장음표시 사용
201쪽
Istam de natura idearum controversiam: des nire arduum est. Utraque opinio magni se no minis unibra tuetur; utramque graves in diffsustates incurrit. suam Μalebranchius, sin m Ar 'naldus totis . humani ingenii viribus defendit. Dii
colluctati sunt nobiles illi pugilles. Hinc di indi
plura edita sunt volumina; responsum est utrinque iterum atque iterum, & adhuc sub judiceli est. Quis enim ingeniosa haec Fontenellii ver
202쪽
. - De eausa esseiente idearum
ii Quaestionem hanc solvet sequens
et Deus solus est idearum nostr et rum causa efficiens, vel corpora, Vel mens no-ii Stra: atqui duo posteriora dici neve unt. Noni quidem I., tum quiae corpora ex Se inertia Sunt, & otiosa ; tum quia ideae nostrae sunt spiritales, i a materia plane diversae , naturaeque multo per ' sectioris & excellentioris: atqui magis persectumi prodire non potest a minus perfecto, tanquam a ' .a causa emciente ; siquidem hu)usmodi causa suunt, i effectum continere debet ; ergo I. corpora non F POSSunt esse idearum nostrarum causae essicien-ὲ res ; 2. nec mens nostra vel enim mens objecta'ν cognoscit, vel non: si prius jam objectorum ι dea non est amplius fingenda; ideo quippe fingitur , ut rerum habeatur notitia ue si posterius, id est, si mens ob)ec ta nondum noverit, eorum i- 'deam non magis potest ethgere, quam pictorii. lius hominis ima inem coloribus exprimere Spe- , ciem & formam ignorat. Quemadmodum enim, voluntas non potest rem ignotam amore prosel, qui ; ita nequit intellectus sibi illius objecti ideams formareo cujus nullam habet cognitionesti; ergo, ideae nostrae neque a corporibus, neque a mentes, nostra esticiunturh superest igitur, ut a solo Deo tanquam a causa efficiente, oriantur, Qui HIu-
minat Onnnem Aominem venientem in hunc mun- '
203쪽
Ergo unm est magister Deus, qui docet Bom nem sententiam. psal . ciue. io. Nequicquam doctissimorum hominum a cumentist aureS NO-Strae perSonarent, Vanus esset ac sterilis verboram Strepitus , nisi Deus mentem interius illustr ret , & veritatis notitia imbueret. Notite putare , inquit Augustinus, hominem. aliquid Macerras ἡominee admonere possumus per strepitum UO- eis nostrae s si non sit intus qui doceat, inanis 3 atropicua noster . In Lan. 3MλMntur obiecta.
Objic. v. Dantur ideae factitiae; ergo mens alia quas saltem ideas efficit. - BeSp. 5 . conseq. Idea enim factitia dicitudea, quae emugitur ex aliis ideis in mente jam existentibus; talis est idea montis marmorei, quae componitur ex idea montis, & idea marmoris .. Porro hujusmodi ideas Deus producit occation vel nostrae voluntatis, vel commotionis in cere-hro sectae ; in eas vero mens non influit, tanquam
Objic. a. Illud a mente nostra producitur, quos fit ad voluntatis nutum & arbitrium: atqui, multae ideae ad voluntatis nostrae arbitrium praesto sunt. Si enim velim de circulo, triangulo, quadrato, &c. cogitare, statim ideae circuli, tria guli, quadrati menti se sistunt , ergo mens ipsa
Resp.Meg. maj. Ex eo quod multas perceptiο-nes ad voluntatis nostrae arbitrium nobis piaesto esse experiamur, colligi tantum potest mentem nostram illarum esse occasionem : nonne ad ducis nutum milites in hanc aut illam partem illico seruntur, licet horum motuum dux ipse non sit causa essiciens, sed lautum occasio λ sic Deus
204쪽
SUFcIMIS. VARSII. DIsS. II. I' ad voluntatis nostrae desiderium, varias in men te excitat Ideas, quarum ipsa non esT causa est
rum non sit causa em ciens, plurimarum tamen est CauSa, ut ajunt, . occanonalis, juxta leges conjunctionis, animae & corporis a Deo institutas. Hinc Deus multis perceptionibus mentem ipsius illustraret, si ad ea quae tenetum cognoscere diligenter attenderet si praejudiciis deponeret, si cupiditates reprimeret; &c. Cum autem ista & Qua sacere possit, quibus positis, hoc & illud, dante Deo, cognosceret, merito arguitur,4 quod res quasdam ignoret; sicut architectus, quamvis non sit luminis causa ediciens, merito reprehenditur, si domum obscuram aedificet, quia potuit lumini praebere aditum patemiorem. - Obiic. 4. Si Deus solus ideas nostras emceret,
merito censeretur malarum cogitationum auctor: atqui id de Deo sentire nefas est: ergo Deus Saltem aliquas non' producit in nobis ideas, ac proinde ipsarum mens nostra ast causa emciens.
