장음표시 사용
361쪽
AQuae THERMALES NAΤURALES, ET FACTITIE. Agare thdrmales. Usa. OBSERUATIO. thermales , aut medicae vocantur fontes nonnulli, in quibus dissolutae sunt sens bili copia substantiae aut gaSosae, aut sulphureae, aut salinae, aut metallicae, quibus imbuuntur in terrae intimis, aut in superficie ex earum cum his subsantiis assinitate Inter has aquas nonnullae sunt calidae supra atmosphaerae temperiem, aliquando etiam fer irae ebullientes ; Zc generico nomine aquarum
Germalium nuncupantur. Plurimae quoque sunt , quarum communis temperies atmosphaerae calorem non excedit , aut parum infra est: hae sunt aquae minerales
frigidae, quae passim aquae minerales vocantur, nihil de eorum temperie addendo. Breviter tribus sequentibus explicationibus de harum aquarum formatione , analys, artificiali imitatione agendum est. aeuomodo formentur. r 93. EXPLICATIO I. Facile intelligitur
quomodo aquae mineralas naturales formentur earum enim formatio unice pendet ab
amnitate aquae diversis substantiis, quibus jungitur, & commiscetur, dum per terras fluit. Exempli causa, di
I. Aqua per substa nitas gypseas excurren b, quae Omnes in aqua solubiles sunt , his sa stans Us se niticis imbuitur , quae saepius in aquis
362쪽
aquis mineralibus disiblutae & aliis substantiis
milatae inveniuntur. sat Commune. Ic Aqua per salis gemmae sed inas ex curis relas ,, aut parvis sontibus salsis communicans sale communi imbuitur , quod sapidas effetenosin ullas: aquas minera Ies.
Si aqua sale gemma, aue communi imbuti terras argillaceas internuat . quae fere semperaeidum viresellatim coninent, hoc partem .sa 'lis' communis decompones jam ire aqua so Inti .& alhali marinum arripiet j quod Sal GDasteri effutet .saI marinum.
acidum marinum a suo alliati s paratu ueprisae terrae calcariae, Cui occurret, coniungetur; atque ita sal marinum bast terr ea esciet: hae duae salium species In aquis mineralibus saepius reperiuntur 3333, saI vitrioricum III. si aqua decurrens Incurrae in pyrites in statu efflorescentiae , aut de compbsistionis Constitutas, vapores sulphureos ebibat, vitrio is martiali , & cupreo, sale aluminoso imbuitur, pro diversa pyrirum; in quas incurrit, natu-
Sl aqua mineralis substantiis hisce imbuta magnam pyritum congeriem calentium aut ardentium spoataneae decompositionis ef- ser-
363쪽
servescentia offendat y calorem concipiet a que ita inter aquas thermalas recensebitur . o Gasa V. Cretae & terrae calcariae decompositio quum fiat ope salium in aqua dissolutorum , puta salis communis supra memorati', sempergas mephiticum parit hoc natura sua cuique aequae minerali conjungitur, scuti&aquae simplici Hinc aquae gasone cujusmodi sunt Pyrmon rarae Sed litetiae, Spatenses , Sellaiae , azque a Laegarum anal sis.
τ ρε. EXpLICATIO II. Si facile aquarum
thermallum in genere ortus intelligitur , non ita quoque facile esse earum constitutiva assi gnare, & analysim instituere credendum est rinter chymicas operationes fortasse dissicillima haec est. Aquarum thermalium anabsis ex genere e vaporatione, aut distillatione fit, qua partes volatiles a fixis separantur; dc ope diffolventium, quae diverso modo in diνersa principia agunt,. quibus aquae conjuncipe sunt. Exempli
redieta acidi, aut anali .. I. Si in aquam aciduin liberum, aut allia li iberum continente infundatur infuso violarum; haec infusio violacea rubrum colorem induet, si in aqua acidum continetur; viridem
vero induet, si athali aquae insilit . sis 4ρὶ
Salium extractio. II. Si aqua evaporetur, quae salium neutro rum Species diversas continet, apparebit Saldeponi, & ia crystalla concrescere, postquam
364쪽
- 3 1 N. Additamenta vero seorsim sal quodlibet collectum suetit Iexperimentis cujusque natura in 'estigabitur rad hoc tempore multo, & sagacitate pari opus
III. Si in aqua solutum est aut iecur sulphu- Tis, aut acidum sulphureum volatile, aut parso sulphureae in statu quovis; hoc principium indicabit odora sulphuris manifesto, & nigredine , qua metalla alba, argentum praecipue
IV. Si aqua gas mephiticum contineat, hoc principium indicabit sapore acidulo magis , minusva sensibiti ; quiu di satis accurate qua proportione in illa gas sit deprehendi poterit. Satis erit hac aqua phialam implere notae ca- PMit Mis, cujus collo vesca alligabitur ; dei a phialam aliquot minutis succutere. Gas mephiticum ab aqua liberabitur , quae Syporem ridulum amittet, illudque in vesica reperietur volumitae suae quantitati proportionali.
