentia non agendi possunt simul consistere; ergo ex eo quod praemotio physica In nobΙS aditonem essiciat, perperam concluderetur. ab ea, perimi facultptem non agendi, ita ut.IpSi res ,
Stere non possumus. Praeterea quodcumque sit
bonum , ad quod nos Deus praemOVeat, nunquam in hac mortali vita hujusmodi est, ut totum Voluntatis amorem exhauriat. Nihil est enim quod naturale hominis desiderium penitus expleat, Pra ter summi boni possessionem. Inde fit, inquit.. Massoulte, insignis Thomista, uti quodcumque
elegerit voluntas, in quo solum Ieυissimam summi boni partioipationem percipiat, ρIι- .sempers, Optare, ει qu rere, s eligere possit. In S. Thom. Dissert. α Quaest. I. ar. 5. Ergo prae mpiis physica potentiam ad Oppositum non a seri, ac proinde illi resistere posSumus . .
Instab. Posse resistere praemotionI physicae,3 nihil aliud est quam posse eam suo eΠeCIu fraudare et atqui non potest homo praemotionem Pny- Sicam suo eflectu fraudare; ergo nec eI reSIStere. . .: ReSp. Dim. mari. Poste resistere praemotioni physicae . potentia ad actum reducenda, I m, Iiud est quam posse eam effectu: Su' fraudare , .conc. maj. posse. resistere praemotioni Pnysicae , potentia ad actum non reducenda, nihil aliua est, &c. neg maj. dist: simuL consequens .
Porro nunquam futurum est, ut menS eam erixerceat, quam, habet, praemotIOm Physicae reSistendi potentiam. Ea quippe prae moli I. est Γ1rtus, non ut facultatrem reluctandi auferat, Sed ut emcacem non resistendi voluntatem conterat Nec objicias fictitiam esse potentiam, cujuS nullum unquam futurum est exercitium. Numquio vere quisque non potest.Sibi naSum amputare, Oculos ostendere, manus truncare, linguam a
Scindere , e fenestra praecipitem se dare 'atqui tamen nihil horum efficiet, quandiu erit mentis
124쪽
3pΕcMLIS. PARS I. DISy. II. 12 I suχ compos . Nonne pOSt praevisam a Deo actionem libere futuram, poteSi quiSque Oppositam efficere λ.atqui tamen nunquam continget, ut ea facultas .in actum exeat; fictitiain ergo esse poetentiam ex eo male colligeretur , quod nuinquam sit in actum proditura .
Inst. Illud prorsus , absolute impossibile est, quod fieri repugnat: arqui repugnat fieri, ut prae- .l motio physica effectu Suo fraudetur ; ergo illudi prorsus & absolute impossibile est . . Resp. I. Retorqueo argumentum: illud prorat sus & absolute impossibile est, quod fieri repu- gnat: atqui repugnat fieri, ut eventus a Deo praevisus non contingat; ergo illud prorsus & aliat solute impossibile est, ac proinde liberum esse non potest quod fuit Deo praevisum . t IIesp. 2. Dist. maj. Illud prorsus & absolutet impossibile est, quod fieri repugnat, si haec repugnantia mentis electionem non dupponat, concisi, si eam Supponat, neg.
g Porro repugnat quidem praemotionem physicam n suo enectu carere ; sed illa repugnantia liberam voluntatis eleelionem supponit. Ideo enim ab- . surdum est praemotionem physicam suo effectuin esse destitutam, quia mens, inspirante Deo, vult actum ad quem prae movetur exercere, potius quam 'l ab eo abstinere, nec potest idem simul velle & nolle. Hinc patet repugnantiam illam voluntati nullam inserre necessitatem : Siquidem ex liberat illius esectione fluit. Quemadmodum, licet repu-:' gnet me tacere, dum loquor, haec repugnantia, nullam voluntati. meae necessitatem importat, quia sua ni ducit originem ex libera mentis eleias ctione, quae ad loquendum, potius quam ad ta-
τ cendum sese determinavit . . . . .
