장음표시 사용
51쪽
venire potes Enti supremo ue quipp2 quod omnia noverit per summam suam intelligentiam; ergo 5. Deus mutari non potest ratione consilii; aliunde nec ratibne existentiar & persectionum; ergo Prorsus est immutabilis. Soisumtur obiecta. objic. i. Vere mutatur ille, quem facti sur poe-mitet: atqui in Genesi 6. 6. Paenituit Deum , quo
Resp. Dist. maj Quem facti sui poenitet proprie conc. improprie & metaphorice, neg. zor ro ea Scripturae loca, quae anectus humanos , v. g. dolorem & tristitiam, Deo videntur tribue re, non proprie, sed metaphorice tantum inteis ligenda sunt: quemadmodum, ubi Deo affinguntur oculi, manus; &c. Cum enim Dous senus humanum diluvii fluctibus obruendo , eodem mo do sese gesserit , ac si vera duetus suisset poeni tentia, Scriptura quae ad hominum morem & captum SeSe accommodat Deum poenituisse dicit.
Sed ibi non agitur de poenitentia proprie dicias
quae Sita est in vero doloris sensu, cum priSt: c voluntatis revocatione. Neque enim, ait Samuel, mus homo est, ut agat poenitentiam .. Lib. Nu. I 5. 29. Nam vera poenitentia locum non habet, nisi cum aliquid prarier ex elationem ac cidit; atqui peccata ante diluvium commIssa spraeter Dei expectatumem non ovenerant; haec e nim Deus ab aetermo praeviderat; ergo &c, . . . InStab. I. In eo est poenitentia proprie QC;-
qui priora decreta non semel revocavit: atqui Deus, 3 c. mortem, v. g. ΕZechi' Lib. 4. cap. 2o. 3; ο Nini vitarum subversionem. Ion. a decreverat: atqui haec decreta revoca it , dem nec mortuus Ezechias, nec subversa iurui iiive; ergo &C. hebP. . Neg. o. Deus enim nee subvertionem
52쪽
sner AZIδ. PARS I. DIS P. In qs Ninivitarum, nec mortem Ezechiae statuerat: si quidem neutra contigit; ouinimo tum Ninivitis tum Ezechiae ignoscere ab aeterno ConStituerat .. quia scilicet ab aeterno praeviderat, iure ut Ninivitae peccata sua jejuniis, gemitu & lacrymis eluerent, & suam Ezechias sanationem ab eo
enixe postularet. NInst. 2. qui eundem hominem, prout iustus est vel peccator, modo diligit, modo odit, procul dubio mutatur: atqui Deus eumdem hominem ,&c. ergo &c. Resp. Neg. maj. Sicut enim Deus hominem justum ab aeterno diligit in ordine ad tempus quo futurus est justus; sic ab aeterno eumdem odit in ordine ad tempus quo justitiam peccando est amissurus; nulla igitur Deum subit mutatio; sed tota est in homine, qui ab uno statu ad alium devolvitur. Μαtattis es, non uis, inquit D. Augustinus in Psal. 72. n. 7. : id potest illustrari exemplo solis, qui licet omnino idem, oculos
debiles & male affectos laedit & fatigat, quos
prius sanos & vegetos recreabat.
Objic. a. qui de non creante sectus est Creator , necessario mutatur: atqui Deus, Sta ergo , &C. Resp. Dist. maj. Qui de non creante factus est
Creator, per novam voluntatem, necessario mura tur, conc. maj. per voluntatem ab aeterno existentem, neg. maj. .
Qui enim mundum non nova, sed aeterna voluntate procreat, is nullam interiorem experitur mutationem; sed novum duntaxat externumque acquirit titulum, nempe Creatoris: atqui Deus non Nova, sed aeterna voluntate mundum condidit. Quidquid enim voluit, illud ab aeterno Voluit, quipee qui neque levitatis insimulari potest, cum sit summe sapiens; nec temporis mora indiget ad se determinandum , cum Sit omnia potens; nec ipsi ulla nova ratio poteSt Occurre re, cum sit summe intelligens, nec eum quis
metaph. T. III. Sect. II. C quam
53쪽
quam lateat. Hinc illud S. Augustini ei tum rad opus novum, non novum, sed sempiternum
Instab. Deus tunc tantum factus est creans, quando reS creata coepit existere; ergo actio, qua Deus mundum condidit, non est ab aeterno. Resp. Neg. ant. Tunc enim Deus factus est creans, quando mundi efficiendi decretum posuit; quia scilicet actio, qua mundus, fuit creatus , ipsum est decretum, quod Deus mundum existere voluit r atqui Deus illud decretum ab aeterno posuit, non autem eo dumtaxat tempore, quores creata coepit existere; ergo Sc. Instab. Ubi nihil e4t creatum, ibi nullus est Creator; ergo Deus tunc tantum factus est creans,
cum res creata coepit existere..
