장음표시 사용
141쪽
tivitatis ιn custodiam sua Angelum deIegatum .
in cap. ι8. Matth. tom. 4. pag. 85. Angelus in circuitu est' hominis, ait S. Ambrosius, qui praetendit ne quis noceat ei, in PsaIn . 58. N. 52. rom. I. pag. 855. Putemus AngeIos diei , inquit S. Bernardus, qui singuIos singulis lom nisus dati creduntiar. . Lib. 5. de Consid. c. i.
Quaeres io. quid ossicii homiuibus praestent Angeli custodeS. Resp. I. Eos a periculis & malis avertunt , Angelis suis manae it de te, At custodiam te
in omnibus υiis tuis. Paea . 9o. 3 2. Opportuna suggerunt consilia. Blac Deus Μoysi praecipit, ut audiat Angelum, quem ipsi ducem dede-
.rat : Obsyma eum audi Nocem ejus. Exod. x5. 2I. OrationeS nostras, bonaque opera Deo o serunt. Quando orabas eum Laevmis, inquit Tobiae Angelus Raphael, sepeliebas mortusS... ω ego obtuli orationem tuam Domino. Tob. I 2. II. γQuae res I I. quis Sit Angelorum numerus & quo- tuplex ordo. Resp. Innumeros esse IngeIos passim docent sacri Codices: Muia miI tam ministrabant ei, est decies muties centena millia assistebant ei,
Dan. 7. Io. Certos ac diversos esse Angelorum ordines, semper in Ecclesia indubitatum suit. Novem in Scripturis aperte designantur, nempe Graphim , Cherubim , raroni, Dominationes , Virtutes , Potestates , Principatus , Archange io Angeli. Quibusnam vero proprietatibus vel ossiciis discriminentur, tacet Scriptura, & nescire se ingenue fatetur Augustinus: Differre interio aliquid ; indubitata fide teneo ; sed .... quid inteν se differant nescio. Lib. ad Orosium . cap.
142쪽
Cum nihil homini sit propria mente magis
intimum, cur tamen accidit, ut plerisque nihil sit sua mente magis incognitum ' sere omnes modo huc, modo illuc versatili quadam levitate discurrunt . Dum naturae totius investigant opera, animam suam, stupendum illud naturae miraculum, pene obliviscuntur. Extra seipso& evagantur, mentem, cui ceterarum rerum notitiam debent, vix unquam meditantur. Proprium contuitum ita quasi effugit homo, ut pergratum habeat, quidquid eum a semetipso distrahit. Quid utilius tamen, imo quid magis necessarium homini esse potest, quam, cognito rerum Omnium conditore, in seipsum descendere, mentisque naturam proprietates studiosius exquirere, ut ex florata illius excellentia, nihil indecorum, nihil sua dignitate alienum admittat λ quanti momentL sit haec cognitio perspexere ipsimet Pagani. Hinc tanquam oraculum e Caelo delapsum Templi Delphici foribus hanc sententiam aureis litteris insculpserunt: Nosce teipsum. S. Augustinus Deum frequens sic deprecatur: μυerim re, noverim me s nihil igitur Philosopho, &praesertim homine christiano , dignius esse potest, quam diligens mentix suae contemplatio , modo
tamen eam intra vanam sterilemque speculatiomem non contineat, sed a morum vitaeque instia tutionem reserat.
Qudquid de mente humana dicturi sumus, ad quinque capita revocari potest. I. erit de essen. tia ; 2. de origine mentis humanae ; 5. de illius ab omni materia distinctione; c de ejus lacuit tibus ; 5. de ejusdem destinatione .
143쪽
' Cirea mentis hi nar essentiam quatuor e
runt articuli; in prim, quasdam praemittemus nUtiones ad rerum postea discendarum intellige tiam necessarias; in secunda expendemus utrum claram distinctamque habeamus mentis nostrae ideam ; in tertio an mens essent aliter, ac proi de perpetuo cogiter: in quarto quomodo definie da sit, & quodnam primarium illius attributum.
