장음표시 사용
31쪽
28 META PHYSI C AEctis adversus Atheos atqui creator omnium, quae in mundo continentur, est summe potens. Creatio enim tantam requirit potentiam, ut ma rconcipi nequeat. Exercetur per modum imperii, ipso dixit oe fades a sunt ipse maud it s creata sunt, Psalan. 52. 9. γ Actio creatrix nullum supponit subjectum, in quod Vim suam exerat ratqui hujusmodi actio tanta est, ut major excogitari non possit. In ceteris enim operationibus aliquid existit subjectum ad aliquem essectum conspirans, & in quod agit vis Operantis; ergo creatio eam demonstrat potentiam , qua major concipi non potest ; ergo Deus, cum sit omnium
De inteIligentia, Sapientia oe Beatitudine
Deus est rumme intelia gens s sapiens.
Prob. Εns a quo derivatur quidquid est in
creaturis rationalibus intelligentiae & sapientiae, utramque in .eminentiori gradu complectitur : alia qui omnis creaturarum rationalium intelligentia& sapientia a Deo dimanat, siquidem eas creavit, ut probavimus; ergo utramque in gradu longe excellentiori habeat neceSFe est . . Hinc sic monet Apostolus: Si quis Destrum indiget sapientia , postulet a Deo qui dat omnibus asstienter.
Jaeob i. 5. ) ' . Et vero ens illud est summe intelligens, & Sapiens , quod Suis aperibus mirabiles impres sit intelligentiae & sapῖentiae characteres: atqui Splendida utriusque indicia passim Occurrunt & emicant in Dei operibus, idest . in orbe universo
32쪽
spAcrAZIS; PARI A DIIS. II. a 9ut ex iis compertum est, quae adversus Atheos exposuimus. μυreet Ies jeux, inquit D. Le Franco is,
Deus est summe beatus, sibique perfecte iussicis. I sse summe beatus est . sibique persecte Sumciens, qui habet ex necessitate sua: Πaturae quidquid persectionis haberE potest: atqui Deus, Sive Ens a so, &c. Sicut enim eo ipso quod existere poteSt necessario existit, ita etiam omnem perfectionem possibilem complere.
Em ex RXIOmate, in necessariis a pos-arosia uis aetum υHer consecutio. Si enim Ens nectaracium actu non contineret suid id perse
non Basem. An quia id posset causa sibi externa. Sed ab asi' non pendet , & nectim abalo, perfici queat, imo potius ab eo derivatur, quidquid ceteras entibuς inest perfectionis; ergo
33쪽
MET A PMΥsre AE Deus, Sive Ens a s , ex necessitatae suae naturae tenet quidquid persectionis habere potest, ae proinde ex seipso Summe beatus est, sibique persecte suffcienS.
, . De Sanctitare, Bonitate, Iustitia ει ,
Veraeitate disina. .. ς' - - '
lle est summe sanctus, qui ita sertur in bonum morale, ut nulla ratione in. malun possit impelli: atqui Deus, sive Ens a se, &c. Enim vero ut summe intelligens, perfecte novit boni malique limites : quatenus. Summe sapiens, non poteri bonum: malo non anteponere quatenus sibi omnino suffciens, nec Spe, nec me tu, nec alio quo iSi incitamento .ad. malum i clinari potest; ergo , &Q.