Inst. Praemotio physica ex natura Sua conne,'st, ctitur cum voluntatis determinatione ergo ita repugnat hominem praemotum non 3 pars , ut illa repugnantia ex libera mentis electimae, non
125쪽
I 21 . MEY a P ΗΥΙ Ι c AE , Besp. Din. ant. Praemotio physica ex natura sna connectitur cum Ooluntatis determinatione Iib ra , conc. cum voluntatis determinatione si In
Ea quidem est praemotionis phySIcae natura , ut cum voluntatis determinatione certam habeat connexionem; sed pariter ad illius naturam pertinet, ut cum voluntatis determinatione libera. sit colligata: Deus enim non decernit tantummo do fieri actum aliquem, sed etiam decernit actum illum fieri libere. Detis quippe, ait S. Thomas,
res moυer recundum quod comperit earum natu
126쪽
Mir venis de Ia m e fource. uid. M. 8. 'O L 2. Praemotio physica voluntatis electio- nem antecedit; ergo tollit libertatem . Resp. Dist. ant. Praemotio physica voluntatis elaetionem antecedit, & Simul & facit, Conc. an-'tecedit simul & non facit, neg. . . Porro voluntatis electionem, & quidquid in ea Iibertatis est efficit praemotis physica, sive actio Dei efficacissima; ut sic docet idem Scriptor peria celebris, cujus auctoritatem & verba frequentius', non allegare non possumus. Loin on puissεὸν Hira quρ r action de meu sur Ia mire, Gi die
ans norro Mota Ia Iiberte meme . Ibid. cap. 8. Praeterea Scriptores Sacri, divino Numine af-
' xi, 'η ψmnium consensu erant liberi, cum sa-
cra volumina conscriberent: atqui tamen , nonnisi praeveniente, inspirante, & movente Spiritu san-2 cto, sanctos codices seripserunt, eaque actio ita .l suu emcax, ut meugnet eos inter scribendum er- rasse, & per vicariam eorum linguam Deus loqui
' i 'u' δ'io Dei, quamvis voluntatis eia
127쪽
lectionem antecedens, quamvis emcacissima, cum humana libertate potest consistere. Instab. Illud antecedit simulque tollit electionem liberam, cujus homo non est dominus: at qui homo praemotionis physicae non est dominus: ergo illa praemotio tollit eleetionem liberam. I esp. Neg. maj. ut enim electionis libertas stet incolumis, necesse non est hominem esse praemolionis divinae dominum, ita ut eam ad suum arbitrium habeat vel non habeat, eamque huc, vel illuc pro suo nutu versatilem flectat: at satis est ut, praesente praemotione,, Vel veram retineat ad oppositum potentiam ; rem vero ita esse , abunde jam ostendimus. Hinc sententiam Thomistarum exponens BOSsuet, ait: Four accorder Ie decret cri
- Iustab. Ibi. fictilia tantum est potentia ubi non adsunt omnia ad' oppositum actum requiSita : atqui in homine praemoto, v. gr. ad diligendum, non adsunt omnia ad Oppositum actum, nempe odium, requisita; ipsi nimirum deest praemotio Physica , sine qua Eeius odii existere non potest: 1gC, praesente praemotione, non relinquitur nisi vana potentiae ad op Si tum umbra. lies p. I. Reuer Deo argumentum. Ibi nonnisi fictilia est potenthi, ubi non adsunt omria ad oppositum actum requisita: atqui, stante concursu
128쪽
pE IAZII . PARS L DIII. II. 12 H-uItaneo, v. g. ad diligendum, non adsunt ommnia ad oppositum actum, nempe odium, requi sita ; deest enim concursus ad odium s ergo stante coneursu simultaneo. fictilia tantum est in homine potentia ad Oppositum. Resp. I. Neg. ma'. Aliud quippe est posse agere , & aliud agere. Ad actum quidem requiritur
praemotio ex parte Dei; sed minime necessAria est ad potentiam agendi: haec enim facultas non oritur a praemotione physica, quae eam in nobis supinponit, & integram relinquit, dum nos ad actum applicat. Namque si possit homo in seipso actic-nem, sive determinationem , cum vera potentia ad oppositum conjungere, id prosecto potest Deus; nisi dicatur hominem esse Deo potentiorem, eumque in seipso posse quidpiam etficere, quod Op . rari Deus non valeat. . Praeterea cum Sennacherib abstulit torminos popuIo m. principes eorum depr datus est , nonne veram habuit potentiam ad oppositum y atqui tamen tunc ipsi adsuit praemotio physica . Nam apud Isaiam sic gloriatur Sennacherib : In Drt
rudine mases meae Dei , m in sapientia mea in-DIIexi, ει asstuti torminos popuIorum, oe prin- Alpes eorum depraedatus si m. Cap. Io. N. 35. Manc autem arrogantiam his veruis retundit Deus: μmquid gloriabitur securis conira eum si Mi Τ
eat in rat aut exaItabiriar serra coutra eum a
quo trahituri Ibid. vers. 35. Haec profecto Verua designant praemotionem. physidam . Si enim Deus moraliter tantum Sennacherib movisset; ergo non Sicut artifex securim aut serram p mc-
. tio igitur physica potentiae ad oppositum actum nihil nocet. . Obj. 5. Illud prorsns rejiciendum eat, quod Deum facit auctorem peccati: arqui praemotio phy ica , &c. ergo , &c. . 'Resp. Neg. min. Si, posita praemotione physica, Deus esset auctor peceati, Vel quia peccatum produceret ut causa efficiens; vel quia peccati cen-
129쪽
I- . ME FAPNτsyeci Meretur reus, ut causa deficiense atqui neutrum dici potest. Non quidem G quia peccatum rati Ne sui, est mera rectitudinis debitae privatio , quae acum non sit effectus aliquis, sed merum nihilum, nullam habere potest causam etfficientem. Peccasum nilia est inquit Augustinus. Tract. I. in
Peccatum , ait S. ThomaS, nilia aliud est, quam
octus humanus matas. . . habet autem actus --antis quod sit malus, ex e quod caret debita commensuratione cum ruuia . I. 2. q. 71. an. 6.
