장음표시 사용
351쪽
Ad phis eam h ἰversam' 339 doneum est , relictis in vase tribus reliquis pari bus mephiticis, cui additur phlogisticum , quod ipsa ardens amittit. I7733.
II. In altero casu Gas mephiticum a facula accensa novo in id principio inserto sanatum
Omodo jacula aerem mephiticum sanat. Faeula haec saepius In illo extinguitur; non enim satis aeris de phlogisticati ibi in enit , qui solus flammae alendae aptus est . At quoties immergitur in gas, toties illuc trahit seis cum aeris illius de phlogisticati partem , quo
Sua 'flamma alebatur , quique parvam vel uti peculiarem atmosphaeram circa ipsam etficie bat: aer vero hic de phlosticatus gas mephitico se jungens , cui naturalem assinitatem habet , phlogisti eum exuberans ex parpe expellit , praecipitat: hoc satis est, ut gas mephiticum paulάtim tantum aeris deplogillicati nancisc tur , quantum satis est , ut verus aer atmos.
vhaericus ferme fiat. Gas mephiticum respirationi ineptum.1 8a. EXPLICATIO III. Gas mephitieum respirationi animalium ineptum est. Nova est haec, & maxima diversitas ipsius gas ab aereat mosphaerico. Fig. 4o , & i Uasa duo sint ΑΒ. MN praecedentibus similia, alterum aere atmosphaerico , alterumgas mephitico plenum. Patier, murex, colum bus optime in primo vivunt; in altero convulsionibus , dein asphixia brevi corripiuntur. Videtur gas mephiticum nullo pacto pulmones ingredi hominum, & animalium, quae ene cat. In gas pereunt, ut in aqua, quum mer guntur, suffocatione sei licet dumtaxat, ct res
352쪽
Aspbixia. Quum Iam asphixia correpta e gas extrahuntur, & jam omnino mortua videntur, facile ad vitam revocantur L & ad pristinam valetudinem. Satis est passim ad hoc ea aeri atmosphaerico restituere, & aliquo modo ea agitare, quo in iliis respiratio excitetur. . t v Remedia ad asphixiam . '
et 784. NOPA. Plurimum per hos dies aI.an
Polatile mor commendatum est tanquam prae-- sentissimum remedium hominibus, & animali- bus ad vitae mu n a r ocandis quum semimortua ab aquis ,r aut agas mephitico educuntur. Verum jure cadem, facultas omnibus simulantibus sive acidis , με aikalicis tribui videtur , ita pluribuε certis e perimentis rem comprobantibus. - Anno i 7 7. In Regia Parisiensi scienti rum
Ccademia coram Imperatore plura experimenta in gas habita fuerunt, inter quae passer vegetus vos gas mephitico pleno immersus con- ra mortem luctari visus est, & cito mortuus apparere. Celebri schymicus tunc illum e vase educit , illi rostrum pauculo a thali volatili luore inungit, & alacrem, ac vegetum Im- Peratori porrigit, a quo cito pristinae libertati Testituitur : volat ille extr3 aulam magno spe-oatorum plausu , quasi nihil in gas passus
. Mira passeris hujus ad vitae munera revoeatio magnum nomen a thali volatili fluori tune conciliavit. Illi jam facultas tribuebatur pulmones asphixia correpti ingrediendi, ibique neutrum reddendi acidum gas mephitici, quod probabiliter illuc usque non Permeat. '
353쪽
'Ad pDLeam Universam. 34ISimiles effectus ab aliis causis. At quum innumerae huissmodi resurrectioes ab aliis causs deinde effectae fuerint, modo a solo aere armosphaerico, modo ab aliis stimulantibus ab hoc a thali volatili fluore diversis, remedii hujus admiratio cessavit, neque illud nisi unice stimulans in asphixia, aut demersione habitum deinde est .
1 8s. EX PLUATIO IV. Gas mephiticum
maxima in copia aquae miscetur. Gas mephiticum maxime aquae miscibile. In hoc adhuc essentia ab aere atmosphaerico differt, qui non nisi exigua copia aquae immi
Aqua super duplum sui voluminis absorbere potest.