Prob. Ille est summe bonus, qui Suas cre turaS , praesertim rationales , sciens & volens, nullaque utilitate sibi propria dubitus, innumeris ieumulat beneficiis ; atqui Deus, M.; quid enim habet creatura, quod ex mera Creatoris. liberalitate non acceperit ρ neque haec beneficia caeco impetu effundit Deus, siquidem est summe intelligens & sapiens; neque ullo propriae suae selicitatis intuitu, cum sibi persecte sumiat, sitque ex seipso summe beatus; ergo , M. Quis vero, nisi atrociter ingratus, sinst memoris animi sensu recogitare possit , quot beneficia
34쪽
sPECTATIS. PARS T. DIS S. II. nobis contulit Deus in ordine tum naturae, tum gratiae. Si naturae ordinem spectes, dedit nobis vitam, OUnesque Sive corporis i sive animi secutitates, easque jugi virtutis suae efficacia conseruat,dedit naturale lumea quo verum a falso, bo-auΜn a malo secemeremus p dedit praeterea quidquid boni ab aliis hominibus accepimus; goliust enim Dei est beneficam voluntatem inspiratem ordine gratiae praesertim elucet divina bonitas: Sisenim Deus risexie mundum, Mi Filium s-m nigenitum daret. Isan. 5. h6. J Dum autem his , licet immerentibus, grande illud donum con cedit, quomodo non etiam ocim tuo omnia nobis Mnavis Rom.. 8. 5α in tanti mediatoris gratiam peccatores ρd poenitentiam invitat; dum ad - Se redeant saepissime per longam annorum seriem patiens expectat; poenitentibus autem veniam sincero corde postulantibus misericors indulget. Denique nunc unusquisque nostrum cari vivido grati animi sensu ita memoriam revocet, quibus fuerit bonis cumulatus, a quibus malis speciali Dei praesidio & tutela servatus aut liberatus .
- Prob. xlle e t summe justus, qui persecte novit justitiae leges, qui per secte eas exequi valet nec ab iis servandis ulla ratione dimoveri potest: atqui Deus hvstitiae leges persecte callet , quia est summe intelligens; eas persecte exequi valet, quia est summe potens; & ab iis servandis nul-'lo impulsu deterreri nequit, cum sibi onmino
35쪽
Prob. Ille est summe vera , qui nec selli nec sallere potest: atqui Deus, &c. i. Quidem salii nequit, utpote summe intelligens; apud omnes enim constat, ideo nos multis erroribus obnoxios esse, quia plura noS latent. I. Non potest fallere. Cur enim decipere λ an. ex igno rantia λ at Summe est intelligens. An ex Improsebitate λ at summe bonus est. An Spe alicujus commodi, aut metu cujuspiam incommodi ρ sed persecte sibi sufficii, ac proinde nihil habet optandum vel metuendum ; ergo α. DeuS non potest sallere , aliunde nec salti ; ergo Summe veru eSp.
De simplicitate Dei. Illiud ii Ioae dicitur, quod ab omni corporea faece segregatum est. Dei simplicitatem sustulerunt Gentiles, qui Deos, quos colebant, cor-POreos esse existimarunt. Circa eanademtem turpiter errarunt Antropomorebiae, Sic dieriquod Deo formam & corpus hominis astingerent. Tales fuere IV. saeculo multi e rhdioribus aegypti Μonachi, qui verba Scripturae, quae Deo vultum , oculos &. manus tribuunt ad litteram ac cipiebant .
Deus ita est si Iex , ut onmem corporia rationem ex Iudat
1. Ρrob. ex dictis. Deus est sRmme intelligens : atqui nullum corpus, licet tenuiabimum ,
36쪽
spgeraras . PARS I. DIra. Incoctationis est capax, ut postea demonstrabi-miaS. I. Deus est immensus , ut infra probabitur: atqui nulliam corpus est hujusmodi; alioquin omnia repleret loca, e quibuS cetera corpora excluderet S. Deo nihil majus concipi pol
eSt : atqui, quocumque excogitato corpore majus & majus sine fine concipi potest. Quaelibet
enim corporeae moles, quamvis ingentissima novam semper magnitudinis accessionem potest suscipere. 6 Εns quodlibet physice compositum ,
