장음표시 사용
321쪽
Ad PB liam Universam . . so mittet, neque in illa sol , nisi glaciem illustrabit . .. i
x s6. NOTA . Patet , plusquam sabulosam esse hypothesim solis sui minantis, & cometas producentis; tum hypothesm cometae, qui in substantiam ignitam , & fusam nostri solis incurress, illinc expellit tellurem nostram , ac pia uetas; tum hypothesm vitri fusi, quod suavi exadit totum id quod est parvus noster mundus ti restris, nosterque mundus planetarius .
Somnium solis 1uMixantis. Quamprimum duarum postremarum hypothesum vitia demonstrabimus: hic tantum de prima petemus , ex quibus principiis physicis , aut phaenomenis analogis supponi possit , globos igneos, ut noster sol , in immenso vacuo locatos, in quo nihil intimam eorum fermentationem , vat, nihil illi opponitur; crustam induant aptam intestinum eorum ardorem coercere, ut globis pyricis ignem concipientibus , ct in partes disjectis similes evadant Ex his tantum patet, hujusmodi hypotheses, principia, phaenomena confutationem non me reri; res enim veri nullam speciem habentes , nullaque ratione suffultae a se ipsis consutan
FACTA, QUI Bus PABULA HAEC INNITITu R.
1737. OBSERUATIO. Hypothesis in physica
bene statuitur , quum omnibus phaenomenis Congruit, nec nisi illi Phaenomena congruere possunt. Atqui talis juxta epochas naturae est hy
322쪽
tis. MΤranseat haec hypothesis in thesm , quid de hae ignita subsantia eveniet , quae a sole ais vulsa jam globos errantes essicit, quos planeistas vocamus In hac hypothesit
. I. Noster globus cIrca axem suum volutus ad sequatorem attolletur , ad polos deprim tur; id ceteris planetis continget et primum
AIterum a ILGlobi nostri calor magis magῖsque decrescet, ct juxta theoriam ab experimentis deductam anni requirentur 73ooo , ut a Summa incanis descentia ad praesentem temperiem adducatur; idem data proportione planetis eveniet ralterum factum.
III. Materiae superficiei telluris, etsi varias mutationes subierint , vitre scibiles erunt, ut erant origine : & nucleus globi a centro usisque prope superficiem erit immanis mas a viis
trea frigida, & solida; idem die de planetis et
tertium factum. Quartum a II . Tellus , aliique planetae circa wIem Convertentur alii supra alios directionibus ferme parallelis: quartum factum:
323쪽
x7s2. NOTA. Probationes, quae In epochis naturae afferuntur, rem evincerent , ii factapb ea, quibus innituntur, re vera essent, ut
At si ex his alia imaginaria sint , alia causis non connexa, a quibus deducuntur, quid hae probationes valebunt nihil; ut in sequentibus videbimus. AEquator elatus probatio niau.r sq. EXPLICATIO I. Iuxta epochas naturae, telluris nostrae aequator elatus , poli depressi invicte probant , eam primitus massam fuisse vitri fusi: ceterum ad aequatorem attol. Ii non potuisset, & sensim usque ad polos dein
At quid haec elatio aequatoris, de polorum depressio cum inductionibus inde deductis in epochis naturae commune habet Nulla connδκio cum cometae impulsu. I. Si Deus admittitur rerum creator, &auctor; quare Deus ipse initio temporum formare non potuit ipse Tellurem , Iovem , ceter GSque planetas cum sequatore ut Iubet elaeo, polisque depressis, juxta finem , quo sormati fuerunt, juxta quoque legum impuIsionis, dc attractionis exigentiam δ
Nullus supponitur fusionis satur.
