장음표시 사용
251쪽
uq . MET A PHYS fCAE . merum admittimus ; nam eo iscundiora sunt d Sciplinarum omnium principia, quo simpliciora. obj. 6. Qia, prisnaria morum mecepta defendunt omnibus innata, insantes & puerulos nulla Prorsus. obligatione constrictos esse fatentur : ar. qui si nobis congenita esset morum regula, ab ipsa ne infantes quidem liberari possent; per legem ergo naturalem intelligi non debet lex ita nobis nascentibus insculpta, ut ipsius principio-Tum notiones in mente nostra exaratavstatim ab ortu geramus; sed intelligenda est lex quae Omni ius facito innotescit, S, facultatibus naturalibus, Seu ratiONe sua, ut par est, utantur. Principia morum naturalia eo sensu accepta libenter ad,
Resp. Neg. miti. Νon enim insantes & parvulLideo sunt quorumlibet officiorum, Salt m coram hominibus, expertes, quia nullas habent natur
Ies sibique eongenitas honi & mali , justi & im justi notiones; sed quia libertatem suam deliberatis actibus exercere non paSsunt, cum eorum
mens organis debilioribus impedita , neque attenetioni nequo reflexioni idonea sit. Enim uero quid est ipsa ratio naturalis, nisi quoddam lumen omnibus 7nditum, quo vetum a salso, justum ab injusto secernere valeamus λ quomodo autem, φtteratione data , alterum ab. altero secernemus, risi praevias quasdam utpiusque noriones habeamus , debiles quidem, κd tamen in mente vere existentes t merito igitur Cartesiani ad litteram accipiunt hanc legis naturalis descriptionem a Tullio propostiam, ubi da sui ipsius defensione 'agebat , omniumque usu & approbatione conse cratam λ Est hac .non scripta, sed nata lex, ,, quam non didicimus; accepimus, legimus; Ve-M rum ex matura ipsa arripuimuS,. hautimus , ex. D pressimus s ad quam non docti, sed facti; nonis instituti, sed imbuti . sumus. '' λο -- .
Obj. ζ. Ideae veri & falsi non sunt innatae. Tune, . . enim
252쪽
Resp. Neg. ant: ejusque prob. Ideo enim puer sese deceptum agnoscit, quia verum, cuius ideam habet, deesse animadvertit. Omnes, natura duce, verum amant, falsum aVersantur. Homo, si deceptus fuerit, graves . effundit querelas P si deceptor , vindices conscientiae stimulos experitur . Puer cui pro crustulis lapilli porriguntur, lapi Ios rejicit indignabundus: ideam veri accipit anatri , crustulorum a sensibus. Idem, si mendacio culpam a se commissam tegere vel ir, sibi violentiam inseri, ea parente vel praeceptore Oct lato facile detegendam. Inest igitur omnibus naturalis quaedam ad verum propensio, , quae Sine aliqua ejusdem cogitatione esse non Potest; e M, &e
De mentis humanae destinatione.
identem hucianam esse eorpori intime Con
junctam, quotidiano comprobatur experimento ;unde Sequitur eam corpori informando esse destinatam. Non minus etiam constat animam , dissoluto corpore, superstitem manere, ad vitamque. alteram destinari. Idcirco praesentiς argumenti tractationem duos in articulos dividimus In priori de 'mentis cum corpore conjunctione; in posteriori de animae, post comoris dissolutionem, ad vitam aeternam destinatione disputabitur. γ
253쪽
De Montia humanae cum corpore coniunctione .