neCe sario constat partibus distinctis, quarum scilicet una existat seorsim ab alia atqui Deus , utpote infinitus, non. potest coalescere ex p rtihusia. se invicem distinctis. Partes enim illae nequeunt esse infinitae; partis quippe nomine intelligitur aliquid, quod toto sit minus. Si vero partes illae sint finitae, ex earum complexione conflari non potest totum quoddam infinitum ; e go, &e. . . objic. I. Ille est corpus , cnr Scripturae tribuunt corporum proprietates, nemp2 magnitudinem, Oculos, brachia, aures: atqui haec omnia Deo passim tribuunt Scripturae: ergo, &C. Besp. Dista mas. Cui Scripturae proprietates cor
Hujusmodi locutiones ad litteram proprioquae
Sensu non sunt accipiendae, sed metaphorice. Cum enim Deus sit spiritus, pauci vero sint homineS, qui res ab omni materia secretas animo valeanTassequi, Scriptura . ut mentis humanae imbecillitati sese accommodet, divinas perfectiones subivariis corporis ima nibus exhibet. Sic W g. penmagnitudinem, Dei immensitas; per oculos, Scie tia cui parent omnia; per manus & brachia, mnipotentia designantur. Ipsa Scriptura nos m net hujusmodi imagines, non esse Crassiori humanoque sensu intelligendas, Numquiae octili earnia Tisi sens, acit simi videt homo L eu videias '
37쪽
Objic. 2. . ex Genesi. i. Homo famno est ad imaginem & similitudinem Dei: atqui ho
mo constat corpore & anima : ergo & Deus. Resp. Dist. maj.. Homo factus est ad imaginem Dei, ratione vel animae solius, vel dominii, quod in ceteras creaturas recepit, concia rationae
Ex Patribus enim alii istam hominix cum Deo similitudinem constituunt in nobiliori hominis parte, id est , anima rationali ; alii in dominio quod .
homini in ceterax res creatas concessum eSt. Namque post ista Genesis verbo: Faciamus hominem ad imagilem oe simiaitudinem nostram , Deus statim addit, o praesit piscibus maris , ει υσ- Iarilibus Ut bestiis , universaeque te rae, omniquae reptili μοώ --tur in terra. Genesia I. 26.
ammensitastis nomine intelligitur illud attria butum, quo Deus rebus omnibus ac locis sine ullis limitibus praesens esse concipitur. M Philosophis Christianis alii docent Deum esse ubique Praesentem ratione operationis & virtutis suae, quae Omnia in omnibus operatur: alii ratione scientiae, qua scilicet omnia novit; . alii denique GisIimant immensitatem. attributum eSSe , tum a Scientiae, tum abi omnipotentia divina distinctum, & idcirco Deum esse immensum ratione Substantiae , quae omnia pellvadit & penetrat , iisque intime en Praesens.
38쪽
Deus ratione sabstantiae est immensus, Siserestis omnibus ac Iocir intime praesenae .
Prob. t. Vel Deus est immensus ratione Sub-
Stantiae , vel' ratione suae operationis & Scientiae duntaxat; i atqui duo posteriora dici nequeunt: per immensitatem enim divinam intelligitur attributum a scientia & omnipotentia Dei distime um p aliud quippe est dicere Deum esse immensum, & aliud dicere eum esse omnipotentem &Scientisia muna: atqui tamen in eorum opinione qui putant Deum non esse ubique praeseo tem , nisi quia omnia novit & operatur; immensitas Dei non esset attributum ab ejus scientia & O-1rmipotentia dis inctum; 'ergo non ratione Scientiae &sperarionis rantum, sed etiam substantias Deus est ubique praesens, ac proinde immensus. Prob.. 2. Deus ubique & in omnibus creaturis operatur, cum iis motum vitamque sufficiat: In ipso, inquit Apostolus, υλimus movemur sumus: Iesi. II. 28. atqui operatio Dei ab ipsius, substantia disjungi potest .. Ubi enim est Operatio, ibi est facultas operans; ubi autem adest facultas operans, ibi est Oparyntis subStantia. Praeterea operatio Dei ab e us omnipotentia Se-jungi non potest; siquidem per eam Deuῖ Op raturi atqui omnipotentia Dei ab ejus substant a divelli nequit. Nullibi enim omnἰput tia est