Resp. Neg. ma, quia nullae ideae in se ratione sui malae sunt Sic idest furti, adulterii, nihil mali sibi adjunctum habent. Ut enim sacri COn-gionatores ab hujusmodi. vitiis alios deterreant, ipsorum ideam habeant necesse est : qua in re certe non peccant; malum igitur non est de surto se adulterio , &c. cogitare, sed vitium est ista. prohibente Deo , diligere , horum ob)ecta, concU- piscere, illorum cogitatione delectari. Haec ain tem amoris pervertatasmon.ab ideis, nec a Deo,
sed in voluntate nostra repetenda est .
205쪽
una Philosophi omnes Christiani confitean- 'tur, mentem humanam suum sibi non esse lumen , & insuper corpora quae nos 'ambiunt, in ipsam efficaciter agere non Posse, inde sequitur Deum solum esse idearum nostrarum causam es sicientem ut praecedenti in articulo probatum est . Verum qua ratione Deus ideas mentibus. nostris immittit λ omnesne & singulas impertitur; aut rerum quarumdam extra nos positarum i terventu , aut famulantibus parentum magistrorumque documeptis, aut praeeunte menili alte t One, qua, Velut Occasione , Deus ad eam illustrandam excitetur λ an potius supremus hic luminum parens, quasdam .hominibus a primo crearitionis instanti notiones insudit, quae proinde quamlibet sensationem, educationem aut reflexionem antecedam , ideoque innatae dicantur, seu . mentihus nostris congenitae λ Ista est controverSia, quae& veteres & recentiores Philosophos plurin mexagitavit. Alii, duce Cartesio, pro ideia innatis militant: alii , aue que Lockio, omnes cogitatio.
nes humanas a sensibus vel proxime, vel remote Originem ducere contendunt. Inter eos. autem qui Lockii partes sequuntur, non pauci. d; unctis quibusdam temperamentis, magistri sui doctrinam a pravis, quibus obnoxia est, consectariis expursare Conantur. Praesens argumentum ad duas quaestiones revocari potest; I. est, utrum ramnes ideae a senSibus ducant originem; 2. utrum admittendae sint ideae innatae, seu mentibus nostris conge uitae.
206쪽
Utrum omnes ideae a sensibus oriundae sint . .
Circa quaestionem hanc , minime ,. ut quibusdam fortasse videtur, sterilem & OtiOSam, varia. olim fuerunt, atque etiamnum sunt PallOSOphO- rum placita. Horum brevis expositio praemitte da est, priusquam de singulis aliquid statuamus.
Epicurei, qui duo tantum agnoscebant rerum principia, materiam scilicet, & inane seu vacuum, Uullam admisere substantiam spiritualem. Idcirco putabant & mentem humanam esse corpoream,& ipsius ideas. nihil aliud esse, quam corporum simulacra quaedam, & imagines corporeas, ab Objectis externis emissas. a sensibus. nostris exceptaS,. atque in cerebro supersusas, ad eum sere modum quo tabellae asperguntur colore L Error iste crassissimus ex iis satis refellitur , quibus mentem humanam spiritalem esse demonstravimus . Propterea quo modo. po Set e corporibus emanare tot species absque corporum ipsorum imminutione' praesertim si attendamus singula ob;ecta quO- libet instanti ab innumeris sere spectatoribus videri posse qua ratione tot imagines undequaque circum)ectae, ad Oculos nostros distinctae mini ineque confusae pervenirent .
