장음표시 사용
341쪽
cuperat nisi quum aut fermentatione , aut combustione, aut dissolutione liberatur. II. Fluidum hoc aeriforme a mixto , cujus pars crat, solutum, di a statu fixo ad ela sit cum transiens non esse putat aerem nec ut aer atmosphaericus, respirationi, & combustioni aptum esse ; imo vero proprietate su D focante, & deleterica affectum esse, qua animalia enecantur, ignis, & flamma corporum
magis combussibilium exstinguitur. Boilaei, mi fit inventa. 17 4. NOTA II. Boi laeus, ct Hallesius s*Culo superiore exeunte, aut hoc ineunte eκ- perimenta4Uanhelmontii confirmaverunt, amplificaverunt, & perfecerunt; Halle sus praesertim in. immortali sua Statica Segerabitium ostendit, suida pene omnia magna ex parte , aliqua serme omnino in suidum aeriJormo resolvi quum de componuntiar. At quum his, ut neque Uanhelmontio , in mentem non venerit sui da haec aeri formia emixtis educta ad aura lysm revocare, quumque illa ut aerem extraneis partibus volatilibus admixtum consideraverint, gloriam posteris reliquerunt plura magni momenti detegendi , quae ipsi jam jam attigerant.
VARIA FLUIDORUM AERI FORMIUM NOMINΛ'. Aer , plura gas.
x s. OBSERUATIO. Inter fluida aeriso
mi a recens a chymicis detecta nonnulla sunt,
quae nihil fluido aereo commune habent: illis
igitur nomen imponunt, quo ab aere prorsus distinguantur: nomen commune Gas aliquo epitheto distinctum ad hoc munus aptissimum no bis videtur. Aerys
342쪽
33ΘAdditamenta Aeris asabsis . Aerem , quem haurimus, analysi , ubi purior est , & salubrior ἰ D tegimus mixtum e maluarta parta fluidi ad respirationem, &com- ustione in aptissimi, tribus ferme restauis fluita di omnino diversi , in quo animalia illico ene cantur, & corpora accensa extinguuntur. is 33
g Aer atmosphaericus. ' - Hoc mixtum aerem armosphaericum nuscupabimus, illud considerantes duobus hisce so dis simul conjunctis in dicta proportione compo situm. Aer daphdusicatus. -
Aerem dapbluisi eatam appellabimus qua 1- tam illam mixti partem , quae e sentia aer esse videtur, quΤa maxime respirabilis est, &eom
yartes, quae nec respiraticini, nee eombustio.
Ni aptae sunt, & in quibus proprietas ineli valde illi sistulis vaporum quorund a m sust eantium, seu mephiticorum, qui a quibusdam sulphureis sontibus, & a quibusdam subita viis putrescentibus exhalant, A ras maphyrico divrasus is PMν haec mepistica aeris, quem haurimus, multo similis est gas illi mephytiso , quod a creta, a d no, & a cerevisa fermentante e
343쪽
Ad PBMam Univerram. 33 Ihalat. Ab hoc tamen plurimum differt &gravitate specifica duplo minore dc sua aquae immiscibilitate, quae veluti infinite maior est. Uero simile ne dixeris , fluida duo ita specifica gravita id diversa , ita diversa miscibi. Iitate praedita ejusdem esse speciei; & partem
mephiticam aeris, quem haurimus , esse ipsum gas mephiticum, ut recentiores nonnulli cen-βuerunt λHoc nos illis discutiendum relinquimus rtantum illis in memoriam r. vocamus, pedem
cubicum aeris de phlogisticati, dc pedem cubicum illius suidi, quod hic aerem mephiticum appellamus, aeque ferme ponderare; pedem ero cubicum gas mephitiei ferme dupli esse ponderis; dein Ae gas mephiticum magna ex
parte in aqua absorberi, aerem vero me phiticum non item. r79o, is 38 , i si Alia fluida aeri Iormia ..
II. Inter varia flataea aeriformia mephitica qualitate imbuta, suffocas te, letifera, quorum natura a fluido atmosphaerico essentia differt . recenseri iam possunt Gas mephiticum , Gas in Jammabiis, Gas nidum marinum, Gas nitrosum , Gas acidum sulphuream, Gas acidum acetosum ς Gas ae idam spathicum, O Gas aia 4aIi volatiis , de quibus omni , qua fieri poterit, claritate, di brevitate seorsim agemus.
