장음표시 사용
61쪽
. 38 M ET AP H TSI CAEhaec vero non censetur Deo digna, quia finitum inter & infinitum nulla est pLOportio ia4. DeuS ex hJpothesi quod agat, at optimum tenetur, quia illud opus solum Enii sapientissimo, qualis est Deus , dignum censeri debet, quod
est optimum. Praeterea Deu& non creavit mumdum, nisi propter majorem suam gloxiam: atquImajor ita Deum resunditur gloria ex mundo per fictiori ,. quam ex minus persecto a ergo mundum condidit pexsectissimum ia5. Operis perseelio aestimanda est ex viarum implicitate & foecunditate , quibus finem suum opifex a sequitur ; exigit ergo divina sapientia , ut Deus Semper aut saltem Oxdinarie , agat Via simplicissima simul & foecundissima Viarum autem simplicitatem in eo constituit, quod DeuS numquam, aut raro duntaxat per Voluntates, Particulares Operetur, sed omnia per voluntates, Seu legea generales, administret, quae: ad produce dos effectus specialex causarum secundarum. interventu determinanturia Quidquid ita rerum natura contingit, juxta leges illas generales evenire asserit, absque peculiari Dei voluntate . SaenaScuntuP monstra, si nonnullis vitiis & desectibus orbix universi pulchritudo deformetur, illud nota tribuendum est specialL cuidam creatoriS voluntati, sed legibua generalibus. ab. ipso in. titutis, quas interrumpi vetav suprema illius Sapientia . Dictat enim mundi persectionem non tanti esse pretii, ut propterea divinae voluntatis actus multiplicari conveniat ia
Deus ex fisoiaesae γοά agat, non tenetur Maoptimum , ut contendit malebranchiuS -
Prob. Si respectu Dei non melius sit creare mundum magis persectum, quam minus Perse-
62쪽
SPECIALII. PARS I. Drss. II. sctum, certe non tenetur ad optimum: atqui respectu Det Mon melius est creare mundum per sectiorem, quam minus persectum, & quidem plurimas ob causas. i. Enim si Deo satius esset mundum persectiorem producere, quam minuSpersectum, ipsi etiam melius foret mundum crea- Te, quam non creare ; siquidem mundus existens est aliquid persectius, quam mundus non existens atqui tamen ex ipso Μalebranchio, non melius est Deo mundum e nihilo educere, quam non e ducere: alioqui non potuisset Deus ab illius creatione abstinere; quod absurdum est. a. Si melius esset Deo mundum perfectiorem producere, quam minus persectum , debuisset , vel a primo creationis exordio , omnem spiritum ,
Omnem materiam, omne ens, omnemque entis
gradum possibilem creare: siquidem tunc mundus & persectior & locupletior extitisset: atqui tamen illud a Deo fieri debuisse nemo dixerit. N. Denique si melius esset Deo mundum perfectiorem creare, quam minus persectum, nullus foret Deo possibilis'. Quem enim mundum procreare an minus persectum sed eum producere nequit, si ineluctabili quadam necessitate ad opibmum adstringatur. An mundum, qui sit omnium persectissimus ρ Sed neque talem potest efficere; siquidem repugnat. Quodlibet enim ens creatum PoteSt Semper mabis ac magis perfici : a Summa quippe Dei persectione infinito distat intervallo , ergo nequaquam melius est Deo, mundum Per seriissimum producere, quam minus perfectum ac proinde ex hypothesi quod extra se agat, ad
63쪽
Ruicienda est MIespanelii opinio de votanam tutis Dei generalibus , quae per creaturaS, ra
quam causas Occasio Ies , ad singula quaequaprodvisenda determinentur α - .
