장음표시 사용
171쪽
. I 68 . ME T A P H Υs I CAEidem: quam assertionem illustrarunt ista D. Bos-suet verba: Quand on se trompe, ς' est qu'on n'' appersoli pas e D faux , qui n'esr rien M sol, n est ni appersu , . ni inrelligiMe. Le υrat , e' est .ee qui est s D Dux , io' est re qui U' est par. De Ia cinnoissance de Dim S de sol meme, page m. Ceterum , Sive cogitatio censeatur ptimari une mentis attributum, sive non, persuasum haberi potest ideam cogitationis ab idea . mentis sejungi non posse, ac proinde mentem humanam recte definiri substantiam rationalem, Sive Cogitationis principem, regendo corpori accommodatam. Res enim aliqua definiri potest, Sin minus peressentiam, saltem ope earum Proprietatum, quae ad ipsius naturam Pertinent . . CAPUT ' II.
De Origrae mentis humanae. Circa mentis originem variae prodierunt opiniones. I. Platoni ei finsebant animas, vel ab ipso mundi hxordio fuisse simul creatas, deinde lapsu temporum in corpora immissas, propter delicta quae commiserant. Ad eam opinionem accedunt multi, qui creatas ab initio mentes, pro Dei libito, & citra praevium peccatum, in corpora successλe detrudi arbitrantur. H . a. Pythasorici censent animas ab initio factas 'suiSSe., totidemque in corpora immissas . Dum Vero corpora alia intereant, dum alia nascuntur, mentes ex aliis in alia commeact. Conditionem 'vel meliorem, vel deteriorem obtinent, prout in corpore ex quo solvuntur bene vel male vixerint. Haec animarum e corporibus in corpora migratio perpetua , vocatur merempycosis . 5. Leibnitatus cum aliis nonnullis existimat Omnes hominum hientes, jam a mundi constitu
172쪽
spEcIIIIae. PARδ rL DΙys. Ir. 16' bus conjunctas. Ubi lapsu temporum evolvitur cujusvis corporis germen, varias incipit mens assectiones exeeriri, dum antea sopore altissimo veluti constricta erat. Iuxta LeibnitZium, & germen corporum omnium, & Singulorum animae in Adamo continebantur. 4. Ex Paganis multi opinabantur animam nostram quamdam esse particulam ex substantia divina decerptam. Inter Christianos ipsos exstitere nonnulli hujus absurditatis defensores. 5. Alii excogitarunt animam quamdam per mumdum universum diffusam, quae ipsi motum & vi-' tam impertiret . Animae autem hujus mundanae particulam esse mentem nostram finxerunt. 6. Docuerunt nonnulli animam humanam oriri ex traduce, id est, mentem filiorum traducia mentibus parentum, eodem sere modo quo Gliorum corpora a parentum corporibus propagantur . Quod illustrabant exemplo secis, cujus lumine lumen aliud accenditur, sine ullo prioris detrimento. Hanc opinionem adversus Pelagianos adhibuit Ausustinus , ut peccati originalis in omnes Adami posteros difffusionem facilius explicaret; sed deinde ab ea, tanquam salsa, recessit. 7. Ceteri omnes consentiunt animas humanas a Deo creari, & in singulis corporibus infundi, statim atque suis organis instructa sunt; quod, juxta communem sententiam, contingit 4o. , post conceptum foetum, diebus. .
Anima lumana nec divinae substantia, nec animae cujusdam m&ndanae particula eo, nec Oritur ex traduce.