II. Si res modum suum existendi a substantia tantum , qua formantur , ct ab impulsis petunt, debebant ne propterea Tellus , α Iupiter ex vitro fuso seri , ut aiu aequatorem
324쪽
attollerentur, ad polos deprimerentur ex sua circa proprium axem revolutione Nonne satis erat , planetas hos ex quavia ductili, aut extensibili materia constare, ut ex argilla molli, & frigida; aut ex terra quavis humida, & nondum solidata, qualis nobis temrestris massa exhibetur in sacris litteris te mispore primo creationis
Friga actio planetarum somnIum.1 6o. EXPLICATIO II. Iuxta epochas naiaturae Tellus nostra, quae annis jam 7sooo erat parvus sol ardens, Iucens , maiorem primitivi sui caloris partem jam amisit; jamque ad gradus septem, aut octo a polis, & in majorum montium verticibus est immanis glaciei massa, quae in saecula augetur I & annis ferme rooooo, juxta leges frigescentiae , toto igne primitivo absumpto , & igne solari non suffciente , quum si minima pars illius, quo nunc incalescit nullum jam in ipsa erit in usus ἱ solque in illa non nisi glaciem illustrabit. Fig. 47 . At enimvero haec omnia nobis nullo iundamento suffulta videntur, sive theoria, sive facta attendantur.
- Glacies ad polos semper creseens fabula.
I. quod de glacie semper erescente, ad y lum borealem N modo per septem , aut octo gradus extensa, multoque magis ad polum a stralem Μ, per gradus scilicet et O , aut ΣΙ , ex parte verum, ex parte falsum est. Certo iam scimus circa polum borealem Nultra circulum potarem ΚΗΚ ubique etiam aestate mare mmanibus glaeiei fluctuantis massis obsitum inveniri , intra quas hodierni navigatores penetrare non potuerunt , aut non ausi
325쪽
Ad phsicam Universam. 313gusi sunt ultra octogesinum secundum latitudinis gradum I circa vero polum australem Μglaciem multo magis extendi; & circa circulum potarem EF Ε mare semper simili glaeis
obtectum inveniri ; intra quam ultra septuagesimum primum latitudinis gradum penetrare
At unde nam constat glaciem , qua uterquσpolus obsidetur , in saecula crescere unde nam constat, exempli causa, mare inter polum borealem, &europae,. atque a sae litora diffusum
glacie latius obtegi, quam tempore Annibalis, Alexandri, belli Trojani λ Patet sane hoc glacier incrementum nulla ratione evinci , & inter fabulosa esse recensendum. Platae arcticae. Semper innotuit , regiones hyperboreas frigidissimas esse; atque hae regiones, quae antiquis temporibus inhospitae habebantur , magna ex parte nunc incolas habent; hoc sane non probat, ab iis temporibus frigus magis rigidum illic effectum esse , & non ferendum. Plagae avrarcticae.. Anno 168o celebris navigator Davis in sua Maritima expeditione ad polum auctrclem a glacie progredi impeditus fuit ad latitudinem graduum 6s, aut 66. Postremis hisce temporibus illustris Cookiux, glaciem superans, qu mubique ad eandem ferme latitudinem offendit , ulterius progressus est usque ad gradus 71 Polum australem versus per glacies fluctuantes rat qui haec sane nihil magis probant, regiones illas Bigoris augmentem unius saeculi decursu
Mare ad polos glacie concrescit, di latius circa polum australem'; ut persecto sempellPHI. Tom. V. M COM
326쪽
3 4 dItamenta . concrevit is praesent i rerum ordina ; de pos- quam in sellum habemus diverstatem anni temporum periodicam; quae absolute quidem non haberi potvisset, sicuti jam adnotavimus.