sine Deo, vel Deus sine omnipotentia : ergo cum Deus ubique per suim operationem adsit, ubique etiam ratione subgtantiae Sit praesens neceS- se est; ergo, &z. Theologorum eῖt e 'mdem veritatem , & Scripturarum, & Patrum auctorit
Oblic. i. Qui propriam sedem habet in Caeso, non est ubique L arqui Deus , &c. ut ipse sic te
39쪽
Resp. Distri maj. qui propriam habet sedem in
Caelo, exclusis aliis locis, non eSt ubique, conc. maj. . non exclusis aliis locis, neg. maj. Itaque Deus speciali quodam modo suam in Caelo sedem habere dicitur, quia ib, potentiae suae divitias magnificentius. explicat; verum non id circo Deus a ceteris locis abest. Sic enim ipse habet apud Jeremiam: numquid non Caelum sterram reo impleo ' eap. 25. v. 24. sic. u.. Deus non est ratione suae substantiaeeSSe ubique praesens , quio adsit in locis maxime sordidis. & in peccatoribus flagitiosissimis : atqui illud divina maje late prorsus indignum est ;
. Resp. Neg. min. Si enina radii solis ex sua puritate nihil amittunt, etiam cum lota foedissima collu*trant & pervadunt; si anima quamvis le- pr O corpori conjuncta ,. nullo modo inficiatur ;quidni Deus , qni spiritus est , in locis .s6rdidis.& in flagitiosis hominibus praesens esse potest, nihilque sordium inde contrahere λQuae res quo pacto fieti possit ut Deus sit immensus simul & simplex . Si enim substantia ubique praesens adiar, aliquam extensionem habeat
necesse est; quomodo autem cum extensione Si
Besp. Ut immensitatis naturam exponerent, eamque cum simplicitate divina conciliarent, plurimum laborarunt Philosophi & Theologi ; sed parum feliciter. Qua de re diversas in opiniones . abeunt Thomistae & Scotistae.
Sententia Nomistariam. Docent Thomistae Deum non esse quidem e tensum instar corporis, ita ut per unam Sui partem uni loco , & per aliam. alteri loco reSpam. deat ; sed ajunt Deum esse virtualiter extenSum,
40쪽
quia, licet simplicissimus, aequivalet pluribus re vera distinctis , & diverso in loco postris . Ηοσillustrare nituntur exemplo centri Sphaerae, quod, licet simplex, inquiunt, omnibus radiis numero/infinitis respondet, quia tot pundiis aequivalet quot sunt radi L. 'Sed responsum illud duobus potissimum vitiis
laborat. I. eui in non satis mplicatur quid per extensionem uirtuaiam intelligendum sit. Nonne idem est, ac Si diceretur Deum revera non eSSeextensum ' dam igitur. extensionem aliquam in Deu videntur admittera Thom istae , eam simul rejiciunt. 2. Qui fieri potest ut ens simplicissi mum rebus anaxime intensis aequivaleat Cen trum. Sphaerae, quod in exemplum asserunt, .ad rem de qua agitur nullo modo pertinet: nam Singulos quidem radios terminat, at falso diceretur singulis.radiorum partibus PraeSeHS .
. Scotistae existimant Deum. esse immenSum ratione extensionis cujusdam incorporeae, quam VD lunt esse. Spiritibus : propriam, & quae sit locus in quo. recipiuntur corpora. Unde, juxta ipSOS' ImmenSitas divina est rer im Omnium locus, quae' titerunt, existimi extitura sunt. Ut opinionem illam adstrueret, plurimum desudavit Dagumerius , cujus placitum ad ista capita revocari poteSt. Praeter Deum, inquit, . non datur quidquam ne ce Sarium, aeternum , infinitum ; ergo, si existat extentio uecesSaria, alterna, infinita, quae sit locus corporum ipsa est Dei attributum: atqui I. datur extensio necessaria, quae scilicet, destru- 'o quolibet. corpore superares. concipitur . Si enim Deus tu nihilum redigeret quaecumque in Dac Schola continentur, servatis duntariat in eodem situ muris & tabulatis, patet fore ut a Seravicem distarent 3 ergo inter ea quoddam intra