A qua pluvia, aut fluviatilis volumen aeris atmosphaerici non absorbet, aut di sibi utam tenet, nisi quod si pars quinquagesina a quarta
sui votaminis 4 at haec eadem aqua absorbet , ct dissolutum tenet supra duplum sui voluminis gas mephitici. Exempli causa; pollices cubici quinquaginta quattuor aqua: pluviae uni cum aeris atmosphaerici pollicem cubicum absorbent; & supra centum , ct octo pollices cuin hic os aeris mephitici absorbere pollunt. Ad hoc demonstrandum , sume tibi ingens vas cylindricum crystallinum AB; Fig. 49 , cujus capacitas in quattuor aequales partes di visa sit: hoc aqua plenum conchae pneumatOchymicae impone , & gas mephitico reple usque in M N: deinde cito obturaments crystallino occlude, & vehementer minutis quattuor, aut quinque concute .
354쪽
In hae agitatione aqua MNA infinitis si perficiebus gas mephiticum MN R tanget, ni
xima ex parte absorbebit , atque illo saturabituro Ut gas absorpti quantitatem detegas vas A Rin aqua conchae inversum. reclude . A qua in vas AMN B ascendet vamum ab absonptione relictum occupabit, & reliquum gas ad minimum Volumen mBn adducet et reliquum hoe ipsius gas. vesumen cum Maecedenti comparando , invenies plusquam duplum sui voluminis aquam hausisse.
Aquae garosae , acidulae. Hae e gas mephitici proprietas physicae ,. &medicinae expeditam methodum praebet ubique aquai gasosas, is acidulas conficiendi Pyr- montanis in Anglia , & Spatensibus. in Ge
mxuia valde similes. Naturae quoque artificium prodit quo uti fur ad aerem atmosphaericum sanandum , audillum ab exuber te, di noxia gas mephitici quantitate liberandum.
M aquis pluviis, is faviatilibus absorbetur . Aquae sontanae, & fluviatiles in terris fluentes, vapores aquei, & nubex per atmosphae- Tam Va Lantes exuberantem gax Mephitici co-Piam absorbent, in quod incurrunt, & plurimum aeris atmosphaerici nobis necessariae puritati servandae inserViunt .. Vegetatio plantarum gag mephisisum sanat.1 86. EXPLICATIO U. Gas mephitieum pri-
355쪽
' Ad pDificam Universam . mino plantarum vegetationi nocet, easque ene cat ; quum vero non nimium est, a vegetatio isne sanatur , & ad aeris atmosphaerici statum adducitur . Hoc quoque naturae aliud ministe in rium detegit ad fluidi atmosphaerici proprieta tes illas praecipuas servandas, a quibus regni vegetabilis, dc animalis conservatio pendet. Hie vero interim adnotasse juvat , plantas stlasdam esse, quae melius in gas mephitico vegetant, quam in aere atmosphaerico.