Principium ferruginsum. U. Si aqua atat vitriolum, martiale , aut partes ferrugineas acido cuicumque conjunctas contineat, imo & gas mephitico ; facile hoc principium, seu serrum detegetur infulis gaiaris γ cuum, quae aquam nigro colore inscient aeuin proportione ad serrum ibi conten-
Principium cuprdum VI. Si aqua aut vitriolum cupreum , aut cuprum acido quovis solutum contineat, facile ista detegentur injecto spiritu volatili salis ---ρyia i , a quo calor caeruleus eo vividior.
365쪽
Ad prificam Universam . 3 3 excitatur, quo major est cupri soluti copia ;atque ita de reliquis., 3378 . Factitiae. i s s. EXPLICATIO III. Aquae minerali ex analysi adripsos sontes probe notae similis facile ubique fiet, & iisdem proprietatibus prindita; quare post aliquot annos Parisiis, Romae, Londini, Venetiis , in omnibus denique Europae urbibus imitatione habebuntur aquae omnes magis toto orbe celebres.
Ad aquam factitiam minerali omnino similemessiciendam, cujus accurata analysis habeatur, satis erit, ut facile intelligitur, aquae purae , quae ubique haberi potest, eadem beterogenea principia indere, quae aquae imitandae pecu Iiaria, & distinctiva sunt, atque haec principia ea ipsa proportione communicare, qua in naturali continentur .
Aquae naturali purusimae inserere. Tota dissicultas In eo sta est , ut persecte
naturalis aquae principia dignoscantur, ut accurata omnino anaosis habeatur , haec enim ferme semper maximis dissicultatibus obnoxia est . est quippe , ut jam indicavimus , chymica rum operationum dissicillima. Exempli causa :data thermalis aquae imitandae persecta analysi.
Prineipia gasosa. I. Si aqua haec est acidula continens dimidium sui voluminis gas-mephyticit ad eam hac parte imitandam impleatur vas quodvis A Baqua purissima, a qua facile absorberi fiet quae situm gas me phytici volumen; tunc aqua naturalis, & in vase ΑΒ contenta nihil hac par
366쪽
Principia salina . II. Si in aqua naturali soluta est data quantitas salis communis, aut Gla uberi, aut marini bas terrea, aut nitri, puta, cu usqus drach ma in quatis hemina : ad eam etiam in hoc imitandam, aquae jam acidulae effetam in vase ΑΒ totidem horum saltum drachmae addentur. Vas inversum locari non est necesse supra Infundibulum conchae pveumato-chymicae, nisi
ad gas me phyticum excipiendum: ad reliqua tectum statuetur super bas m suam B. Prineipia sulphurea, aut ferruginea. III. Si in hac aqua soluta quoque si data quantitas sulphuris materiae a atteae effvuncti, seu ferrum ab acido cretae solatum, hae quoque ex parte eam imitari poteris proportionalem horum principiorum, su Iphuris scilicet.& ferri' quantitatem in aqua vasist ΑΒ cmIose tendo; tunc vero aqua iactitia ae naturali nihil differet is et minatum caloris tradum. IV. Si aquae natural lx determinato eaIortis gradu donata est ad fontem , ad eam imitandam satis ersi vasae eodem Fradu calefacere , in quibus aqua factitiae continetuς. Fig. rostaquae factitiae commoda .. V. Ex hae theorsa patet, quomod ad usurmedicox a se thermatis factitiae a tura lidus
Praestent, quae vel uir casu, i natura prolucrem
Tur , ω aliquando parrem, aliquando' nimium princi pro Urm Conti nent, quae ad datos morbos sanandos sunt opportunae.