Multis, lax est in rerum natura conjunesioniSSpecies , alia nimirum Hyriea , qualiS est interum corpora, quae sese immediate contingunt ;alia mose is , quam ginerat morum & propen aionum similitudo , qualia inter amicos intercedit; in apimae vero & corporis conjunctione, cinius sita quisque consciu& est , agnoScendum e taliquid masis intimum Dicitur itaque substam si aIis , quia eat duarum sisStantiarum , quae in unam eamdemque paturam , Dempe humanam, coeunt, copulatio - Agendum nobis est 3. dei lius nar Rς v. de ejus enectibus, sive caniselariis ia
De naturin eo unctiomae animae cum corpore ia
ris societas, A quibus nitatur legibua, mutuum illud utrimque substantiae adeo di spvi& comResecium ut explicarent, Philosophi varias, excogitarunt opiniones, sed priuoquam expOMotuvi qua
servario I. Nervi, velat totidem ramuli, iis omnis corporis partex e panduntur. Cum m Sculia. eommunieant, quorum c0ntractione permciuntur variae membrorum nostrorum flexiones . A musculis, sicut a qualibet corporis extrem late , nervorum fibrae confluunt ad cerehrum. In Puncto mitus, quod sensorium appellari solet , suam veluti sedem habet animaia Inde simulantihus nervorum motibus toti suo corpori dominatur . Quemadmodum aranea in telae suae centro
254쪽
SPECIALIs . PARδ II. Ieonstituta, filorum sulcussione admonetur, rasentit ubinam praeda filorum velut laqueis irreti ta teneatur; sic anima in praefata. cerebri parte
excubans, ex nervorum commotione agnOScit,
quae corporis sui pars laesa fuerit, indeque suo eorpori prospicit. Verum duplici modo fieri potest haec nervorum
agitatio. r. Si moveantur per tensionem & succussio nem , sicut funis cannabinus tendi succutique non potest in aliqua extremitate, quin ad aliam usque
actio haee propagetur. Quin in hypothesi anima
erit instar aurigae, quadrigas suas per variam ha henarum tensionem & flexionem dirigentis. 2. Vel moveri possunt nervi ope spirituum a hi malium, qae sanguinis pars sunt tenuissima &mobilissima'; quique a centro ad extremas cor poris partes & vicissim discurrunt. Nervorum stilicet fibrae sunt quasi totidem tubuli concavi. duo quidem posito, si anima pedem, v. g. movere velit, spiritus animales a sensorio ad musculum movendo pedi destinatum immittit per ne vorum canaliculos. Ii vero spiritus animae imperio dociles, musculum subeunt eumque tumefaciunt, ut Spongiam aqua. Μusculus intumescendo i quantum latitudinis accipit, tantum longit dinis deperdit, proinde contrahitur, & pedem sibi annexum movet ac inflectit. In ea hypothesierit anima quasi regina potens, quae ministros suos ad imperii sui extrema modo mittit, & modo reduces excipit. Μalebranchius de inquisitiano inritatis lib. 2. p. 5. 3 eonfitetur non esse probe demonstratum utra hypothesis in corpore humano locum ha- heat ν Artamen spirituum animalium ministerium sim ci tensioni anteponit. i. Quia si quiS . ab alimentis diu abstinuerit, vix potest Sua mo- Vere membra , eructasque pedibus consistere. Si vero liquorem quempiam spiritibus abundantem,
vinum v. g. hauriat, jam mobilitatem & obsequium
255쪽
quium recuperat corpus: atqui hujus discriminis Tatio eSt, quod tu priori casu. deficiant spiritus animatos, in posteriori autem assiuanu. 2. Intu-- meScere musculo. , cum nostra agitantur mem-hra , vel ipse Oculus testis est ergo Sicut non inflatur solliculus nisi propter intromisSum aerem, ita, probabile est muscussos intumescere propter materiae cujuspiam alienae accessi em, nem po spirituum animalium. Obserυatio II. Quando motus alicui corporis. parti exteriori. impressus ita suit levis & remis: Sus, ut non potuerit ad cerebrum usque trans muri, tunc nulla ini mente excuatur cogitatio , vel sensatio. Contra vero, si pars nervi cerebro respondens, eQdem impellatur modo, ac Si partes corpori& e ternae fuissent commotae , tunῆ mens eamdem experitur sensationem, ac. Si reV ra partes. illae corporis fuissent agitatae.. HiS praemi sis, . exponendar sunt variae Philoso- Orum Opiniones, i circa naturam conjunctioni animae cum corpore, & quid de illia sentiendum. .
Sunt qui velint animam in corpus , & corpus in animam physice & immediate agere. Ita, inquiunt , mens a corpore , &.corpus a mente pendet; Ianta celeritate ad mentis imperium movetur corpus , & mens afficitur motibus qui in cox-POre peraguntur , ut fieri illud nequeu sine imθmediata quadam unius substantiae in alteram actione , quam vocant in luxum Ηνδimm .