, Methodus teneηda. 1 76. NOTA. Methodiis in docendo seque da mihi videtur esse, et erum principia nitid2 exponere, breviter eorum applicationem indicare , & lectoris prolixitatem fastidientis ingenio, de sagacitati consectaria deducenda relinque ri hanc quoque nos prae ceteris Seli, timuS
344쪽
. Apparatus descriptio. 1 γ . EXPLICATIO. Ad ea peragenda , 'quae Gas theoria postulat apparatus pneumato. crimicus requiritur; modo cum aqua, mo do Eum mercurio, a celebri Pr Iesti ejo Jnventus. Τribus praecipue constat: concha MXTU, phiala erastallina DF ad varia gas servanda, quae in phiala AB servabuntur, &quae omnia maxime volatilia sunt , & fugacia. Fig. εχ,
concha. I. Concha MXTV est capax vas I igneum . aut metallicum , intus, & extus pingui, te- naci, & lae vi plutine obductum. Vas hoc aut aqua, aut mercurio repleri debet. Ad priorem usum magnum, ad posteriorem 'exiguum set. Concha haec elliptica fieri potest, ut in figura: etiam rectangula fieri poteli : Tu ne quattuor latera crystallina satis crassa , & diapha ra esse poterunt: tunc ejus usus spectatoribus multo jucundior erit, qui omnia intima videbunt . Tabula inserta.
II. In Μ N T tabelia laeis a est solide aut
fundo , aut lateribus conchae affixa positione ferme horizontali duos pollices infra superficiem aquae, aut mercurii, quum concha re pleta est..
Infundibulum inversum . III. In Τ foramen est insundibulo Tisi imminens diametro pollicum trium, aut quattuor, di situ inverso infra tabellam assi XO. o.
345쪽
Recipiens. Super hoc soramen collocantur vasa crystalis lina DF, in quibus colligendus est aer , aut gas quodcumque ; eaque possim obturamento crystallino smiride elaborato clauduntur. Vas, in quo gas paratur. IV. In MIU in tabella horizontali inc Isura est, qua transire possit tubus communicans re curvus BCD, qui sub infundibulum inversum
T E ferri debet, & phialam DF in fundibulo
impositam ingredi, ut in eam gas deferat, quod in alia phiala AB paratur, ut insequentibus experimentis videbimus. Arachium, b emissaria. v. : In SP est brachium mobile ad libitum ascenis dens , aut descendens , superius salcatum immotam Sustinens partem superiorem C tubi communicantis. In R , dc Z emistaria sunt cum clavibus ad concham evacuandam, aut liquove minuendam, si nimius sit.
Triplex gas obtinendi modus. 7 8. OBSERUATIO. Aiax perientia chymicos docuit, & physicos, fluidum aerisor me, Quod gas mephiticum, seu aer fixus est a Ixpel- Iatum, tribus modis a corporibus illud conti
346쪽
34 . . Adiatamenta mentibus eauci posse; nempe effervescentia, set entatione, dies illatione, eandemque ejusdem esse naturam, utcumque educatur. Hoc ostendemus de gas aegentes, quod effervescentia e xcreta extrahitur. Idem de quovis gas mephitico dici poterit. is Creta. Creta, a qua gas educendum, laris est calvarius valde tener , in quo gas hoc mephiti aeum magna copia ut constituti v qin continetur. Species e st quaedam salis neutri: basi tetrea proprium acidum habentis: hoe acidum vol
et ile effectum sit gra mephiticum. 1333, 17 93
II. Acidum vitrionicum, q tro. utemur ad gas ephiticum obtinendum , videtur nullo pacti, - se habere ut constitutivum in. hujus gas productione . Tantum cretae partem te Pream CC cupat ex superiori torae huic affinitate, redebilius Milum expellit, cui combinata erat,
di cujus fit praecipitans Acidum marinum idem in creta praestaret, & idem gas exhi-
a 79. PROBLEMA. A creta ope aeram vitrioltei, is effervescentia gas mephiticum , sue aerem fixum extrahere. Fig. 4et, & 43ὶ
I. Aptet a phiala ABCD eonchae M N Tita, ut extremum D tubi eommunicantis sub iniundibulo T E per soramen Τ transeat .
347쪽
33s Ad pHlam UniTersam. Prima phiala. Haec phiala in P tubulum babebit per quod
in illam infundetur creta in pumerem comminuta , supra quam apto vasculo fundetur conis grua quantitas acidi vitriotici parum admodum concentrali: deinde molli cera tubulus P claudetur . Ut acidum vitrio licum cretam'at tigit fit effervescentia , quae damnum inferre pollet , nisi acidumisatis aqua debilitatum fuisset. Gas mephiticum a Creta separatur , & aeremat mosphaericum phialae, & tubi communicantis expellit: deinde ut separatur, per aerem
dissiparetur per aquam, dc insundibulum TE transiens, nisi in tiansitu hoc detineri posset.
phiala aBsra. II. Ad hoc altera phiala D F parata erit, quas aqua conchae V repleta inversa collocabitur supra foramen, ct infundibulum Τ, ejus orificio D semper in conchae aqua immerso . Non tamen phiala haec D F supra infundibulum antea collocabitur, quam aer atmosphaericus in apparatu ABCD contentus satis expulsus fuerit,' & per atmosphaeram dispersus. Ut Gas mephiticum transit ab A in D , ascendit ad partem superiorem F phialae D Fob specificam suam levitatem: aquam successi ve repellit, & totam capacitatem DF occupat. Tunc phiala haec DF loco movetur, dc Se cus tabellam M N T per aquam traducta ibi
obturamento suo crystallino clauditur. Hoc satis est, ut gas 'mephiticum, quo plena est . extra aquam puram diutius servetur.