Hanc esse Ρatrum omnium doctrinam sic restatur doctissimus Petavius: Patres ad uno omnes , Graeci Latinique nullo prorsus excepto , pecca rum per se , s ur Loqui amant, formatiter, noπ- misi prisationem boni, ac nisis esse sentiunt A Tom. I'. lib. Io. c. I9. Patrum vestigiis insu stens Bossuet, sie habet : Le mal ne est potae un
ua suistre a falliar, IK chap. 3. Ergo I., PQ Sita praemotione physica ad omnes & singulos M. Ous, Deus non est peccati causa effciens. . I. Nec causa deficiens. Si enim talis seret, maxime quia teneretur per physicam praemotiomem . impedire peccatum, quod removere poteStratqui Deus ad illud non adstringitur; siquidem in . pothesi concursus etiam simultanei, non ave tit mala quae posset depellere; ergo posita prae- motione physica, Deus non est causa peccati sive eniciens, sive deficiens; ergo prae motio physica Deum non constituit auctorem peccati. Instata Ille est auctor peccati, qui voluntatem physice praemoves ad peccatum : atqui ita se ha-ibet Deus, posita praemotione physiost ad omnes& singulos actus; ergo, &c. - ' . - . Resp. I. Retorqueo argumentum: ille est a
Hor peccati, qui ad peccatum cum voluntate com urrit ἱ atqui, posito cone su simula eo , DuuS
130쪽
sPE TAEIδ . PARS L DIN. II. 22 aeum voluntate concurrit ad peccatum ergo iahypothesi etiam concursus simultanei, Deus erit ouctor peccati. ReSy. a. Neg. min. Posita enim praemotione ad omnes & singulos actus, Deus non prae movet ad peccandum, si istud ratione sui non sit actus, εω merum nihilum, sive privatio rectitudinis de-hitae : atqui ex modo dictis, peccatum ratione sui
non est afius, M. ergo, &C. Hinc D. Bossuet ad Thomistarum sententiam alludens sic habet di m petit enteuise , - - om his , par ces principes, re quae meu fait dans Iesmatiυarser actions de is creature. CariIsait totie
Iib. arb. cham D. . Instab. I lle merito censetur praemovere ad peccatum , illiusque auctor esse, qui praemovet Mactum, cui annexa est malitia peccata: atqui Diss praemovet ad actum, cui annexa est malitia peccati : ergo, &C. Resp. I. Retorqueo argumentum ; ille merito censetur concurrere ad peccatum, illiusque auctor esse, qui concurrit ad actum, cui annexa est malitia peccati: atqui, posito solo concursu simu ramo, Deus, &α ergo, M. - Resp. u. Div. maj. Qui praemovet ad actum , eui per se & necessario connexa est malitia peccati; Conc. cui per accidens tantum annexa est malitia peceati; nes. '. Porro actus ad quem praemovet Deus, per a ' citaens tantum, minime vero ex natura sua sibi adjunctam habet malitiam peccati. Eam enim actui in se spectato non esse necessario illigatam adeo verum est, ut eadem actio quae in uno homine.mala est, qui legi sese non consormat, in