Spiritalem quidem esse mentem humanam profitentur Peripatetici sed cum Epicureis in eo consentiunt, quod mentem suas omnes. cogitationes ab oriectis corporeis haurire comminiscantur. autem sic explicadi P . . --.
207쪽
ao4 , MET AP H SAnima, inquiunt, est' veluti tabula rasa, in qua nihil depidium ica latumve fuit, idonea tamen ad excipiendas quae a sensibus Oriuntur impressiones.. Deinde ab objectis sensibilibus emittuntur imagianes quaedam ipsis similes, quae Per oculos, tanquam per senestras, intromissae, in cerebrum delistae , in eo imprimuntur . Ideo Species illas aptant impressas. Hujusmodi simulacra sese conspicienda offerunt intellectui, qui agens vocatur; iste vero pictoris instar ad ea SeSe conveniens,
alias species iis consimiles cudit, fabricat, spiritalesque efficit. Tandem hujusmodi species sα ab omni materia segregatae recipiuntur in intelleelu, qui patiens dicitur, quique hoc pacto cognitionibus & ideis informatur . Ultimas illas species
vocant expressas, quia intellectus agens eas ex iaprioribus velut exprimit c ridiculo systemate freti Peripateticu, omnes ideas a Sensibus oriri cometendunt . Solemne est apud ipsos istud ellatum: nμέιι est in intellectu, quod prius non fuerit in sensu - Quam absurda siti Peripateticorum opinio facile apparet. Quis enim non irrideat fabrilem illam ossicinam , in qua , tanquant e fornace, eductae
imagines corporeae, ab intellectu ageme excuduntur , in formasque Spiritales convertuntur, ut possint in animam admitti λ qui non percipiat aut inutilem esse, aut impossibilem intellectus, ut vo- coni, agentis laborem k inutilem, si mens jam cognoscat objectum cujus fingenda est species iimpossibilem, si nundum cognoscar; neque enim pictor, hominis, v. g. sibi Pentrus ignoti tabel. Iam delineare potest. Hanc sententiam quae jampridem obsolevit, decretoriis argumentis consutat P. Μalebranche. Rephercle de Ia ver re, Lib. I.
In exponendam & adornandam Peripateticorum .pinionem omnes ingenii sui vires ita contulit
208쪽
3PECIALIS. Rr II. mo. IL TOFLockius, ut non tam antiqui instaurator, quam novi systematiS parens habeatur . Sicut veteres. ills Philosophi, censet intellectum e conditoris. manibus prodire velut tabulam raSam, Sed quae se interveniente sensuam ministerio, locupletissima in dies cognitionum supellectili ornatur . Statuit igitur omnes ideas, sive proxime, Sive remote, aesensibus tanquam occasionibus, ortum ducere .
Omnes ideae, inquiunt Lockiani, quarum sibi
quisque conscius est, revocantur ad ideas rerum
sensibilium , & ad ideas rerum mere intelligibilium, quas nulla imagine sensibili exhibentum; atqui priores a sensibus pravime, Sive immediate ν. steriores autem remors siue mediate, oriuntur. Primam partem, inquiunt, satis demonstrana xperientia: ex impressionibus enim factis. in organa visus, atiditur , Omactus, naScunt ut idem COIOrum, sonorum, odorum. Idem judicium serendum est de coteris qualitatibus sensibilibus vig. duritiei, mollitioi, dulcedinis , . amari dinis ..quarum ideae quibusdam sensuum organis tactuAscilicet & gustus, ita illigatae sunt, ut alia quacumque ratione comparari non possint. Experientia enim constat, eos qui nonnullis seninum i Strumentis orbati sunt, iis ideis plane destitutos esse , quibus excitandis destinata suerant praedie a SenSuum organa. Rerum igitur sensibilium ideae a sensibus proximo oriuntun . Secundani partem sic probant: illae idear ae semsibus remote derivantur , quae emorescunt exi aD- ventione mentis in ideas .obJectorum externorum , jam sensuum interventu acquisiἐas, sese replicaninris: arita ita se habent notiones rerum aut Sp.ritualium , v. g. Dei & mentis humanri aut mere intelligibilium, quales sunt ideae justi & in; insti, virtutum & vitiorum . s. Quidem ideam Dei acceptam habem s ex mundi hujus admirabilis contemplatione. Ct m dirim unusquisque clare perciplut ex. nihilo, tamquam ex cauta iniciente, quidquam origiuem mul-