Resp. Neg. ant. Ille enim est Creator, in quo residet actio per quam creatura existit, vel extitura est: atqui ubi nihil est creatum, ibi tamen esse potest actio creatrix, Sive decretum ain
liquid producendi. Fingamus enim Deum hodie decernere , ut aliqua creatura existere incipiat crastina die, vi illius decreti crastina die certoi extitura esset; ergo ubi nihil est creatum, ibi nihilominus esse potest Creator, ratione scilicet actionis creationis, sive decreti alicujus rei pro
. Dri Libortate Dei. Libertas, de qua hic agitur, est iacultas gendi, vel non agendi . Disputatur vero an Deus sit liber in actibus suis externis, quando scilicet
agit extra se, mundum v. g. procreando. Certum est enim Deum, eo quo diximus sensu, nota esse liberum , cum agit intra Sae, dum , V. g. Se- Se amat, quia non potest Sese non diligere. Ε Pendemus , I. generatim utrum Deus sit liber ii,
54쪽
Virum Deus sit liber in suis actibus externis.
Quaestionem hanc Solvet sequens '
Deus est tiber in auis ambus externis.
Prob. t. Ille prorsus est liber suis in arebus
externis, qui pro suo arbitrio potuit creare, vel non creare: atqui Deus &c. vel enim res ita se habet, vel Deus aliqua creandi necessitate suit constrietus: atqui illud posterius dici non potest. Undenam ScIlIcet orta esset haec necessitas ρ an. Z ipssa Dei λ sed Deus est Ens supremum sibi ipse persecte suffciens ; totumque a SeipSO felicitatem habens & persectionem. An ab alio se Deo nihil est superius aut potentius, quod
55쪽
sa MAT APHΥδ Ic AgProb. 2. intimo conscientiae sensu & testimonio nobis compertum est nos esse liberos; . hanc igitur libertatem nobis indidit Deus, per quem existimus: atqui non potuisset etiam mentibus nostris inseruisse, nisi illa ipse polleret, juxta vulgatum axioma , nemo dat quod non habet aereo &c. . Soreuntur objecta.
Obj. I. Ille mundum libere non condidit, qui
ad eum creandum per gloriae suae amorem necessario fuit determinatus: atqui Deus ad mundum
creandum, &c. nam universa propter Semetipsum operatus est . μ-erb. . I 6. γResp. Nes. min. Duplex distinguitur Dei gloria, alia externa & accidentalis, alia interna &essentiatis: atqui neutra Deum ad mundum creandum necessario determinavit. I. Non gloria externa. Haec enim sita est in divinorum attributorum manifestatione, & laudibus, quibus Deum creaturae prosequuntur: atqui haec attributorum manifestatio Deum necessario non impulit ad mundum creandum; siquidem Deum nec beatiorem, nec persectiorem efficit: alioquin ante mundum
conditum, aliquid summae Dei persectioni & beatitudini defuisset ρ quod absurdum non minus quam
impium est; ergo I. Deus ad mundum creandum per suam gloriam externam & aco entalem non fuit necessario determinatus . . . 2. Nec per suam gloriam internam & essen-
talem . Haec quippe ipsa est Summa Dei persectio & excellentia, quam Deus in se videt &mat: atqui summa ilIa persectio & excellentia non pendet a variis esseelidus, quos Deus extra ise potest producere: quis scilicet, nisi impius,
dixerit ex mundi creatione novam Deo perfectionis & excellentiae factam esse accessionem λ er go nec per gloriae Suae internae oe essentialis niorem Deus ad mundum creandum suit necessario impulsus. -
56쪽
2. Deus non potest esse simul liber Stim mutabilis: atqui Deus, ex superiori articulo, est prorsus immutabilis ; ergo liber esse non potesr. RAp. Neg. maj. Cum immutabilitate in Deo conciliari potest libertas, si nullam in ipso mutationem arguat: atqui res ita se habet. Si quid enim mutationis Dei libertas importaret, maxume quia Deus vi suae libertatis posset decretum semel positum revocare: atqui id dici non potest . Libertas quippe Dei persecta est, ac proinde nullam adiunctam habet vel ignorantiam, Vel
levitatem: atqui libertas, vi cuJus decretum se mel constitutum Deus rescinderet, ignorantiam, vel levitatem demonstraret; ergo &C. Instab. Deus, quatenus immutabilis, nullo potuit carere actu sibi interno, quale est rMndi creandi decretum; quatenus vero liber, potuisset hujusmodi actu carere; ergo Deus non potest eS-
BeSp. Dist. ant. Deus, quatenus immutabilis est, nullo potuit carere actu interno, qui eum Perficiat, conc. qui eum non perficiat, neg.