348쪽
Eandem methodum sequendo , aliasque simi-Ies phialas phialae D F substituendo quantum libuerit gas obtinebis. Ad hoc satis erit cretam, & acidum vitriolicum phialae PAB iterum
infundere. Gas inephIlIcum. et go. NOTA. Gas mephiticum est peculia-xis acidi volatilis species aeri atmospherico combinati: hoc vero acidum volatile semper, ct ubique ejusdem naturae est, ac illud, quode creta educitur, quodcumque corpus si , a quo procedit. Exempli causa.: Naturae identitas.' I. Variae species corporum mucosorum , sacoba reorum, cujusmodi sunt fructus, grana, baccae , Jermentationem spirituosam subeuntes gas producunt, seu fluidum aerisor me omnino simile extracto per effervescentiam a Creta dejusmodi gas est fermentatione vinosa, aut spirituosa proveniens a lacubus, in quibus fermentescit vinum, cere visa, scera, aliaque hujusmodi. II. Si mile gas, seu fluidum aerisor me disiLIations quoque obtinetur; nonnulla corpora i i vasis clausis ΑΒ DF valido igne torrendo nullius acidi intermedio. Fig. 39 , S*
Phaenomenorum identitas Quamobrem phaenomena mox reserenda degas mephitico e creta per effervescentiam educto eadem plane sunt, quae observantur in gas mephitico ex substantiis mucosis, di εδfς , . .: fermentatione spirituosa, atque ex aliis diltilolatjone, aut sublimatione. . .
349쪽
PRopRIR GAs MEPHITICI NOTAE. Gasymephiticum fluiditate, diaphane itate , elasticitate aeri atmosphaerico omnino simile, proprietates habet, & phaenomena exhibet , quae illud omnino diversum probant . Haec physicorum animadversone digna sunt. Gas mephiticum aere atmosphaerico speeifice graUius. 1 gr. EXPLICATIO I. Cas mephiticum δεου-gs mriori specifica gravitate ab aere atmosis phaerico differe. Pes illius cubicus serme duos hujus pondere sequat: ratio eorum gravitatis, etsi variabilis, ferme est ut 7 ad 4. Hac majori specifica gravitate facile gas m phiticum a vase , in quo est , in Ias aere atmosphaerico plenum traduci potest ἡ serme ut
aqua, aut vinum a vase in vas traducitur .
Eo vas implere. LI. Has ingens crystallinum Λ B aere at mosphaerico plenum vapori lacus Vini, aut cere visae immerge inclinatum , ut illud inclinares ad aquam e fonte hauriendam . Gas mephiticum majori sua gravitate in illud descendet prorsus ut aqua sontis in illud
descenderet, aerem atmosphaericum ibi conis tentum expellens: eritque vas illud Gas me phitico plenum, cui aut faculam accensam. aut anim lia immergere poteris ad experimen'ta, de quibus infra. . A vase ἰn vas traducere.
350쪽
338 Additamenta num orificio A alteri Masi M N inserito aereat mosphaerico pleno, nec magis capaci. Gas mephiticum majori sua gravitate in vas inferius descendet ferme, ut, iisdem postis , illuc aqua, aut vinum descenderet. 1 31. EXPLICATIO II. Gas mephiticum cor porum eombustioni ineptum est: hine magna ejus diversitas ab aereat mosphaerico. Fig.4o,
Ad hoc probandum, sit ingens vas ΑΒ aere atmosphaerico plenum , & aliud simile MN eas mephitico plenum. Faculam F accensam in vas aere atmosphiserico Henum immerge: illico exstinguitur .
Pritis facem extinguit, postea non item c
Phaenomenon hic habetur non se a facile explicandum. Facula F, quae primum optime ardet in aereat mosphaerico AB sammam sensim minuit, postea brevi extinguitur: contra vero Cadem facula, quae saepius, atque iterum illico extinguitur in vase gas mepbilico pleno , post aliquot minuta ibi optime ardet, quum ibi antea pluries extincta esset. Hic & deeompotius feri videtur , sua primum fluidum vitiatur, & eompositio alterum
sanans: en tibi qua ratione rem concipiamus. I. In priore casu aerat mosphaericus a facula accensa decomtostus , ec vitia tua naturam mutat.
Dum aliquantulum facula in aereat mosphaerico ardet quartam tuam partem fluidi atmo3Phaerici absumit, quod aerem de phlolosticatum nuncupavimus , quodque inutum combustionii do