209쪽
2o6 METAP ΗΥSICAE tuari non posse, primo velut intulin detegit Εκα
aliquod aeternum & independens in rerum natura agnoscendum esse. Deinde primariam hanc Dei notionem ope reflexionis evolVens, cetera ipsius persectioneS, v. gr. summam latelligentia rix, odimnipotentiam, ab omni prorsus mδteria distin ectionem, non animus facile deprehendit. Deni que persectiones Omnes, quas in Seipso ceterisque creaturis agnoscit, quantum. Potest imaginatione
amplificans, easdem Enti supremo in gradu infinit O , & sine ulla imperfectionis mistura tribuit Latque ita sibi fingit ideam Entis infinite persecti,
a Sensibus remote oritur . Μens enim in ideas squae per sensus tyrmatim irruunt , attentionem Suam retorquet; nunc has, nunc illas expendit ;nunc alias cum 'aliis confert: Ubi inter eas N-Xuin &. Societatem deprehendit , eas secum invi cem Jungit, sicque aestirmationiS ideam acquirit.
Cuni aliquas a se invisem dissidere percipit, tuna aliam ab alia disjungit & removet, Sicque nega
tionis Meam comparat . Interdum. Vero quae Sit duarum idearum inter se ratio non Satis deprehendit, tunc circa eas vel jungendas Vel separam
das incerta & anceps fluctuat, sicque ideam dubitationis obtinet; ergo mens in ideas objectorum Sensibilium sese replicando , &. Sui ipsius, &Δuarum operationum notiones sibi fingit.
- 'S. Non. aliam habent originem. Justi & injusti ,. irtutum vitiorumque notiones. Enim vero cum
omnes homines non iisdem viribus, non iisdem incultatibus posteant, eum insuper unusquisque in Societate communi privatam .utilitatem inquirat, remque suam amplificandi cupiditate laboret, Saepe contingit ut debiliores a potentioribus oppri-
210쪽
SPECIALII. PARSII. DISS. II. 2OTniantur. Ex illa autem Oppressione, quam eo, gravius sustinemus, quo Violentior videtur, quamque sine ulla causa nobiS incumbere Sensu quodam intimo percipimus, nascitur idea inJusti ,.&consequenter idea justi, quae priori opponitur. Hinc derivatur lex naturalis, legum omnium, quae inter homines institui debuerunt, sons &principium. Ita A uctor hisce temporibus. notis-2imus . Unde concludit resenas i ii & in; usti,
virtutum atque vitiorum notiones, non tam ex ipsis naturae documentis, quam ex mutuis hominum inter se relationibus oriundas esse. His quippe verbis mentem. Suam declarat: Le mal que
rient petit et re prisex. Discours preti minatre deI' Encyclopedie. . observatio
. In tuendo Philosophi Angli systemate quasdam sibi conditiones imponunt melioris notae Lochiani. i. Inquiunt, non habendi sunt sensus. ut i-
dearum causae essicientes, quasi ex iis, veIut rami ex trunco , cogitationes. nostrae pullularent scui assertioni materialismi notam merito inussit sacra Facultas Parisiensis anno. i 59. ; Sed impressiones, quibus objecta corporea SensuS. nom,tros commovent, mera: Sum occasio es, quibus positis, Deus certas ideas mentibus nostriSingerii. a. Id intelligi debet de statu naturae lassae, tu quo mens. humana e suo in corpus dominio deturbata est, minime vero de statu naturae invocentis. Tunc enim mens a concupiscentia prorsus immunis , sensibus imperitabat, tanquam domina, eosque suum ad nutum stectebat& moderabatur Quid scilicet naturae integM m sis c. v entaneum, quam ut mens luce divina v.