256쪽
Ι llud systema rejiciendum est , quod conciliari non potest cum demonstrata mentiRsimplicitate di atqui systema insuxus pissisι non s&c: ΜenL enim. , utpote simplex, & partium o ninino expers , nec tangere potest nec tangi , jaxia illud Lucretii effatum tangere enim in tangi, risi corpus', nulla potesν res e atqui tamen influxus physicus animae in corpus , & vicissim, fieri non potest, sine utriusque Substantiae contactu. Vel quippe voces illar in xus p si s , 'sunt omni' sensu vacuae; vel designant actionem quae fit motus communicatione, qualis. concipitur intor duo corpora, quorum. unum. ia aliud incurri satqui illa motus communicaticipOsruiat utriusque substantiae contactum; ergo sine e Stare non potest influxus physicus mentis in corpus , & corporis in mentem; ergo eum mentis simplicitate conciliari nequit , ideoque ren
. SYSTEMA harmoniae praest tutae ..
Circa mentis, & corporis conjunctionem nOVum systema Duo 'e chrebro extudit Leibhiletius, &primitus edidit in Diario eruditorum anno IH Q. ν mensibus junio.& jalio, sub hocce titulo IV ou
veau S sieme sur Ia communication de substan
E in union do E'dmρ-- com S. Juxta Loibnitetium , anima' & corpus duo sunt automa ta, sed diversi generis ; alterum nerape Spiritale, alictum vero materiale . Ea esu autem yrceincipua automati ratio, quod ejus statuv praesens , ex praecedentibus , juxta quasdam leges; semper consequaturin Sic in homIOgio praesens acus ina
257쪽
dicis positio ex praecedente sequitur. Jam vero, inquit auctor , Deus in omnibus animis vidit quaenam affectionum & cogitationum series ex eo Statu sequeretur, in quo primum eos crearet: vidit& in corporibus humanis qumam motus nascerentur ex primo statu, in quo ea conderet . Denique mentem & corpus sic constituit, ut diversae mentis cogitationes diversis corporis molibus responderent, & variis corporis motus variis a. nimae cogitationibus consonarent. Quaedam Igis
tur harmonia intercedit inter mentis & corporis affectiones, qualis esset inter duo horologia, quae eosdem motus iisdem temporibus perficerent. Comparationem hanc Lei itetius ipse Sic ad hibet in historia operum eruditorum an. 696. g. 225. Hgureet v-s Gux Aornger ρ ou deuxnrontres qui s' areordent parfairemor .... φ quiserrient fabrisu es avre rant is' an εὶν de junesis
i. Itaque ri jnxta Lei itetiam , eorpus humanum
est aut matum, a supremo artifice ita constru Hum, ut absque ullo novo tum Dei, tum cremturae cujusvis influxu , sed ea sola Iinthim intes. Da dispositione, perpetuam subeat mutatIonum seriem, statibus alicujus animae, ex qua tamen nullo modo pendet, accurave congru mem.
258쪽
υΕciaras. PARS LI. DIIS. II. I. Μens humana est automatum spiritale, quos propter Suam constitutionem propriam , & citr quamlibet aliam caurum externam , variiS sensationibui & ideis assicitur, quae cum motibus cor poris jugem Servant analogiam; adeo ut agant corpora, quaSi nullae essent animae , & pariter gant animae , quasi nulla forent corpora, rem sic praestituente Deo. L' amo is Virguo, inquie eibnitetius , pro Bois ι' EnAtae , in ta main crivole se meme Poeme , sanx que se main MApen aueuis fason a P inrention de Pauleur ; mais Di eu avsit risIε δε tout remps que V amo do Vim aiιε fissis des vere, ει qu'unae main attacheo aucoma de Virgile, Ira metuoit par Drit.