Norioaes praevi .uaeres I. quid nomine mentis humanae it telligatur. Resp. Nomine mentis humanae Intelligunt o mnes subjectum, in quo recipiantur cogitationes nostrae, sive substantiam quae in nobis percipit, judicat, ratiocinatur, bonum amore prosequitur , varias occasiona rerum sensibilium impression experitur, absentia imaginatione quasi de int gro Producit, praeterita recordatur, sutura providet , &e. Manifestum quippe est omnia haec quae in nobis, teste sensu intimo, peraguntur, ad Primcipium aliquod, cujuscumque tandem naturae Sit reserenda esse. Praesenti igitur definitione non tam ipsius rei naturam, quam nominis significa
Q res et. quomodo unicuique nostrum constet propriam mentem existere . Res p. Illud sensus intimi testimonio compe tum osse. Cum enim nihil nullae sint proprietates, & praeterea in nobismetipsis varias deprehem damus affectiones, v. g. perceptiones, νοiationeS,δcaἷutioner, certo colligimul nobis inesse Sub
144쪽
- PPECIMII. PARI In DISS. II. r Istantiam aliquam percipientem , Volentem , sen tientem , quam mentem nuncupamus. Eam ob euasam affirmat Cartesius, notiorem esse mentis nostrae, quam rerum extra nos positarum existentiam, inio & corporis cui nostra conjuncta est anima.
- Quaeres S. quid cogitationis nomine intelligatur. . Resp. Cogitationis nomen latiori Sensu acceptum, omnes designat mentis assectiones & modos, cujuscum ue Sint generis, Scilicet I. perceptiones & cognitiones intellectus, Sive absque Sem .
. sibus,, sive SenSuum ministerio Comparatas; 2.
voluntatis propensiones di determinationes, quibus vel ad bonum in genere, vel ad bona parti-'cularia sertur; S. sensationes Sive impressiones in nobis occasione objectorum externorum excit tas. Nomen cogitationis Strictiori sensu acceptum
significat praesertim cognitiones & perceptiones intellectus. Quaeres 4. quid sit ipsa cogitatio in se considerata, & utrum definiri possit aut debeat. Resp. Idea cogitationis est simplicissima , ac proinde nulla definitione indiget. Cum enim Omnia cogitationis Ope cognoscantur , per seipsam tantum, non per alterum intelligi potest. Cogitationis igitur notio ejus naturae est, ut in aliavideas simpliciores resolvi inequeat: unde Careersius Princip. PLHos. pari. I. N. X. docet tam simplicem esse cogitationis, quam existet tiae .ideam; quam ob causam, licet nomen Cogi laticnis definierit, non tamen censuit rem ipsam esse definiendam.
Qua res b. quotuplex distinguatur cogitationis
Resp. Duplax a Philosophis distinguitur cogitatio, ne lualιs scilicet S. abituatis . . Cogitatio critualis est ea, cujus objectum vel magis vel minus clara distinetaque perceptiore mens apprehendit, eaque rursus cividitur in in ectam & reflexa . Cogitatio nesciatis Hredia
145쪽
M2 - . a P ΒΥ si c AE ea est, cujus conscientiam quidem habemus, sellevissimam, ita ut attentione & reflexione dem cientibus , nullam sui recordationem adjunctam habeat, Tales sunt plurimae cogitationes quas invigiliis , & quandoque in somniis experimur: quarumque minime recordamur, quamvis suerint reipsa menti praesentes; v. gr. qui libri alicujus leuctioni incumbit, non tantum rerum atque Ver- horum , sed etiam singularum litterarum peroriptiones habet claras atque distinctas, cum ne una
quidem littera deficere possit , vel ordine inverso se in oculis exhibere, quin legens hujus vel desectu
vel singularitate commoveatur. Praediistae tamen Cogitationes neque reflexae Sunt, neque sui recordationem excitant, quia summa celeritate sibi
Succedunt, ideoque nullum in mente vestigium relinquunt. Insuper aliis perceptionibus, nempe
rerum atque verborum Superantur ac velut absorbentur. Cogitatio actuaIis reflexa est ea, cujus conscientiam habemus vividiorem, quaeque attentione & reflexione accedentibus, comitem habet sui recordationem. Circa hujus cogitationis naturam nulla est Cartesianos inter & Lochianos dissicultas. i '' . u. Cogitatio labituatis est ea, cujus objectum confuse tantum & obscure a mente percipitur, sed quae ipsi constanter inhaeret , eaque pollSSimum de causa distinauitur a cogitatione directa,