Glacies in montibus nibia probat . II. Quod de montibus dicitur , ibi scilla et in dies , O saxula glaciam augeri, levis mO-
menti est ad generalem totius orbis frigefactiomem asserendam. Scimus glaeisi formationem a pluribus accidentilitas causis pendere quae nihil commune habent cum loci temperie , ubi phaenome non contilagit. Chemia glaciem escit in vassnon parum Ea lentibus. re glacies in nubibus conerescit vel magis .rrida aestate. Daeo etiam, certo constare in aliquo monte glaciem magis dilatatam essς , quam tem-vore Carol i magni, aut Augusti; num propterrea illico inseres , hoc temporis iotervallo caωHrem in orbe nostro esse imminutum
Nonne magis naturae consonum , magisque
ubi losopho dignum esset dicere, emanationes quasdam frigorificas, iis fortasse similes, quasvraebet gas nitrosum, aut at halicum, aut iis, quae grandinem in nubibus parant, casu ad hos
montes delatas fuisse, ibique glaciem auxisse δst Quo de caloris priscipio in orbe no-yro semper decrescente dicitur, nullo meliori fundamento insistit.
Calor terrae non imminutus. Ignis solaris , ct combuat bilium, quae in ombe nostro. ardent, aut sermentant, omnium Physcorum consensu principium unicum sunt caseris, 'quem orbis obtinet . Neque factum ullum probat, hunc modo minorem esse, quam
327쪽
Md p sieam Universam. IS Uuobus, aut tribus millibus retro annis . Imo vero pluribus factis hissoricis, probatum videtur, majorem in genere calorem orbi ineste per hos dies, quam Ccasaris, aut Alexandri
temporibus i. 186s, agor ). Luna gelida , Iupiter ardens: fabulae.
I 6 i. NOTA I. Iuxta naturae epochas Dr-gescentiae tempus in planetis est eorum diametris proportionale: ex astronomia vero colligi videtur, lunam telluris esse partem sexa- geumam quartam , eamque, jam aὰ perfectam trigescentiam pervenisse . Iovem vero tellure millies, & tercenties majorem adhuc calore
fervere tanto, quanto tellus servebat annis 3 oo oo, aut 3 ooo postquam e . sole emerserat, ct annis ferme 4 oooo ante saeculum praesens ἴnoc , a junt , omnςm eo in Met certitudinem asserintae originis planetarum. Fig. 47 . . At .aos jam in metaphylica nostra numero 9o satis ostendimus, observationes astronomicas, de quibus hic agitur, nihil ad rem facere:
propterea a pluribus supersedθbimus . Commune hoc. vitium est epochis naturae cum ceterIs fabulis philosophicis , ut tamquam prin- .c ι pia certa saetuant observationes, aut facta. ox quibus nihil ex iis, quae probanda Sunt,
Species animalium destructae , aut imminutae. . 1762. NOTA II. Iuxta epochas naturat olim
In tellure animalium species erant magnitudi- Ne Immani, quae nulli bi nunc inveniuntur; dedirnc temporis animalia adhuc existentia , ut elephantes, Rinocerotes, Hippopotami , quo rum offa jamdiu terris obruta identidem effodiuntur, triplo, aut quadruplo majora erant.
328쪽
. titille, scuti Lucretius cecinit, quo terra juniore, & majori calore sola, majorem vim, di magnitudinem .suis foetibus impertiebatur. At data etiam veritate specierum animalium extinctarum, & animalium. olim triplo, aut quadruplo majorum; num recte inseras tunc tellurem multo majori ea lore fotam fuisse FNon sane; atque hic quoque falsae inductionis vitium se prodit. Fig. 38. I. Et primo , unde nam constat, a majori ca-Iore majus animalibus corporis volumen pro-
Quaenam sunt maJωa telluris animalia e certe balenae: ubi nascuntur num in maribus zonae torridae λ imo vero prope polum borealem, . ἱn te terrimo frigore, in glacie. i 63 Plura quidem nobis dicenda suppeterant de animalibus sub gelidis climatibus ortis, &iis, quae sub tepidiori caelo nascuntur, comparatis.