Ex Proindentia μυιna. m. Passim docet Scxiptura sacra, Deum Ferum omnium, quantumlibet viles & o ectae via deantur, Speciatim curam gerere, a Ves caeli nutrire, agri lilia pulcherrimis vestire coloribus , jumentis senum producere, absque ipsius imperio nec arborum solia, neet capitis nostri capillos in gerram cadere, Omnem sollicitudinem in ipsum projiciendam esse, quoniam ipsi cura eSi de nobis , & alia Musmodi sexcenta; atqui haec stare Non possunt cum eo systemate, in quo DeuS rebus creatis voluntate parriculari non, MQVidet. 2. Divinam ad Providentiam pertinet universa sic disponere, ut ipsi subserviant omnes &. Si gulae creaturae Cum euim sapientis euriusque regiminis duae sint partes, i perium nimirum &executio . imperare debet supremum domimum , & ipsim iussa exequi debent suhditi Enim vero quid cogitaremus dae Principe, qui regnum Suum sic administraret, ut nihil speciatim decerneret, sed omnia juxta ministrorum vota perassieret nonne eum regio nomine prorsuS indignum , -- loque titulo Principem esse pronuntiaremus λ atqui in inlebranchii systemate Deus indecoram hujus Principis personam gereret; siquidem nihil voluntate particulari statuens, mundi gubernaculum causis occasionalibus dimittit, quarum
motibus Operationem suam tantum accommo
64쪽
Ex Firitium Precisus. Quotidie Deus oratur , ut corPorum Sanitatem , ut salubres pluvias, ut Serenum tempuS . ut prosperum rebus inceptis exitum largiatur laequens oratur, ut nimiam imbrium copia inhiabeat, ut pestis contagium famemque depellat, ullSIntatros eventus avertat, ut felicem navigantilius cursum, aliaque id genus innumera, conce-cero uelit .. Haec autem beneficia inaniter' a Deo non postulari, quis Catholicus dubitat atqui tamen frustra postulavemur, Si omnia haec nota Peculiari nuntinis consilio regerentur, Sed generalibus duntaxat voluntatibus, prout naturae cursus & causae quaedam occasionales; ergo, &
m eo quod ptas a creaturas, quam, as ipso Dese
--.n Μa Iebranchii systemate nulla nobis bonaonterret, nullas poenas infligeret Deus, nisi per causas occasionales determinatus, quibus non pot-eSi non obsequi; alioqui .summam suam Sapien-XIam Onenderet. Quemadmodum igitur in Ad muniStro , voluntatem Regis quocumque vult inclinante , ceruus collocatur spes , quam in. ipso Principe nihil nisi juxta ministri sui postulata decernente. Ita cum Deus particulares eventus non decernat, nisi prout exigunt causae occasionaleS,m 1Stis, potius quam in Deo, reponendam ess Spem nostram suadet ratio Quid ergo sibi volunt haec Scripturae oracula λ Bonum est confidere In Domino, quam confidore in homine e bovnum est sperare an Domino, r quam sperare in
65쪽
Ille non est omnipotens,. qui mundum ereare non potuit isto, in quo vivimus , persectiorem ; in quo nullum esset monstrum, nulla de- ωrmitas, nullum peccatum; ita ut mundus Praesens ultima sit divinae potentiae meta, eamque penitus exhauriat: atqui id sequitur ex Μalebranchii systemate. Nam, juxta ipsum, obstat divina Sapientia, ne mundus plurimis careat vitiis et quia haec, inquit, impediri non possunt, nisi recedatur a simplicitate viarum, seu legum quibus hic mundus regitur; suprema vero sapientia dictat eum mundum esse optimum , eoque nomine praeserendum , non qui plures persectiones, pau- lcioraque vitia complectatur, sed qui ceteris omnibus possibilibus persectior sit, comparate ad vias simplices quibus administratur: porro id non potuit Deus, quod pugnat cum Summa ejus Sapientia ergo &c.
Ex eo quod finem a se intentum non consequatur MaIebranchius.
Ideo mundum non regi nisi voluntatibus generalibus censet, ut administretur via simplissima, utque in Deo pauciores sint voluntates particulares t atqui finem sibi propositum non aSSequitur inlebranchius. Causae enim occasionales quas fingit, minime essiciunt ut pauciores sint voluntates Dei speciales; sed tantum id praestant, ut voluntates illas determinent: Ubinam ergo est
illa tantopere jactata viarum simplicitas
66쪽
Solreuntur obiecta . Objic. I. Deus, utpote sapientissimus, ex se tur ad illud quod meliux est: atqui mundus persectior, est aliquid meliux mundo minus perlecto ; ergo Deuς ex se & necessario sertur ad producendum mundum persectissimum.
Resp. Disti maj. Ad illus sertur, quod sibi
meliuς est , c C. quod melio est creaturis , negis dista paritia min.