Gas mephiticum antiputridum.11s . EXPLICATIO UI. Gas mephisicumanti putrida qualitate praeditum videtur , qua putrefactionem sistit, licet non sanet. Ad hoc probandum, ingens carnis putridM frustum colloca in amplo vase ABC, yludque
gas mephitico ex lacu cerevisiae, aut vini sumpto, aut ex Creta educto reple. Fig. 4s Post dies duos, aut tres caro haec putrida Vrecens, & rubicunda apparebit: ejus sanies purulenta a gas mephitico absorpta erit, neci amplius scelebit. At Iicet sanata appareat , sana tanten non
erit, l& gas mephiticum , quod illi sertasse
suum aerem principium restituit, non aeqv partes suas volatiles supplet, quum jam putrefactione destructae, & dispersae fuerunt.1 88. NOTA. Doctor Macbridius post praeis
clarum hoo inventum gas mephitico vesicis inclussi ad morbos cauerosos usus est si ver eam diro mcrbo affecti non omnino sanati sunt , ferunt saltem non leve solamen percepisse ,
quo dolores mitigati, & morbi progressus impeditus. Remedium non efficax. At enimvero, quidquid causae sit, gas me ophiticum in Gallia ad hos morbos adhibitum P 4 tan-
356쪽
. Additamentatum in suspicionem adduxit de curationibus , seu de solamine illi in Anglia attributo , Ecinfausto experimento innotuit, gas hoC carni 'bus cancro corrosis optimum primo colorem inducens lethi feros effectus deinde producere. Miserum sane quae ab electricitate, a magnetismo , a gas mephitico sperabantur, vana omnia evasisse, & inanias miserum quoque, tam saepius a vanis curationum nunciis elud id
Fig. 48 . Quid ab eo sperandum. Quidquid de his se, seri fortasse potest, ut
in morbis aikalescentiae de putrefactionis, cujusmodi ii sunt, de quibus agimus, acidum gas mephiticλ parti effectae applicatum neutra reddat principia aIkaliea, quae ibi efformanis tur; atque ut acidum putrefactionem sistens , contra quam semper natura ipsa luctatur, magno auxilio naturae sit , obstaculum ex parte tollens, quod actioni suae obfstit; & illam libere agere sinens ad partes destructas reparandas , de ad vitiatum corpus in pristinum restituendum. Ajunt quoque, utile inventum esse gas me
phiticum in jἡbribus putridis , illud ad satu-
xitatem aquae combinando, quae aegroto provinatur; illudque per clisterem In vesica , dc Per tubulum ligneum adhibendo. Gas me phiticum in intestinis receptum magna sua aquae assinitate humido excrementorum conjungitur di suo acido nititur neutra reddere principia alli alica ex putrefactione nata , de illam. Pro Pagantia.
Gas acidum sibi proprium continet. 178ρ. EXPLICATIO VII. Cas mephiticum quae se jungens , a qua absorbetur, dc quo ipsa
357쪽
Ad ph Sam Uniis sam .. 34s ipsa saturatur ; illi saporem acidum communicat , di facultatem illi tribuit tincturam helitro pii rubefaciendi. A quacumque subitantia educatur Uerum ergo acidum continet , quod cuivis aikali conjunctum varias salis neutri species efficit. is 49, i II Duplex dὰ hoc acido opinio. Duo celebres physei , Doctor Priesti ejus.
Sc Abbas Fontan i de hoc acido diversa sen-Serunt. Prith 9s . ii ris, excissi vo hujus gas proprium credit , xen iti gris stii generis . alter illid putat gas I pu acciuens, &tanquam simplicem emanationem acidite creta exeuntis ἀadeoque nihil este praeter acidum nitriolicum Maxime debilitatum. Acidum stii gener D. Inter has sententias prima nunc passim admittitur altera sequens experimentum habet rappositu na, quod invictum videtur. Fig. 39 In ingenti fistula serrea A B cretam inclu- dec partem si tutae Α Β carbonibus accens sO.btege ; intes ea pars recurva BC sub insun-ddbulo, ct recipiente BF apparatus pneumato chymici collo recur . Creta in s stula in calcem versa gas Suum mephiticum liberabit ; quod recipiens aqua plenum DF ingredietur, ubi deinde congruari auuae quantitati conjunctiam illi eundem ipsum acidulum sa re m communic&bit , que in illigas a Creta eductum ope acidi vitriolici cona-
ab acido vitriolico non procedit ' ergo neque in experimento , in quo gas mephiticum a Cr
ta separatur ope acidi vitrio lici. i 9
358쪽
a se OBSERVATIO. I uxta probabiliorem
Priest te j sententiam, quae. & magni claymici Mae querii est, tum & illustrium membrorum Divionenss. Academiae Chaumrii , & Moris
Gu , gas mephiticum est aer commanis vitiatus , Seu aer communis exrraneis substantiis. admixtus, quae ejus tonstitutionem mutant
mephiticum e ficiunt, & peculiaribus proprietatibus imbuunt, quibus ab aere atmosphaeria eo differt. Ωuomodo gas mephiticum fiat aer communis I. Ualida sententiae huius probatio est gas hoc extraneis hisce substantii, spoliatum naturam denuo induere aeris atmosphaeric V. Exempli, causa , illud in aqua agitando ad quartam sui voluminis partem M BN adducitur, & quarta ista pars. reliqua mBn jam respirationi apta est, etsi nondum satis apta com-
Aqua, quae minimam aeri atmosphaerico aia finitatem habet , maximam habet extraneis substantiis, quae illum mephyticum emere pos- unt: hac assinitate praevalente has substantias arripit, & aerem atmosphaericum praecipitar, qui in vase clauso partem supernam Bi Supris aquam occupabit.