Re eunda. est Gibnitetit sententia mox
ob. Ex variis incommodis, quibus laborat
Prassia Ium systema. a. Si Deus , cognitis moliabus, quos propriae eonStitutionis virtute corpus erat executurum , mentem is averit quae analogas mutationes constanter subiret se de libertate humana sonclamatum esr. Tunc enim mens non
Posset pro arbitrio hoc vel illud velle; sed tene-1eing Suam voluntatem eo ortu dispositioni accommodarer atqui id libertatem omnino perimit. llud sensit Jaequelot. Idcirco respondet Deum, Praevisis animarum a se conditarum actibus libe- is, corpora nostra sormasse tanquam machinas, quarum motuς voIuntatis determinationibus at-remperavit. Vide librum, cui titulus: Aecorride a sor aveo Ia raison. pag. 587. , Atqui it liud posterius dici non potest .. Si enim res ita. se 'haberet, quoties men& expeteret ut Corpus mo- . veretur, toties huic desiderio responderet corpotis motus; -atqui res aliter saepiva contingit. In Par lIticis , v. g. mune vehemens inest coryoxia
259쪽
I. in Systemate Leibnitetit hominum vita iudibriu in eSSet perpetuum , Deusquct nos lia constituisset , ut in errore necessatio & constanti versaremur. Nullus enim est, ques ineluctabili pro pensione non impellatur ad judicandum , quosdam corporis sui motus a voluntatis arbitrio pendere, & quasdam animi assectiones & sensationes , sariis , v. . g. & sitis eS Corporis motibus sequi; atqui tamen in opini e Leibnitetit haee judicia
3 essent penitus salsa. , O . i.3. Supponit LeibnitEius mentes . humanas ita fuisse a Deo comparatas, ut praesentes eaFum Asse sectiones ex praecedentibus necessario deducantur ratqui illud exparientiae quotidianae adversatur. Implurimis enim vitae circumstantiis, ita variantu inentis cogitationes & voluntatis determinatio- . nes, ut Subsequentes, praecedentibus opponi videantur , nedum cum iis aliquam habeant connexionem. Hinc Horatius ad humanam inconstantiam alludens, . Quod petiit, spernit; reperit quod nuper omis rῖ AEstuat, oe υibae disconvenit ordine toto ς . Diruit aedificat, mutat quadrata rotundiae . I .r . Ep. I. Lib. 4 . 4. Ex omnium consensu , talis est animae' &corporiS Conjunctio, Iar ex utraque illa substantia unicum exsurgat supposittim, Sive persona r atqui id stare non potest cum harmonia quae fingitur a Lieibnitetio . Quis enim, nisi pici ne desipiat, existimet ex luna & horologio conflari unicum quoddam supposittim, si horologium omnes lunae motus, varietates, conuertioneS accurate e
i,- Notandum naturae piasticae nomine a quibus
dam intelligi, subtilantiam simpliceni & adlivam ,
260쪽
sVECIALIS . PAR SILO DISS.IL 2 Isensatione & intelligentia destitutam , cujus sui, esto sit mundum hunc aspectabilem. dirigere. Εveteribus enim plurimi, inter quos Aristoteles ,
cum non 'posSent Omnia naturae phaenomena per motuum propagationem explicare, coniugerunt
ad principium hujusmodi plasticum, cui vitam
vimque activam, Sed omni Semu & ratione Orbatam attribuerunt. Ab ipso , tanquam a causa dirigente, repetebant plantarum Vegetationem, animalium dispositionem organicam, Similesque enectus naturales. Hanc opinionem instaurare sar eulo proxima elapso studuit Cadinori Doctor An
glus, in libro quem juris publici fecit an . 1668.
Joannes de Ciero in opere, eui tituIus: EUIi . theque cloisis Tom. 2. νυ. ii 4. fingit in nobis residere principium aliquod medium animam inter.& corpus, cujus illud est ministerium, ut
ad mentis imperium moveat coupus., & Occasione commotionum quae in corpore excitantur, animam de corporis statu admoneat, ipsi sensus gratos vel ingratos imprimendo . Sic ipse memtem Suam explicat: Ne se po-roit-M pas fasira g. ii s eiat Mn etro vivant d-sὰnone comps Ois tre norre ame, qui tui sie subordonne, xanta quenotre sme Ie fui, o Mnt Ia puis ancs fui bomNee , en sorte qti' ia ne, potirroic oMix que par Iomo en des organes disposes s une certainr minniere t εο ns satiroia nior Ia possibili te de cer tre,. ω par conse one ist ny ess pas besoin de