Prob. r.pars. Substan. iam divinam omnino simplicem esse demonstravimus: atqui talis non foret in hypothesi quam refellimus; tot enim consta-
173쪽
etet partibus distinctis & dividuis, quot sunt, vel
esse possunt spiritus creati. Praeterea quomodo tot tenebris obsita , tot mutationibus obnoxia , tot maculis contaminata mens esse potest, quae caelestis est ac divina quomodo tot malis comflictatur, quae ab ipso felicitatis sente decerpta est quomodo inanibus votis toties deluditur, quae portio est entis Supremi, cui soli gloria &potestas Τ Dei notionem prosecto evertunt, qui
Prob. I. Pars. Quia ridiculum est figmentum anima illa generalis, qua mundus dicitur insommatus ; ex qua distractae & avulsae dicuntiar memtes humanae. Num corporea, num spiritualis so-ret ea mens universalis, per totum orbem diffvsa Si corporea , eiusdem naturae erit mens humana ; quod postea confutabimus. Si vero spiritalis quomodo dividitur, discerpitur, dilacer tur Ergo anima haec humana, vlix inanis est, quam excogitarunt Veteres Philosophi, ut suam obtegerent ignorantiam. Prob. 5. pars. Propagatio ex traduce plures exigit partes, quarum aliae traducantur, aliis remanentibus: atqui mentem humanam partium omnino expertem esse, mox probabimus. Et ee te quo pacto ex substantia animae Parentum proin Pagari mens humana potuisset ρ numquid tota parentum anima in filios transiisset y ergo anima penitus Orbarentur parentes, nec plures generarent filios mente insormatos. Numquid pars animae parentum in filios permeasset ρ ergo mens humana dividi posset & distrahi, ac proinde foret
corporeae quod absurόissimum esSe ostendimus.
mentes humame ante corpora non 'existere.
Prob. Si mentes ante corpora existerent, vel quia per mete v sim in varia corpora tran
174쪽
δ FcIALII . PARS IL Drsα II. I I 'migrarent ; vel quia ab initio creatae, in corpora deinde immitterentur, sive Propter quaedam peccata, sive ex mero Dei placito; vel tandem quia primigeniis vorporum germinibus conjune is suis- .sent: atqui nihil horum credibile est. Dicendum enim foret mentes illas jam a longo tempore creatas , aut tempore quodam & inertia fuisse constrictas, aut plurima. exercuisse iunctiones &operationes, quarum nulla deinde Superesset recordatio: utrumque vero prorsus incredibile est.
Spiritus humanus eunc creatur, cum corpus, cui Aestinatur, suis Organis satis Astractum est.
Prob. Itiae est mentis destinatio, ut corpus humanum informet, ipsique arctissime jungatur ;rationi proinde consentaneum videtur, animam non prius creari, quam inter eam & corpus mutuum existere possit Commercium; illud autem ab organis corporeis pendet. Rationi accedit auctoritas Ecclesiae, quae in Concilio generali viennensi congregata definivit, animas eodem instanti a Deo procreari, quo nostris iunguntur corporibus . Unde natum est effatum illud theologicum:
mens creando infunditur, infandenda creatur.