Revera quidem Deuς ad iliud necessaris sertur , quod sibi melius est, quia sua selicitate sese
fraudare non potest. Sic quia melius est Deo , ut sit determinatus , quam si anceps & incertus fluctuaret, idcirco quaecumque facturus erat, ab aeterno constituit; sed minime postulat divina sapientia , ut Deus agat quidquid creaturis melius est: alioquia non potuisset eas di nihilo non e ducere; ipsi enim melius est existere, quaem nouexistere a Porro major mundi persectio est quidem aliquid melius respectu ipsius: mundi, sed non
ratione Dei: secus dicendum esset fore ut Deuvaliquo bono sibi proprio caruisset, nisi mundum creavisset quod nemo senserit; ergo , M. Praeterea eodem sensu Deus dicitur summe sapiens , quo dicitur summe bonus r aries summa Dei bonitas non exigit ut dona quaecumque POS- sibil1a in creaturas effundat ', ergo nec postulat Summa: Sapientia, ut illud efficiat quo nihil persectius esse poSSitia objicia m. Deus ex hypothesi quod extra se -l gal, non potesv creare mundum ,i qui divina attributae modo persectissiso exprimat: atqui mundus ille est omnium persectissimus ergo, &z. - Resp. Neg. muia Deus ex hypothesi quod extra Se operetur , non potest quidem suas persectiones non exprimere in mundo quem procreat, scilicet intelligentiam , potentiam , bonitatem , ω. sed nequaquam tenetur sua attributa modo
67쪽
immensitatem demonstraret, debuit materiam immensam producere; ut summam intelligentiam S scientiam splendidius exhiberet, debuit spiritus longe perspicaciores producere, omniaque ipsis sua pandere consilia, & omnia naturae arcana revelare. Longe autem aliter sese gessisse Deum aestatur experientia; Eamdem dissicultatem sic explodit auctor li-hri, cui titulus : L action de meti fur tis cria rures, &c.'i I est permis ae maneer que Dim , orsρω a NouM agir au dehoνs ; a dia verrioirceser P otiora e sui exprime Ie pMs sex disines persections, se dirai de m et Iorsque Dim a voti former D Ucret ae insis, ora de ne pus agis au dehors ; Ioraqu' u sest a tormin/ ὰ υou-ιoir queique chora sur Ia cisation, Ora Sur Ia none ation de r tinisers , iι a dia υoulsis nἔcessat νement D parti qui exprimois Les perfections dAvines pesserabisment a critii qui ne Ies exprimois
potare or votiIso erser, ς' Aoit υouIois exprimerus perfections disines ; σν υ Ioir ne pas cr&r,c' broit ne voti ois pas Ies exprimer ; dono Dieuia is vovIoir ngressairemetit ciser P universe raLaonnement qui est rejertό oee horreur. Instab. Deus suas persectiones amat necessario; ergo vult etiam necessario eas modo persectissimo exprimere. ReSp. Neg. conseq. Ipso enim fatente Μal branchio, amor, quo Deus suas persectiones prOSequitur, non exigit ut per creationem manife-
Stentur; alioqui mundum necessario condidisset: ergo pariter non exigit ut hoc potius quam illo modo, in hoc potius quam illo gradu easdem
exhibeat. Praeterea Deus in hoc mundo non e primit omnes suas persectiones, quas manifeStare potest: multae sunt enim creaturis incognitae, quarum similitudinem operi sito exsculpere potuis-Set , ergo amor, quo Deus snas persectiones diligit, non postulat ut eas, quantum valet, exprimat.
68쪽
SPECIALIS . PAR 3 I. Dus. In 6s Obji. 5. Deus necessario propter majorem suam gloriam agit: atqui ma)or gloria in Deum redundat ex mundo magis perseeto, quam ex mundo minus persecho ; ergo Deus necessario sertur ad creandum mundum magis persectum.
Resp. Neg. maj. Hic enim agitur de gloria Dei externa, quae Sita est in divinarum persectionum manifestatione, in creaturarum laudibus & obsequiis: atqui propter hujusmodi gloriam necessario non agit Deus, siquidem ea non indiget. Acreaturis, si existant, debentur quidem Deo laudes, gloria & obsequium: sed Deus pariter est beatus, pariter & perfectus, sive laudes a creaturis accipiat, sive non accipiat, sive entia a b eo distincta existant, sive non existant. Nec enim felicior aut persectior evasit, ex quo dixit,s facta sunt, ex quo mandaυιt, . creata x 3Ialioqui necessario voluisset Deus mundum existere; quod tamen negant adversarii.