. At ut in humana specie tantum, ut magis Irota, cons stamus, num Caribi in America,
thiopes in Africa, Arabes, & Indi in Asia
sub Eona torrida nati, ct enutriti, procerio 'Tes sunt Polonis, Rugis, Tartaris, qui . subrigidiore caelo degunt Speclas extinctae, aut vitiatae . II. Esto verum sit magnam temperiei muta
itionem nonnullas animalium species penitus
extinxi se , alias vitiasse ; num ad haec explicanda ad fabulosam hypothesm confugiendum erit caloris in tellure , & planetis sensim de-ςreicentis , ud in epochis naturae supponitur λ Alios
329쪽
Atius in tellure rerum ordo. Nonne satis esset, nonne simplicus, magisque naturae consonum dicere, olim in tellure rerum satam fuisse a praesenti longe diversum; & ejus axem Olim annuae suae curvae plano perpendicularem successive deinde in .clinatum ex magna aliqua physica revolutione primaevam temperiei uniformitatem, qua an te a gaudebat, quaeque animalibus plurimum proderat, abstulisse; unde species aliquae existingui potuerunt, aliae vitiari 1 38 Fabdita vitrificationis. 763. EXPLICATIO III. Ex epochis naturae
tota tellus in vitrum verti potest probat hoc, illam primitus vitream totam , dc fusam fuisse; quod illi nisi intra solem ipsum Continge re non potuit: eius vero pars interior tota a centro ad quamdam infra superficiem profunditatem, non nisi immanis massa est. vitri jam
At in hoc omnia inania. Primum assertu iri inductio est a nullo principio huens , altera factum nulla ratione, aut probabilitate suffultum. Fig. 38. I. Quod arenae, argilla, lapides , sessilia,
vegetabilia, animalia, quae corpora magis notam telluris nostrae partem constituunt, in fornacibus chymicis in vitrum verti possint; num haec propterea primitus vitrea, & fusa in solo fuerunt λ Abst. II. Si tellus primitus vitrum fuisset ignitum is fusum , jam tale etiam nunc usque ferme ad superficiem est e deberet, ut. in epochis naturae describitur, vitrum'scilicet frigidum, &solidatum. Atqui hoc ipsum prius statuendum ess et . At quas habet probationes λ nullas. o et Terram
330쪽
. 333 Additamenta Terram ubique effodiendo ad magnam alit-tudinem num unquam in vitream hanc rupeis quis inciὸit aut saltem vitrea ulla vena a majori massa sejuneta, protuberantia ulla, appendix ulla vitrea apparuit nulla. Immensi ignes subterranei , qui tellureim
verterunt, montes evexerunt, insulas e pro fundo mari extulerunt, e terrae , & maris visceribus ingens ne ullum vitri hujus fragmen eduxerunt. quod physici ulli viderint nullum.. Ergo factum hoc nulla ratione stat, non in epochis naturas, non in somniis Vistonii, Lei nitii, Tellia medis si ai et arbitraria enim hypothes tantum profertur' Falsa causa motus planetarum in Zodiaco I 64. EXPLICATIO IV. Iuxta epochas n-turae tellus , & planetae nostri majores ei reis solem convertuntur eadem directione intra zodiacum in curvis parum Excentriciis, at in distantiis , quae sunt in ratione Inversa specificarum densitatum; magni si quidem cometae impulsus' . a quo effecti fuerunt omnibus mois
tum pro)dctilem indere debuit eadem directione, & in eodem plano , eosque longius projicere , quo leviores erant, eo minus procul quo graviores . Fig. 47. , oppositio prima vi
I. Videtur primo eo meta hio In accensam .di fluidam solis materiam oblique ''ncurrens summa. velocitate, . quae in illo supponitur, debuisse juxta veros motus leges substantiam solarem. in torrentes maximo diver entes Pro- .jicere debui si et, non in ferme paraselos . Conjiciatur tormento bellico glybus ferreus
in maris superficiem, aut lacus, aut fluminis , ea minoris tormenti globus p Iumbeus in con- , chara