Aer iste ita praecipitatur jam respirabilis est ; aqua enim illum jam iis omnibns substantiis spoliavit, quae respirationi ossicere poterant. At nondum combustioni aptus est, ad-bue enim aliquantum phlogistico superabundatγ
359쪽
dat , cui aqua nondum aptam assinitatem habet, & quo a facula accensa cito spoliabitur; ut in praecedentibus ostendimus. i 782 Quomodo aer communis sat gas mephiticum . II. Aer atmosphaericus idem est in omnibus mixtis quum illis jungitur, dc fit unum ex
eorum principiis constituentibus etsi semper illinc exeat imbutus dsversis proprietatibus , simul, ac mixta haec dissolvuntur; neque haera eris atmosphaeriei alteratio ι ait sapienter Chaustersus in egregia dissertatione de hac re . admirationem physico creare debet naturam ire
suis operationibus observare assueto.
Sicuti, inquit ille, in chymicis vigemus, , sυbstantias molatiles partem suarum basium ,, Secum ad Vellere , Praecipitata praecipitantisue, partem ser Vare , ita aer a mixtis erumpens,,, quarunt pars eli, vincula rumpit sed ali-M qua Suorum vinculorum vestigia servat; dc, Secum aliqua evehit ex principiis magis fu-
, gacibus , quibus maiorem habebat assinitas, rem , & adhaesionem Quomodo aer fit principium corporum. ix hac aeris atmσsphaeric I deseriptione sa-cile intelligemus quo sensu hoc elementum dicatur principium corporum; & quomodo reipsa idem constanter perseveret inter tot metamorphoses, quas perpetuo subit. isas Sicuti aurum aliis substantiis metallicis admistium naturam non mutat, nec desidit esse aurum; ita aer atmosphaericos diversis fluidis Sese commiscens non propterea desinit esse , qui erat antequam misceretur, suι avtia scilicet peculiaris semper essentia eadem , semper iisdem naturalibus proprietatibus prae
360쪽
Add tamestia lita tune etiam quum hae proprietates impediuntur, ne propriis effectibus. se prodant.
1 sq. NOTA. Aer ximosphaericus, ut jam diximus, est mixtio quartae serine partis aeris dephlogisticati, & trium rosequartim fluidi o-nino diversi, quod aerem mephyticum nun pavimus. Mixtio haec permanens duorum horum principiorum ea est, quae proprie aerem vitalem essicit; sea aerem aptum vitae alendae plantarum, & animalium . ' . . Aer dubiuisieatus segregatus a principio mephitico, cui junctus est, tandem nimia sua , activitate aeque vitae animali & vegetabili noxius esset , ac fluidum mephiticum ab aere dephlogisticato sejunctum . Deus sapientissimus aerem atmosphaericum formans, ut plantarum, & animalium vitam foveret, duobus priseipiis illum confisaentibus eum indidit affinitatis gradum , qui illa sene-xatim constanter jungere debebat ea proportione, quae ad propositum finem opportuna e
Ruomodo aer communis semper idem. Quum vero proportio haec alicubi immutatur, venti, aquarum motus, plantarum vegetatio cito nainralem rerum ordinem restituunt, duo illa principia ad congruam proportionem iterum adducentes: aer vero atmosphaericus hac proportione compositus semper in Senere,