Instah. Saltem gloria ex mundo redundans, debet esse Deo digna: atqui non esset Deo dignλ, nisi foret omnium maxima; ergo, &c. Resp. Neg. min. Gloria enim externa, Sive ma Or, Sive minor, respectu Dei aliquid est a quale, siquidem ea nullo modo indiget. Namque cum a mundi creatione pendeat hu)usmodi gliseria, si ipsius acquisitio respeetu Dei esset aliquid
melius, quam eJus privatio, non potuisset Deus mundum non creare: atqui tamen potuit, late tibus adverSariis; ergo, &e. Instab. Gloria ex mundo redundans non poteStesse Deo digna, quin aequalis sit aditoni divinae, qua mundus producitur: atqui non potest huic actioni, utpote infinitae, par esse, nisi omnium sit maxima, & suo modo infinita; ergo, &c. Rev. Neg. ma)- quar: nititur hoc principio : efifectus non potest esse sua causa dignus , nisi A
si inquatis alte atqui falsissimum est illud pri cipium: fratuum quidem Philosophi causam debere estectum suum aliquo modo continere, dc proin
69쪽
proinde ipsi saltem esse aequalem. Sed paradoxum est in scholis inauditum, debere vice versa quemlibet effectum esse causae Suae parem. Praeterea si effectus non possit esse sua cauSu dignus, nisi ipsi prorsus consimilis fuerit, Deus, aut nulla entia, aut saltem nonnisi Deos sibi prorsus aequales creare potuisset:.atqui consectarium illud. absurdissimum est; ergo, &c. Objic. 4. Deus, utpote sapientissimus, ten
tur vias sequi persectissimas, id est, quae simul& foecundissimae sint & simplicissimae; atqui viae generales sunt simul & foecundissimae & simplicissimae; ergo tenetur Deus mundum regere Pervias generales, ac proinde Per voluntateS generales . .
Resp. I. Neg. maj. Viae enim tacundissimae , juxta Μalebranchium, eae sunt quae Plures majo-Zesque persectiones mundo possunt inerre : atqui non tenetur Deus hujusmodi vias eligere seu mundum greare, qui, spectatis omnibus, Sit optimus & periectissimus, ut patet ex dictis. Prae- lterea non exigit etiam divina sapientia, ut Deus Per vias simplicissimas operetur . Numquid enim lnon potest, si vellet, vitam animantium absque alimentis servare, sine arboribus, pluviis & calore solis fruetus producere, sine agriculturae laboribus & molestiis segetes procreare Haec certe via seret simplicissima. Cur ergo res aliter disposuit Deus, nisi quia viarum simplicitati non studuit λ - - Resp. a. Νeg. minorem, scilicet vias genera- aes, quales ab auctore intelliguntur, tacundissimas esse simul & simplicissimas. Cum enim camaae quaelibet secundae id tantum esticientiae habeant , quod acceperunt a causa Prima, omneSpariter vel tacundae sunt, si a Deo moveantur, vel inertes & steriles, si non moveantur. Und nam vero didicit Μalebranchius vias, quibus naui ldus iste administratur, esse omnium foecundissimas ti simplicissimas Quis omnes rerum ordi- s
70쪽
3PECfAEIS. PARS I. DISS. II. rviles possibiles ita compertos habet, ut assere audeat nullum esse aeque simplicem & foecundum: in quo nulla monstra, nulla deformitas , nulla vitia , vel pauciora , quam in praesenti ordine , existerent Nuniquid Deus. est Summe Potens , in mundus viis simplicibus gubernare nequeat, quin monstra & deformitates permittere cogatur Besp. 5. Neg. conseq. Deu& quidem, ut certo& uniformi ordine decurrat rerum universitas, .mundum legibus nonnulliς generalibus, a se libere institutis regit & moderatur L Sic vitam murtarem non conservat, niSi per alimenta, morbos non depellit, nisi per medicamenta: sed maximum discrimen est inter legeς illas seu vias generales , & voluntates generales ac vagaS, quae - per causa& Occasionales ad singulos enectus producendos determinentur .. Priores enim nihiι habent, quod summam Dei majestatem maxime non deceat; quantum vero posterioreR Deo sint injuriosae, ex dictis apertum est ia Perperam igitur concludit Malebranchius mundum a Deo regi 'per voluntates generales ex eo quod juxta le--geS quasdam & vias generales ac uniformex g
Objic. 5. Si pluvias, tempestates, & alia ejusmodi Deus peculiari voluntate ordinaret, quisquis ab iis tutum se praestare conaretur, divinae voluntati resistere: atqui illud absurdum est ;ergo , &C. Resp. Neg. maj. Nam, praeter operantem Dei voluntatem, qua grandines, tempe&tates, fulgura & cetera hujusmodi immittit; alia est praecipiens , quae nos jubet & vitae & incolumitati nostrae consulere; cui voluntati debemu& obsequi. Hinc, quamvis Elias, post trium annorum Si citatem , insigni miracula pluviam obtinuisset, nihilominus Regem Acati monuit, ut quantoci Palatium repeteret, ne imbris copia corriperetur,