De Mentis Mumanae a materia distinctione. Inter veteres Philosophos exstitere plurimi, qui mentem humanam esse corpoream docuerint. Eam scilicet sibi fingebant veluti corpus aliquod
175쪽
I7a MET AP H Υ S I E liquid ex quatuor elementis quasi mistum, & suis blimiori quodam modo compositum. Inter recentiores vero, alii mentis a .corpore distinctionem aperte impugnarunt, ut meditus La -- iris, qui hominem meram eSSe machinam contendit ; alii vero eamdem veritatem quasi per cuniculos adoriuntur, modo insidiosis interrogationibus , modo conjecturis dubiisque propositis; nunc conqueruntur omnipotentiam divinam a
gustioribus circumscribi limitibus ; nunc in re adeo seria jocis & salibus, non semper atticis, indulgent. A posteriori illa Μaterialistarum secta non satis recessit Lockius, Philosophus Anglus, in eo capite, sicut in aliis pluribus, audacior . In opere enim cui titulus; Essai philosoplique concernant e entendement humata, profitetur nescire Se , Saltem revelatione semota, an- non Deus cuidam portioni materiae, certo modo dispositae, indiderit cogitandi lacultatem. Contra exitialem hanc pestem miserrimis hisce temporibus latius grassantem, sit '
cipium cogitans necessario est simplex; siquidem cogitatio non potest in Subjecto composito inesse. Ad illud enim requireretur, ut Vel tota cogitatio existeret in singulis subjeAi compositi partibus, vel ut in una ejuSdem parte una pars cO-gitationis, & in altera subjecti parte altera pars cogitationis resideret, vel denique .ut tota aliquam tantum subjecti Partem afficeret: atqui nihil horum dici potest . . I. Quidem cogitatio tota esse nequit in subje
176쪽
sPΕcIAZIs. PARI II. DIN. II. I 3cti cogitantis partibus singulis; alioqui multiplex esset cogitatio, dum unica supponitur, multiple que principium.cogitans. Sic cum dubito, toti- dem essent dubitationes, totidemque principia dubitantio quot sunt partes in.principio meo cogitante: atqui id absurdum est ergo I. cogitatio tota esse non potest in singulis suriecti compositi partibum. I. Nec dici potest in una parte sub)ecti compositi esse unam cogitationis partem, & alteram in altera; tum quia cogitatio nullas habet pamtes, sed vel tota, vel nulla est; tum quia nulla pars principii cogitantis esset conscia totius cogitationis; nulla integrum objeetium, triangulum , v. g. Perciperet; ergo 2. &c. I. Ridicule prorsus diceretur totam cogitatio nem in aliqua tantum parte su ecti compositi residere. Cur euim pars aliqua cogitaret, potiusquam altera ρ Undenam singulare illud privilegium habuisset y ergo dici non potest totam cogitationem in aliqua duntaxat o ecti compositi parte existere; ergo cogitatio non potest in subrecto composito recipi; ergo principium an nobis cogiatans, sive mens humana est necessario simplex.
Principium in homine cogitans facultatem haber judicandi; ergo est simplex. Iudicium enim
fit pronuntiando unam ideam. cum alia conveni re, vel repugnare. Ad iudicandum proinde necesse est ut duae simul habeantur ideae. Ad pronuntiandum v. g. circulum non esse quadratum,
requiritur ut principium in homine cogitans , ideas circuli & quadrati simul habeat, & utriusque conscium sit; aIioquin eas inter se comparare non posset, nec iudicare unam cum altera
non convenire; atqui si principium in homine cogit8ns , corporeum sit & extensum, non poterirutriusque illius ideae fieri conscium. Tunc enim
177쪽
174 META PHYSIeciae unam ipsius partem idea cireuli, re alturam idea quadrati partem assiciat, & neutra pars, utpote quae ab altera distinsuitur utriusque ideae simul erit conscia. Duae scilicet illae partes principii in
homine cogitantis , se haberent ut duae animae a se invicem distinctae, quarum unam idea circuli,& alteram idea quadrati afficeret: atqui tunc neutra anima esset utriusque ideae simul conscia , ergo pariter neutra pars principii in homine cogitantis foret simul conscia ideae circuli, & ideae quadrati; ergo principium in homine cogitans non
posset alteram cum altera conferre, nec proinde judicare unam cum altera non convenire : quod ab experientia quotidiana prorsus alienum est; ergo ex judicandi iacultate manifestum est, principium in homine cogitans esse omnino Simplo, nec constare partibus a se. insicem distinetis. Praeterea qui multou experitur sensus; v. gri
qui ccncentum audit, & stinui hortum videt v riis florum coIoribus dixtinctum , judicare potest
an Vocum concordia, an diversis florum coloriabus magis delecterur: atqui id contingere nequit in sententia Materialistarum- Pars enim animae quae Symphoniae permulcetur, prorsus distincta est a parte, quae vario florum spectaculo recreatur siquidem materiae pars quaelibet ab alia pror-Sus distinguitur; non potest igitur anima diversos illos sensus secum invicem comparare, & in uno quasi puncto colligere, nec proinde judicare uter sit jucundior. Quam autem illud a veritate abhorreat, nemo est qui sensu intimo non deprehendat. .