quae fugax & transitoria est. 9uamvis ObSCuriSsImam esse hujusmodi cogitationum naturam confiteamur , eas tamen existere constantibus experimentis , evidentibus ratiociniis, communibus F idei Christianae documentis demonstratur. V. gr. Philosophus altissimo somno dormiens, aut rebus a Philosophia plane diversis intentus, non ideo penitus amittit, cognitiones indefesso labo- Ie , assidua meditatione comparatas ; siquidem eas ad natum sicillime revocat, ubi primum ad Se redigrit. Hujusmodi autem habitus, utpote Spiritales, non in cerebro materiali, sed in ipsa
146쪽
SPEcIALIS. PAR3 II. DISJ. II. 24 mente Sedem habent, quamvis eorum evolutus pendeat a dispositione organorum, tanquam ab
Habitus rursum dividuntur in infusos & aequAsitos ; priores in animam Deus ipse infundit. Τ lis est in homine invictus necessariusque selicitatis amor . Posteriores repetitis in eodem genere actibus comparantur. Hujusmodi est facilitas de rebus geometricis aut philosophicis di
Quae S. 6. utrum dentur cogitationes minime perceptae, Pens s imperceptibus , id est, quae nullum sui sensum intimum pariant. Resp. Non satis inter Cartesianos convenit, utrum dentur cogitationes minime perceptae, id est, quae nullam sui conscientiam generent. Alii partem negantem tuentqr; cujus in . Sententiae gratiam proserunt definitionem a Cartesio traditam, ab aliisque insignioris notae Cartesianis receptam γCogitationis nomine, inquit Cartesius, intelligoiIIa omnia quae nobis eonsetis in nobis fiunt,
quatenus eorum in nobis conscientia ost. Illi itaque Philosophi perceptionis smstim intimum ab attentione & reflexione distinguere solent. Sensu
intimo, inquiunt, mens certior efficitur praesen- rem esse perceptionem: attentione eamdem fixo perSeVerantique contemplatur intuitu: ra xisnδVarias perceptionis partes secum invicem confert, aut perceptionem unam cum aliis comparat. Alii autem Cartesiani contendunt dati cogitationes
minime perceptas; quot enim sunt in mente no-Stra, inquiunt, cognitiones & amores, praesertim λabituales, quorum conscientiam non .habemus Ninc homines saepe ignorant quibus inter agen dum moveantur incitamentis, suibus regantur assectibus; hinc nemo, teste Scriptura, seit utrum amore aut odio dignus sit.
NOS vero controversiam hanc dirimendam non suScipimus, cum praesertim ex utraque parte concedatur , quarumdam cogitationum conscientiam
147쪽
344. . . ME: A PH Υ SI cIS adeo remissam esse ac debilem, ut nullum retro ,estium relinquat.
Utrtim eIaram oe distinctam habemus
Si Philosophis quibugdam recentioribus, inter
eos praesertim qui Lockii partes sequuntur: fidem habeamus, plurimas quidem, experientia duce , mentis nostrae facultates novimus v. g. Percipiemia , judicandi, volendi, sentiendi: verum in quo constituta sit ipsius natura penitus nos latet ; nullam enim, inquiunt, spirituum in genere, ac pro-Lnde mentis nostrae, quatenus est spirituS , claram & distinctam habemus ideam. Ad sententiam illam ex aliqua Saltem Parte. Eccedit Μalebranchius, qui in eximio de inquisitione veritatis opere, aliisque passim contendit mentem nostram per sensum intimum, minime vero per ideam claram atque distinctam , nobis innoteScere. Dixi ex aliqua saltem parte; latetur enim Auctor celeberrimus, imo desertis verbis asserit ineque Spirituum in genere, neque spiritus increati ignotam esse naturam, quam juxta ipsum, in solo Deo , quemadmodum & ceteras veritateS, Contemplamus. Hinc absque dubitatione pronum liat mentem humanam essentialiter, ac proinde Perpetuo, cogitare; quod quidem Lochiant m
148쪽
Garam atque distinctam mentis nostrae ideam habemus . .
: Ex cognitione plurimar&m mentisprpprietat&m .