Itaque duplicis seneris actus interni in Deo secerni possunt; alii scilicet qui Deum perficiant,& alii qui eum non perficiant. Priores ii sunt,
Sine quibus Deus nec esse, nec concipi potest. Pales sunt cognitio & amor sui ipsius: posteriores autem sunt actus, quibus Deus aliquam habet ad creaturas relationem, nec ipsi Deo sunt necessarii: talis est actus, quo mundum creare
decrevit ; evidens quippe est Deum per ejusmodi
actum non perfici. Quis enim dixerit ex mundi eondendi decreto, aliquam Deo persectionem accessisse, cum sibi persecte suffciat. Porro Deus, quatenus immut bilis, nullo p tuit carere actu interno eum perficiente, ut satis paret; sed quamvis a Deo semper absuisset actus quidam internus eum non perficiens, nihilominus suam immutabilitatem servasset integram. In eis quippe sita est immutabilitas Dei, ut nec novam
57쪽
64 METAPH ΥΤ Ie AE . acquirat perseetionem, nec habitam deperdat: at oui actus interni Deum minime perficientem, ipsi nullam persectionem vel a iciunt, vel detrahunt,
ut ex ipsismet verbis .patet ; erso Deus, licit immutabilis , potuit carere actu Interno, quI eum. non perficiat.' .. - . inStabia Deus, quatenus liber, potuisSet carere ecreto creationis mundi: atqui decretum it Iuclest actus Dei internus, ipsumque perficiens; erso DeuS, quatenus liber, potuisset carere adtulerno , etiam perfieientem Resp. Neg. min Quod enim in Deo ita exIstit, ut potuisset in eo non existere eerte respectu Dei non est persereo; atqui decretum, quo statuit Deus mundum .creare, ita in ipso exiStIt, ut potuisset non existeret alioquin mundum necessario procreasset: atqui id absurdum est, cum
Deus sibi persecte suffciat ; ergo, &c. Instab Illud decretum est Dei persectio, quo
constituitur determinatus: atqui Deus per decre- sum creationis. mundi constituitur determinatus; ergo &e. Besp. Dist. mai- Ιllud decretum est Dei persereo, quo constituitur determinatus σιν Ircι- lter , conc. determinatus ad hoc vel illud, negia dist. paritia mim - .
. itaque persectio est in Deo , ut sit determinatus simpliciter, & decreta generatim habeat; alioquin incertus, anceps & fluctuans esset, quoa repugnat: verum hoc vel illud decretum non est Dei persemo; nulla v. g. Deo supervenit, ex eis quod decreverit huc vel illud creare , potiusquam non creare ; siquidem ipsi non melius est decernere alicujus creaturae existentiam, quam non dem cernere; sibi enim perfecte sufficit; ergo, &C. Qua de re sic habet D. Le Francois: Cir qus
Occasion des creatures , ou ce soni Ie creatures
memes qui Ie lui donnerotente or P tine n est pas
58쪽
Parce qu' it est Ia plenitude de r Etro. Infra, Actus summae virtutis & emcaciae est sersectio ; atqui decretum , vi Cujus mundus ex-εitit, summae est virtutis & efficaciae ἱ ergo vera est persectio . Resp. Dist. maj. Actus summae virtutis & es.ficaciae est persectio, id est, ratione sui persectus eSt, conc. persectio est respectu Dei, neg. Porro mundi efficiendi decretum, vi cujus res
creatae e nihilo emerserunt, cum Sit Summae vi
tutis, in se quidem persectum est; sed respectu Dei persecto dici non potest, quia Deo non melius est mundi creationem decernere, quam nori decernere; Deus enim non minus perfectus vel beatus suisset, etiamsi mundum procreare non
Insta, Quidquid in Deo existit, vera est se sectio, imo Deus ipse: atqui mundi producendi
decretum in Deo existit, ipsique internum est 3 ergo M. . Resp. Dist. mai. Quidquid in Deo existit nece Sario, Vera est persectio, conc. maj. quidquid in Deo existit libere, ita ut potuerit in eo non xistere, vera est persectio, neg. maj. Quidquid in Deo existit necessario , vera quia stadem est persectio: talis est amor, quo seipsum Necessario prosequitur. Quod vero ita in Deo e-ntistit, ut potuerit in eo non existere, vera non est respectu Dei persectio ; Deus enim vera persectione carere nunquam potuit: algui decretum , suo Deus.mundi creationem constituit, poterat in eo non existere; siquidem ex mundo condito