367쪽
Certe aquam thermalem naturalem , eujus exacta analyss habeatur, arte imitando poterunt principia salubria pro libito augeri, aut minui, noxia imminui, aut prorsus tolli; atque ita requisito virium gradu ad morbos adhiberi, quorum sanatio intendituria
Aer dephlogisticatus iai s 6. EXPLICATIO.. Superius animadver
timus, aerem atmosphaericum esse mixtum,
quartis partibus tribus fluidi me phytici, &tinica fluidi omnino. dilers, optimi ad animalium respirationem, & ad combustibilium combustionem. Quarta haec pars unica, quum solitaria obtinetur, est aer dephlogisticatus. ir si Corpora a quibus educitur .. Corpora sere omnia apte tractata aerem de-phlogisticatum dare possunt I facilius. tamen , ct copiosius e nitro, & ex quibuslam calcibus metallicis educitur, quae solae ignis actione , nullo alio addito, reviviscere possunt invasis aeri ambienti imperviis. Exempli causa,
Praeeipitatum per se .. I. Eacile ,. & copiose aer de phlogisticatus e dueitur a praecipitato..per se , hoc est a me Curio, sola ignis , & aeris, actione in calcem redacto, qui revivi ficatur nulla: additione materiae aptae illi phlagisticum mini stra re. sa 643,
368쪽
Ad hoc . exiguam calcis hujus metallicae portionem colloca in cornuta AB, &. nanc apto igni admove in congruo furno. Fig. et ,
. Calx mercurialis A in mercurium fluidum convertetur; & dum reviviscit ab illo exibit fluidum aerisor me, quod in apparatu pneuma-to-chymico ad aquam in D.F erit aer dephlogisticatus. At in hac operatione, ut in duabus sequen- ibus, aliisque, in quibus fluida aerisormia quaeruntur purissima , prima producta apparatus ABCD sinenda sunt per aerem dissipari ;haec enim necessario vitiata sunt ex mixtione aeris atmosphaerici, qui apparatum ABCD 'replebat quum aer deplogisticatus a substantia in cornuta A B distillationi exposita liberari incipiebat . NPraecipitatum rubrum. II. Educitur aer dephlogisticatus eodem modo, & majori copia, minorique sumptu a prae iae itato rubro, hoc est a 'mercurio in acido
nitroso dissoluto, dein hoc acido spoliato distillatione scea, & solo ignis actione . Uncia praecipitati rubri reviviscens, & in mercurium fluidum rediens in cornuta AB quinque, aut ex phialas aeris de phlogisticati praebet in F MN P.
-At nonnulla cavenda sunt , dum notabilis prscipitati rubri quantitas pertractatur, puta libra una, Imo & dimidia; raro enim Cornutae ΑΒ inveniuntur, quae vim ignis, cui exponuntur, perferant, quin suo dantur, extendantur, & in extensione perforentur, tunc vero mercurius erumpens in vapores valde noxios dispergere r. Fig. 3a a. Huic
369쪽
Mute periculo occurretur cornutam A R In catino ferreo collocando , quo fundus susten labitur, latera protcgentur : mollis fiet illa quidem, dc sendetur, non tamen ita elonga bitur, ut pertundatur, oc exitum mercurio reviviscenti concedat. III. Quum multo magna aeris de phlogisticati copia requiritur , nitrum videtur corpus omnium ad hoc aptissimum, dc parvis sumptibus. Sal hoc neutrum miram aeris de phlogisticati copiam eontinet in statu fixitatis . Et juxta Fontanam, i cIngen-HousE pol x nitri cubicus
bene depurati, & probati ferme octingentos pollices cubicos praebet aeris dephlogisticati probatissimi.
Ad hunc aerem obtinendum nitrum in pul- erem redactum in cornuta fictili A B collo-Catur', dc super cupellam arena plenam in optimo furno chymi eo sistitur. Dissipetur primo aer atmosphaericus, qui apparatum ABCD Occupabat, dein gas mephyticum, quod parva copia nitri compostionem ingreditur, &Esa citius , ac citius aere de phlogisticato liberatur. Tunc successive phyalae , aut vasa DF
aqua plenae collocentur super ingentem concham UX : fluidum aeriforme, quod in iis Colligetur , erit aer atmosphaericu 1 dephos Micatus. Fig. sa)In his debet cornutae AB collum, dc lusus
communicationis BCD amplioris esse diametri; semper enim pars' nitri forma solida sublimatur; quod vehicula nimis arcta obstruens eff-cere facile posset, ut cornuta disrumperetur. Debet quoque tubi recurvi orificium supra conchae aquam eminere dum prima pioducta
dissipantur; quum enim ista propelluntur, dc nitrum liquari incipit in cornuta At passim
absorptio fit , qua in cornutam aqua conchae attrane Letur, unde totus apparatus ABCD
inutilis evaderet . Post dissipata prima producta a
370쪽
. Advit amestradita tune etiam quum hae proprietates impediuntur, ne propriis effectibus. se prodant. AerIs communis constitutiva. I p . NOTA. Aer atmosphaericus, ut jam diximus, est mixtio quartae serme partis aeris dephlogisticati, & trium reliquarum fluidi o-
nino diversi , quod aerem me phyticum nuncum pavimus. Mixtio haec permanens duorum horum principiorum ea est, quae proprie aerem vitalem efficit; seu aerem aptum vitae alendae plantarum, & animalium. Aer dephlogistratus segregatus a principio mephitico, cui junctus est, tandem nimia sua , activitate aeque vitae animali & vegetabili noxius esset , ac fluidum mephiticum ab aere de phlogisticato sejunctum . Deus sapientissimus aerem atmosphaericum formans, ut Plantarum, & animalium vitam .soveret, duobus principiis illum constitientibtis eum indidit affinitatis gradum, qui illa generatim constanter jungere debebat ea proportione, quae ad propos tum finem opportuna es-
Ωuomodo aer communis semper idem. Quum vero proportio haec alicubi immutatur, venti, aquarum motus, plantarum vegetatio Cito naturalem rerum ordinem restituunt, duo illa principia ad congruam proportionem iterum adducentes: aer vero atmosphaericus rac proportione compositus semper in genere,