Illud a nobis per ideam claram 'itque distinctam , licet imperfectam , percipitur, culuS plu-
Timas novimus proprietates quas a se invicem accurate secernimus : atqui mentis nostiae plurimas, &c. i. Quidem multas novimus mentis proprietates; quis enim ignorat mentem humanam esse pr0yriae . existentiae consciam ; bonum in genere , Seu felicitatem necessario, bona particularia libero . more prosequi, vim habere percipiendi, Judicandi, ratiocinandi. eligendi, iri seipsam& in ideas suas sese reflectendi; eam praeterita recordari, sutura providere, praesentium anteceS-siones & consecutiones compleEli λ porro istae nimae rationalis dotes non minus facile intellignimetur, quam extensio, quam divisibilitas, figura, mobilitas, ceteraeque materiae proprietates. Enimvero . quaecumque in mente nostra deprehendimus, revocari possu ut ad cognitionem & amorem, quae totidem sunt cogitationis Species. Non solum autem ideam cogitationis habemus, sed etiam hujus bdeae tanta est simplicitas, ut in oJias simpliciores resolvi non possit. Si enim togitationis definitionem 'quaeras , aliam cogitationem
quaeris , quae & ipsa definitione indigebit 3 er o
vel admittendus est progressus sine Diae , vel in ipsa cogitationis notione consistendum est, utpote ad quam omnes aliae revocantur ; ergo I. plurimas novimus mentis nostrae proprietates. u. Illas proprietates a se invicem accurate di-
149쪽
44s i N E T AP u Υ S I c Ar . . istinguimus: V. gr. nemo est qui non facile secernat amorem ab odio, ideam a judicio, judicium a ratiocinatione; nemo qui non sentiat simul &percipiat, mentem suam in quibusdam activam iesse: in aliis mere passivum. Exempli causa, smens noStra mere passiva est, quando impressiones sensibiles experitur, quia tunc rerum extra se positarum imasinibus, etiam nolens afficitur; activa est, cum in Suas ideas sese replicat, cum judicat, ratiocinatur; haec enim omnia quamdam arguunt ex parte meritiS comparationem; comparare autem ideas ante receptas, quid aliud est' squam agere λ ergo Δ. varias mentis proprietates accurate secernimuς, aliunde easdem novimus ;ergo claram & distinctam, licet imperfectam, habemus mentis nostrae ideam . . .
Ex άistinctione mentis corporis quam -
- / sarii nolis cum agnoscunt.
518ntem nostram a qualibet materia ero
ii aliter distingui, v. g. a corpore cui conjuncta est, ab aliisque ambientibus, in hac secunda Pne malologiae parte demonstrabimus , ipsique.conis tentur adversarii. Jam vero quo jure pronunti mus mentem nostram essentiaIiter a qualibet m teria discrepare.,. nisi collatis secum invicem mem1is & materiae ideis, clare percipiamus alteram cum altera consociari non posse λ Hoc principio i retus sic ratiocinatur D. Du Marsalla, quem ni- imiae erga Cartesianam doctrinam reverentiae n. lmo suspicatus fuerit: Un Bre est distin e d3 un iautre Dre, quand r iae que i ai de ι un eis sae erante de colle. que i m de V auιre, Ο -r itout Ioraque V une est incomparabis avo o P παθtre... Or r MD qtio nous aυons de r Mendue rem sermo P irio de plurisiars partios de Longuaeuo
150쪽
Nonne manifestum est ex ista demonstratione, nonne Auctor laudatus in conclusione disertis verbis asserit nobis inesse .mentis , quemadmodum &corporis . ideam ρ ergo cum adversarii concedant mentis a corpore distiactionem, posse philosophica ratione demonstrari. lateantur necesse est inesse nobis claram atque distinctam propriae men-
m Scientiis, quae de mense fumana dise
Si Matura mentis, aut saltem proprietates ad ipsius naturam pertinentes nos penitus lateant, quam in s nem Galectici tam multa praecipiunt de cogitationibus ad veritatem dirigendis cur Metapnysici tantam curam impendunt in notione mentis eviavenda ρ cur rerum moralium & poli- scarum inquisitores, vel maxime reconditos pectoris humani sinus tam diligenter invextigant haec enim omnia scientiarum genera nullo fundamento Mituntur. Nisi quasdam noverimus mentis proprietates. de quibus aliquid certi demonstrare