Argumentum illud tanti roboris ies et Baylio visum est, ut dicere non dubitaverit: on post
dire que certe pretive est unct Emonstration aussi
178쪽
Principium in homine cogitans, liberum est, suorumque iactuum dominus: unusquisaue enim ibi intime conscius est, se pro suo arbitrio agere, Vel non agere: atqui principium ejusmodi spiritale est, ab omnique corporea faece Segregatum. Nemo quippe sanus dixerit corpus esse liberum , sui morumque motuum dominum. Si enim hac dote polIeret, pro suo nutu, vique propria posset sibi motum dare, vel datum Sistere, vel alio detorquere & flectere: atqui nihil horum posse corpus, SiVe materiam, constans probat experientia; ergo principium in homine cogitans& liberum, a corpore, sive materia, prorsus distinguitur. -
Certum. est ab omnibusque conceSSum, men- Iem humanam, Saecula temporaque Omnia recordando quasi recordare, & in elapsas jamdiu aetates excurrere, secta praeterita intueri, generalia scientiarum principia. , & veritates a sensibus re motissimas cognoscere: atqui nihil simile convenit materiae, quantumvis subtilissima fingatur,& quocumque motu donetur et materia enim &motus in ea tantum pomunt agere, quae praesentia sunt & sensibilia; in res autem praeteriis ras, & supra sensus positas, nihil omnino valent ; ergo mens humana prorsus a materia qualibet secernitur is
G Iuibus meebanteis depromptum.
Si principium in homine cositans esset corporeum , tunc cogitationes, deliberationes, deter-
179쪽
METAν BY s IcAE minationes nihil aliud essent, quam motuS mechanici , vel ipsorum effectus necessarii: atqui tamen id absurdum est. In mechanicis enim instar
axiomaiis est, inter effectus eorumque. causaS Sem-Per accuratam esse proportionem: atqui princirium illud ab omnibus concessum, locum non abet in nostris cogitationibus, deliberationibusti determinationibus. Quod ut manifestum sit, audiatur 'ir clarissimus D. de Fontanelle, quem ita loquentem inducit D. Bouillh in sermone de, libertate actionum humanarum. On sait que dans r action des forces m clani-ques, ι' esset se proportionne Dufoura exactement
res, est principe H a plus lisu. ne bouis , par
180쪽
Ex tinguarum 2 atiorum quibus exprimuntur cogitationes signorum iuventione.
Experientia constat posse homines quibusdam vocibus, aliisve signis ex se arbitrariis quasdam
cogitationes adiungerer atqui Solus materiae motus id efficere non potest: proferatur enim vox aliqua coram plurimis diversarum regionum hο-miuibus, eadem erit apud omnes soni articulati impressio; cum autem a libera hominum voluntate pendeat illius significatio, , eam tantum intelligunt qui linguam ad quam ea. Vox pertinet, vel magistrorum documentis, vel naturali parenim amitatione didicerint, aut saltem quibus explicata suerit hujus vocabuli significatio: uno verbo, idem sonus omnium aures seriet, non omnium rationem illustrabit: confitendum est iFitur mentem humanam in statuenda vocum Significati esne id efficere, quod p stare nequit Solus materiae motus; ergo mens humana est ab omni materia necessario distincta. . Somuntur objecta . . Obiic. I. Anima vices omnes corporis experitur. Cum eo crescit, adolescit, seneScit, roboratur , infirmatur; a statu corporis pendent in genium, memoria & rationis usus: atqui laec Omnia demonstrant animam & corpus rem unam eamdemque esse; ergo, &C.
ReSp. Νeg. min. Ex iis quae objiciuntur hoc unum inferri potest, nempe Deum inter aniniam& corpus humanum artassimam instituisse com