nihil persectionis in Deum derivatur; ergo, &c.. Ergo, inquies, libertas in Deo non est Der-
59쪽
36 MET A PHYs Ic ME sectio; siquidem actus liberi, quos exercet, eum
non perficiunt. . BeSp. accuratam non esse hanc conclusionem:
multum scilicet discriminis est inter libertatem ipsam, & aelum liberum, sive libertatis exercitium. Libertas enim, non secus ac Omnipotemetia , attributum est Deo essens ale, quia Procul Sibio melius est libere, & pro suo arbitrio abe- Te, quam ex necessitate: at 'eri, libertatis, si ut & omnipotentiae, actus , Sive eXercitium , t vectu Dei non est persectio. Nuniquid enim per--ior , ves beatior foret Deus, si mundum alterum , ut certe potest , conderet Objk. 5. Si Deus soret liber, in eo esSent
ctus coiningentes e atqui in Deo esse nequeunt actus eontingentes, ergo &c. , . Resp. Neg.. min. Potuit enim Deus mundi ex
Stentiam decernere: atqui decretum illud in Deo est contingens s siquidem Deus nulla mundi pro-Creandi necessitate constrictus erat; ergo, &c. Instab. i. Non magis ene Pos Sunt aetuS con-ringentes in Ente necessario, quam aetus neces-zarii in ente contingenti: atqui in ente concingenti esse non possunt almas necessarII, ergo&C. Resp. Neg. maj. & parit. Ratio discrimini est, quod actus necessarius ejusdem naturae Subjectum exigat. Actus enim necessarius ita. eXIStit, ut Nunquam possit non existere: atqui posset at quando non existere, nisi ejus subjectum foret neceSsarium; sublata quippe subjecti existentia, tolluntur omnes actus; siquidem nequeunt Seor-him a subjecto exi Stere . . . Coiitra vero actus contingens non requira Surulectum contingens sicque potest in Ente neces- Sario reperiri: suolato enim actu, Sub ecTum xistere non desinit. Numquid enim men& nostra cessat existere, quando evanescunt quaedam illius asseetiones λ ergo potest actus non exiStere, quam
vis necessarium sit illius subjectum, ac proinde Metus contingens in subjecto necessario esse mirit.
60쪽
S cIALIR. PIRs L DIss. IL MI. InstabT 2. Contingentia est imperfectio: atqui in Ente necessario nulla potest esse imperfectio ;
ergo nec actus contingens. P .
Resp. Dist. maj. Contingentia, quae cadit in subjectum, est imperfectio, conc. maj. Si cadat In actum Solum , neg. maj. dist. similiter min. Profecto contingentia, quando in objectum ipsum cadit , est impersee io, siquidem arguit subjectum posse exiStere vel non existere, ac proinde a causa creatrice pendere. Ubi vero contingenti non spectat nisi aliquos actus, tunc im- perlaetio dici non potest; ad persectionem enini maximam, nempe libertatem, pertinet.
λ riplex circa praesentem quaestionem est Sententia, r. Μalebranchii, 2. Leibnitzii, S. ceterorum sere omnium Philosophorum .
I. Iuxta Μalebranchium, Deus ad creandum vel non creandum omnino liber est ac indisserens; quia Seipsum solum necessario amat, Sibu' que persecte sufficit. a.. Nihil facere potest Deus, quin actiones in-& Opu3 proportio. Cum autem infinita
sit aetio divina , Deuς nullum opus efficere potest, nisi infiniti sit pretii. - . . 5. In hypothesi creationis necessaria suit unius e Personis divinis Incarnatio . Deus quippe non agit, nisi ut ex rebus creatis gloriam seipso dignam obtineat ; atqui eam sibi comparare non potuisset, sine unius e Personis divinis Incarnatione. Ea namque sublata, Deus a rebus creati Snon potuisset percipere,. nisi gloriam finitam a. C a ' haec